Zwarte haartong: Verandering van bekleding op tong

Zwarte haartong: Verandering van bekleding op tongSommige mensen ontwikkelen een donkerbruine tot zwarte verkleuring van de tong, een aandoening die bekend staat als ‘zwarte haartong’, ‘zwarte harige tong’ of ‘lingua villosa’. Hoewel een zwarte haartong verontrustend kan lijken, is het meestal een onschuldige aandoening. De zwarte verkleuring komt voort uit een ophoping van bacteriën en schimmels op de tongpapillen, vaak als gevolg van omgevingsfactoren zoals medicatiegebruik, slechte mondhygiëne en roken. Naast de verandering in tongkleur kunnen ook symptomen zoals een metaalachtige smaak in de mond en een slechte adem optreden. Gelukkig is de prognose voor patiënten met deze tongafwijking doorgaans goed.

Epidemiologie van zwarte haartong

Zwarte haartong komt voor bij ongeveer 0,5% van de bevolking. De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen, mogelijk vanwege een hogere prevalentie van roken onder mannen. Hoewel zwarte haartong voornamelijk bij volwassenen wordt gezien, kan het ook bij kinderen en zuigelingen optreden.

Oorzaken van zwarte haartong

Opbouw van bacteriën en schimmels
Een zwarte haartong ontstaat door de overgroei van bacteriën en schimmels op de papillen van de tong. Deze papillen, normaal gesproken roze of wit, worden door de ophoping van micro-organismen zwart en harig. De exacte oorzaak is niet volledig begrepen, maar een aantal risicofactoren draagt bij aan de ontwikkeling van deze aandoening.

Besmettelijkheid
Een zwarte haartong zelf is niet besmettelijk. De bacteriën en schimmels die bijdragen aan de zwarte verkleuring kunnen echter overdraagbaar zijn via gedeeld voedsel of dranken.

Roken kan bijdragen aan de ontwikkeling van een zwarte haartong / Bron: Geralt, PixabayRoken kan bijdragen aan de ontwikkeling van een zwarte haartong / Bron: Geralt, Pixabay

Risicofactoren voor zwarte haartong

De volgende risicofactoren kunnen bijdragen aan het ontstaan van een zwarte haartong:

Symptomen van zwarte haartong

Patiënten met een zwarte haartong ervaren doorgaans de volgende symptomen:
  • Bruine, bruinzwarte of zwarte verkleuring van de tong die een harige uitstraling heeft
  • Verandering van de tongkleur die meestal optreedt aan het achterste gedeelte van de tong (het laatste tweederde deel)
  • Onmogelijk om de verkleuring te verwijderen
  • Een metaalachtige smaak in de mond (metaalachtige smaak)
  • Slechte adem (halitose)
  • Kokhalzen of kietelen en soms misselijkheid door overmatige papilgroei
  • Bij sommige patiënten zijn geen andere symptomen aanwezig

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een zwarte haartong wordt gesteld door een visueel onderzoek van de tong en door het bespreken van mogelijke oorzaken zoals mondhygiëne, voedingspatroon en medicatiegebruik. Het typische uiterlijk van de tong, samen met de medische voorgeschiedenis, stelt de arts in staat om vaak snel de diagnose te stellen. In sommige gevallen kan een arts vermoeden dat er sprake is van een schimmelinfectie zoals mondspruw (orale candidiasis), die ook een donkerbruine verkleuring kan veroorzaken. In dergelijke gevallen kan de arts een afschraapsel van de tong nemen voor microscopisch onderzoek.

Een goede mondhygiëne is belangrijk voor het voorkomen van zwarte haartong / Bron: Jill111, PixabayEen goede mondhygiëne is belangrijk voor het voorkomen van zwarte haartong / Bron: Jill111, Pixabay

Behandeling van zwarte haartong

Zelfzorg
Veel gevallen van een zwarte haartong zijn eenvoudig te verhelpen door veranderingen in de levensstijl:
  • Verbeterde mondhygiëne: poetst de tanden minimaal twee keer per dag met een zachte tandenborstel, flos regelmatig, vermijd mondspoelingen met peroxide, heksenzel of menthol, en gebruik een tongschraper
  • Regelmatige tandartsbezoeken (minimaal één keer per jaar)
  • Stoppen met roken, alcohol drinken en drugsgebruik
  • Zorg voor voldoende vezels in de voeding
  • Drink voldoende water (hydratatie)

Professionele medische zorg
Als de zwarte haartong aanhoudt ondanks levensstijlveranderingen, kan verdere medische evaluatie nodig zijn. De (tand)arts kan antibiotica of antimycotica voorschrijven om de betrokken bacteriën of schimmels te bestrijden. Bij een tekort aan vitamine B3 kan de arts supplementen aanbevelen en mogelijk doorverwijzen naar een voedingsdeskundige voor een evenwichtige voeding. Als medicatie de oorzaak van de zwarte verkleuring is, kan de arts deze aanpassen. In sommige gevallen kan de arts een ureum- of tretinoïne-oplossing gebruiken om de aanslag te verwijderen, of papillen met een kooldioxide laser of electrodessicatie behandelen.

Prognose van zwarte haartong

Met de juiste behandeling en aanpassing van levensstijl zijn de vooruitzichten voor patiënten met een zwarte haartong doorgaans uitstekend. De aandoening is meestal onschuldig en kan effectief worden behandeld met verbeterde mondhygiëne en andere preventieve maatregelen.

Complicaties van zwarte haartong

Zwarte haartong zelf heeft meestal geen ernstige complicaties, maar kan wel leiden tot ongemak, zoals een slechte adem of een metaalachtige smaak. Indien niet goed behandeld, kunnen deze symptomen chronisch worden, wat invloed kan hebben op de kwaliteit van leven van de patiënt.

