Sneeuwblindheid voorkomen met skibril

Sneeuwblindheid is een aandoening aan de ogen die je op kan lopen door onbeschermd door de sneeuw te lopen. Het treedt vooral op als je op grote hoogte een sneeuwwandeling maakt. Een goede sneeuwbril voorkomt veel narigheid. Een overvloed aan ultraviolet licht is de boosdoener en tegen dat licht kunnen we ons beschermen met een goede bril. Hadden we maar een derde ooglid, zoals de pooldieren dat hebben. Een ijsbeer heeft namelijk geen last van sneeuwblindheid.

Had ik maar een goede skibril gekozen!

• Wat is sneeuwblindheid
• Hoe word je sneeuwblind
• Symptomen sneeuwblindheid
• Ultraviolet licht
• Bronnen van uv-licht
• Wat te doen bij sneeuwblindheid
• Hoe kun je sneeuwblindheid voorkomen
• Een goede skibril
• IJsbeer

Wat is sneeuwblindheid

Sneeuwblindheid is een aandoening van de ogen die ontstaat als het hoornvlies geïrriteerd of ontstoken raakt door een overvloed aan ultraviolet licht. Eigenlijk krijgt het hoornvlies, het buitenste doorzichtige laagje op de oogbol, te maken met een lichte vorm van verbranding. Bij een lichte vorm van sneeuwblindheid voelt het alsof er iets in de ogen zit. Dan beginnen de ogen te tranen, krijgen een branderig gevoel en worden rood. Er treedt lichtschuwheid op, de ogen worden gevoelig voor licht. Vervolgens voel je een ernstige pijn.

In de meeste gevallen verdwijnen de klachten na enkele dagen en raken de ogen niet blijvend beschadigd. In uitzonderlijke gevallen treedt littekenweefsel op.

Keratoconjunctivitis photoelectrica

De medische term voor sneeuwblindheid is keratoconjunctivitis photoelectrica of fotokeratitis.

Hoe word je sneeuwblind

Sneeuwblindheid kun je op verschillende manieren oplopen. Allereerst door op grote hoogte onbeschermd door een sneeuwlandschap te lopen. Hoe hoger de berg, hoe groter de stralingsintensiteit. Uv-straling kan in de besneeuwde bergen tien keer hoger zijn dan op zeeniveau in Nederland. Door de straling ontstaat er een chemische reactie op je hoornvlies, waardoor er kleine putjes in het oppervlak ontstaan. De uiteinden van de zenuwen komen daardoor bloot te liggen en dat veroorzaakt pijn. Zes tot 12 uur na blootstelling is de schade het ergst.

Sneeuwblind zonder sneeuw

Irritatie van de ogen kan ook ontstaan door onbeschermd onder de hoogtezon te gaan zitten. Lasblindheid, ontstaan door tijdens het lassen onbeschermd in de lasvlam te kijken, is een variant op sneeuwblindheid. Hetzelfde effect kan optreden bij zee, als je te lang naar het water kijkt waarop het zonlicht reflecteert. IJsvelden en woestijnen hebben een soortgelijke reflectie waarbij het oppassen geblazen is. Ook daar kan het resulteren in een overmaat aan uv-straling die het hoornvlies irriteert of beschadigt. Het is in alle gevallen fotokeratitis, op een verschillende manier veroorzaakt. Het is sneeuwblindheid waaraan soms geen vlokje sneeuw te pas kwam.

Symptomen sneeuwblindheid

Klachten na blootstellen aan te veel licht (van de zon, de lasvlam, de hoogtezon of de flikkering van de zon op het ijs of water) komen meestal niet direct na de blootstelling. Doorgaans is de wachttijd na blootstelling een half uur tot zes uur. De klachten treden bijna altijd aan beide ogen op:

• Je krijgt een branderig gevoel aan de ogen;
• het voelt alsof er zand in je ogen zit;
• de ogen worden rood;
• de ogen worden pijnlijk;
• de oogleden zwellen en verkrampen wat;
• er kan extreme pijn aan de ogen ontstaan;
• de ogen worden lichtgevoelig;
• er kan hoofdpijn ontstaan;
• je kunt minder goed zien.

