Epiglottitis: Levensbedreigende ontsteking van strotklepje

Bij epiglottitis is het strotklepje achteraan de tong ontstoken. Infecties evenals diverse externe factoren leiden tot deze gevaarlijke aandoening. Ademhalingsproblemen en slikproblemen komen frequent voor, maar ook andere symptomen treden op. De medische noodsituatie vereist een dringende medische behandeling, want zonder een juiste en snelle diagnose en behandeling komt een patiënt te overlijden. De vooruitzichten zijn echter goed wanneer de behandeling vlot en correct gebeurt. Epiglottitis werd voor het eerst beschreven in de 18de eeuw, maar werd gedetailleerd gerapporteerd door de arts Le Mierre in 1936. Een bekende persoon die vermoedelijk in 1796 overleden is aan epiglottitis, is George Washington.

• Synoniem epiglottitis
• Functie epiglottis
• Epidemiologie ontsteking van strotklepje
• Mechanisme
• Oorzaken: Infectie en andere omgevingsfactoren
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Koorts en pijn in de keel
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Beademing, zuurstof en medicatie
• Prognose is goed bij tijdige en snelle behandeling
• Complicaties levensbedreigende ontsteking
• Preventie: Vaccinatie en hygiëne
• Praktische tips voor het leven met / omgaan met epiglottitis
• Zoek onmiddellijk medische hulp bij ademhalingsmoeilijkheden
• Volg strikt het behandelplan van je arts
• Zorg voor voldoende rust en hydratatie
• Vermijd irriterende stoffen in de lucht
• Zorg voor opvolging bij je arts
• Misvattingen rond epiglottitis
• Epiglottitis komt alleen voor bij kinderen
• Epiglottitis wordt altijd veroorzaakt door bacteriën
• Je kunt epiglottitis altijd zelf behandelen met antibiotica
• Als je koorts hebt, heb je altijd epiglottitis
• Epiglottitis kan geen blijvende schade veroorzaken
• Epiglottitis wordt altijd snel herkend door artsen
• Er is geen vaccin tegen epiglottitis

Synoniem epiglottitis

Epiglottitis is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• laryngitis supraglottica
• supraglottitis

Functie epiglottis

De epiglottis (strotklepje) bevindt zich aan de achterkant van de tong. Dit weefsel, dat uit kraakbeen bestaat, sluit de luchtpijp af bij het slikken, zodat voedsel niet in de luchtwegen terechtkomt. De epiglottis voorkomt hoesten of stikken na het slikken. Epiglottitis is een ontsteking van het strotklepje, in medische termen gekend als “epiglottis”. Het strotklepje, het weefsel dat de luchtpijp bedekt, zwelt wanneer dit ontstoken is. Bij de ontsteking van het strotklepje ontstaan bijgevolg ernstige problemen met de ademhaling.

Epidemiologie ontsteking van strotklepje

Epiglottitis is een ontsteking van de epiglottis, een klein kraakbeenachtig flapje dat zich boven de stembanden bevindt en normaal gesproken de luchtpijp bedekt wanneer men slikt. De aandoening is relatief zeldzaam, maar kan ernstig zijn omdat het leidt tot verstopping van de luchtwegen.

Prevalentie
Epiglottitis komt voornamelijk voor bij kinderen, met een piekincidentie tussen de leeftijden van 2 en 6 jaar. De prevalentie is de afgelopen decennia afgenomen dankzij vaccinatie tegen Haemophilus influenzae type b (Hib), een van de belangrijkste verwekker van epiglottitis bij kinderen. Volwassenen kunnen echter ook getroffen worden, vooral als ze niet zijn gevaccineerd tegen Hib.

Geografische variatie
In landen waar de Hib-vaccinatie goed wordt toegediend, is het aantal gevallen van epiglottitis dramatisch verminderd. In gebieden waar de vaccinatiegraad lager is, blijft de aandoening een grotere zorg. In ontwikkelde landen is epiglottitis tegenwoordig veel minder vaak voorkomend.

