Verbrande ogen (zonnebrand) door blootstelling aan zon

De zon is voor iedereen een belangrijke bron van vitamine D. Hoewel de zon veel essentiële vitaminen biedt, kan de huid beschadigd raken bij te lange blootstelling aan zonlicht. De huid wordt donkerder door zonnebrand, wat leidt tot roodheid, pijn, irritatie en jeuk. Ook de ogen kunnen door de zon worden beschadigd. De schadelijke UV-stralen van de zon kunnen beide ogen aantasten bij langdurige blootstelling. Symptomen van door de zon verbrande ogen zijn droge ogen, tranende ogen en oogpijn. Meestal volstaan enkele zelfzorgmaatregelen om deze ooggerelateerde symptomen te behandelen. Bij ernstige zonnebrand in de ogen is een bezoek aan de oogarts noodzakelijk, omdat dan mogelijk medicijnen nodig zijn. Normaal gesproken herstelt de patiënt binnen enkele weken van zonnebrand aan de ogen.

• Epidemiologie
• Wereldwijde incidentie
• Seizoensgebonden variaties
• Mechanisme
• UV-stralen en celbeschadiging
• Beschadiging van het hoornvlies
• Oorzaken: Door blootstelling aan UV-stralen van de zon
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Kinderen en ouderen
• Mensen met lichte ogen of huidtype
• Buitensporters en werkers in de buitenlucht
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Roodheid en irritatie
• Gevoeligheid voor licht (fotofobie)
• Wazig zicht en pijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling en preventie van verbrande ogen door de zon
• Lichte schade
• Ernstige schade
• Prognose van zonnebrand aan ogen
• Tijdige behandeling
• Ernstige gevallen
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met verbrande ogen door zonblootstelling
• Zorg voor verkoeling bij verbrande ogen
• Gebruik oogdruppels om irritatie te verlichten
• Bescherm je ogen tegen toekomstige zonblootstelling
• Herstel de huid rondom de ogen
• Let op de tekenen van ernstigere oogbeschadiging
• Vermijd wrijven aan je ogen
• Zorg voor een gezonde oogzorgroutine
• Misvattingen rond verbrande ogen
• Verbrande ogen komen alleen voor door te veel zon
• Verbrande ogen genezen vanzelf zonder behandeling
• Verbrande ogen zijn niet ernstig en veroorzaken geen blijvende schade
• Verbrande ogen kunnen niet behandeld worden met een koud kompres
• Oogdruppels zijn de enige oplossing voor verbrande ogen
• Verbrande ogen kunnen niet worden voorkomen
• Oogbescherming is alleen nodig bij direct zonlicht

Epidemiologie

Zonnebrand van de ogen is wereldwijd een steeds vaker voorkomend probleem, vooral door de toegenomen blootstelling aan zonlicht en de effecten van klimaatverandering. Het komt voor in alle regio’s, maar de incidentie varieert afhankelijk van geografische locatie, zonnestraling en seizoensgebonden factoren. Mensen die zich regelmatig buiten begeven of werken in gebieden met intense zonkracht hebben een verhoogd risico. De prevalentie van zonnebrand van de ogen is moeilijk exact te meten, maar studies tonen aan dat jaarlijks duizenden gevallen optreden, met een piek in de zomermaanden.

Wereldwijde incidentie

In tropische en mediterrane regio’s, waar de zonkracht het hoogst is, komen oogbranden vaker voor. De incidentie van zonnebrand van de ogen is dus sterk afhankelijk van het geografische gebied en de intensiteit van de zonnestraling. In landen met een gematigd klimaat is de incidentie lager, maar nog steeds significant, vooral onder mensen die veel tijd buiten doorbrengen.

Seizoensgebonden variaties

De meeste gevallen van zonnebrand van de ogen doen zich voor in de zomer, wanneer de zonkracht het sterkst is. Dit komt doordat mensen vaker buiten zijn zonder adequate oogbescherming. Ook het aantal uren zonneschijn per dag speelt een belangrijke rol in de incidentie. Het risico is hoger in de maanden waarin mensen vaak vakantie nemen, naar het strand gaan of deelnemen aan buitensportactiviteiten.