Ultraviolet licht

Bij sneeuwblindheid is de ultraviolette straling de boosdoener. Ultraviolet licht is een onderdeel van het spectrum van de elektromagnetische straling. Ultravioletstraling heeft een kortere golflengte dan het zichtbare licht (de regenboogkleuren) en de fotonen (lichtdeeltjes) hebben een hogere energie. Weefsel kan de straling absorberen en daardoor beschadigd raken. Zo raakt de huid verbrand als we te lang in de zon zitten en beschadigt het hoornvlies bij teveel ultraviolet licht. De beschadiging kan optreden door voor korte tijd aan een sterke straling blootgesteld te worden of langdurig aan een zwakke straling. Zo kunnen lasogen al na enkele seconden ontstaan en ontstaat sneeuwblindheid meestal na urenlange blootstelling aan de schittering.

Bronnen van uv-licht

De zon is de belangrijkste bron van uv-licht. Sneeuw, ijs, woestijn en water zijn belangrijke bronnen omdat ze het licht weerkaatsen.
Er zijn ook kunstmatige bronnen van uv-licht:

• zonnebank;
• kopieerapparaat;
• lampen die insecten lokken en en elektrocuteren;
• lasapparaten;
• witgloeiende voorwerpen.

Wat te doen bij sneeuwblindheid

Wie eenmaal slachtoffer van sneeuwblindheid is geworden kan er zelf niet zoveel meer aan doen. Oogdruppels kunnen de pijn wat verzachten, maar er is weinig te doen dat de genezing bespoedigt. Advies is om niet in je ogen te wrijven. Tegen de pijn wordt wel een pijnstillertje, zoals paracetamol, aanbevolen. Gaan de ogen ontsteken dan is een bezoek aan een oogarts raadzaam.

Hoe kun je sneeuwblindheid voorkomen

Sneeuwblindheid kun je maar beter voorkomen. Enkele tips:

• Pas op bij blootstellen aan ultraviolet licht;
• draag een lasbril bij het lassen;
• draag een goed afsluitende zonnebril;
• draag een skibril bij sneeuw- en ijsactiviteiten.

Een goede skibril

Een goede skibril kan bij wintersport en sneeuwwandelingen bescherming bieden. De skibril draag je niet alleen op zonnige dagen in de sneeuw, maar ook bij bewolking. Ook dan is een uv-filter nodig, want het wolkendek houdt slechts de helft van de uv-straling tegen.

De bril moet dan wel aan een paar eisen voldoen.

• De bril moet de uv-straling tegenhouden, 100% uv-bescherming bieden. Bij de beschrijving van de bril staat dan 100% uv of uv 400. Het is belangrijk ook voor de kinderen een goede skibril te kopen, hun ogen zijn extra kwetsbaar.
• De skibrilglazen moeten van onbreekbaar polycarbonaat zijn gemaakt.
• De maat van de skibril is belangrijk. Hij moet goed passen en aansluiten op je gezicht.
• Kijk naar de Europese CE-markering het cijfer dat de bril heeft. Dat kan 0 tot en met 4 zijn, al naar gelang de kleurintensiteit van de glazen. Hoe hoger het cijfer, hoe beter beschermd tegen verblinding. Nummer 3 is een goed cijfer voor wintersporters en voor omgevingen met extreem fel licht, zoals op gletsjers, wordt factor 4 aanbevolen.
• Om beslaan te voorkomen heeft een goede wintersportbril een dubbele lens.
• De bril moet beschermen tegen verblinding en tegen schittering.

Oogziektes

Wie ondanks alle waarschuwingen en tips zijn ogen niet goed beschermt kan te maken krijgen met een opstapeling van uv-straling. Dat kan grote schade aan de ogen veroorzaken en resulteren in maculadegeneratie (MD) en cataract (staar). MD en staar zijn de twee meest voorkomende oogziektes bij ouderen in Nederland.

IJsbeer

Waren we maar als de ijsbeer of als andere pooldieren. Die hebben geen last van sneeuwblindheid. Zij zijn van nature beschermd tegen de kwalijke schittering van de zon op de sneeuw met een soort derde ooglid. De ijsbeer heeft een doorzichtig knipvlies dat hij horizontaal als een gordijntje over hun oog kan schuiven. Dat gordijntje houdt de uv-straling tegen.

Lees verder

• Winter, wanneer begint het – 20, 21 of 22 december
• Wintersport op Waddeneiland Ameland
• Winteronweer of thundersnow - onweer met sneeuw en hagel
• Olympische Winterspelen Pyeongchang – bijzonderheden
• Sneeuw en wintersport op de Mont Ventoux