Petechiën: Kleine, rode, vlakke puntbloedingen op huid
Petechiën zijn kleine, ronde, niet-verheven bloedvlekjes die op het huidoppervlak verschijnen als gevolg van kleine of grote gezondheidsproblemen. Deze kleine puntbloedingen verschijnen door inwendig bloedverlies of gebarsten bloedvaten (capillairen), waardoor bloed in de huid lekt. Door het bloeden ontstaan rode, paarse of bruine vlekjes op de huid. Ze doen soms denken aan een huiduitslag hoewel petechiën geen vorm van een huiduitslag zijn. In veruit de meeste gevallen zijn de oorzaken mild en is geen specifieke behandeling vereist. Andere oorzaken zijn echter mogelijk ernstiger en dan is een medische behandeling wel nodig. Het is in een aantal gevallen aanbevolen om een afspraak te maken met een arts als petechiën aanwezig zijn op de huid. De behandeling van deze kleine rode huidvlekjes is variabel.
Oorzaken van rode puntbloedingen
Allergische reacties
Petechiën komen vaker tot uiting bij patiënten die
allergisch reageren op sommige geneesmiddelen. Allergische reacties op
insectenbeten veroorzaken eveneens de speldenkopgrote bloedvlekjes op de huid.
Auto-immuunaandoeningen
Bepaalde
auto-immuunziekten zijn geassocieerd met petechiën, waaronder
reumatoïde artritis en lupus. Reumatoïde
artritis is een auto-immuunreactie waarbij witte bloedcellen het kraakbeen in de gewrichten aanvallen. Hierdoor ontstaan ontstekingen, een
huiduitslag of petechiën in de getroffen gebieden. Petechiën komen ook voor bij zowel
systemische lupus erythematosus als
discoïde lupus erythematosus. Vaak is dit het gevolg van trombocytopenie (tekort aan bloedplaatjes) hetgeen vaak een symptoom is bij lupuspatiënten. Ook bij het
syndroom van Sjögren komen kleine puntvormige bloedingen tot uiting. Hierbij ervaart de patiënt een droge mond (
xerostomie),
droge ogen en een
droge keel.
Bloed- en beenmergaandoeningen
Leukemie
Wanneer kleine rode vlekjes zich op de huid bevinden, is mogelijk sprake van
leukemie. Leukemie is een veel voorkomende
kanker van het beenmerg en bloed. Patiënten die lijden aan leukemie hebben beschadigde witte bloedcellen die interfereren met gezonde cellen. Patiënten denken vaak dat ze lijden aan een huiduitslag terwijl in werkelijkheid de bloedvaten gebarsten zijn. Andere symptomen die voorkomen bij leukemie zijn onder meer gemakkelijk bloeden of
blauwe plekken hebben, onverwacht
gewichtsverlies, overmatige en
vermoeidheid,
griepachtige symptomen, terugkerende neusbloedingen, koorts of koude
rillingen, bloedend tandvlees, frequente infecties en
botpijn.
Andere bloed- en beenmergaandoeningen
Ook andere
bloed- en beenmergaandoeningen leiden tot de kleine bloedingen in de vorm van een speldekop op de huid:
Infectieziekten
Door allerlei virale, bacteriële of schimmelinfecties ontstaan mogelijk puntbloedingen. Voorbeelden van dergelijke infecties zijn:

Medicatiegebruik leidt mogelijk tot petechiën /
Bron: Stevepb, PixabayMedicatie
Door het gebruik van bepaalde
medicijnen verschijnen bij een aantal patiënten vlekjes op de huid. Dit gebeurt vooral door volgende geneesmiddelen:
Overbelasting en druk
Langdurig persen als gevolg van activiteiten zoals
hoesten,
niezen, zwaar tillen, kledij met een te strakke tailleband, gewichtheffen, een bevalling,
braken, langdurig
huilen, enzovoort resulteert in overmatige druk waardoor de haarvaten breken. Hierdoor verschijnen kleine rode puntbloedingen op de nek, het
gezicht en de borst.