Mechanisme

De schadelijke effecten van UV-straling op de ogen ontstaan wanneer de ogen worden blootgesteld aan ultraviolette straling van de zon, die diep doordringt in het oogweefsel. Dit veroorzaakt een celbeschadiging in het hoornvlies en bindvlies, met ontsteking en mogelijk schade aan de retina. Dit mechanisme kan leiden tot tijdelijk of permanent verlies van gezichtsvermogen, afhankelijk van de intensiteit en duur van de blootstelling.

UV-stralen en celbeschadiging

UV-stralen zijn verdeeld in drie categorieën: UVA, UVB en UVC. UVA-straling dringt diep door in de huid en de ogen, terwijl UVB-straling verantwoordelijk is voor de meeste schade aan het hoornvlies en het bindvlies. UVC-straling wordt grotendeels door de atmosfeer gefilterd. Wanneer het hoornvlies of bindvlies wordt blootgesteld aan UVB-stralen, beschadigen de cellen in deze weefsels, wat ontsteking en pijn veroorzaakt.

Beschadiging van het hoornvlies

Het hoornvlies is bijzonder gevoelig voor UV-straling. Overmatige blootstelling kan leiden tot een zogenaamde "zonneschade" aan het hoornvlies, wat bekend staat als fotokeratitis. Dit kan leiden tot symptomen zoals pijn, roodheid, tranen en wazig zicht. In ernstigere gevallen kan de schade blijvende gevolgen hebben voor het gezichtsvermogen.

Oorzaken: Door blootstelling aan UV-stralen van de zon

Net als bij zonnebrand op de huid, veroorzaken UV-stralen een ontsteking van de ogen, met name aan de hoornvliezen. Dit wordt meestal veroorzaakt door een langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht of zonnebankcabines. Verbrande ogen komen voornamelijk voor in de zomerperiode.

Risicofactoren

Enkele belangrijke risicofactoren voor zonnebrand aan de ogen zijn:

Blootstelling aan intensieve zonlicht
Langdurige blootstelling aan zonlicht, vooral tijdens de uren van maximale UV-straling (tussen 10.00 en 16.00 uur), verhoogt het risico op zonnebrand aan de ogen.

Onvoldoende oogbescherming
Het niet dragen van geschikte zonnebrillen met UV-bescherming tijdens blootstelling aan de zon vergroot het risico op schade aan de ogen.

Reflectie van UV-stralen
UV-stralen kunnen worden gereflecteerd door oppervlakken zoals water, sneeuw en zand. Personen die in dergelijke omgevingen verkeren, lopen een verhoogd risico op zonnebrand aan de ogen.

Zonnebankgebruik
Overmatig gebruik van zonnebanken kan ook bijdragen aan het risico op zonnebrand aan de ogen door blootstelling aan schadelijke UV-stralen.

Geschiedenis van oogproblemen
Mensen met een voorgeschiedenis van oogproblemen of eerdere zonnebrand aan de ogen hebben een verhoogd risico op herhaalde episodes en ernstige schade.

Risicogroepen

Bepaalde groepen mensen lopen een verhoogd risico op zonnebrand van de ogen. Dit heeft te maken met zowel biologische factoren als het soort activiteiten waaraan ze deelnemen.

Kinderen en ouderen

Kinderen zijn kwetsbaarder voor zonnestraling omdat hun huid en ogen nog niet volledig ontwikkeld zijn. Ze hebben vaak meer moeite met het herkennen van de gevaren van zonnestraling en kunnen de bescherming vergeten. Ouderen hebben vaak een verzwakt immuunsysteem en hun ogen kunnen minder effectief omgaan met UV-stralen. Beide groepen moeten extra aandacht besteden aan bescherming tegen zonnestraling.

Mensen met lichte ogen of huidtype

Personen met een lichte huidskleur en blauwe of groene ogen hebben een verminderde hoeveelheid melanine in hun ogen, wat hen kwetsbaarder maakt voor de schadelijke effecten van UV-straling. Melanine biedt enige bescherming tegen de schadelijke effecten van UV-stralen, dus mensen met een lichter huidskleurtype lopen meer risico op oogbeschadiging door de zon.

