Keel en keelaandoeningen

De keel bestaat uit het achterste gebied van de mondholte en de neusgangen. Er kunnen keelaandoeningen ontstaan die vaak onschuldig zijn. Ernstige keelaandoeningen zijn soms moeilijk te behandelen, zoals keelkanker. Een ontsteking van de keel (keelontsteking), ontstoken amandelen, neuspoliepen, keelpoliepen en een keelabces zijn de meest voorkomende aandoeningen van de keel. De arts kan deze behandelen middels medicijnen, maar soms is een operatie nodig.

De keel

De keel wordt ook wel farnyx genoemd. Het betreft het buisvormig gebied achter de mondholte en de neusgangen. De keel gaat over in de slokdarm. De slokdarm wordt dus niet meer tot de keel berekend. In de keelholte bevinden zich de tong, het strottenhoofd en het strottenklepje. Ook bevinden zich in de keel de stembanden, in het strottenhoofd.

Keelaandoeningen

Over het algemeen ontstaan keelaandoeningen door het verblijf in slecht geventileerde ruimten of door verblijf in rokerige ruimten. Kinderen zijn hier gevoeliger voor dan volwassenen. Ook verkeerd stemgebruik kan een oorzaak zijn. De ene persoon krijgt vaker een keelaandoening dan de ander. De amandelen kunnen hieraan bijdragen, maar ook de levensstijl. De meeste keelaandoeningen zijn onschuldig en verdwijnen vanzelf weer of met wat hulp. Enkele keelaandoeningen zijn echter ernstig.

Ontsteking van de neus-keelholte

Wanneer de neus-keelholte ontstoken raakt, is een ontsteking van de amandelen hier vaak de oorzaak van. Neusamandelen en keelamandelen zijn belangrijke factoren in het afweersysteem. Ze maken onderdeel uit van het lymfeklierweefsel en vangen ziekteverwekkende bacteriën en virussen op. De amandelen hebben als taak deze niet alleen op te vangen, maar ook onschadelijk te maken. De neusamandelen spelen bij kleine kinderen een grote rol. Vanaf een jaar of acht neemt de grootte van de neusamandelen af. De keelamandelen vangen dan eerder bacteriën op.

Wanneer er veel bacteriën of virussen binnen komen, kunnen de amandelen overbelast raken. Ze raken dan zelf ontstoken. Hert gevolg is zwelling van de amandelen, roodheid, een pijnlijke keel en vaak zichtbare witte stippen op de amandelen. Ook kan er koorts optreden. Ook een terugkerende oorontsteking kan duiden op ontstoken amandelen. De ontsteking kan uit zichzelf verdwijnen, maar soms is antibiotica nodig. Wanneer de amandelen vaker ontstoken raken of de klachten net te bestrijden zijn met medicijnen, is het nodig de amandelen operatief te verwijderen.

Keelabces

Een keelabces ontstaat veelal door ontstoken amandelen. Er ontstaat een pusophoping bij een van de amandelen. Er is sprake van pijn, vooral bij het slikken en bij het praten. Tijdens het praten wordt de ademstroom ingeblazen in plaats van uitgeblazen. Uit de mond komt een stinkende lucht en vaak is er sprake van koorts. Een keelabces moet geopend worden, zodat het etterige vocht weg kan lopen. Hoewel de openen pijnlijk is wordt een verdoving niet aangeraden, vanwege de kans op verstikking.

Poliepen

Poliepen zijn goedaardig gezwellen in de keelholte. Deze kunnen voorkomen op de stembanden als gevolg van verkeerd stemgebruik of elders in de neus-keelholte. Door middel van een operatie worden poliepen verwijderd. Daarna heeft de keel rust nodig. Wanneer er poliepen op de stembanden zijn verwijderd, mag er gedurende twee weken niet gepraat worden. Daarna zal een periode van logopedie volgen.

Keelkanker

Kanker is een ernstige ziekte die overal in het lichaam kan ontstaan, dus ook in de keel. Vaak is roken of alcoholgebruik hier de oorzaak van. Ook asbest en radioactieve straling zijn risicofactoren. Heesheid en een rauw gevoel zijn belangrijke symptomen, maar ook een droge mond, een witte plek in de mond en gezwellen zijn kenmerken. Vaak bevindt de kanker zich in het zachte gehemelte (mondkeelkanker) of in het slijmvlies van de neus-keelholte (neus-keelholtekanker). Deze laatste vorm komt zelden voor. Strottenhoofdkanker komt ook vrij weinig voor. Omdat keelkanker vaak vrij laat ontdekt wordt, leeft slechts de helft van alle patiënten nog na vijf jaar.

Keelontsteking

Een keelontsteking is de meest voorkomende keelaandoening. Kenmerken zijn een droge mond hebben en keelpijn. Het is een onschuldige ontsteking die vanzelf weer verdwijnt. Veel drinken helpt de keel vochtig te houden. Bovendien worden bacteriën hierdoor weggespoeld. In de maag worden bacteriën onschadelijk gemaakt door het maagzuur. Zuigen op een snoepje zorgt voor meer speekselaanmaak. Dit helpt de klachten verminderen. Bij ernstige pijn kunnen er speciale keeltabletten genomen worden. Vaak bevatten deze een middel als chloorhexidine, wat de keelholte ontsmet. Een aanhoudende keelontsteking moet nagekeken worden door een arts.