Verwondingen en zonnebrand
Wanneer iemand een verwonding oploopt na een botsing of (auto-)ongeval, krijgt hij mogelijk te maken met speldenkopgrote bloedvlekjes op de huid. Petechiën op het gezicht en de ogen verschijnen bovendien bij kindermishandeling of ander fysiek misbruik, zoals
verstikking, bijten, slaan, wurging, enzovoort. Soortgelijke reacties op de huid treden ook op bij ernstige
zonnebrand (rode, pijnlijke huid door
langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht).
Vitaminetekorten
Vitamine K is essentieel voor de vorming van
bloedstolsels. Heeft de patiënt een tekort aan deze vitamine (
vitamine K-deficiëntie), dan ontstaan sneller kleine, roodachtige, effen plekjes op de huid. Een
scheurbuik is een ziekte die tot stand komt door een
tekort aan vitamine C. Wanneer de patiënt te weinig vitamine C in het lichaam heeft, leidt dit tot zwakte, vermoeidheid, een huiduitslag, een bloeding, blauwe plekken, enzovoort. Ook door een
tekort aan vitamine B ontstaan sneller kleine rode vlekjes op de huid.
Symptomen: Kleine, ronde bloedvlekjes op huid
Geen huiduitslag
Petechiën komen vaak voor in clusters (groepjes). Sommige mensen bestempelen petechiën bijgevolg als een ‘petechiale huiduitslag’. Dit klopt echter niet daar de vlekjes optreden door een bloeding onder de huid. Door druk uit te oefenen op het aangetaste huidgebied, verbleekt de kleur in tegenstelling tot een huiduitslag niet.
Kenmerken
Bij puntbloedingen ontstaan kleine, ronde, niet-verheven vlekjes op de huid, maar mogelijk ook in een slijmvlies (zoals de mond of oogleden) of een sereus membraan (dunne weefsellaag die een beschermende barrière vormt). Het vaakst verschijnen de kleine bloedinkjes echter op het gezicht, de rug, de dijen, de enkels, de schouders en de nek. De niet-jeukende speldenkopgrote bloedvlekjes zijn rood in de beginfase, maar ze veranderen in de loop van de tijd. Ze eindigen in een donkerpaarse tot blauwe of bruine kleur. De stipjes zijn gemiddeld 0,5 tot 1 mm in diameter, al bereiken sommige exemplaren 3 mm. Petechiën die meer dan 3 mm meten, bestempelen artsen als ‘purpura’.

Snel blauwe plekken krijgen is een mogelijk geassocieerd symptoom /
Bron: Dezidor, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Bijkomende symptomen
Symptomen die mogelijk optreden in combinatie met een puntbloeding zijn:
Alarmsymptomen
Bij tekenen van
ademhalingsproblemen, extreme bloedingen, ernstige
hoofdpijn, hoge koorts, een wijziging in het bewustzijn en
verwardheid is het nodig om een arts te raadplegen. Het is verder een goed idee om de vlekjes op de huid te blijven controleren en de arts bij eventuele wijzigingen op de hoogte te stellen. Als het aantal petechiën blijft stijgen, wijst dit mogelijk op een bloedingsstoornis. Verder is een doktersbezoek nodig wanneer de kleine puntvormige bloedingen grote delen van het lichaam bedekken.

Een bloedonderzoek is nodig /
Bron: Frolicsomepl, PixabayDiagnose en onderzoeken
Na een fysiek onderzoek en een grondige controle van de
medische geschiedenis, voert de arts een uitgebreid
bloedonderzoek uit. Indien de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan leukemie, voert hij een
beenmergpunctie uit.