Buitensporters en werkers in de buitenlucht

Sporters die vaak buiten zijn, evenals mensen die buitenshuis werken, zoals bouwvakkers of tuiniers, lopen een verhoogd risico op zonnebrand van de ogen. Zij kunnen lange uren in de zon doorbrengen zonder de juiste bescherming, wat de kans op schade vergroot.

Symptomen

Zonnebrand veroorzaakt symptomen nadat de patiënt urenlang in de zon heeft gelegen zonder geschikte oogbescherming. Verbrande ogen door de zon gaan gepaard met de volgende mogelijke tekenen:

• Droge ogen
• Een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen (soms)
• Wazig gezichtsvermogen
• Gevoel van glasscherven in de ogen
• Gevoeligheid voor glanzende dingen
• Jeukende ogen
• Oogpijn
• Pijnlijke oogbewegingen
• Rode ogen
• Tranende ogen

Hoe langer de ogen blootgesteld zijn aan de zon, hoe ernstiger de symptomen en uitkomsten zijn. Bij ernstige symptomen lijdt de patiënt aan fotokeratitis (sneeuwblindheid).

Alarmsymptomen

Bij zonnebrand van de ogen kunnen verschillende symptomen optreden die wijzen op schade aan het oogweefsel. Het is belangrijk om alert te zijn op deze symptomen om op tijd medische hulp in te schakelen en verdere schade te voorkomen.

Roodheid en irritatie

Een van de eerste symptomen van zonnebrand van de ogen is roodheid van het oogwit, die vaak gepaard gaat met irritatie. Deze roodheid wordt veroorzaakt door ontsteking van de bloedvaten in het oog.

Gevoeligheid voor licht (fotofobie)

Een veelvoorkomend symptoom is verhoogde gevoeligheid voor licht. Dit kan een pijnlijke ervaring zijn, vooral wanneer iemand buiten of in fel verlichte omgevingen is. Het oog reageert sterker op licht door de ontsteking en schade aan het hoornvlies.

Wazig zicht en pijn

In ernstige gevallen kunnen de ogen gezwollen raken, wat leidt tot wazig zicht. Dit kan gepaard gaan met intense pijn en het gevoel van zand in de ogen. Bij zeer ernstige gevallen kan het zicht langdurig worden aangetast.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van zonnebrand aan de ogen wordt vaak gesteld op basis van de klinische symptomen en medische geschiedenis van de patiënt. De volgende onderzoeken kunnen worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen en de ernst van de schade te evalueren:

Klinisch onderzoek
Een oogarts onderzoekt de ogen van de patiënt om tekenen van zonnebrand te identificeren, zoals roodheid, tranen, en pijn. Het klinisch onderzoek helpt ook om andere mogelijke oorzaken van de symptomen uit te sluiten.

Spleetlamponderzoek
Een spleetlamp is een instrument dat wordt gebruikt om het voorste segment van het oog in detail te bekijken. Dit onderzoek kan helpen bij het beoordelen van schade aan het hoornvlies en het identificeren van tekenen van fotokeratitis.

Oogdrukmeting
Hoewel niet altijd noodzakelijk, kan het meten van de oogdruk helpen bij het uitsluiten van andere oogproblemen die symptomen kunnen nabootsen die vergelijkbaar zijn met zonnebrand.

Beeldvorming
In zeldzame gevallen kunnen aanvullende beeldvormingsonderzoeken zoals een OCT (Optical Coherence Tomography) worden gebruikt om de schade aan het hoornvlies en andere structuren van het oog beter in kaart te brengen.

Behandeling en preventie van verbrande ogen door de zon

De behandeling voor door de zon verbrande ogen is afhankelijk van de ernst van de brandwonden.

Lichte schade

Voor lichte zonnebrand in de ogen mag de patiënt huismiddeltjes gebruiken zoals:

• Crèmes en lotions met zonbeschermingsfactor aanbrengen op de huid in de buurt van de ogen om deze te beschermen tegen direct zonlicht.
• De ogen altijd schoon houden door deze te wassen met schoon water.
• Een hoofdbedekking en zonnehoed dragen; dit biedt de ogen bescherming tegen het krijgen van een zonnebrand en verbrande ogen door UV-stralen.
• Een UV-zonnebril dragen telkens wanneer de zon het hoogst is en de patiënt naar buiten gaat.
• Veel vocht drinken om uitdroging te voorkomen.
• Vrij verkrijgbare oogdruppels gebruiken.

