Petechiën: Kleine, rode, vlakke puntbloedingen op huid

Petechiën zijn kleine, ronde, niet-verheven bloedvlekjes die op het huidoppervlak verschijnen als gevolg van diverse gezondheidsproblemen. Deze puntbloedingen ontstaan door inwendig bloedverlies of gebarsten bloedvaten (capillairen), waardoor bloed in de huid lekt. De vlekjes kunnen rood, paars of bruin van kleur zijn en lijken soms op een huiduitslag, hoewel ze dit niet zijn. In veel gevallen zijn de oorzaken mild en is geen specifieke behandeling vereist. Echter, er zijn ook ernstigere oorzaken waarbij medische behandeling noodzakelijk is. In sommige gevallen wordt geadviseerd een arts te raadplegen als petechiën aanwezig zijn op de huid. De behandeling van deze kleine rode huidvlekjes varieert afhankelijk van de oorzaak.

• Oorzaken van rode puntbloedingen
• Allergische reacties
• Auto-immuunaandoeningen
• Bloed- en beenmergaandoeningen
• Infectieziekten
• Medicatie
• Overbelasting en druk
• Specifieke situaties
• Seksueel misbruik
• Trauma
• Vitaminegebrek
• Zwangerschap
• Symptomen: Kleine, ronde bloedvlekjes op huid
• Geen huiduitslag
• Kenmerken
• Bijkomende symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van vlakke bloedinkjes op huid
• Andere oorzaken
• Complicaties van speldenkopgrote bloedvlekjes
• Preventie van petechiën

Oorzaken van rode puntbloedingen

Allergische reacties

Petechiën kunnen optreden bij patiënten die allergisch reageren op bepaalde geneesmiddelen. Allergische reacties op insectenbeten kunnen eveneens deze kleine bloedvlekjes veroorzaken.

Auto-immuunaandoeningen

Bepaalde auto-immuunziekten zijn geassocieerd met petechiën, waaronder reumatoïde artritis en lupus. Bij reumatoïde artritis vallen witte bloedcellen het kraakbeen in de gewrichten aan, wat leidt tot ontstekingen en petechiën. Ook bij systemische lupus erythematosus en discoïde lupus erythematosus komen petechiën voor, vaak door trombocytopenie (tekort aan bloedplaatjes). Bij het syndroom van Sjögren kunnen ook puntvormige bloedingen optreden, naast symptomen als xerostomie, droge ogen en een droge keel.

Bloed- en beenmergaandoeningen

Leukemie
Petechiën kunnen een symptoom zijn van leukemie, een veel voorkomende kanker van het beenmerg en bloed. Symptomen van leukemie omvatten onder andere makkelijk bloeden, blauwe plekken, onverwacht gewichtsverlies, overmatige vermoeidheid, griepachtige symptomen, terugkerende neusbloedingen, koorts of koude rillingen, bloedend tandvlees, frequente infecties en botpijn.

Andere bloed- en beenmergaandoeningen
Andere bloed- en beenmergaandoeningen die petechiën kunnen veroorzaken zijn:

• het Bernard-Soulier syndroom: aandoening van bloedplaatjes
• het Wiskott-Aldrich-syndroom: problemen met bloedstolling en huid
• idiopathische trombocytopenische purpura
• myelofibrose: beenmergaandoening met tekort aan bloedcellen
• trombocytopenie: tekort aan bloedplaatjes
• vasculitis: ontsteking van de bloedvaten, wat leidt tot bloedingen onder de huid
• verspreide intravasculaire coagulatie: bloedstollingsziekte
• verworven bloedplaatjesdysfunctie: bloedstollingsstoornis
• ziekte van Glanzmann: bloedstollingsstoornis
• ziekte van Von Willebrand: bloedstollingsstoornis

Infectieziekten

Verschillende infecties kunnen petechiën veroorzaken. Voorbeelden zijn:

• chikungunya: virale infectie met koorts en gewrichtspijn
• congentiële syfilis: bacteriële infectie via seksueel contact
• cryptokokkose: schimmelinfectie die longen en huid aantast
• de ziekte van Duke
• een cytomegalovirusinfectie
• een keelontsteking door een streptokokkeninfectie
• ehrlichiose: bacteriële infectie door tekenbeet
• endocarditis: ontsteking van de binnenkant van het hart
• H1N1 Mexicaanse griep
• hantavirus pulmonair syndroom
• klierkoorts
• Marburg-virus
• meningokokkenziekte: sepsis en meningitis door bacteriën
• relapsing fever: aandoeningen met terugkerende koorts
• Rocky Mountain spotted fever: tekenziekte met koorts
• roodvonk: bacteriële infectie met keelpijn en huiduitslag
• sepsis: bloedvergiftiging
• tyfus: bacteriële infectie door besmette insectenbeet
• hemorragische koorts zoals ebola, gele koorts, Krim-Congo hemorragische koorts, Japanse encefalitis, dengue

