Testosterontekort: symptomen van een laag testosterongehalte
Een testosterontekort wordt gedefinieerd als een te laag testosterongehalte in het bloed. Testosteron is een mannelijk geslachtshormoon dat vaak wordt geassocieerd met mannen, hoewel vrouwen ook kleine hoeveelheden aanmaken. Als een man een testosterontekort of een laag testosterongehalte heeft, kunnen de symptomen bestaan uit erectiestoornissen, verminderde botmassa en een laag libido. Het hormoon heeft veel belangrijke functies, waaronder de ontwikkeling van de botten en spieren, verdieping van de stem, haargroei en andere factoren die verband houden met het uiterlijk en de de productie van sperma. De productie van testosteron kan vertraagd zijn naarmate je ouder wordt, en veel oudere mannen hebben dan ook symptomen van een laag testosterongehalte. Een laag testosteronniveau wordt vaak gediagnosticeerd als er minder dan 300 nanogram (ng) van het hormoon per deciliter (dl) bloed aanwezig is. Naar schatting hebben ongeveer 2 op de 100 mannen een laag testosterongehalte.
Testorontekort en een laag testosterongehalte
Testosteronniveau
Testosteron is een hormoon dat voornamelijk in de testikels of
teelballen wordt geproduceerd maar ook in mindere mate door de eierstokken en de bijnierschors. Dit hormoon is belangrijk voor een verscheidenheid aan fysieke, cognitieve, seksuele en metabolische functies bij mannen. Dit geslachtshormoon piekt meestal in de adolescentie en vroege volwassenheid. Naarmate mannen ouder worden, begint het vermogen om testosteron aan te maken zodanig af te nemen dat de testosteronniveaus rond de leeftijd van 40 jaar met ongeveer 1 tot 3 procent per jaar beginnen te dalen. Deze natuurlijke achteruitgang van de testosteronproductie betekent echter niet dat een man testosterondeficiënt is of een kandidaat voor testosterontherapie is. Een testosterontekort treedt alleen op in gevallen waarbij er een laag testosterongehalte is, wat gepaard gaat met specifieke symptomen.
Testosterontekort of testosterondeficiëntie
Een testosterontekort of testosterondeficiëntie is een zeer specifieke klinische aandoening die wordt gedefinieerd door de aanwezigheid van een reeks specifieke klachten en symptomen die optreden als gevolg van een verminderde productie van testosteron door de testikels of teelballen bij mannen. Alleen bij een tetosterontekort is een behandeling met testosteron geïndiceerd.
Hypogonadisme bij mannen
Een tekort aan testosteron bij mannen wordt veroorzaakt door een verminderde afscheiding van testosteron in de teelballen, het zogenaamde hypogonadisme. Hypogonadisme bij mannen is een hormonale onderfunctie van de testikels of teelballen, met de daaruit voortvloeiende symptomen. Bij aangeboren of in de kindertijd verworven testiculaire functiegerelateerde schade, is de ontwikkeling van de puberteit verminderd of vertraagd. Bij hypogonadisme bij oudere mannen is een laag libido het meest genoemde symptoom. Andere mogelijke tekenen en symptomen zijn erectiestoornissen, verminderde spiermassa en spierkracht, verhoogd lichaamsvet, verminderde botmineraaldichtheid en
osteoporose, verminderde vitaliteit en depressieve stemming..
Grote epidemiologische onderzoeken hebben aangetoond dat bij mannen boven de 30 jaar de serumspiegels van totaal en biologisch beschikbaar testosteron langzaam doch gestaag afneemt (met ongeveer 1-2% per jaar). Een tekort aan testosteron komt zeer vaak voor bij mannen met overgewicht, het
metabool syndroom of
diabetes type 2. Zo heeft 20-40% van de mannen met een metabool syndroom een tekort aan testosteron.
Mannen met een laag testosterongehalte hebben in verhoogde mate last van osteoporose en een verhoogd risico op fracturen of botbreuken. Hypogonadisme bij mannen wordt beschouwd als een veel voorkomende secundaire oorzaak van osteoporose bij mannen, wat op zijn beurt aanzienlijke morbiditeit, mortaliteit en invaliditeit veroorzaakt als gevolg van het verhoogde risico op fracturen.
