Spontaan blauwe plekken: symptomen, oorzaak en behandeling

Spontaan blauwe plekken krijgen of zomaar blauwe plekken krijgen op je arm of been of elders, is een vervelende klacht en kan verontrustend zijn. Meestal ben je gewoon vergeten dat je ergens tegenaan bent gelopen als je een keer ergens een blauwe plek of kneuzing waarneemt, maar na lang nadenken kun je soms alsnog het voorval voor de geest halen. Af en toe een blauwe plek krijgen terwijl je niet weet wat de oorzaak is, kan iedereen overkomen. Het is wat anders als je frequent last hebt van spontane blauwe plekken. In zeldzame gevallen kan plotselinge en onverklaarbare blauwe plekken een symptoom zijn van een onderliggende aandoening en dan is het verstandig om je huisarts te raadplegen. Sommige medicijnen, zoals bloedverdunners, kunnen overigens ook spontane blauwe plekken veroorzaken door een verhoogde neiging tot bloeden. Daarnaast kunnen bepaalde vitamine- en mineralentekorten, zoals een tekort aan vitamine K, bijdragen aan het ontstaan van onverklaarbare blauwe plekken.

• Wanneer arts raadplegen?
• Vitaminetekort
• Ouder worden
• Dunnere huid
• Purpura senilis
• Kersenwratjes
• Medicijnen en voedingssupplementen
• Ziekte van Von Willebrand
• Blauwe plekken door sporten
• Gewichtheffen
• Intens sporten
• Levercirrose
• Sommige soorten kanker
• Diabetes
• Bloedplaatjestekort (trombocytopenie)
• Familiair bepaald
• Bleke huid
• Purpura pigmentosa progressiva
• Zonneschade
• Onderzoek en diagnose
• Blauwe plekken behandelen

Wanneer arts raadplegen?

Spontaan of gemakkelijk blauwe plekken krijgen duidt soms op een ernstige onderliggende aandoening, zoals een probleem met bloedstolling of een bloedziekte. Raadpleeg je huisarts als je regelmatig last hebt van grote blauwe plekken, vooral als je blauwe plekken op je romp, rug of gezicht hebt, of als je blauwe plekken ontwikkelt zonder bekende oorzaak. Neem ook contact op met je huisarts als je plotseling of zomaar blauwe plekken begint te krijgen, vooral als je onlangs een nieuw medicijn voorgeschreven hebt gekregen. Dit geldt ook als je snel bloedt.

Deze symptomen kunnen duiden op:

• lage concentraties stollingsfactoren
• abnormaal functionerende bloedplaatjes
• problemen met eiwitten die nodig zijn voor de bloedstolling

Vitaminetekort

Bepaalde vitaminen spelen een rol bij de bloedstolling en de genezing van wondjes. Tekorten van deze vitaminen veroorzaken mogelijk niet direct symptomen, maar als het tekort ernstiger wordt, kunnen een groot aantal symptomen optreden, waaronder blauwe plekken. Vitamine B12 werkt met foliumzuur om het DNA van rode bloedcellen aan te maken. Een tekort kan ervoor zorgen dat gemakkelijker dan normaal blauwe plekken verschijnen op je lichaam. Vitamine K is een vetoplosbare vitamine die belangrijk is voor de bloedstolling en een gebrek daaraan kan leiden tot lekkende bloedvaten, waardoor mysterieuze blauwe plekken kunnen ontstaan. Ten slotte is vitamine C verantwoordelijk voor de synthese van collageen en andere eiwitten die de huid en bloedvaten maken. Een vitamine C-deficiëntie maakt bloedvaten zwak en vatbaarder voor breuken, waardoor sneller blauwe plekken ontstaan.

Ouder worden

Dunnere huid

Veroudering is een courante oorzaak van blauwe plekken. De ouder wordende huid kan dunner, meer doorschijnend en bleker worden door veranderingen in de buitenste huidlaag. Veranderingen in een diepere huidlaag (dermis) kunnen evenwel flinke blauwe plekken veroorzaken. Bloedvaten in de lederhuid of dermis worden kwetsbaarder naarmate je ouder wordt, wat leidt tot klachten als seniele purpura en kersenwratjes (zie onder). Sommige mensen en dan met name vrouwen, zijn meer vatbaar voor blauwe plekken dan anderen. Naarmate je ouder wordt, wordt je huid dunner en verliest het een deel van de beschermende vetlaag die helpt om je bloedvaten te beschermen tegen blessures.

