Gele tong: Oorzaken en symptomen van gelige tongkleur

Een tong heeft normaal gesproken een lichtroze kleur. Wanneer dit een geel uiterlijk heeft, lijkt dit heel alarmerend. Meestal is een gele tong maar een tijdelijk symptoom, veroorzaakt door het gebruik van mondverzorgingsproducten of antibiotica, maar in een aantal omstandigheden is dit een teken van een onderliggend medisch probleem. Een gelige tongkleur gaat soms nog gepaard met andere klachten, zoals een droge mond of een slechte adem. Het is steeds belangrijk om de oorzaak van de gele tong te achterhalen. Een tijdige medische behandeling voor het onderliggend probleem van de gele tong voorkomt namelijk complicaties.

• Epidemiologie tong met gele kleur
• Aandoeningen en gele tong
• Omgevingsfactoren en gelige verschijning van de tong
• Symptomen: Slechte adem en droge mond
• Behandeling van gele tongkleur
• Prognose gelige tongcoating

Epidemiologie tong met gele kleur

Een tong met een gele verschijning komt op elke leeftijd voor. Zwangere vrouwen krijgen vaker te maken met een tong met een gele kleur als gevolg van hormonale veranderingen.

Aandoeningen en gele tong

Enkele aandoeningen brengen een gele tongkleur met zich mee.

Geelzucht

Icterus, de medische term van geelzucht, presenteert zich aan de ogen en de huid. In zeldzame gevallen wijst een gele tong echter wel op geelzucht, hetgeen duidt op een leverprobleem.

HIV / AIDS

Een gele tong komt af en toe voor bij patiënten met hiv en aids.

Kanker

Een gele opbouw, coating of film op de tong duidt zeer sporadisch op de aanwezigheid van kanker, al gaan dan ook vaak andere symptomen gepaard met de gele tongcoating.

Klierkoorts
Klierkoorts, ook gekend als ‘mononucleose’, of ‘de ziekte van Pfeiffer’, is een virale infectie waarvan de overdracht gebeurt via speeksel. Naast een tong met een gelige kleur (vooral de ondertong), ontstaat mogelijk een huiduitslag, gezwollen lymfeklieren, hoofdpijn, keelpijn, koorts, nachtelijk zweten, spierzwakte en vermoeidheid.

Luchtweginfecties

Wanneer een dikke gele coating op de tong verschijnt (vooral aan de voorkant) wijst dit mogelijk op een bovenste luchtweginfectie zoals een keelontsteking of een verkoudheid. Bijbehorende symptomen zijn een verstopte neus, keelpijn, koorts, slikproblemen en gezwollen lymfeklieren.

Orale candidiasis

Orale candidiasis (mondspruw) is een gistinfectie van de mond, veroorzaakt door de gist Candida albicans. Deze aandoening, die meestal tot uiting komt bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, brengt onder andere een tongontsteking (glossitis), een vergrote tong (macroglossie), een ontsteking van het mondslijmvlies (stomatitis) en keelpijn met zich mee.

Piercing, tandextractie of tonsillectomie

Een gele tong is mogelijk het resultaat van een piercing, een tandextractie (verwijdering van een tand) of tonsillectomie (chirurgische verwijdering van de keelamandelen). Dit treedt namelijk op als gevolg van een ontsteking van de papillen (kleine verhevenheden op de tong). De juiste mondverzorging is nodig na deze procedures. Op deze manier verkleint de patiënt het risico op het ontwikkelen van een infectie.

Roodvonk

Roodvonk, ook gekend als ‘scharlakenkoorts’, is een bacteriële infectie die mogelijk kleine bultjes op de tong veroorzaakt in combinatie met een gele of witte coating. Een patiënt met roodvonk presenteert zich bovendien met een huiduitslag.

Slijmophoping aan achterkant van neus
Postnasale drip of posterieure rhinorree, de medische termen voor ‘(overmatig veel slijm in de achterkant van de keel)’, zorgt mogelijk voor een gele tong of een witte tong. Een slechte adem (halitose) treedt hierdoor ook op. Vaak is de postnasale drip het gevolg van allergieën, extreem droge lucht, koude, sinusitis (ontsteking van de neusbijholten), rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies), het gebruik van anticholinergica (medicijnen waardoor het slijm (sputum) zich ophoopt door geremde spierbewegingen), zure reflux, een zwangerschap, het gebruik van melkproducten of slikproblemen.

Uitdroging

Dehydratie (uitdroging) gaat mogelijk gepaard met een gele tongkleur. Tal van algemene tekenen en symptomen komen hierbij tot stand, zoals een verminderde urineproductie (oligurie), donkere urine, een dorstgevoel, droge mondslijmvliezen en plotseling gewichtsverlies.

Urineweginfecties

Een dikke gele laag op tong (vooral aan de achterkant) is soms een vroegtijdig waarschuwingssignaal van een urineweginfectie.

Zwarte haartong of gele haartong
Bij een haartong is de microbiële flora in de mond verstoord, waardoor het tongoppervlak wijzigt. Bij een zwarte haartong groeien namelijk bacteriën op de tong, hetgeen leidt tot een gele tongkleur (vooral de tongrug). Oorzaken van deze aandoening is een slechte mondhygiëne, de blootstelling aan tabaksrook en het verkeerd gebruik van bepaalde medicijnen. Een haartong kent vele kleuren: witte tong, grijze tong, gele tong, groene, bruine tong, blauwe tong en zwarte tong. Meestal echter is een haartong donkergekleurd. Andere tekenen van een gele haartong zijn een slechte adem, een metaalachtige smaak in de mond, een kietelend of jeukend gevoel in de mond en een harige uitstraling van de tong.