Overgewicht en obesitas als oorzaak van testosterontekort /
Bron: Kurhan/Shutterstock.comOorzaken
Bij hypogonadisme maken de teelballen te weinig mannelijk geslachtshormoon (testosteron) aan. Afgezien van de leeftijd, zijn er talloze oorzaken voor testosterondeficiëntie of een testosterontekort. Deze bestaan uit testisdisfunctie, chemotherapie of bestraling van de teelballen, of verlies van de teelballen. Dan zijn er nog secundaire testosterondeficiënties, genetische aandoeningen, het Kleinfelter-syndroom, hypofysaire aandoeningen, steroïdegebruik, opioïdegebruik,
diabetes en
obesitas.
Symptomen van een testosterontekort
Rode vlag symptomen van een testosterontekort zijn:
- weinig zin in seks
- erectieproblemen
- laag aantal zaadcellen
- onverklaarbaar haarverlies
- opvliegers
- lage botdichtheid
Een testosterontekort kan leiden tot een depressie /
Bron: Saschamilk, PixabayAndere symptomen zijn:
- testistrofie (verschrompelde teelballen)
- verminderde spiermassa
- verhoogd lichaamsvet
- verhoogd HbA1c (Hemoglobine A1c), een gemiddelde van de bloedsuikerspiegel in de voorafgaande weken
- osteopenie of botbreuk bij een gering trauma
- problemen met slapen (slapeloosheid)
- vermoeidheid
- moeite met concentreren
- gebrek aan motivatie
- depressie
Wanneer is behandeling aangewezen?
Niet alle mannen met een laag testosterongehalte hebben ook klinische kenmerken en symptomen van hypogonadisme. Daarom worden mannen met een laag testosterongehalte alleen behandeld als er klinische symptomen zijn van een testosterontekort. Ongeacht de leeftijd moet een effectieve behandeling met testosteron de concentratie van het totale testosteron in het bloed verhogen tot het middennormale bereik. Dit heeft positieve effecten op de seksuele functie, vermoeidheid, stemmingswisselingen en osteoporose.
Onderzoek en diagnose
Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
Voordat een diagnose van testosterondeficiëntie of testosterontekort kan worden gesteld, moeten patiënten zowel een laag testosterongehalte als symptomen van de aandoening vertonen.
Een testosterontekort is gemakkelijk vast te stellen middels een bloedonderzoek /
Bron: Istock.com/anna1311Bloedonderzoek
Om het bestaan van een laag testosterongehalte te bevestigen, moet je twee
bloedtests ondergaan op twee verschillende, niet-opeenvolgende dagen in de vroege ochtend (testosteronniveaus fluctueren overdag en zijn het hoogst in de vroege uren), die worden geanalyseerd in een laboratorium. Normale testosteronspiegels zijn 300 ng/dL tot 1000 ng/dL, terwijl een laag testosteronniveu onder 263 ng/dL ligt.
Behandeling testosterontekort
Behandeling met testosteron dient niet te worden aangewend voor de behandeling van een natuurlijke, aan leeftijdsgerelateerde afname van dit hormoon of eenvoudigweg voor een laag testosteronniveau. Maar als een man een testosterontekort of klassiek hypogonadisme heeft, wegen de voordelen van het behandelen met testosteron op tegen alle risico's.
Normaal gesproken zal een arts alleen testosteronvervangingstherapie voorschrijven als je meerdere symptomen vertoont van een laag testosteronniveau en als de bloedtestresultaten wijzen op een testostetekort. Behandeling kan gebeuren in diverse vormen:
- huidpleisters
- testosterongels
- tabletten die in de mond oplossen
- injecties
- een implantaat waaruit het hormoon vrijkomt
De meeste mannen zullen binnen 4-6 weken na het starten van de behandeling verlichting van hun klachten opmerken.
Follow-up
De arts zal je
testosteronwaarden tijdens de behandeling controleren om ervoor te zorgen dat het hormoon binnen een gewenst bereik valt en om de status van andere gezondheidsaandoeningen te controleren, zoals de gezondheid van je hart en botten.
Er zijn een aantal redenen wat betreft de gezondheid om testosteronbehandelingen goed te monitoren. Een laag testosteronniveau is bijvoorbeeld een risicofactor voor
cardiovasculaire aandoeningen, maar van testosteronbehandeling kan niet gezegd worden dat het het risico op cardiovasculaire problemen verhoogt of verlaagt. Hoewel testosteronvervangende therapie geen
prostaatkanker veroorzaakt, kan het wel de
PSA-waarden verhogen, wat kan leiden tot een verhoogd risico op prostaatkanker, vooral bij de 30% van de mannen boven de 70 jaar die mogelijk een vroege vorm van prostaatkanker hebben die nog niet detecteerbaar is.
Lees verder