Purpura senilis

Purpura senilis kunnen verschijnen op alle plaatsen van het lichaam, maar voorkeursplekken zijn de benen, onderarmen en de rug van de handen. Hierbij kunnen roodbruine of paarsachtige vlekken voorkomen die soms wel 5 cm in doorsnee groot zijn. De oorzaak ligt in een afname van de dikte en kwaliteit van de huid en de vlekken ontstaan door een onderhuidse bloeding, waarbij het bloed allengs uit uiterst kleine bloedvaatjes sijpelt die met het ouder worden zijn gaan lekken.

Kersenwratjes

Kersenwratjes of seniele angiomen zijn onschuldige ophopingen van bloed- of lymfevaten. Ze staan ook wel bekend als bloedblaasjes.

Medicijnen en voedingssupplementen

Bloedverdunners staan ook bekend als anticoagulantia. Aspirine, antistollingsmiddelen en bloedplaatjesremmers zijn allemaal vormen van anticoagulantia, maar ze werken op verschillende manieren in het bloedstollingsproces. Aspirine, antistollingsmiddelen en bloedplaatjesremmers (welke voorkomen dat bloedplaatjes (trombocyten) aan elkaar klonteren en een stolsel vormen), verminderen het vermogen van het bloed om te stollen. Antibiotica kunnen ook in verband worden gebracht met stollingsproblemen. Om die reden kan een bloeding langer aanhouden dan normaal, waardoor meer bloed kan weglekken om een ​​grotere blauwe plek te veroorzaken.

Topische en systemische corticosteroïden, die door de arts worden voorgeschreven ter behandeling van verscheidene aandoeningen, waaronder allergieën, astma en eczeem, zorgen ervoor dat de huid dunner wordt, waardoor het gemakkelijker wordt blauwe plekken op te lopen.

Bepaalde voedingssupplementen, zoals ginkgo, kunnen ook het risico op blauwe plekken en kneuzingen verhogen vanwege een bloedverdunnende werking. Ginkgo laat het bloed gemakkelijker door de bloedvaten stromen. Ginkgo biloba is een kruidenmiddel.

Ziekte van Von Willebrand

Een relatief veel voorkomende erfelijke stollingsstoornis, de ziekte van Von Willebrand, wordt gekenmerkt door gemakkelijke blauwe plekken krijgen en andere tekenen van bloedstollingsproblemen, zoals neus- en tandvleesbloedingen, overmatig bloedverlies bij
menstruatie en bloedingen na chirurgische of tandheelkundige ingrepen en bevallingen. Door een tekort aan het stollingseiwit Von Willebrand factor (vWF), stolt het bloed moeilijker en bloed je sneller, heviger en langer dan normaal. Hoewel de aandoening niet te genezen is, kunnen artsen het effectief behandelen.

Blauwe plekken door sporten

Intensief sporten kan ook leiden tot spontane blauwe plekken.

Gewichtheffen

Overmatige krachttraining of gewichtheffen kan achter het ontstaan van onverklaarbare blauwe plekken zitten. Aanzienlijke belasting of stress kan ervoor zorgen dat de bloedvaten van het lichaam scheuren en breken, waardoor je soms neusbloedingen kunt krijgen of bloeddoorlopen ogen. Intens gewichtheffen kan de bloedvaten doen scheuren, wat kan leiden tot blauwe plekken. Dit type kneuzingen kan cosmetisch storend zijn, maar het is meestal onschadelijk. Tenzij een blauwe plek bijzonder groot, pijnlijk of langdurig is, is het niet nodig om naar je huisarts te gaan.

Intens sporten

Een extra intensieve sportuitoefening kan soms kneuzingen veroorzaken. Dat komt doordat er kleine scheurtjes ontstaan in je bloedvaten. Neem de volgende maatregelen in acht:

• voldoende rust nemen
• het gebied bedekken met een icepack
• compressie (wikkel de spieren licht in)
• hoogte (leg armen of benen hoger dan je hart)

Levercirrose

Bij levercirrose kunnen veel complicaties optreden zoals leverfalen. Door onvoldoende aanmaak van eiwitten ontstaan er problemen in de bloedstolling, waardoor er sneller bloedingen en blauwe plekken optreden

Sommige soorten kanker

Het is niet waarschijnlijk, maar het is mogelijk dat het er sprake is van kanker als je spontaan blauwe plekken krijgt. Als je je daarbij ook moe en zwak voelt voel en gewicht verliest zonder een dieet te volgen, dan is het van belang een arts te raadplegen.