Andere aandoeningen

Bij volgende aandoeningen komt een gelige tongkleur nog tot stand:

• alcoholische hepatitis (gele ondertong)
• een galblaasziekte (gele ondertong)
• een landkaarttong (vlekken op tong door ontbrekende papillen)
• een slechte darmfunctie (darmprobleem)
• een verzwakt immuunsysteem
• galkoliek (buikpijn door galsteen die galweg blokkeert) (gele ondertong)
• galstenen (gele ondertong: harde afzettingen in de galblaas met galkoliek)
• hepatitis A (gele ondertong) (virale hepatitis A)
• hepatitis B (gele ondertong) (virale hepatitis B)
• radiotherapie in de buurt van de mond
• tekort aan vitamine B3
• tonsillitis (een keelamandelontsteking)
• virale hepatitis (gele ondertong)

Omgevingsfactoren en gelige verschijning van de tong

Gebruik van antibiotica
Een gele tongcoating is mogelijk bij het regelmatig of overdreven gebruik van bepaalde medicijnen, en dan vooral bij antibiotica. Hierdoor ontstaat een onbalans van microben, waardoor bacteriën of gisten de kans krijgen om te gaan groeien. Hierdoor ontstaat soms een gele tong. De chemische samenstelling van geneesmiddelen zorgt mogelijk voor de verkleuring van de tong. Wanneer één van deze chemische bestanddelen zich mengt met speeksel, leidt dit tot een gele tong.

Mondverzorgingsproducten

Bepaalde mondverzorgingsproducten, zoals mondspoeling, veroorzaken een gele tong of een oranje tong. Vooral wanneer deze producten oxidatiemiddelen bevatten, ontstaan problemen met de tongkleur.

Andere omgevingsfactoren

Andere omgevingsfactoren van gele tong:

• door de mond ademen (mondademhaling)
• een slechte mondhygiëne
• overmatig gebruik van koffie en thee
• overmatige blootstelling aan tabaksrook
• tongirritaties veroorzaakt door warme dranken
• voedsel of snoepjes met een gele kleurstof
• zachte voedingsmiddelen die op de tong aanwezig blijven

Symptomen: Slechte adem en droge mond

Een gele tong verschijnt geïsoleerd of is een teken van een andere ziekte. Sommige symptomen ervaart de patiënt zelf, en dan vooral in de ochtend of na het ontwaken. Andere symptomen zijn enkel zichtbaar bij een onderzoek van de mond door een arts. Enkele veel voorkomende symptomen geassocieerd met een gele tong zijn onder meer:

• de aanwezigheid van rode kleine bultjes of vlekken op de tong (soms ook op de keel en keelamandelen)
• een brandend gevoel in de mond
• een droge mond (xerostomie)
• een pijnlijke keel vergezeld met koorts
• een slechte adem (of een slechte geur van de mond)
• een slechte smaak in de mond
• geelzucht (gele huid en ogen)
• koorts
• problemen met het tandvlees, de binnenwangen of de binnenlippen.
• uitdroging
• zure reflux (zuurbranden: brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar slokdarm)

Behandeling van gele tongkleur

Zelfzorg
Enkele zelfzorgmaatregelen zijn mogelijk bij een gele tong.

• Alcohol beperken en stoppen met roken.
• De juiste mondhygiëne hanteren door te borstelen, te flossen en de mond te spoelen.
• De tong niet poetsen met de tandenborstel omdat dit irritatie veroorzaakt. Een tongschraper is een beter alternatief.
• Een alcoholvrij mondspoelmiddel gebruiken dat minder irriterend is voor de tong.
• Een oplossing van vijf lepels water en één lepel waterstofperoxide gorgelen om bacteriën te doden.
• Meer gefermenteerde voedingsmiddelen en probioticaconsumeren.
• Meer vezels innemen voor de verbetering van de spijsvertering. Dit verbetert de gezondheid van de maag en darmen en vermindert een gele tong.
• Voedsel waarin veel olie en zetmeel aanwezig is, beperken.
• Voldoende drinken gedurende de dag.

Medische behandeling

In een aantal omstandigheden is het verstandig om een (tand)arts te raadplegen. Blijft de tong namelijk na een week nog geel, dan is het verstandig om professionele hulp in te schakelen. Ook wanneer andere tekenen optreden in combinatie met de gele tong, is het raadplegen van een dokter nodig. De arts schrijft meestal medicatie voor. Maar ook andere behandelingen zijn mogelijk, afhankelijk van de onderliggende ziekte.

Prognose gelige tongcoating

De prognose van een gele tong is afhankelijk van de oorzaak. Bij omgevingsfactoren verdwijnt de gelige tongkleur meestal nadat de uitlokkende factor verdwenen is. Bij een aantal aandoeningen is mogelijk permanent een gele tong aanwezig.

Lees verder

• Oranje tong: Oorzaken en symptomen van oranje tongkleur
• Rode tong: Oorzaken en symptomen van rode tongkleur
• Witte tong: Oorzaken en symptomen van wit uiterlijk van tong
• Zwarte haartong: Verandering van bekleding op tong
• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur