Kwijlen tijdens slaap: Oorzaken kwijlgedrag tijdens de nacht
Bij patiënten die kwijlen, loopt het speeksel uit de mond. Zowel volwassenen als kinderen kwijlen als er een overmatige ophoping van speeksel in de mond is en als de slikreflex ontspannen is. Dit gebeurt meestal als een patiënt slaapt, maar in sommige gevallen gebeurt het kwijlen eveneens wanneer een patiënt wakker is. Normaal gesproken neemt 's nachts de speekselsecretie in de mond af, maar soms gebeurt dit niet. Het verzamelde speeksel glijdt dan in plaats van in de keel en de maag uit de mondhoek. Dit gebeurt vooral bij patiënten met bepaalde gezondheidsproblemen of bij patiënten waarbij bepaalde omgevingsfactoren aanwezig zijn. Als het nachtelijk kwijlen lastig is voor de patiënt, helpen diverse huismiddeltjes en medicijnen om dit gênante probleem te stoppen. Meestal is de speekselafscheiding wel vervelend maar is de onderliggende oorzaak niet ernstig en goed te behandelen.
Aandoeningen en kwijlen tijdens het slapen
Allergieën en infecties
Allergische rhinitis (
ontsteking van het neusslijmvlies),
sinusitis en een
keelamandelontsteking (tonsillitis) leiden mogelijk allen tot het
kwijlen tijdens de slaap.
Anatomie van de mond
De anatomie van de mond veroorzaakt soms ook een speekselafscheiding tijdens de nacht. Dit is dan te wijten aan een grote tong, vergrote amandelen, een overvol gebit of
gezwollen adenoïden.
Neurologische aandoeningen
Patiënten die lijden aan o.a. volgende
neurologische aandoeningen, kwijlen gemakkelijker uit de mond wanneer ze slapen:
Bij sommige patiënten komt het kwijlgedrag ook overdag tot stand doordat de mondspieren ontspannen of
verlamd zijn.

Zwangere vrouwen met ochtendmisselijkheid kwijlen mogelijk tijdens de slaap /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayOchtendmisselijkheid
Vrouwen die zwanger zijn en lijden aan
ochtendmisselijkheid (
braken en
misselijkheid tijdens de zwangerschap), moeten mogelijk ook kwijlen tijdens de nacht. Dit symptoom verdwijnt wanneer de vrouw bevallen is.
Slaapapneu
Patiënten die veel
snurken of hun mond openhouden, lijden mogelijk aan
slaapapneu. Deze patiënten zijn geneigd om tijdens de nacht te kwijlen. Een patiënt met slaapapneu is mogelijk gebaat met het gebruik van een
CPAP-apparaat. Dit toestel behandelt de nachtelijke speekselafscheiding en vermindert het risico op een
hartaanval.
Tandheelkundige problemen
Afwezige tanden, gebroken tanden en een
tandvleesontsteking veroorzaken mogelijk allen een verhoogde speekselafscheiding, die 's nachts uit de mondhoek gaat druipen.
Zure reflux
Zure reflux leidt tot een reflex in de slokdarm en het speekselsysteem. Dit veroorzaakt een verhoogde productie van
speeksel om de maaginhoud te verdunnen. Te veel speeksel, indien aanwezig tijdens de slaap, gaat uit de mond lekken, vooral als de patiënt slaapt in een zijwaartse slaaphouding.
Omgevingsfactoren en kwijlgedrag tijdens de slaap
Medicijnen
Bepaalde
medicijnen produceren te veel speeksel in de mond en bijgevolg gaan patiënten kwijlen tijdens de slaap. Dit gebeurt bij
antipsychotica en geneesmiddelen die de arts inzet voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer. De arts herbekijkt eventueel het medicatiegebruik of de dosis zodat de speekselafscheiding tijdens de nacht vermindert.
Mondademhaling
Eén van de belangrijkste oorzaken van kwijlen tijdens het slapen is
ademen via de mond. De meeste patiënten hebben en mondademhaling uit noodzaak, bijvoorbeeld omdat ze via de neus te weinig zuurstof binnenkrijgen. Dit gebeurt door bijvoorbeeld een
allergie, een
verstopte neus, een sinusinfectie, een
afwijkend neustussenschot, …
Onjuiste slaaphouding
Het speeksel druppelt vaak uit de mond als de patiënt op de zij of op de buik slaapt. Wanneer de patiënt echter op de rug slaapt, wordt het speeksel dat zich ophoopt tijdens het slapen natuurlijk geabsorbeerd, zodat kwijlen niet tot stand komt. Een betere slaaphouding is dus aanbevolen.

Medicijnen behandelen mogelijk de onderliggende oorzaak van het kwijlen /
Bron: Stevepb, PixabayBehandeling van nachtelijke speekselafscheiding
Kwijlen is een gênant en ongemakkelijk probleem voor de patiënt. De behandeling bestaat uit het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Een medicamenteuze behandeling, medische procedures en/of gedragswijzigingen verminderen het kwijlen tijdens het slapen. Indien alle conventionele medische behandelingen en zelfzorgmaatregelen falen, is een chirurgische behandeling mogelijk waarbij de arts de speekselklier verwijdert.
Complicaties van kwijlgedrag tijdens de nacht
Kwijlen is in principe een stil en algemeen symptoom. In zeldzame gevallen komt het verzamelde speeksel 's nachts echter in de longen terecht, wat gevaarlijk is omdat speeksel uit de mond bacteriën bevat. Dit resulteert dan in een bacteriële
longinfectie.
Lees verder