Sneeuwblindheid (fotokeratitis): Oogziekte door UV-straling

Fotokeratitis is een pijnlijke oogaandoening die optreedt wanneer het oog wordt blootgesteld aan onzichtbare ultraviolette straling (UV-straling), zowel van de zon als van kunstmatige energiebronnen. Fotokeratitis kan worden vergeleken met een brandwond van het hoornvlies in het oog. De aandoening treft de dunne oppervlaktelaag van het hoornvlies (de heldere voorkant van het oog) en de conjunctiva (het oogbindvlies: de cellaag die de binnenkant van de oogleden en het oogwit bedekt). Symptomen zoals een zanderig gevoel in de ogen en pijn zijn kenmerkend. Het dragen van de juiste oogbescherming is essentieel om schade aan de ogen door UV-stralen te voorkomen.

• Synoniemen fotokeratitis
• Oorzaken oogaandoening: Door UV-straling
• Zon
• Kunstmatige bron
• Risicofactoren
• Sneeuwblindheid
• Symptomen ogen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling oogziekte
• Langdurige nazorg
• Prognose oogziekte
• Oogcomplicaties door UV-straling
• Preventie door goede oogbescherming

Synoniemen fotokeratitis

Fotokeratitis staat ook bekend onder de volgende namen:

• Lasogen
• Sneeuwblindheid
• Stralingskeratitis
• Ultraviolet keratitis
• UV keratitis

Oorzaken oogaandoening: Door UV-straling

Zon

Schade aan het oog door ultraviolette straling kan optreden door de reflectie van de zon op oppervlakken zoals zand, water, ijs en sneeuw. Deze schade kan ook optreden bij het staren naar de zon, bijvoorbeeld tijdens een zonsverduistering zonder geschikte bescherming, wat kan leiden tot een brandwond op het netvlies, een ernstigere complicatie dan tijdelijke schade aan het hoornvlies.

Kunstmatige bron

Vele kunstmatige bronnen van ultraviolet licht kunnen fotokeratitis veroorzaken, zoals bruiningslampen, zonnebanken, halogeen bureaulampen, bliksem, elektrische vonken, lassen, en meer. Hierdoor wordt deze aandoening vaak ook aangeduid als "lasogen".

Risicofactoren

Vooral skiërs (oogproblemen in de winter), strandliefhebbers, lassers en mensen die op grote hoogte leven, lopen een verhoogd risico op deze oogziekte. De oogkleur speelt eveneens een rol in de gevoeligheid voor fotokeratitis, waarbij patiënten met lichtgekleurde ogen kwetsbaarder zijn. Bovendien kunnen bepaalde medicijnen de gevoeligheid voor zonlicht verhogen, wat de blootstelling aan UV-stralen vergroot.

Deze geneesmiddelen omvatten:

• Acnemedicatie (Accutane)
• Antibiotica (doxycycline, sulfas en ciprofloxacine)
• Antidepressiva
• Antihistaminica
• Cholesterolmedicijnen (statines)
• Diabetische medicatie (Glyburide en Glipizide)
• Diuretica (plastabletten)
• Niet-steroïde anti-inflammatoire middelen (NSAID's), zoals ibuprofen en naproxen

Sneeuwblindheid

Sneeuwblindheid is een specifieke vorm van fotokeratitis die optreedt wanneer UV-stralen worden weerkaatst door ijs en sneeuw. Dit oogletsel komt vaak voor in de Noordpool- en Zuidpoolgebieden of in het hooggebergte, waar de lucht dunner is en minder bescherming biedt tegen UV-stralen. Sneeuwblindheid kan ook leiden tot bevriezing van het hoornvliesoppervlak en ernstige uitdroging van het hoornvlies door extreem droge lucht, zoals bij skiën en bergbeklimmen.