Geslacht en Leeftijd
Kinderen onder de 5 jaar lopen het grootste risico, maar volwassenen kunnen ook getroffen worden, vooral degenen met verzwakte immuniteit of een gebrek aan vaccinatie. Er is een lichte mannelijke oververtegenwoordiging bij kinderen, maar bij volwassenen komt het even vaak voor bij mannen als vrouwen.

Mechanisme

Epiglottitis wordt meestal veroorzaakt door een infectie die leidt tot een ontsteking van de epiglottis en de omliggende weefsels. De aandoening kan de luchtwegen blokkeren, wat een acute ademnood kan veroorzaken.

Oorzaak van ontsteking
De meeste gevallen van epiglottitis worden veroorzaakt door bacteriële infecties. De meest voorkomende veroorzaker is Haemophilus influenzae type b (Hib), hoewel andere bacteriën zoals Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, en Streptococcus pyogenes ook verantwoordelijk kunnen zijn. In sommige gevallen kan virale infectie of brandwonden ook bijdragen aan het ontstaan van epiglottitis.

Ontsteking en zwelling
De ontsteking van de epiglottis veroorzaakt zwelling en kan de luchtweg blokkeren, wat leidt tot ademhalingsmoeilijkheden. Het mechanisme van obstructie varieert afhankelijk van de ernst van de zwelling. Bij ernstige gevallen kan de ademhaling volledig worden belemmerd.

Fase van infectie
De infectie begint meestal snel en progressief, met symptomen die zich in enkele uren kunnen ontwikkelen. De ontsteking kan verergeren, wat leidt tot acuut ademhalingsfalen, wat de aandoening levensbedreigend maakt zonder tijdige interventie.

Oorzaken: Infectie en andere omgevingsfactoren

Bij kinderen is epiglottitis meestal te wijten aan een besmetting met de bacterie Haemophilus influenzae (H. influenzae) type B. Ook bij parainfluenza (virale infectie met symptomen aan luchtwegen) komt epiglottitis tot stand. Bij volwassenen ontstaat epiglottitis vaak door de besmetting met andere bacteriën zoals Streptococcus pneumoniae of virussen zoals het herpes simplex-virus en het varicella-zoster-virus (waterpokken: meestal milde virale infectie met algemene symptomen en huiduitslag).

Andere factoren die epiglottitis veroorzaken, zijn:

• Verbranding van de keel door het drinken van warme dranken of door het inslikken van chemische stoffen.
• Het roken van drugs zoals crack-cocaïne en marihuana.
• Het inslikken van een vreemd voorwerp.

Risicofactoren

Patiënten met een verzwakt immuunsysteem zijn meer vatbaar voor bacteriële infecties die epiglottitis veroorzaken. Ook lopen patiënten zonder een adequate vaccinatie risico op het ontwikkelen van de symptomen. Andere risicofactoren zijn:

• Ouderen
• Een body mass index (BMI) van meer dan 25,0 kg/m²
• De aanwezigheid van diabetes mellitus (suikerziekte)
• Een epiglottische cyste
• Een longontsteking (pneumonie)

Risicogroepen

De risicogroepen voor epiglottitis omvatten zowel kinderen als volwassenen, hoewel de aandoening vooral een bedreiging vormt voor jonge kinderen die niet gevaccineerd zijn tegen Hib.

Kinderen en zuigelingen
Kinderen die nog niet volledig zijn gevaccineerd tegen Haemophilus influenzae type b (Hib) zijn de grootste risicogroep voor epiglottitis. Bij oudere kinderen kan de aandoening zich minder vaak voordoen, vooral als ze gevaccineerd zijn tegen Hib.

Volwassenen met risicofactoren
Volwassenen met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met diabetes, HIV of die immuunsuppressieve medicijnen gebruiken, lopen een verhoogd risico op infecties, inclusief epiglottitis. Ook rokers hebben een verhoogd risico vanwege de verminderde werking van hun luchtwegen.

