Verbrande ogen (zonnebrand) door blootstelling aan zon

De zon is voor iedereen een belangrijke bron van vitamine D. Hoewel de zon veel essentiële vitaminen biedt, kan de huid beschadigd raken bij te lange blootstelling aan zonlicht. De huid wordt donkerder door zonnebrand, wat leidt tot roodheid, pijn, irritatie en jeuk. Ook de ogen kunnen door de zon worden beschadigd. De schadelijke UV-stralen van de zon kunnen beide ogen aantasten bij langdurige blootstelling. Symptomen van door de zon verbrande ogen zijn droge ogen, tranende ogen en oogpijn. Meestal volstaan enkele zelfzorgmaatregelen om deze ooggerelateerde symptomen te behandelen. Bij ernstige zonnebrand in de ogen is een bezoek aan de oogarts noodzakelijk, omdat dan mogelijk medicijnen nodig zijn. Normaal gesproken herstelt de patiënt binnen enkele weken van zonnebrand aan de ogen.

• Epidemiologie
• Oorzaken: Door blootstelling aan UV-stralen van de zon
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling en preventie van verbrande ogen door de zon
• Lichte schade
• Ernstige schade
• Prognose van zonnebrand aan ogen
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie

Zonnebrand aan de ogen komt relatief vaak voor bij mensen die gedurende lange tijd aan direct zonlicht worden blootgesteld zonder de juiste bescherming. Hoewel precieze statistieken variëren, is het algemeen bekend dat zonnebrand aan de ogen een frequent voorkomende aandoening is tijdens de zomermaanden en in regio's met sterke zonnestraling. De aandoening kan bij iedereen optreden, maar is vaker te zien bij mensen die zich niet goed beschermen tegen UV-stralen, zoals bij buitensporters, bouwvakkers en mensen die veel tijd buiten doorbrengen.

Oorzaken: Door blootstelling aan UV-stralen van de zon

Net als bij zonnebrand op de huid, veroorzaken UV-stralen een ontsteking van de ogen, met name aan de hoornvliezen. Dit wordt meestal veroorzaakt door een langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht of zonnebankcabines. Verbrande ogen komen voornamelijk voor in de zomerperiode.

Risicofactoren

Enkele belangrijke risicofactoren voor zonnebrand aan de ogen zijn:

Blootstelling aan intensieve zonlicht
Langdurige blootstelling aan zonlicht, vooral tijdens de uren van maximale UV-straling (tussen 10.00 en 16.00 uur), verhoogt het risico op zonnebrand aan de ogen.

Onvoldoende oogbescherming
Het niet dragen van geschikte zonnebrillen met UV-bescherming tijdens blootstelling aan de zon vergroot het risico op schade aan de ogen.

Reflectie van UV-stralen
UV-stralen kunnen worden gereflecteerd door oppervlakken zoals water, sneeuw en zand. Personen die in dergelijke omgevingen verkeren, lopen een verhoogd risico op zonnebrand aan de ogen.

Zonnebankgebruik
Overmatig gebruik van zonnebanken kan ook bijdragen aan het risico op zonnebrand aan de ogen door blootstelling aan schadelijke UV-stralen.

Geschiedenis van oogproblemen
Mensen met een voorgeschiedenis van oogproblemen of eerdere zonnebrand aan de ogen hebben een verhoogd risico op herhaalde episodes en ernstige schade.

Symptomen

Zonnebrand veroorzaakt symptomen nadat de patiënt urenlang in de zon heeft gelegen zonder geschikte oogbescherming. Verbrande ogen door de zon gaan gepaard met de volgende mogelijke tekenen:

• Droge ogen
• Een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen (soms)
• Wazig gezichtsvermogen
• Gevoel van glasscherven in de ogen
• Gevoeligheid voor glanzende dingen
• Jeukende ogen
• Oogpijn
• Pijnlijke oogbewegingen
• Rode ogen
• Tranende ogen

Hoe langer de ogen blootgesteld zijn aan de zon, hoe ernstiger de symptomen en uitkomsten zijn. Bij ernstige symptomen lijdt de patiënt aan fotokeratitis (sneeuwblindheid).

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van zonnebrand aan de ogen wordt vaak gesteld op basis van de klinische symptomen en medische geschiedenis van de patiënt. De volgende onderzoeken kunnen worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen en de ernst van de schade te evalueren:

Klinisch onderzoek
Een oogarts onderzoekt de ogen van de patiënt om tekenen van zonnebrand te identificeren, zoals roodheid, tranen, en pijn. Het klinisch onderzoek helpt ook om andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten.

Spleetlamponderzoek
Een slitlamp is een instrument dat wordt gebruikt om het voorste segment van het oog in detail te bekijken. Dit onderzoek kan helpen bij het beoordelen van schade aan het hoornvlies en het identificeren van tekenen van fotokeratitis.