In de ogen wrijven is tot slot geen goed idee.

Ernstige schade

Bij ernstige oogpijn of andere ernstige oogproblemen is het aangeraden om een oogarts te bezoeken, omdat er dan mogelijk sprake is van fotokeratitis. De oogarts schrijft dan mogelijk antibiotica-oogdruppels of oogzalf voor.

Prognose van zonnebrand aan ogen

De prognose voor zonnebrand van de ogen hangt af van de ernst van de schade en de tijdige behandeling. In de meeste gevallen herstellen de ogen snel en volledig, maar zonder de juiste zorg kunnen er langdurige effecten zijn.

Tijdige behandeling

Als zonnebrand van de ogen snel wordt behandeld, bijvoorbeeld door het dragen van een zonnebril, het gebruik van ontstekingsremmende oogdruppels en rust, is de prognose meestal goed. De symptomen verdwijnen vaak binnen enkele dagen tot weken, zonder blijvende schade.

Ernstige gevallen

In zeldzame gevallen kan een ernstige zonnebrand van de ogen leiden tot permanente schade. Dit kan vooral het geval zijn bij herhaalde of langdurige blootstelling aan UV-straling zonder adequate bescherming. Ernstige gevallen kunnen leiden tot chronische oogproblemen of zelfs verlies van gezichtsvermogen.

Complicaties

Bij zonnebrand aan de ogen kunnen de volgende complicaties optreden:
Fotokeratitis
Fotokeratitis, ook bekend als sneeuwblindheid, is een tijdelijke maar pijnlijke aandoening van het hoornvlies die ontstaat door intensieve blootstelling aan UV-stralen. Symptomen kunnen ernstige oogpijn, lichtgevoeligheid, tranen en wazig zicht omvatten.

Langdurige oogproblemen
Bij ernstige gevallen waarbij het netvlies wordt aangetast door UV-stralen, zoals bij het kijken naar een zonsverduistering, kan er een risico zijn op langdurige oogproblemen. Dit kan leiden tot blijvende schade aan het gezichtsvermogen en verminderde visuele scherpte.

Secundaire infecties
In zeldzame gevallen kan zonnebrand aan de ogen leiden tot secundaire infecties. Door het wrijven van de ogen kan de huid beschadigd raken, wat een toegangspoort voor bacteriën kan vormen en infecties kan veroorzaken.

Preventie

Om zonnebrand aan de ogen te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

Bescherming tegen UV-stralen
Draag een UV-zonnebril wanneer je naar buiten gaat, vooral tijdens de piekuren van zonlicht (tussen 10.00 en 16.00 uur). Kies een bril die 100% UV-bescherming biedt om de ogen te beschermen tegen schadelijke stralen.

Gebruik van hoed en zonnehoed
Een brede zonnehoed kan helpen om schaduw te creëren en de ogen te beschermen tegen directe zonnestralen. Dit vermindert de hoeveelheid UV-straling die de ogen bereikt.

Vermijden van zonnebankgebruik
Het gebruik van zonnebanken kan ook schadelijke UV-stralen produceren die de ogen kunnen beschadigen. Het is raadzaam om zonnebankgebruik te vermijden of te beperken.

Regelmatige oogcontroles
Laat regelmatig je ogen controleren door een oogarts, vooral als je vaak aan zonlicht wordt blootgesteld. Vroege detectie van eventuele schade kan helpen om ernstige complicaties te voorkomen.

Praktische tips voor het omgaan met verbrande ogen door zonblootstelling

Zorg voor verkoeling bij verbrande ogen

Wanneer je ogen verbranden door zonlicht, kan dit leiden tot pijn, roodheid en een gevoel van irritatie of zelfs gevoelige ogen. Het is belangrijk om direct actie te ondernemen om je ogen te kalmeren en te beschermen tegen verdere schade. Begin met het aanbrengen van een koele, schone doek op je ogen. Dit kan helpen om de hitte te verlichten en de zwelling te verminderen. Vermijd echter koud water of ijskoude kompressen, aangezien dit een te snelle temperatuurwisseling kan veroorzaken, wat het ongemak kan verergeren. Rust je ogen uit in een donkere omgeving om de prikkeling te verminderen en vermijd blootstelling aan fel licht totdat de pijn afneemt. Als de symptomen aanhouden, is het belangrijk om een oogarts te raadplegen voor verder advies.