Mensen zonder vaccinatiegeschiedenis
Volwassenen die nooit gevaccineerd zijn tegen Haemophilus influenzae type b (Hib) kunnen nog steeds epiglottitis ontwikkelen, hoewel dit minder vaak voorkomt. De vaccinatiegraad bij volwassenen varieert sterk per regio.

Symptomen: Koorts en pijn in de keel

Bij kinderen ontwikkelen de symptomen zich in enkele uren, terwijl de symptomen bij volwassenen meestal in enkele dagen tot stand komen. Epiglottitis begint met hoge koorts en ernstige keelpijn. Andere symptomen zijn:

• Ademhalingsproblemen (de patiënt wil graag rechtop zitten en voorovergebogen zitten om te ademen)
• Angstig, onrustig gedrag
• Een blauwe huidskleur (cyanose)
• Een hartstilstand en de dood (doordat de luchtwegen volledig geblokkeerd zijn)
• Een hoog, gierend geluid bij de inademing (stridor)
• Een milde hoest
• Een versnelde hartslag (tachycardie)
• Kwijlen
• Rillingen
• Slikproblemen (dysfagie)
• Stemveranderingen (heesheid, een schorre of gedempte stem)
• Uvulitis (gezwollen huig van de tong)

Alarmsymptomen

Epiglottitis kan zich snel ontwikkelen en de ademhaling ernstig belemmeren. Het is essentieel om alert te zijn op de volgende alarmsymptomen:

Snel verergerende ademhalingsmoeilijkheden
Het belangrijkste alarmsymptoom van epiglottitis is plotselinge, progressieve ademhalingsmoeilijkheden. De patiënt kan moeite hebben met inademen, met een hogere ademhalingsfrequentie en het gebruik van hulpademhalingsspieren. In ernstige gevallen kan ademhalingsstilstand optreden.

Keelpijn en moeite met slikken
Keelpijn en moeite met slikken zijn vaak vroege symptomen van epiglottitis, gevolgd door toenemende pijn bij het slikken. Dit komt door de zwelling van de epiglottis die de keel vernauwt.

Kwijlen en geïrriteerde stem
Door de zwelling van de epiglottis kan de patiënt moeite hebben met speeksel doorslikken, wat resulteert in excessief kwijlen. Ook kan de stem hees of stikkend klinken.

Febriele reactie
Koorts is een ander veel voorkomend symptoom bij epiglottitis. Dit gaat vaak gepaard met de snelle verslechtering van de ademhaling en algemene tekenen van ziekte, zoals lethargie en prikkelbaarheid.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Epiglottitis is een medische noodsituatie. Medische hulp is met andere woorden onmiddellijk nodig. Het eerste onderzoek is een pulsoximetrie, een eenvoudig en snel onderzoek waarbij de arts het zuurstofgehalte in het bloed meet. De arts onderzoekt voorts het strottenhoofd met behulp van een kleine spiegel die hij tegen de achterkant van de keel houdt. Ook een laryngoscopie (onderzoek van de keel, strottenhoofd en stembanden) is nuttig. Dit is de medische term voor een inwendig kijkonderzoek van de larynx (het strottenhoofd). Dit onderzoek gebeurt in de operatiekamer, waarbij de arts indien nodig plotselinge ademhalingsproblemen kan behandelen.

Bijkomende onderzoeken omvatten een bloedonderzoek en een röntgenfoto van de nek of borstkas.

Differentiële diagnose
De inname van een bijtende stof, een peritonsillair abces (abces rond de keelamandelen) en een retrofaryngeaal abces (verzameling van pus achter de keelholte) vormen de differentiële diagnoses voor epiglottitis. De symptomenreeks van deze aandoeningen lijkt namelijk sterk op de symptomenreeks van epiglottitis.

Behandeling: Beademing, zuurstof en medicatie

De patiënt verblijft meestal in het ziekenhuis voor de behandeling van epiglottitis. De arts intubeert de patiënt (hij krijgt een ademhalingsbuis in de keel). Ook krijgt hij zuurstof toegediend. Andere medicamenteuze behandelingen omvatten antibiotica om de infectie te behandelen en corticosteroïden om de zwelling van de keel te verminderen. Daarnaast krijgt de patiënt via een ader (intraveneus) vocht toegediend.

