Sneeuwblindheid (fotokeratitis): Oogziekte door UV-straling
Fotokeratitis is een pijnlijke oogaandoening die optreedt wanneer het oog blootgesteld is aan onzichtbare ultraviolette straling (UV-straling), hetzij van de zon of van een door de mens gemaakte energiebron. Fotokeratitis valt in feite te vergelijken met een brandwonde van het hoornvlies in het oog. Deze aandoening treft de dunne oppervlaktelaag van het hoornvlies (de heldere voorkant van het oog) en de conjunctiva (het oogbindvlies: de cellaag die de binnenkant van de oogleden en het oogwit bedekt). Een zanderig gevoel in de ogen en pijn zijn de voornaamste symptomen. Het dragen van de juiste oogbescherming voorkomt schade aan de ogen tegen UV-stralen.
Synoniemen fotokeratitis
Fotokeratitis is eveneens gekend als:
- Lasogen
- Sneeuwblindheid
- Stralingskeratitis
- Ultraviolet keratitis
- UV keratitis
Oorzaken oogaandoening: Door UV-straling
Zon
Door ultraviolette straling treedt schade op aan het oog. Dit gebeurt door zonreflectie van zand, water, ijs en sneeuw. De schade door
UV-straling treedt eveneens op bij het staren naar de zon, zoals het kijken naar een zonsverduistering zonder gebruik te maken van een speciale bril. Een zonsverduistering resulteert ook in een brandwonde op het netvlies, wat nog ernstiger is dan tijdelijke schade aan het hoornvlies.
Kunstmatige bron
Vele kunstmatige bronnen van ultraviolet licht resulteren in fotokeratitis zoals bruiningslampen, zonnebanken, halogeen bureaulampen, bliksem, elektrische vonken, lassen, .... Daarom is deze aandoening ook vaak gekend als "lasogen".
Risicofactoren
Vooral skiërs (
oogproblemen in de winter), strandliefhebbers, lassers en mensen die op grote hoogte leven, zijn gevoelig voor deze oogziekte. Ook de
oogkleur heeft een invloed op de gevoeligheid voor sneeuwblindheid. Patiënten met lichtgekleurde ogen zijn gevoeliger voor fotokeratitis, alsook voor bepaalde soorten
melanoom die ook het gevolg zijn van
langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht. Bovendien leidt bepaald medicatiegebruik voor een verhoogde gevoeligheid voor
zonlicht waardoor de patiënt meer is blootgesteld aan UV-stralen. Deze geneesmiddelen omvatten:
Sneeuwblindheid
Sneeuwblindheid is een vorm van fotokeratitis die optreedt wanneer UV-stralen ijs en sneeuw weerkaatsten. Dit oogletsel komt vooral veel voor in de Noordpool- en Zuidpoolgebieden of in het hooggebergte, waar de lucht dunner is en minder bescherming biedt tegen UV-stralen. Sneeuwblindheid verwijst ook naar de bevriezing van het hoornvliesoppervlak, evenals ernstige uitdroging van het hoornvlies als gevolg van extreem droge lucht. Vaak gebeurt dit bij het skiën en bergbeklimmen.
Symptomen ogen
De symptomen komen vaak pas tot uiting wanneer reeds schade door fotokeratitis is opgetreden. Dit is soms zes tot twaalf uur na de blootstelling aan ultraviolet licht. Des te langer de patiënt is blootgesteld aan de UV-straling, des te ernstiger de symptomen. De patiënt heeft een (
zanderig gevoel in de ogen) die er rood en gezwollen uitzien en
pijn doen. Bovendien komen
tranende ogen voor. Hij is gevoelig voor fel licht (
medische term:
fotofobie), ziet
halo's, en heeft last van een verminderde
gezichtsscherpte. Af en toe treedt een
tijdelijk verlies van het gezichtsvermogen op, of merkt hij tijdelijke
kleurveranderingen in het gezichtsvermogen (zeldzaam).
Hoofdpijn, kleine pupillen (
miosis) en ooglidspiertrekkingen zijn nog andere voorkomende symptomen. Een
droge huid rond de ogen is eveneens kenmerkend bij fotokeratitis.
Diagnose en onderzoeken
Oogonderzoek
De oogarts bevraagt de patiënt over zijn recente activiteiten. Daarna onderzoekt hij de ogen en gebruikt hij een oogdruppel met
fluoresceïnekleurstof om eventuele UV-schade op te sporen.
Differentiële diagnose
Acute
conjunctivitis,
iritis en
uveïtis en
hoornvlieszweren / keratitis ulcerosa zijn de differentiële diagnose bij deze oogaandoening. De symptomen hiervan lijken sterk op deze van fotokeratitis.
Behandeling oogziekte
Fotokeratitis en sneeuwblindheid verdwijnen meestal spontaan, zodat de behandeling eerder ondersteunend en pijnstillend gericht is.
Contactlenzen verwijdert de patiënt onmiddellijk. Ook gaat hij weg uit de zon en plaatst hij zich in een donkere kamer. Het plaatsen van een koud washandje over gesloten ogen en
kunsttranen verminderen de pijn.
Antibiotica-oogdruppels zijn soms aanbevolen. Deze neemt de patiënt volgens correcte
oogdruppelrichtlijnen. Tijdens het herstelproces wrijft de patiënt tot slot niet in de ogen.
Prognose oogziekte
De symptomen verdwijnen meestal geleidelijk binnen één of twee dagen.
Oogcomplicaties door UV-straling
Andere oogcomplicaties door UV-straling omvatten verschillende soorten
oogkanker en
ooglidkanker,
pterygium,
maculadegeneratie en
cataract (staar: vertroebelde ooglens).
Preventie door goede oogbescherming
Fotokeratitis valt te voorkomen door het dragen van oogbescherming die UV-straling blokkeert. Te denken valt aan een goede
zonnebril of een sneeuwbril die 100% UV-stralen (UVA- en UVB-straling) blokkeert, een veiligheidsbril, een lasbril en een lashelm. Een zonnebril of sneeuwbril draagt de patiënt eveneens wanneer de zon niet schijnt, omdat ultraviolet licht toch door de bewolking heen gaat. Ook een breedgerande hoed is nodig wanneer de patiënt naar het strand gaat. Let op bij contactlenzen met UV-straling, want vaak blokkeren ze de UV-stralen wel tot de hoornvliezen en pupillen, maar niet tot het gevoelige weefsel van het
oogbindvlies of de oogleden.
Lees verder