Postnasale drip: Overmatig veel slijm in achterkant van keel

Postnasale drip (posterieure rhinorree) is een aandoening waarbij een ophoping van neusslijm aanwezig is aan de achterkant van de neus en keel. Patiënten met postnasale drip moeten daarom meer dan normaal slijm doorslikken of uithoesten. Tevens ontstaan andere symptomen zoals onder andere een gele tong of keelpijn. Diverse huisremedies behandelen postnasale drip, maar soms is een medische behandeling vereist. In de meeste gevallen is de prognose uitstekend wanneer de arts de onderliggende ziekte behandelt of wanneer de patiënt de omgevingsfactor vermijdt of aanpakt.

• Oorzaken: Overmatig veel slijm in achterkant van keel
• Risicofactoren van postnasale drip
• Symptomen: Hoesten
• Diagnose en onderzoeken
• Huisremedies
• Medische behandeling
• Prognose van aandoening aan neus en keel
• Complicaties

Oorzaken: Overmatig veel slijm in achterkant van keel

Werking van de neus, keel en sinussen

De klieren in de neus, keel en sinussen produceren voortdurend slijm (sputum). Slijm is een dikke en gladde vloeistof die er voor zorgt dat de luchtwegen niet uitdrogen. De lucht die mensen inademen zit vol kiemen, pollen en andere vuile stoffen. Het slijm zorgt ervoor dat al deze deeltjes uit het lichaam verdwijnen zodat ze geen problemen veroorzaken. Het slijm mengt zich door de dag met speeksel en wordt dan ongemerkt ingeslikt.

Overmatige aanwezigheid van slijm

Wanneer een overmatige slijmproductie ontstaat, gaat een patiënt met nasale drip het slijm voelen aan de achterkant van de keel (keelslijmen). Soms wordt het neusslijm niet gemengd met het speeksel, wat eveneens leidt tot de aandoening. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij slikproblemen.

Risicofactoren van postnasale drip

Diverse risicofactoren zijn bekend voor deze overmatige slijmproductie.

Aandoeningen

Volgende aandoeningen leiden sneller tot postnasale drip:

• allergieën zoals huidschilfers van huisdieren (bijvoorbeeld huidschilfers van honden), stof, pollen (het lichaam produceert extra slijm om deze stoffen te elimineren)
• chronische ademhalingsproblemen, zoals chronisch obstructief longlijden (COPD)
• een afwijkend neustussenschot (de wand tussen de neusgaten) (het afvoeren van slijm is hierdoor niet goed mogelijk)
• een griep
• een verkoudheid (overdreven productie van slijm om ziektekiemen uit het lichaam te verwijderen)
• een zwangerschap
• hormonale veranderingen
• rhinitis (ontsteking van het neusslijmvlies)
• sinusitis (ontsteking van de neusbijholten)
• slikproblemen
• zure reflux

Omgevingsfactoren
Postnasale drip resulteert eveneens uit enkele omgevingsfactoren:

• extreem droge lucht
• fel licht
• het gebruik van melkproducten
• irriterende chemicaliën van parfums, schoonmaakproducten of giftige dampen
• koude (hierdoor gaat het lichaam meer slijm produceren om de neusirritatie (die door de koude ontstaat) te bevochtigen en te verwarmen)
• medicijnen: contraceptiva (zoals de anticonceptiepil), bloeddrukmedicatie, anticholinergica (medicijnen waardoor het slijm zich ophoopt door geremde spierbewegingen)
• pittig voedsel
• rook
• vreemde voorwerpen in de neus (komt vaak voor bij kinderen)

Symptomen: Hoesten

De patiënt voelt slijm aan de achterkant van de keel zitten dat naar beneden druppelt. Daarnaast komen andere symptomen voor zoals:

• een brokgevoel in de keel (globus pharyngeus)
• een hoest die 's nachts verergert (nachtelijk hoesten)
• een misselijk gevoel, veroorzaakt door extra slijm in de maag
• een pijnlijke keel (keelpijn)
• een slechte adem (halitose)
• een zoute smaak in de mond
• gezwollen tonsillen (keelamandelen)
• gele tong of witte tong
• otitis media (een middenoorontsteking)
• sinusitis
• overmatig veel slijm ophoesten of neusslijm doorslikken
• vaak kuchen (chronische hoest)

Diagnose en onderzoeken

Contact met de arts

Wanneer de klachten langer dan tien dagen aanhouden, is medisch advies noodzakelijk. Contact met de arts is eveneens nodig bij verkleurd slijm dat niet verdwijnt, want dit duidt mogelijk op de aanwezigheid van een bacteriële of virale infectie. Een patiënt met postnasale drip die lijdt aan een bacteriële infectie, heeft namelijk een behandeling met antibiotica nodig. Ook bloed in het neusslijm, slecht ruikend slijm, reutels, een piepende ademhaling (stridor) of significante koorts zijn alarmtekens.