Prognose is goed bij tijdige en snelle behandeling

De prognose van epiglottitis is afhankelijk van de snelheid van diagnose en behandeling. Bij vroege detectie en behandeling is de prognose goed, maar zonder behandeling kan de aandoening dodelijk zijn.

Levensbedreigende aandoening
Epiglottitis kan binnen enkele uren een levensbedreigende toestand worden als de ademhaling ernstig wordt belemmerd. Vroege interventie met antibiotica en soms intubatie kan levensreddend zijn.

Herstel na behandeling
Bij tijdige behandeling met antibiotica en, indien nodig, luchtwegondersteuning, herstellen veel patiënten volledig. In sommige gevallen kan er echter blijvende schade aan de luchtwegen of andere complicaties optreden.

Complicaties levensbedreigende ontsteking

Complicaties van epiglottitis omvatten:

• Cellulitis (huidinfectie met pijnlijke, rode en gezwollen huid)
• Cervicale adenitis
• Dood (asfyxie)
• Een epiglottisch abces
• Hersenvliesontsteking
• Een longontsteking
• Pneumothorax (klaplong)
• Septische shock (complicatie van sepsis met lage bloeddruk)
• Een vocaal granuloom
• Empyeem (pus of etter in de longen)
• Kraakbeenmetaplasie van de epiglottis
• Longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen)
• Ludwig’s angina (zwelling van luchtwegen door problemen aan mond of tanden)
• Pericarditis (ontsteking van vlies rond het hart, hartzakje)
• Pneumomediastinum (vrije lucht in ruimte tussen longen) (zeldzaam)
• Septische artritis (ontsteking van gewricht door infectie)

Preventie: Vaccinatie en hygiëne

De beste manier om epiglottitis te voorkomen, is vaccinatie tegen Haemophilus influenzae type B (Hib). Dit vaccin is vooral belangrijk voor jonge kinderen, aangezien zij het grootste risico lopen op deze infectie. Daarnaast zijn ook andere preventieve maatregelen van belang:

• Goede handhygiëne: Regelmatig handen wassen voorkomt de verspreiding van ziekteverwekkers.
• Stoppen met roken: Roken irriteert de luchtwegen en verhoogt het risico op infecties zoals epiglottitis.
• Vermijden van extreem warme dranken en het inslikken van chemische stoffen: Dit vermindert het risico op keelverbrandingen, die kunnen leiden tot epiglottitis.
• Vaccinatie blijft echter de meest effectieve manier om epiglottitis te voorkomen. Het is belangrijk dat zowel kinderen als volwassenen die tot risicogroepen behoren, gevaccineerd worden.

Praktische tips voor het leven met / omgaan met epiglottitis

Epiglottitis is een ontsteking van de epiglottis, het kraakbeen in de keel dat de luchtpijp afsluit. Het is een ernstige aandoening die snelle medische zorg vereist. Bij epiglottitis kan zwelling van de epiglottis leiden tot ademhalingsmoeilijkheden en mogelijk verstikking. Het is belangrijk om snel te reageren om de symptomen onder controle te krijgen en verdere complicaties te voorkomen.

Zoek onmiddellijk medische hulp bij ademhalingsmoeilijkheden

Als je merkt dat je moeite hebt met ademhalen of dat je keel gezwollen aanvoelt, zoek dan onmiddellijk medische hulp. Epiglottitis kan snel verergeren, en een vertraagde behandeling kan leiden tot ernstige ademhalingsproblemen. Het kan nodig zijn om via een beademingsapparaat extra lucht te krijgen, vooral als de luchtwegen ernstig zijn belemmerd. Het tijdig inroepen van medische hulp is cruciaal.

In sommige gevallen kan de arts beslissen om je ziekenhuisopname en behandeling met verdoving te regelen om de luchtwegen te beschermen en de zwelling te verminderen.