Symptomen ogen

De symptomen van fotokeratitis verschijnen vaak pas zes tot twaalf uur na blootstelling aan UV-licht. Hoe langer de blootstelling, hoe ernstiger de symptomen. Veelvoorkomende symptomen zijn een zanderig gevoel in de ogen, rode en gezwollen ogen, pijn, tranende ogen, en gevoeligheid voor fel licht (fotofobie). Patiënten kunnen ook halo's zien, een verminderde gezichtsscherpte ervaren, en soms een tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen ondervinden. Andere symptomen zijn hoofdpijn, kleine pupillen (miosis), ooglidspiertrekkingen en een droge huid rond de ogen.

Diagnose en onderzoeken

Oogonderzoek
De oogarts zal de patiënt vragen naar recente activiteiten en vervolgens de ogen onderzoeken. Met behulp van oogdruppels die fluoresceïnekleurstof bevatten, kan eventuele UV-schade worden opgespoord.

Differentiële diagnose
Bij de diagnose van fotokeratitis moet de arts ook andere aandoeningen uitsluiten, zoals acute conjunctivitis, iritis, uveïtis, en hoornvlieszweren.

Behandeling oogziekte

Fotokeratitis en sneeuwblindheid verdwijnen meestal spontaan binnen één tot twee dagen. De behandeling is gericht op symptoomverlichting en pijnbestrijding. Patiënten moeten contactlenzen onmiddellijk verwijderen, uit de zon blijven, en rusten in een donkere kamer. Het aanbrengen van een koud washandje op gesloten ogen en het gebruik van kunsttranen kunnen de pijn verlichten. In sommige gevallen worden antibiotica-oogdruppels voorgeschreven. Het is belangrijk om niet in de ogen te wrijven tijdens het herstelproces.

Langdurige nazorg

Hoewel de meeste gevallen van fotokeratitis binnen enkele dagen genezen, is het raadzaam om de ogen regelmatig te laten controleren door een oogarts, vooral bij herhaalde blootstelling aan UV-stralen. Langdurige blootstelling kan cumulatieve schade veroorzaken, die op latere leeftijd kan bijdragen aan ernstige oogziekten zoals maculadegeneratie en cataract.

Het opvolgen van een regelmatige controle bij een oogarts en het naleven van preventieve maatregelen kan helpen om de gezondheid van de ogen te waarborgen en het risico op complicaties te minimaliseren.

Prognose oogziekte

De symptomen van fotokeratitis verdwijnen meestal geleidelijk binnen één tot twee dagen, zonder blijvende schade.

Oogcomplicaties door UV-straling

Langdurige blootstelling aan UV-straling kan leiden tot verschillende oogcomplicaties, waaronder oogkanker, ooglidkanker, pterygium, maculadegeneratie, en cataract (staar).

Patiënten die één keer fotokeratitis hebben gehad, lopen een verhoogd risico op herhaling, vooral als ze opnieuw worden blootgesteld aan hoge niveaus van UV-straling. Het is belangrijk om preventieve maatregelen strikt op te volgen om recidief te voorkomen.

Preventie door goede oogbescherming

Het voorkomen van fotokeratitis is mogelijk door het dragen van oogbescherming die UV-straling blokkeert, zoals een goede zonnebril of een sneeuwbril die 100% van de UV-stralen (UVA- en UVB-straling) blokkeert. Veiligheidsbrillen, lasbrillen en lashelmen zijn ook essentieel bij risicovolle activiteiten. Zelfs bij bewolkt weer moeten beschermende brillen worden gedragen, omdat UV-licht door wolken heen kan dringen. Patiënten moeten ook breedgerande hoeden dragen wanneer ze naar het strand gaan. Let op: contactlenzen met UV-bescherming beschermen niet volledig tegen UV-stralen, omdat ze niet alle gevoelige delen van het oog bedekken.

Lees verder

• Verbrande ogen (zonnebrand) door blootstelling aan zon
• Goede zonnebril kopen: Tips voor goed gezichtsvermogen
• UV-straling: Soorten, oogproblemen en bescherming van ogen
• Keratitis: Ontsteking van het hoornvlies in het oog
• Ogen en oogzorg in de winter: Problemen, symptomen en tips