Gebruik oogdruppels om irritatie te verlichten

Bij verbrande ogen door zonblootstelling kunnen oogdruppels helpen bij het verlichten van irritatie en het herstellen van de vochtbalans. Je kunt kunsttranen of oogdruppels gebruiken die speciaal zijn ontwikkeld voor het kalmeren van de ogen. Deze producten helpen niet alleen bij het verlichten van de pijn, maar ze kunnen ook helpen bij het herstellen van de natuurlijke afweer van je ogen tegen verdere uitdroging. Let bij het kiezen van oogdruppels altijd op de ingrediënten en kies voor een product zonder conserveermiddelen om de kans op verdere irritatie te verkleinen.

Bescherm je ogen tegen toekomstige zonblootstelling

Na het herstellen van de verbrande ogen, is het cruciaal om je ogen goed te beschermen tegen verdere schade door de zon. Draag altijd een zonnebril met UV-bescherming wanneer je buiten bent. De juiste zonnebril blokkeert schadelijke UV-stralen die de ogen kunnen beschadigen en zorgt ervoor dat je ogen niet opnieuw verbranden. Zorg er ook voor dat je altijd een hoed met een brede rand draagt, aangezien dit extra bescherming biedt voor je ogen tegen direct zonlicht. Als je lange tijd buiten moet blijven, overweeg dan om een zonnebril met polarisatie te dragen, omdat deze helpt bij het verminderen van schittering van oppervlakken zoals water of asfalt.

Herstel de huid rondom de ogen

De huid rondom je ogen is dun en gevoelig, dus het kan snel beschadigd raken door overmatige blootstelling aan zonlicht. Als de huid rond je ogen is verbrand, kun je verzachtende crèmes of gels gebruiken die speciaal zijn ontworpen voor de huid rond de ogen. Kies voor producten die aloë vera of vitamine E bevatten, aangezien deze ingrediënten kunnen helpen bij het kalmeren van de huid en het bevorderen van het herstel. Het is belangrijk om ook de huid goed te hydrateren, aangezien verbrande huid kan uitdrogen en schilferen. Vermijd het gebruik van producten met irriterende stoffen, zoals parfum of alcohol, aangezien deze de verbrande huid kunnen verergeren.

Let op de tekenen van ernstigere oogbeschadiging

Als je ogen verbrand zijn door zonblootstelling, kunnen de symptomen binnen enkele uren verbeteren. Echter, in sommige gevallen kunnen ernstigere complicaties optreden, zoals een cornea-beschadiging of zonneschade aan het netvlies. Als je plotseling wazig zicht, aanhoudende pijn, verhoogde gevoeligheid voor licht of moeite met het openen van je ogen ervaart, kan er sprake zijn van ernstigere schade. In dergelijke gevallen is het van groot belang om snel een oogarts te raadplegen voor verder onderzoek en behandeling. Een oogarts kan de ernst van de schade beoordelen en een behandelplan opstellen om je ogen zo snel mogelijk te herstellen.

Vermijd wrijven aan je ogen

Hoewel het verleidelijk kan zijn om te wrijven aan je ogen wanneer ze pijnlijk of geïrriteerd aanvoelen door de zon, is het belangrijk om dit te vermijden. Wrijven kan de beschadigde huid en de ogen verder irriteren en kan zelfs leiden tot infecties of extra schade aan de cornea. In plaats daarvan kun je beter een koele, vochtige doek gebruiken of oogdruppels aanbrengen om de irritatie te verlichten. Als de pijn hevig is, is het beter om medische hulp te zoeken in plaats van zelf te proberen de klachten te verlichten door wrijven.