Volg strikt het behandelplan van je arts

Behandeling voor epiglottitis kan bestaan uit antibiotica om de infectie te bestrijden en mogelijk corticosteroïden om de zwelling te verminderen. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicijnen volgens de aanwijzingen van de arts in te nemen. Negeer geen doseringen, zelfs als je je beter voelt, omdat een voortijdige stopzetting van de medicatie kan leiden tot terugkerende infecties of complicaties.

Daarnaast kan de arts beeldvormende onderzoeken aanbevelen om te beoordelen hoe ver de ontsteking zich heeft verspreid en of andere delen van de luchtwegen zijn aangetast.

Zorg voor voldoende rust en hydratatie

Rust is essentieel voor herstel van elke infectie, inclusief epiglottitis. Het lichaam heeft tijd nodig om de infectie te bestrijden, en door voldoende rust te nemen, ondersteun je je immuunsysteem. Drink ook voldoende water om je lichaam gehydrateerd te houden, wat belangrijk is voor de genezing en het bevorderen van de luchtwegen.

Probeer vloeistoffen in kleine slokjes te nemen, vooral als het moeilijk is om te slikken vanwege de zwelling in de keel. Warm water of kruidenthee kan de keel verzachten.

Vermijd irriterende stoffen in de lucht

Om de genezing te bevorderen, is het belangrijk om in een schone, goed geventileerde omgeving te blijven. Vermijd rook, stof of andere irriterende stoffen die de keel kunnen verergeren. Als je in een rokerige omgeving leeft, probeer dan zoveel mogelijk in een rookvrije ruimte te zijn om verdere irritatie van de luchtwegen te voorkomen.

Ook het vermijden van sterke geuren of chemische stoffen kan helpen om de ademhaling te vergemakkelijken en de genezing te bevorderen.

Zorg voor opvolging bij je arts

Na de initiële behandeling is het belangrijk om bloedonderzoeken en andere controles te ondergaan om te verzekeren dat de infectie volledig is verdwenen en dat er geen complicaties zijn ontstaan. Je arts kan ook aanvullende medicijnen of behandelingen aanbevelen om ervoor te zorgen dat je luchtwegen volledig herstellen.

Met regelmatige controleafspraken kun je ervoor zorgen dat je herstelproces goed verloopt en tijdig op eventuele problemen reageren.

Misvattingen rond epiglottitis

Epiglottitis is een ernstige aandoening waarbij de epiglottis, het flapje weefsel dat de luchtpijp bedekt, opzwelt en de luchtweg kan blokkeren. Veel misvattingen bestaan rond deze aandoening, die van invloed kunnen zijn op de manier waarop patiënten en zorgverleners ermee omgaan. Deze misverstanden kunnen leiden tot vertraging in de diagnose en behandeling, wat de risico's vergroot. Het is belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over deze ziekte om tijdig en effectief in te grijpen.

Epiglottitis komt alleen voor bij kinderen

Een veelvoorkomende misvatting is dat epiglottitis een ziekte is die alleen bij kinderen voorkomt. Hoewel het vroeger voornamelijk werd gezien bij kinderen, kan deze aandoening ook bij volwassenen optreden. De verschijnselen zijn vaak ernstiger bij volwassenen, aangezien hun luchtwegen kleiner zijn en de zwelling sneller kan leiden tot ademhalingsproblemen. Dit is belangrijk om te begrijpen, zodat je als volwassene alert kunt blijven op symptomen, zoals een zere keel, moeite met ademhalen of het plotseling verschijnen van koorts. Het is dus niet alleen een kinderziekte, maar een aandoening die in alle leeftijden voorkomt.

Epiglottitis wordt altijd veroorzaakt door bacteriën

Een andere misvatting is dat epiglottitis altijd door een bacteriële infectie wordt veroorzaakt, zoals het bacterium Haemophilus influenzae type B (Hib). Hoewel Hib de belangrijkste oorzaak was voordat vaccinatieprogramma’s werden geïntroduceerd, wordt epiglottitis tegenwoordig vaker veroorzaakt door virussen, zoals het griepvirus of het herpes simplexvirus. Ook andere bacteriën, zoals Streptococcus pneumoniae, kunnen epiglottitis veroorzaken. Dit is een belangrijk aandachtspunt, omdat de behandeling afhankelijk is van de oorzaak, en virale infecties kunnen niet behandeld worden met antibiotica, terwijl bacteriële infecties dit wel kunnen.