Preventie van zwarte haartong

Preventie van zwarte haartong omvat:
  • Goed onderhouden mondhygiëne, inclusief regelmatig tandenpoetsen, flossen en het gebruik van een tongschraper
  • Vermijden van risicofactoren zoals roken, overmatig alcoholgebruik en het gebruik van bepaalde medicijnen
  • Voldoende hydratatie en een evenwichtig voedingspatroon met voldoende vezels en vitaminen
  • Regelmatige tandartscontroles en vroegtijdige behandeling van mondgezondheidsproblemen

Praktische tips voor het omgaan met zwarte haartong

Een zwarte haartong is een tijdelijke aandoening waarbij de tong bedekt is met donkere, haarachtige uitsteeksels. Dit kan veroorzaakt worden door bepaalde medicijnen, slechte mondhygiëne of roken.

Verbeter je mondhygiëne

Zorg ervoor dat je je mond goed reinigt door regelmatig je tanden en tong te poetsen, minstens twee keer per dag. Je kunt een tongschraper gebruiken om de ophoping van bacteriën op je tong te verwijderen, wat kan helpen om de zwarte verkleuring te verminderen.

Vermijd tabak en alcohol

Roken en overmatig alcoholgebruik kunnen bijdragen aan het ontstaan van een zwarte haartong. Als je rookt, overweeg dan om te stoppen. Dit kan niet alleen de gezondheid van je tong verbeteren, maar ook je algemene gezondheid.

Drink voldoende water

Een goed gehydrateerd lichaam kan helpen om de ophoping van bacteriën in de mond te verminderen, wat een rol kan spelen bij de zwarte haartong. Zorg ervoor dat je voldoende water drinkt, vooral na het eten, om je mond schoon te houden.

Misvattingen rond zwarte haartong

Zwarte haartong wordt altijd veroorzaakt door slechte mondhygiëne

Hoewel slechte mondhygiëne een oorzaak kan zijn, is zwarte haartong vaak te wijten aan andere factoren, zoals het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals medicijnen, of het gebruik van alcohol. Het kan ook veroorzaakt worden door een infectie of een reactie op bepaalde stoffen, zoals roken.

Zwarte haartong is een teken van kanker

Zwarte haartong kan een verontrustende verschijning zijn, maar het is meestal onschadelijk en geen teken van kanker. Het komt vaak voor bij mensen die roken of een slechte mondhygiëne hebben. Het is belangrijk om een arts te raadplegen voor een juiste diagnose.

Zwarte haartong is een infectie die besmettelijk is

Een zwarte haartong wordt meestal veroorzaakt door een ophoping van bacteriën of gist in de mond, maar het is niet besmettelijk. De aandoening wordt vaak geassocieerd met de overgroei van bacteriën of schimmels op de tong, maar deze zijn normaal gesproken al aanwezig in de mondflora.

Alleen roken kan zwarte haartong veroorzaken

Hoewel roken een van de belangrijkste risicofactoren is, kan zwarte haartong ook worden veroorzaakt door het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antibiotica of alcohol. Mensen die veel koffie of thee drinken kunnen ook vatbaar zijn voor deze aandoening.

Zwarte haartong vereist een ingrijpende medische behandeling

In de meeste gevallen is zwarte haartong niet ernstig en kan het eenvoudig worden verholpen door een goede mondhygiëne en het vermijden van risicofactoren zoals alcohol of roken. In ernstige gevallen kan een arts een behandeling voorstellen, maar de aandoening verdwijnt meestal vanzelf.

Zwarte haartong kan de smaakbeleving beïnvloeden

Hoewel zwarte haartong visueel storend kan zijn, heeft het meestal geen invloed op de smaak. De aandoening komt voor wanneer de papillen op de tong langer worden en zich vuil of dode cellen ophopen, maar dit interfereert niet met de smaak.

Zwarte haartong is altijd een gevolg van een medische aandoening

Niet elke vorm van zwarte haartong is een teken van een onderliggende medische aandoening. In veel gevallen wordt het veroorzaakt door onschadelijke factoren zoals slechte mondhygiëne, roken of het gebruik van bepaalde medicijnen. Het is altijd belangrijk om de oorzaak te achterhalen, maar het is niet altijd gerelateerd aan een ernstig probleem.

Lees verder

© 2017 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Vanaf 2021 is InfoNu gestopt met het publiceren van nieuwe artikelen. Het bestaande artikelbestand blijft beschikbaar, maar wordt niet meer geactualiseerd.
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 23 augustus 2017:
  • Black Hairy Tongue, http://www.webmd.com/oral-health/guide/black-hairy-tongue#1
  • Black Hairy Tongue: Predisposing Factors, Diagnosis, and Treatment., https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28247090 en https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs40257-017-0268-y
  • Black tongue causes, symptoms, and treatment, http://www.belmarrahealth.com/black-tongue-causes-symptoms-and-treatment/
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Hairy tongue, https://www.dermnetnz.org/topics/hairy-tongue/
  • Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/diversen/173236-tong-afwijkingen-aan-de-kleur-vorm-en-textuur.html
  • ZWARTE HAARTONG (BLACK HAIRY TONGUE), https://www.huidziekten.nl/folders/nederlands/zwarte-haartong-black-hairy-tongue.htm
  • Zwarte haartong: zwarte of bruine verkleuring van de tong, http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/125153-zwarte-haartong-zwarte-of-bruine-verkleuring-van-de-tong.html
  • Afbeelding bron 1: Geralt, Pixabay
  • Afbeelding bron 1: Jill111, Pixabay