Oogdrukmeting
Hoewel niet altijd noodzakelijk, kan het meten van de oogdruk helpen bij het uitsluiten van andere oogproblemen die symptomen kunnen nabootsen die vergelijkbaar zijn met zonnebrand.

Beeldvorming
In zeldzame gevallen kunnen aanvullende beeldvormingsonderzoeken zoals een OCT (Optical Coherence Tomography) worden gebruikt om de schade aan het hoornvlies en andere structuren van het oog beter in kaart te brengen.

Behandeling en preventie van verbrande ogen door de zon

De behandeling voor door de zon verbrande ogen is afhankelijk van de ernst van de brandwonden.

Lichte schade

Voor lichte zonnebrand in de ogen mag de patiënt huismiddeltjes gebruiken zoals:

• Crèmes en lotions met zonbeschermingsfactor aanbrengen op de huid in de buurt van de ogen om deze te beschermen tegen direct zonlicht.
• De ogen altijd schoon houden door deze te wassen met schoon water.
• Een hoofdbedekking en zonnehoed dragen; dit biedt de ogen bescherming tegen het krijgen van een zonnebrand en verbrande ogen door UV-stralen.
• Een UV-zonnebril dragen telkens wanneer de zon het hoogst is en de patiënt naar buiten gaat.
• Veel vocht drinken om uitdroging te voorkomen.
• Vrij verkrijgbare oogdruppels gebruiken.

In de ogen wrijven is tot slot geen goed idee.

Ernstige schade

Bij ernstige oogpijn of andere ernstige oogproblemen is het aangeraden om een oogarts te bezoeken, omdat er dan mogelijk sprake is van fotokeratitis. De oogarts schrijft dan mogelijk antibiotica-oogdruppels of oogzalf voor.

Prognose van zonnebrand aan ogen

De schade aan de ogen veroorzaakt door de zon is meestal niet permanent. Net zoals brandwonden op de huid, verdwijnen de symptomen vanzelf binnen een paar dagen. Het risico op permanente schade is laag als de blootstelling aan UV-stralen beperkt is tot het voorste deel van het oog, het hoornvlies. Als de blootstelling aan UV-stralen echter ook de achterkant van het oog (het netvlies) aantast, wat bijvoorbeeld gebeurt door rechtstreeks naar een eclips te kijken, bestaat er een groot risico op permanente problemen met het gezichtsvermogen.

Complicaties

Bij zonnebrand aan de ogen kunnen de volgende complicaties optreden:
Fotokeratitis

Fotokeratitis, ook bekend als sneeuwblindheid, is een tijdelijke maar pijnlijke aandoening van het hoornvlies die ontstaat door intensieve blootstelling aan UV-stralen. Symptomen kunnen ernstige oogpijn, lichtgevoeligheid, tranen en wazig zicht omvatten.

Langdurige oogproblemen

Bij ernstige gevallen waarbij het netvlies wordt aangetast door UV-stralen, zoals bij het kijken naar een zonsverduistering, kan er een risico zijn op langdurige oogproblemen. Dit kan leiden tot blijvende schade aan het gezichtsvermogen en verminderde visuele scherpte.

Secundaire infecties

In zeldzame gevallen kan zonnebrand aan de ogen leiden tot secundaire infecties. Door het wrijven van de ogen kan de huid beschadigd raken, wat een toegangspoort voor bacteriën kan vormen en infecties kan veroorzaken.

Preventie

Om zonnebrand aan de ogen te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

Bescherming tegen UV-stralen
Draag een UV-zonnebril wanneer je naar buiten gaat, vooral tijdens de piekuren van zonlicht (tussen 10.00 en 16.00 uur). Kies een bril die 100% UV-bescherming biedt om de ogen te beschermen tegen schadelijke stralen.

Gebruik van hoed en zonnehoed
Een brede zonnehoed kan helpen om schaduw te creëren en de ogen te beschermen tegen directe zonnestralen. Dit vermindert de hoeveelheid UV-straling die de ogen bereikt.

Vermijden van zonnebankgebruik
Het gebruik van zonnebanken kan ook schadelijke UV-stralen produceren die de ogen kunnen beschadigen. Het is raadzaam om zonnebankgebruik te vermijden of te beperken.

Regelmatige oogcontroles
Laat regelmatig je ogen controleren door een oogarts, vooral als je vaak aan zonlicht wordt blootgesteld. Vroege detectie van eventuele schade kan helpen om ernstige complicaties te voorkomen.

Lees verder

• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon
• Sneeuwblindheid (fotokeratitis): Oogziekte door UV-straling
• Goede zonnebril kopen: Tips voor goed gezichtsvermogen
• Oogproblemen in zomer: Soorten oogziekten in zomerperiode
• UV-straling: Soorten, oogproblemen en bescherming van ogen