Bell’s palsy: Plotse aangezichtsverlamming door zenuwschade

Bell's palsy is een aandoening waarbij plotse, tijdelijke aangezichtsverlamming optreedt. Dit is het gevolg van schade aan de aangezichtszenuw. Meestal heeft de patiënt tijdelijke zwakte aan één kant van het gezicht waarbij vooral problemen optreden met de mond en ogen. Meestal herstelt een patiënt met Bell’s palsy na enkele weken tot maanden. Hoewel Bell’s palsy meestal vrij onschuldig is, wijst dit soms op een onderliggende ernstige aandoening, zoals een beroerte. Patiënten met de symptomen van Bell’s palsy raadplegen bijgevolg steeds een arts voor bijkomende onderzoeken. Sir Charles Bell, een Schotse chirurg (1774–1842), beschreef deze aandoening voor het eerst in de medische literatuur in de negentiende eeuw.

• Synoniemen Bell’s palsy
• Epidemiologie en risicofactoren aandoening
• Oorzaken: Schade aan aangezichtszenuw
• Symptomen: Afhangend gezicht met problemen aan ogen en mond
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van zenuwschade is meestal goed
• Complicaties van plotse aangezichtsverlamming

Synoniemen Bell’s palsy

Bell’s palsy is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• Aangezichtsverlamming van Bell
• Bell-parese
• Bellse parese
• Craniale mononeuropathie (zenuwschade aan één zenuw)
• Idiopathische perifere aangezichtsverlamming

Epidemiologie en risicofactoren aandoening

Bell's palsy is een zeldzame aandoening die jaarlijks 1 op de 5.000 patiënten treft. Meestal zijn patiënten tussen de vijftien en zestig jaar getroffen, maar ook patiënten buiten deze leeftijdsgroep zijn aangetast. Mannen en vrouwen zijn even vaak getroffen door de aangezichtsverlamming van Bell. Bell's palsy komt voorts vaker voor bij zwangere vrouwen en patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte), een longontsteking en hiv-infectie.

Oorzaken: Schade aan aangezichtszenuw

Bij Bell’s palsy is de aangezichtszenuw getroffen, ook gekend als de zevende zenuw. Deze zenuw regelt de beweging van de aangezichtsspieren. Bij Bell's palsy ontstaat een zwelling (ontsteking) van deze zenuw in het gebied waar deze door de schedelbotten gaat. Dit is het gevolg van een compressie van de zenuw die de aangezichtsspieren regelt. Hierdoor ontstaat een zwakte of verlamming van deze de aangezichtsspieren. De oorzaak is vaak niet duidelijk.

Aandoeningen die mogelijk leiden tot Bell’s palsy omvatten:

• de ziekte van Lyme (bacteriële infectie door tekenbeet met symptomen aan huid en hart, hersenen, spieren en/of gewrichten)
• een HIV-infectie
• een middenoorontsteking (otitis media: komt vooral voor bij kinderen)
• Herpes virus (meest voorkomende oorzaak)
• het cytomegalovirus
• het Epstein-Barr virus (klierkoorts: virale infectie met keelpijn, gezwollen lymfeklieren, vermoeidheid en lichte koorts die vooral bij adolescenten en jongvolwassenen voorkomt)
• sarcoïdose (aandoeningen aan de huid, longen, ogen en zenuwstelsel)
• syfilis (bacteriële infectie via seksueel contact)

Symptomen: Afhangend gezicht met problemen aan ogen en mond

Sommige patiënten hebben één tot twee weken voor de andere symptomen van Bell’s palsy, een verkoudheid (milde infectie met symptomen aan neus en keel), een oogontsteking of een oorinfectie. De meeste patiënten ontwikkelen vaak 's morgens bij het ontwaken plots symptomen van zwakte (gezichtszwakte) of verlamming aan het gezicht. De patiënt ervaart hierbij milde tot ernstige symptomen aan één kant van het gezicht. De symptomen van aangezichtsverlamming ontwikkelen zich soms gedurende twee à drie dagen, en verergeren daarna niet meer. Vaak voelt de patiënt eerst ongemak aan het oor voordat hij zwakte opmerkt. Daarna verstijft het gezicht, of ervaart hij een trekkerig gevoel aan het gezicht. Het gezicht oogt ook anders als gevolg van de zenuwschade. Andere symptomen die verband houden met de aangezichtsverlamming zijn:

