Urticaria: rode jeukende bultjes op huid, buik, armen, benen

Last van rode jeukende bultjes op huid, buik, armen of benen? Mogelijk heb je last van urticaria, ook wel 'netelroos' of 'galbulten' genoemd. Urticaria betreft een overgevoeligheidsreactie van de huid. Het ontwikkelt zich acuut en het kenmerkt zich door rode of bleekroze, sterk jeukende huiduitslag (bultjes) met centraal een witte plek. Ze kunnen overal voorkomen, op de romp (borst, buik, rug), gezicht, armen en benen, enz. Veelal wordt nooit een oorzaak gevonden. De uitslag trekt normaal gesproken binnen enkele uren weer weg. Als de aandoening meer dan 6 weken bestaat, spreekt men van 'chronische urticaria'.

• Urticaria in vogelvlucht
• Wat is urticaria?
• Huiduitslag die vaak heftig jeukt
• Chronische urticaria
• Synoniemen
• Oorzaak van urticaria
• Oorzakelijke prikkels
• Idiopathisch
• Symptomen: rode jeukende bultjes op huid, buik, armen of benen
• Verschijnselen
• Geen voorkeursplekken
• Behandeling van urticaria
• Prognose

Urticaria in vogelvlucht

• Galbulten: Urticaria is een huiduitslag met rode, licht gezwollen bulten en plekken die vaak heftig jeuken.
• Jeuk: Urticaria begint vaak met aanhoudende jeuk die intens en branderig kan aanvoelen.
• Allergische reacties: Urticaria kan optreden als gevolg van allergische reacties op voedsel, medicijnen, insectenbeten of andere prikkels.
• Niet-allergische oorzaken: Niet alle gevallen van urticaria zijn het gevolg van allergieën; sommige worden veroorzaakt door stress, infecties of onbekende factoren.
• Acuut en chronisch: Urticaria kan acuut zijn (kortdurend, meestal minder dan zes weken) of chronisch (langdurig, langer dan zes weken).
• Angio-oedeem: Soms gaat urticaria gepaard met zwelling van diepere huidlagen. Dit staat bekend als angio-oedeem.
• Behandeling: Antihistaminica zijn vaak effectief bij het verminderen van symptomen; in ernstige gevallen kan de arts corticosteroïden voorschrijven.
• Triggers vermijden: Identificeren en vermijden van de uitlokkend efactoren, is belangrijk ter preventie.
• Raadpleeg een arts: Bij aanhoudende of ernstige urticaria is medisch advies nodig om de onderliggende oorzaak te achterhalen en de juiste behandeling te bepalen.

Wat is urticaria?

Huiduitslag die vaak heftig jeukt

Urticaria (kwaddels) zijn hevig jeukende, ietwat verheven rode vlekken of bultjes op de huid met in het midden een bleek gedeelte. De vlekken kunnen variëren in grootte van een speldenknop tot enige centimeters. Een aantal galbulten tezamen vervloeien vaak tot een grote verheven rode plek, zoals goed op de foto is te zien. Urticaria ontstaat acuut (plotseling) en ontwikkelt zich zeer snel (vaak binnen een half uur). De laesies trekken vaak binnen 12-24 uur weer weg, doch in veel gevallen zijn ze na een uur al grotendeels afgenomen. Onderwijl kunnen er elders wel weer nieuwe plekken ontstaan.

Chronische urticaria

De laesies kunnen steeds weer op andere plekken de kop opsteken. Wanneer hier sprake van is gedurende meer dan 6 weken, dan spreekt men van chronische urticaria. Urticaria kunnen beperkt blijven tot een geringe lokale reactie, maar er kan ook een uitgebreide reactie over het hele lichaam plaatsvinden. Dit kan gepaard gaan met algemene klachten van koorts of een grieperig gevoel. Urticaria kan samen met angio-oedeem optreden. Dit is een niet-jeukende soms pijnlijke plaatselijke zwelling van de huid of de slijmvliezen.

Synoniemen

Urticaria staat ook bekend als 'netelroos' of 'galbulten'.

Oorzaak van urticaria

Oorzakelijke prikkels

Urticaria ontstaat door het vrijkomen van histamine en andere ontstekingsmediatoren. Onder invloed van histamine verwijden bloedvaten zich, met als gevolg dat de huid een rode kleur krijgt. Ook zorgt histamine voor een toegenomen doorlaatbaarheid van vocht door de wanden van de bloedvaten. Hierdoor ontstaat vochtophoping in de huid. Histamine kan ook jeuk veroorzaken. Onder invloed van (een combinatie van) prikkels, kan histamine vrijkomen. De prikkels worden vaak onderverdeeld in de volgende groepen:

Idiopathisch

Toch blijkt 75% van de urticaria idiopathisch, dat wil zeggen 'zonder bekende oorzaak'.

Symptomen: rode jeukende bultjes op huid, buik, armen of benen

Verschijnselen

Urtica kenmerkt zich door een intens jeukende en branderige, scherpbegrensde verheven rode plek, welke vaak in het midden bleek is. Afzonderlijke plekjes kunnen groter worden en op een gegeven ogenblik samenvloeien met andere plekken. Kenmerkend is dat de laesies binnen enkele uren zijn verdwenen zonder verdere afwijkingen aan de huid achter te laten.

Geen voorkeursplekken

Urticaria kent geen bepaalde voorkeurslocaties. Urticaria kan zich manifesteren op armen, benen, romp en in het gezicht. Wanneer omgevingsfactoren in het spel zijn, ontstaan de afwijkingen vaak ter plaatse van het contact of inwerking. Drukurticaria worden gezien op knieën, handpalmen en voetzolen.

Behandeling van urticaria

In zijn algemeenheid kan men proberen de achterhaalbare oorzaken weg te nemen en triggers te vermijden. Als het niet mogelijk is om de uitlokkende factoren te vermijden, dan zijn geneesmiddelen die de werking van histamine blokkeren (zogeheten 'antihistaminica') vaak effectief, veelal in hoge doses. Afhankelijk van de reactie op antihistaminica, kunnen andere geneesmiddelen nodig zijn, zoals corticosteroïden. Soms helpt een jeukstillende lotion.

Prognose

Als je een milde vorm van urticaria hebt, zal deze waarschijnlijk binnen een paar dagen verdwijnen. Om tot die tijd verlichting te krijgen, is een antihistaminicum vaak effectief. Het kan nuttig zijn om je huisarts te raadplegen als de netelroos: langer dan een paar dagen aanhoudt.

Lees verder

• Netelroos (galbulten, urticaria): symptomen en oorzaken
• Huiduitslag met rode vlekken, puntjes en bultjes op de huid
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Uitslag in het gezicht: op de wangen, kin, neus en voorhoofd
• Jeukende uitslag in nek en hals: symptomen en oorzaken