Je kunt epiglottitis altijd zelf behandelen met antibiotica

Veel mensen denken dat ze epiglottitis kunnen behandelen met antibiotica zonder een arts te raadplegen. Dit is absoluut niet het geval. Epiglottitis is een medische noodsituatie die onmiddellijke behandeling vereist, vaak in een ziekenhuisomgeving. Alleen medische professionals kunnen de juiste behandeling voorschrijven, waaronder de mogelijkheid van intraveneuze antibiotica of zelfs een luchtwegprocedure om de ademhaling te ondersteunen. Zelfbehandeling is niet effectief en kan levensbedreigend zijn.

Als je koorts hebt, heb je altijd epiglottitis

Koorts is een veelvoorkomend symptoom van epiglottitis, maar het is niet het enige symptoom. Er zijn veel aandoeningen die koorts kunnen veroorzaken, zoals een gewone verkoudheid, griep of zelfs een insectenbeet. Koorts alleen is dus geen indicator voor epiglottitis. Belangrijke tekenen van epiglottitis zijn onder andere moeite met ademhalen, speekselen, heesheid of een pijnlijke keel die plotseling verergert. Als je deze symptomen ervaart, is het belangrijk om snel medische hulp in te schakelen.

Epiglottitis kan geen blijvende schade veroorzaken

Sommige mensen denken dat de zwelling van de epiglottis altijd vanzelf zal verdwijnen zonder blijvende schade, maar dit is niet waar. Als de luchtweg ernstig wordt geblokkeerd en de ademhaling ernstig wordt belemmerd, kan er blijvende schade aan de luchtwegen optreden, wat kan leiden tot chronische ademhalingsproblemen of andere complicaties. In ernstige gevallen kan het zelfs leiden tot bloeddrukdaling of orgaanfalen als de behandeling wordt uitgesteld.

Epiglottitis wordt altijd snel herkend door artsen

Hoewel artsen goed opgeleid zijn in het herkennen van epiglottitis, kan het soms moeilijk zijn om de aandoening snel te identificeren, vooral als de symptomen subtiel beginnen of zich in een ongewone volgorde ontwikkelen. De symptomen van epiglottitis kunnen lijken op die van andere aandoeningen, zoals een huidaandoening of huidinfectie, wat het moeilijker maakt om de juiste diagnose snel te stellen. Een arts moet vaak een beeldvormend onderzoek uitvoeren, zoals een röntgenfoto of een CT-scan van de keel, om de zwelling van de epiglottis te bevestigen.

Er is geen vaccin tegen epiglottitis

Velen denken dat epiglottitis niet te voorkomen is, maar dit is onjuist. Er is een vaccin, het Hib-vaccin, dat effectief voorkomt dat kinderen de meest voorkomende bacteriële veroorzaker van epiglottitis, Haemophilus influenzae type B, krijgen. Dit vaccin is opgenomen in het nationale vaccinatieprogramma in veel landen en heeft het aantal gevallen van epiglottitis aanzienlijk verminderd. Het is belangrijk om te weten dat, hoewel het vaccin de kans op bacteriële epiglottitis aanzienlijk verkleint, virale vormen van de ziekte nog steeds kunnen optreden.

De juiste behandeling van epiglottitis vereist vaak ziekenhuisopname en kan variëren afhankelijk van de oorzaak, maar vroegtijdige medische interventie kan ernstige complicaties voorkomen.

Lees verder

• Koorts en verhoogde lichaamstemperatuur met zwakte
• Cyanose: Blauwverkleuring van huid, nagels en lippen
• Stridor: Gierende, piepende ademhaling
• Kwijlen: Speeksel uit mond door infecties of aandoeningen
• Rillingen na blootstelling aan koude of gepaard met koorts