• droge ogen, wat kan leidt tot hoornvlieszweren (cornea ulcera) of ooginfecties
• duizeligheid
• een afhangend gezicht: het ooglid hangt naar beneden (ptosis) of de hoek van de mond hangt naar beneden
• een droge mond (xerostomie)
• een geluid luider horen in één oor dan het andere (hyperacusis)
• een verhoogde traanproductie en irritatie aan één oog
• een verlies van gevoel voor smaak of een gewijzigde smaakzin (smaakstoornissen)
• gevoelloosheid
• hoofdpijn
• kwijlen als gevolg van een gebrek aan controle over de aangezichtsspieren
• oorpijn of pijn onder het oor aan de aangetaste zijde van het gezicht
• oorsuizen (tinnitus aurium)
• pijn rond de kaak
• problemen met eten en drinken; het voedsel valt uit aan één kant uit de mond
• problemen met het glimlachen, grijnzen, of het maken van andere gezichtsuitdrukkingen
• problemen met het sluiten van een oog (oftalmoplegie: oogspierverlamming)
• problemen met het spreken
• spiertrekkingen of zwakte van de spieren in het gezicht

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De patiënt geeft de arts informatie over de symptomen van Bell’s palsy. Daarna bekijkt de arts het gezicht van de patiënt en onderzoekt hij het hoofd, de oren en de nek. Hij voert eveneens een grondig lichamelijk en neurologisch onderzoek uit. Vaak is hij door middel van deze informatie reeds in staat om de diagnose te stellen. Niettemin voert hij nog verdere onderzoeken uit.

Diagnostisch onderzoek
De arts voert nog een bloedonderzoek uit want mogelijk heeft de patiënt nog een ander medisch probleem zoals de ziekte van Lyme, die leidt tot Bell’s palsy. Soms zet de arts ook beeldvormende onderzoeken in om heel wat andere aandoeningen en medische problemen uit te sluiten zoals:

• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• een cholesteatoom: een abnormale verzameling van de huidcellen in het middenoor
• een hersentumor
• een hoofdwonde
• een middenoorontsteking
• een tumor: abnormale weefselgroei
• het Möbius-syndroom: een zeldzame aangeboren aandoening

Volgende onderzoeken zijn dan nodig: een CT-scan en MRI-scan van het hoofd, een elektromyografie (meting van de elektrische spieractiviteit) en een zenuwgeleidingsonderzoek.

Behandeling

Bell’s palsy

Patiënten met Bell’s palsy krijgen niet altijd een behandeling. De symptomen verbeteren namelijk veelal na een tijdje. Soms duurt het wel enkele weken tot maanden voordat de spieren weer sterk zijn. Botoxinjecties zijn voor sommige patiënten nuttig waardoor de spieren versterken in het gezicht. Bovendien zet de arts soms plastische chirurgie in, waardoor de functie van de mond en het uiterlijk verbetert. Fysiotherapie is nuttig bij een aantal patiënten, want hierdoor leren ze oefeningen en ontspanningstechnieken om de aangezichtsspieren de versterken. Acupunctuur versnelt eveneens soms het herstel van Bell’s palsy.

Ondersteunend

Verder past de arts een ondersteunende en symptomatische behandeling toe om de andere symptomen van de aangezichtsverlamming te bestrijden. Zo schrijft hij kunsttranen of oogzalven voor aan patiënten met droge ogen. Sommige patiënten krijgen voorts het advies om te slapen met een ooglapje. De zwelling rond de aangezichtszenuw valt te minderen met behulp van krachtige ontstekingsremmende medicijnen, beter bekend als “corticosteroïden”. Heeft een virus de ziekte veroorzaakt, dan schrijft de arts antivirale geneesmiddelen voor.

Prognose van zenuwschade is meestal goed

Bij 70% van de patiënten zijn de symptomen binnen enkele weken tot maanden verdwenen met of zonder behandeling. Indien de zenuwfunctie niet volledig verloren is en de symptomen verbeteren binnen de drie weken, dan heeft de patiënt meer kans om alle of de meeste kracht in de aangezichtsspieren de herwinnen. Soms duurt het herstel wel lang, tot soms bijna één jaar. De hersteltijd is zeer variabel en tevens afhankelijk van de grootte van de zenuwschade.

Complicaties van plotse aangezichtsverlamming

Volgende symptomen zijn soms mogelijk op lange termijn:

• blijvende zwakte in de aangezichtsspieren
• een droog oogoppervlak, wat leidt tot hoornvlieszweren, ooginfecties en een verlies van het gezichtsvermogen
• een terugkeer van Bell’s palsy aan dezelfde kant of aan de andere kant
• problemen met spreken, eten en drinken
• spasmen (krampen) van de spieren of oogleden
• veranderingen in de smaak

Deze complicaties treden sneller op bij:

• die ernstige pijn bij het ervoeren bij de eerste symptomen
• die getroffen zijn door een volledige verlamming aan één kant van het gezicht
• die ouder zijn dan zestig jaar
• die zwanger zijn
• met diabetes
• met een hoge bloeddruk (hypertensie)
• waarvan de gezichtszenuw zwaar beschadigd is
• waarvan het herstel na vier maanden nog steeds niet gebeurd is

Lees verder

• Aangezichtsverlamming: Schade gezichtszenuw of hersengebied
• Zwakte in gezicht (gezichtszwakte): Oorzaken van zwak gelaat
• Verlamming (paralyse): Soorten, oorzaken en symptomen