Zorg voor een gezonde oogzorgroutine

Om je ogen op lange termijn gezond te houden, is het belangrijk om een goede oogzorgroutine te volgen. Dit omvat het regelmatig uitvoeren van oogonderzoeken door een oogarts, het beschermen van je ogen tegen schadelijke invloeden zoals de zon, en het behouden van een evenwichtig voedingspatroon dat rijk is aan vitaminen en mineralen die goed zijn voor de ogen, zoals vitamine A en C. Het is ook nuttig om regelmatig rust te nemen van schermen om vermoeide ogen te voorkomen. Zorg voor voldoende hydratatie, aangezien uitdroging de kans op oogirritaties vergroot. Door een gezonde oogzorgroutine te handhaven, kun je helpen je ogen optimaal te beschermen tegen toekomstige schade.

Misvattingen rond verbrande ogen

Verbrande ogen komen alleen voor door te veel zon

Veel mensen denken dat verbrande ogen uitsluitend door overmatige blootstelling aan de zon komen, maar dit is niet het geval. Verbrande ogen kunnen ook worden veroorzaakt door andere factoren, zoals huidinfecties, schadelijke straling, of het direct in contact komen met een metaal dat heet is. Ook in niet-zonnige omgevingen kunnen de ogen beschadigd raken door intense lichtbronnen zoals lasermachines of fel kunstlicht.

Verbrande ogen genezen vanzelf zonder behandeling

Er is een misvatting dat verbrande ogen altijd vanzelf herstellen zonder enige medische ingreep. In sommige gevallen kunnen de ogen inderdaad vanzelf genezen, maar er is vaak medische hulp nodig om de genezing te versnellen en complicaties zoals huidaandoeningen of infecties te voorkomen. Oogbehandelingen, zoals het gebruik van speciale oogdruppels of beschermende oogbandages, kunnen het herstel bevorderen.

Verbrande ogen zijn niet ernstig en veroorzaken geen blijvende schade

Veel mensen onderschatten de ernst van verbrande ogen. Hoewel de pijn meestal tijdelijk is, kunnen ernstige brandwonden aan de ogen blijvende schade veroorzaken, zoals verminderd gezichtsvermogen of littekenvorming op het hoornvlies. Dit kan leiden tot oogaandoeningen of zelfs verlies van gezichtsvermogen in extreme gevallen.

Verbrande ogen kunnen niet behandeld worden met een koud kompres

Een andere misvatting is dat het gebruik van een koud kompres geen effect heeft op verbrande ogen. Het is juist zo dat een koud kompres kan helpen om de ontsteking en pijn te verlichten, mits het voorzichtig wordt toegepast. Het helpt om de temperatuur van de ogen te verlagen en kan bijdragen aan een sneller herstel.

Oogdruppels zijn de enige oplossing voor verbrande ogen

Hoewel oogdruppels effectief kunnen zijn bij het verlichten van pijn of ontsteking, zijn ze niet altijd de enige oplossing voor verbrande ogen. In sommige gevallen kunnen andere behandelingen, zoals het dragen van een oogverband of het vermijden van fel licht, noodzakelijk zijn. Een bezoek aan een oogarts is belangrijk om te bepalen welke behandeling het beste is.

Verbrande ogen kunnen niet worden voorkomen

Er bestaat de misvatting dat verbrande ogen niet te voorkomen zijn, vooral in zonrijke omgevingen. Dit is onjuist; door het dragen van een zonnebril die UV-stralen blokkeert, het vermijden van te lange blootstelling aan intens licht, en het gebruik van oogbescherming bij gevaarlijke activiteiten kan je de kans op het ontwikkelen van verbrande ogen aanzienlijk verminderen.

Oogbescherming is alleen nodig bij direct zonlicht

Veel mensen denken dat oogbescherming alleen nodig is wanneer ze direct aan zonlicht worden blootgesteld. Dit is echter niet het geval, vooral bij activiteiten zoals bestraling of blootstelling aan fel kunstlicht in laboratoria of werkplaatsen. Zelfs indirecte blootstelling aan schadelijk licht kan leiden tot oogbeschadiging.

Lees verder

• Zonnebrand: Rode, pijnlijke huid door blootstelling aan zon
• Sneeuwblindheid (fotokeratitis): Oogziekte door UV-straling
• Goede zonnebril kopen: Tips voor goed gezichtsvermogen
• Oogproblemen in zomer: Soorten oogziekten in zomerperiode
• UV-straling: Soorten, oogproblemen en bescherming van ogen