Diagnostisch onderzoek

Een juiste diagnose is vereist door middel van een gedetailleerd oor-, neus- en keelonderzoek. De arts beveelt mogelijk bijkomende onderzoeken aan, zoals een bloedonderzoek, een CT-scan, een gastroscopie (om zure reflux op te sporen), röntgenfoto’s en eventueel andere testen, afhankelijk van de aanwezige klachten.

Huisremedies

Naast het potentieel vermijden van de uitlokkend risicofactoren, zorgen enkele huisremedies voor een verlichting van postnasale drip.

Hoofd hoger leggen

Wanneer de ophoping van het neusslijm ’s nachts verergert, is het nodig om het hoofd een beetje hoger ten opzichte van de rest van het lichaam te plaatsen. Dit is mogelijk met behulp van het plaatsen van een paar kussens onder het hoofd en de schouders.

Lucht bevochtigen

Naast het nemen van medicijnen is het mogelijk om te werken met luchtbevochtigers/luchtreinigers en dampverstuivers. Het gebruik van deze middelen verlicht postnasale drip, vooral wanneer dit geassocieerd is met verstopte sinussen.

Voldoende drinken

Het lichaam verliest water door een postnasale drip. Het drinken van veel vocht zorgt voor een snellere verdunning van het neusslijm. Cafeïne is echter geen goede keuze. Warme thee en bouillon zorgen wel voor een verlichting van de symptomen alsook van andere klachten, zoals keelpijn. De stoom van de warme dranken vermindert tevens de tekenen van sinusitis. Een warme, stomende douche biedt dezelfde effecten.

Medische behandeling

Neussprays

Saline neussprays gebruiken zout water om de slijmopbouw uit te spoelen. Hierdoor voorkomt de patiënt verstopte luchtwegen en vermindert het totale slijmgehalte. Steroïde neusspray en/of een neusspray met antihistaminica zijn verder soms noodzakelijk bij patiënten met allergieën.

Slijm uitdrogen

Decongestiva zijn medicijnen die helpen bij het uitdrogen van het slijm. Deze medicijnen zijn effectief voor een deel van de patiënten, maar niet voor iedereen met postnasale drip. Sommige patiënten ervaren hier tevens een te droge neus. Andere bijwerkingen van het medicijn omvatten vermoeidheid, nervositeit of duizeligheid. Niet-verdovende antihistaminica zoals loratadine (Claritin) en cetirizine (Zyrtec) veroorzaken minder snel deze bijwerkingen, waardoor patiënten die moeten werken of autorijden toch actief kunnen blijven. Niettemin veroorzaken ook deze medicijnen soms bijwerkingen. Patiënten die reeds geneesmiddelen nemen, overleggen het best met de arts over het medicatiegebruik omdat medicijnen voor de behandeling van postnasale drip mogelijk interageren met de andere medicijnen.

Slijm verdunnen

Het is eveneens mogelijk om het slijm uit te drogen met vrij verkrijgbare medicijnen, zoals guaifenesin (Mucinex).

Prognose van aandoening aan neus en keel

Bij de meeste patiënten verdwijnt de veel voorkomende aandoening post nasale drip spontaan, al is deze aandoening soms wel vervelend. Meestal is het gebruik van medicijnen en/of huisremedies succesvol in de behandeling van postnasale drip.

Complicaties

Het is belangrijk om de aandoening tijdig te behandelen om complicaties te vermijden. Afhankelijk van de oorzaak zijn complicaties mogelijk bij onbehandelde postnasale drip. Zo ontstaat bijvoorbeeld de kans op een infectie indien ziektekiemen het lichaam binnendringen. Het overmatige slijm zorgt dan voor verstopte sinussen of een verstopte buis van Eustachius. In de neus-keelholte bevinden zich namelijk toegangen tot de buis van Eustachius (verbinding met het middenoor).