Behandeling van vlakke bloedinkjes op huid
Algemeen
Als het uiterlijk van petechiën niet het gevolg is van een onderliggende aandoening, dan is voldoende rusten, veel drinken en het nemen van vrij verkrijgbare
pijnstillers (zoals
ibuprofen of
paracetamol nuttig. De meeste petechiën verdwijnen dan ook binnen één à twee weken.
Homeopathie
Homeopathische middelen zijn nuttig bij bloedingvlekjes en petechiën. Voorbeelden hiervan zijn arnica montana, bellis, hamamelis, sulphuricum acidum, crotalus horridus, vipera berus, fosfor, cortisone, trinitrotolueen, azijnzuur, muriaticum acidum, cinchona officinalis, sanguinaria canadensis, kreosotum en lachesis. Lachesis is vooral handig voor patiënten met een
vette huid die beperkt zweten.
Koud kompres
Het gebruik van een koud kompres in het gebied dat zichtbare tekenen van letsel aan bloedcapillairen vertoont, is nuttig. IJs gewikkeld in een doek herstelt de schade en de rode vlekjes.
Medicatie
Andere medicatie
Het lichaam reageert allergisch op bepaalde medicijnen. Wanneer dit het geval is, moet de arts de uitlokkende medicatie staken en schrijft hij een ander geneesmiddel voor. De patiënt mag niet zelf gaan testen met andere medicijnen in deze gevallen.
Antibiotica
Antibiotica zijn inzetbaar wanneer een bacteriële infectie de petechiën veroorzaakt. Wanneer de infectie voorbij is, verdwijnen ook de zichtbare tekenen van petechiën.
Corticosteroïden
Is sprake van een ontsteking, dan zet de arts
corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) in.
Immunosuppressiva
In sommige gevallen is het nodig om het immuunsysteem te onderdrukken (
immunosuppressiva). Voorbeelden van deze medicijnen zijn azathioprine (Azasan, Imuran), methotrexaat (Trexall, Rheumatrex) of cyclofosfamide.
Kankerbehandeling
Radiotherapie en chemotherapie zijn inzetbaar voor patiënten met leukemie. De patiënt krijgt bovendien soms andere kankerspecifieke behandelingen.
Transfusie van bloedplaatjes
Bij een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) is een
bloedplaatjestransfusie aangewezen. Hierdoor komen meer bloedplaatjes in het systeem terecht, waardoor de rode vlekjes op de huid verdwijnen.
Vitaminesupplementen
Bij
ondervoeding en
vitaminetekorten is het verstandig om deze tekorten via de voeding aan te vullen. Is dit niet mogelijk of onvoldoende effectief, dan zijn vitaminesupplementen beschikbaar.
Probiotica, methylsulfonylmethaan, thymus extract, protease-enzymen en spijsverteringsenzymen zijn verder nuttig voor het behandelen van petechiën die tot stand zijn gekomen door allergische reacties.

Een goede handhygiëne is nodig om de kans op kleine puntbloedingen te verminderen /
Bron: Gentle07, PixabayPreventie van petechiën
Volgende tips helpen bij de preventie van puntbloedingen veroorzaakt door een infectie:
- aanrechtbladen en andere gemeenschappelijke oppervlakken schoon houden
- een vest of trui met volledige mouwen en een lange broek dragen bij het bezoek aan groene gebieden
- geen persoonlijke voorwerpen delen zoals een bril, keukengerei, handdoeken, …
- handen schoonhouden door het gebruik van een handdesinfecterend middel op alcoholbasis of de handen wassen met water en zeep (goede handhygiëne)
- insectenwerende middelen gebruiken voor uitstapjes naar gebieden met gras of bos
- veilige seks hebben
- wegblijven van mensen die ziek zijn of een infectie hebben
Complicaties van speldenkopgrote bloedvlekjes
Petechiën leiden mogelijk tot hartproblemen, infecties in andere lichaamsdelen en schade aan de lever, de milt, de nieren, de longen, het hart en andere organen.