Diabetes

Diabetes is een ziekte waarbij de bloedsuiker uit evenwicht is. De aandoening kan de bloedsomloop verstoren, waardoor je gemakkelijker blauwe plekken kunt krijgen. Mensen met diabetes kunnen hyperglykemie ontwikkelen, een te hoog bloedsuikergehalte, en dit kan de bloedvaten na verloop van tijd beschadigen en blauwe plekken veroorzaken. Symptomen van (ongecontroleerde) diabetes zijn overmatige dorst, wazig zien, vermoeidheid en moeite met het bestrijden van infecties naast spontane blauwe plekken. Samen kunnen deze symptomen duiden op diabetes.

Bloedplaatjestekort (trombocytopenie)

Een stollingsstoornis, trombocytopenie, veroorzaakt een laag aantal bloedplaatjes. Bloedplaatjes zijn verantwoordelijk voor stollen van het bloed op de plek van een open wond. Een gebrek daaraan verhoogt de kans op blauwe plekken, die in sommige gevallen buitensporig kan worden. Thrombocytopenie treedt vaak op secundair aan een andere aandoening of toestand, zoals zwangerschap, een immuunstoornis of zelfs leukemie.

Familiair bepaald

Als jij, je moeder, vader, broer en zus allemaal bont en blauw worden bij de minste of geringste stoot, dan kan het familiair bepaald zijn. Sommige mensen, meestal vrouwen, hebben meer fragiele of kwetsbare bloedvaten, en dat maakt dat ze meer kans lopen op blauwe plekken, vooral op bovenarmen, dijen of billen.

Bleke huid

Een bleke huid maakt je niet vatbaarder voor blauwe plekken, maar het maakt eventuele blauwe plekken wel meer zichtbaar dan bij iemand met een donkerder huid.

Purpura pigmentosa progressiva

Bij purpura pigmentosa progressiva, ook bekend als de ziekte van Schamberg, ontstaan er kleine roodbruine stipjes die samenvloeien tot grotere ronde vlekken aan de onderbenen of schenen, die van veraf lijken op cayennepeper. De blauwe plekken zijn het gevolg van bloed dat uit kleine haarvaten lekt.

Zonneschade

Als je je hele leven veel en langdurig in de zon hebt gelegen, zul je merken dat je huid sneller blauwe plekken krijgt. Dat komt omdat na verloop van tijd de zon je huid verzwakt en tevens de kleine bloedvaten eronder. De kneuzingen die dan ontstaan zijn een anders dan normale blauwe plekken. Ze worden niet veroorzaakt door ergens tegenaan te stoten, de plekken zijn meestal niet gevoelig bij aanraking, en het duurt langer om te genezen. Je zult ze waarschijnlijk aantreffen op de ruggen van je handen en bovenkant van je armen.

Onderzoek en diagnose

Ofschoon af en toe een blauwe plek normaal gesproken geen reden is om bezorgd te zijn, is het belangrijk je huisarts te raadplegen als je regelmatig een blauwe plek opmerkt waarbij je niet weet wat de oorzaak is. De huisarts kan onderzoek doen en achterhalen wat de oorzaak is. Afgezien van een lichamelijk onderzoek om te kijken naar eventuele blauwe plekken, zal de arts je waarschijnlijk ook vragen stellen over je klachten de medische geschiedenis van je familie. De huisarts kan ook bloedonderzoek uitvoeren om je bloedplaatjesspiegels te meten en om vast te stellen hoeveel tijd je bloed nodig heeft om te stollen.

Blauwe plekken behandelen

Meestal gaan blauwe plekken vanzelf weg zonder behandeling. Na enkele dagen zal je lichaam het bloed opnieuw absorberen dat aanvankelijk de verkleuring veroorzaakte. Naarmate genezing intreedt, verandert de blauwe plek van kleur.

Je kunt desgewenst de blauwe plek behandelen om sneller herstel te bevorderen. Als er sprake is van zwelling en pijn met blauwe plekken, is het toepassen van een koud kompres de eerste interventie die je kunt uitvoeren. Vergeet niet om iets (bijvoorbeeld een handdoek) tussen het koude voorwerp en je blote huid te plaatsen om bevriezing te voorkomen. Als er sprake is van en blauwe plek op een arm of been, til dan de ledemaat op en breng een koud kompres aan gedurende 15 minuten tot de zwelling is verminderd. Je kunt daarna Arnica op de plek smeren en paracetamol nemen ter verlichting van de pijn (indien aanwezig).

Als de arts constateert dat je gemakkelijk blauwe plekken oploopt door bepaalde medicijnen of medische aandoeningen, zal hij mogelijk het behandelplan aanpassen. Stop nooit zelf met het innemen van medicijnen.

Lees verder

• Blauwe vingers en handen: oorzaken van blauw-paarse vingers
• Blauwe plek: oorzaken en behandelen van blauwe plekken
• Blauw oog: symptomen, oorzaken en behandeling blauwe plek