Verspreide intravasculaire coagulatie: Bloedstollingsziekte

Verspreide intravasculaire coagulatie is een ernstige aandoening waarbij in het hele lichaam in kleine bloedvaten bloedstolsels gevormd worden. Deze bloedstolsels verminderen of blokkeren de bloedstroom, waardoor de bloedvaten naar diverse organen schade oplopen. Blauwe plekken, een daling van de bloeddruk en menstruatieproblemen bij vrouwen zijn enkele mogelijke symptomen van de aandoening. Deze bloedingsziekte valt met een bloedonderzoek te diagnosticeren. De behandeling is voornamelijk ondersteunend bedoeld en bestaat uit medicijnen en transfusies. De prognose is tot slot variabel en hangt af van de oorzaak van de bloedziekte.

• Synoniemen verspreide intravasculaire coagulatie
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen: Bloedingen, afsterven van weefsel
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen verspreide intravasculaire coagulatie

Verspreide intravasculaire coagulatie is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• consumptie coagulopathie
• defibrinatie syndroom
• diffuse intravasale stolling
• disseminated intravascular coagulation
• gedissemineerde intravasculaire coagulatie
• verbruikscoagulopathie

De gebruikte afkorting voor deze ziekte is 'DIS'.

Epidemiologie

Verspreide intravasculaire coagulatie (DIS) komt wereldwijd voor en kan optreden bij patiënten van alle leeftijden. Het is echter vaker gerapporteerd bij volwassenen dan bij kinderen. De prevalentie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Bijvoorbeeld, DIS is vaak geassocieerd met ernstige infecties, zoals sepsis, en kan ook optreden bij patiënten met kanker of ernstige trauma's. Schattingen geven aan dat de incidentie van DIS kan variëren van 1 tot 4 gevallen per 100.000 ziekenhuisopnames, afhankelijk van de populatie en de frequentie van risicofactoren.

Oorzaken

Bij een verwonding zorgen enkele eiwitten ervoor dat zich bloedstolsels op het letsel vormen, waardoor de bloeding stelpt. Bij verspreide intravasculaire coagulatie zijn deze eiwitten overmatig actief door het hele lichaam. De aandoening is meestal het gevolg van een ontsteking, een infectie of kanker. Bij sommige patiënten met verspreide intravasculaire coagulatie vormen zich kleine bloedklonters in de bloedvaten. Enkele bloedklonters veroorzaken mogelijk een verstopping van de bloedvaten, waardoor de normale bloedtoevoer naar organen zoals de lever, de hersenen of de nieren afgeremd is. Deze schade aan de bloedtoevoer veroorzaakt ernstige problemen aan de organen.

Risicofactoren

Risicofactoren voor verspreide intravasculaire coagulatie zijn onder meer:

• complicaties van een zwangerschap (zoals een placenta die achterblijft na de bevalling)
• een alvleesklierontsteking (pancreatitis met buikpijn en spijsverteringsproblemen)
• een groot hemangioom (een bloedvat dat niet goed gevormd is)
• een infectie in de bloedbaan (sepsis), vooral veroorzaakt door bacteriën of schimmels
• een leveraandoening
• een reactie op een bloedtransfusie
• een recente operatie of narcose
• ernstige weefselschade (zoals bij brandwonden, een verkeersongeval of een hoofdletsel)
• kanker, vooral bij bepaalde soorten leukemie uitzaaiingen van gezwellen in het hele lichaam
• vergiftiging, bijvoorbeeld bij slangenbeten (zoals een ratelslang of adder)

Symptomen: Bloedingen, afsterven van weefsel

De symptomen treden mogelijk acuut (uren of dagen) op waardoor een snelle behandeling vereist is. Maar andere patiënten kampen met de chronische vorm van verspreide intravasculaire coagulatie waarbij de symptomen na enkele weken tot maanden zichtbaar zijn. Kanker leidt bijvoorbeeld tot de chronische vorm van de ziekte. De patiënt kampt vooral met blauwe plekken of paarskleurige vlekken, of soms met kleine onderhuidse bloedingen met rode plekjes (petechiën). Tevens vinden plots bloedingen plaats uit vele plaatsen in het lichaam (anus, mond, neus, oren en/of ogen). Door het ontstaan van bloedproppen, krijgen organen onvoldoende bloed. Dit leidt tot het uitvallen van diverse organen of het afsterven van weefsels. Verder daalt de bloeddruk bij patiënten met verspreide intravasculaire coagulatie. Vrouwen hebben tot slot last van een zware menstruatie (menorragie).

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van verspreide intravasculaire coagulatie kunnen zijn:

• onverklaarbare bloedingen uit verschillende lichaamsopeningen
• snel toenemende blauwe plekken en petechiën
• onregelmatige of zware menstruatiebloedingen bij vrouwen
• plotse afname van de bloeddruk of symptomen van schok
• ernstige pijn of zwelling in de ledematen

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een volledig bloedonderzoek uit om verspreide intravasculaire coagulatie op te sporen. Hij bemerkt een verhoogde D-dimeer uitslag, een verlaagd aantal bloedplaatjes (trombocytopenie), gedaalde stollingsfactoren en een langere stollingstijd. Verder vindt hij meer afbraakproducten van het stollingseiwit fibrine terug in het bloed. Voorts zijn bijkomende beeldvormende onderzoeken vereist wanneer de organen mogelijk aangetast zijn, zoals een CT-scan, een MRI-scan en/of een röntgenfoto.

Behandeling

Voor verspreide intravasculaire coagulatie is geen effectief bewezen behandeling beschikbaar. De arts behandelt wel de onderliggende oorzaak van de bloedaandoening (infectie, kanker, ...). Wel is een ondersteunende behandeling mogelijk. Zo helpen antistollingsmedicijnen (bloedverdunners in de vorm van heparine) wanneer ernstige bloedstollingsproblemen optreden. Plasmatransfusies vervangen bloedstollingsfactoren indien een grote bloeding optreedt.

Prognose

De prognose van verspreide intravasculaire coagulatie hangt af van de oorzaak van de aandoening. Bij sommige patiënten is de aandoening levensbedreigend.

Complicaties

Complicaties van verspreide intravasculaire coagulatie kunnen zijn:

• bloedingen
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• een gebrek aan bloedtoevoer naar de armen, de benen of de vitale organen waardoor weefsels afsterven.

Preventie

Preventie van verspreide intravasculaire coagulatie richt zich voornamelijk op het beheer van de onderliggende oorzaken en risicofactoren. Het is essentieel om infecties, ontstekingen, en andere triggers effectief te behandelen en te monitoren. Het vermijden van risicovolle medische procedures en het correct beheersen van bestaande aandoeningen kan ook helpen om de kans op het ontwikkelen van DIS te verkleinen.