Medicatie

Het gebruik van bepaalde medicijnen kan leiden tot petechiën. Dit gebeurt vooral door de volgende geneesmiddelen:

• antibiotica zoals Nitrofurantoin en penicilline
• antidepressiva zoals Desipramine (Norpramin)
• anti-epileptica zoals Carbamazepine (Carbatrol, Epitol, Tegretol)
• bloedverdunners zoals Warfarine en heparine
• hartritmemedicatie zoals atropine (Atropen)
• niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) zoals naproxen en indomethacine
• radiotherapie en chemotherapie voor de behandeling van kanker
• sedativa (kalmerende middelen) zoals Chloraalhydraat

Overbelasting en druk

Langdurig persen door activiteiten zoals hoesten, niezen, zwaar tillen, kledij met een te strakke tailleband, gewichtheffen, een bevalling, braken, langdurig huilen, slapen of spanning leidt soms tot petechiën. In deze gevallen verdwijnt de petechiën vanzelf na één tot twee dagen.

Specifieke situaties

Seksueel misbruik

Soms verschijnen petechiën bij patiënten met een geschiedenis van seksueel misbruik door verwondingen aan het zachte gehemelte of de ogen.

Trauma

Bij trauma aan het hoofd en/of de nek ontstaat vaak een 'strangulatiepatroon' (petechiën op het gezicht, de nek en/of de ogen).

Vitaminegebrek

Mensen met een tekort aan vitamine C (scheurbuik) hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van petechiën. Dit geldt ook voor mensen met een tekort aan vitamine K, omdat het bloed niet goed stolt zonder deze voedingsstof. Een tekort aan vitamine C leidt ook tot symptomen zoals bloedend tandvlees, pijnlijke gewrichten, lusteloosheid, vermoeidheid, verhoogde vatbaarheid voor infecties en een slechte wondgenezing.

Zwangerschap

Tijdens de zwangerschap en de bevalling ontstaan mogelijk petechiën door zware persen. In het algemeen verdwijnen de petechiën binnen enkele dagen na de bevalling.

Symptomen: Kleine, ronde bloedvlekjes op huid

Geen huiduitslag

Petechiën komen vaak voor in clusters (groepjes). Sommige mensen bestempelen petechiën bijgevolg als een ‘petechiale huiduitslag’. Dit klopt echter niet, omdat de vlekjes optreden door een bloeding onder de huid. Door druk uit te oefenen op het aangetaste huidgebied, verbleekt de kleur in tegenstelling tot een huiduitslag niet.

Kenmerken

Bij puntbloedingen ontstaan kleine, ronde, niet-verheven vlekjes op de huid, maar mogelijk ook in een slijmvlies (zoals de mond of oogleden) of een sereus membraan (dunne weefsellaag die een beschermende barrière vormt). Het vaakst verschijnen de kleine bloedinkjes echter op het gezicht, de rug, de dijen, de enkels, de schouders en de nek. De niet-jeukende, speldenkopgrote bloedvlekjes zijn rood in de beginfase, maar ze veranderen in de loop van de tijd. Ze eindigen in een donkerpaarse tot blauwe of bruine kleur. De stipjes zijn gemiddeld 0,5 tot 1 mm in diameter, al bereiken sommige exemplaren 3 mm. Petechiën die meer dan 3 mm meten, worden door artsen 'purpura' genoemd.

Bijkomende symptomen

Symptomen die mogelijk optreden in combinatie met een puntbloeding zijn:

• een algemeen ziek gevoel
• een verzameling gestold bloed onder de huid (hematoom)
• gemakkelijk blauwe plekken krijgen
• gemakkelijk bloeden
• gewrichtsbloeding (hemartrose)
• gewrichtspijn
• griepachtige symptomen
• hevige bloedingen tijdens de menstruatie (menorragie)
• koorts
• maag- en darmklachten
• onverklaarde neusbloedingen
• overmatig zweten (hyperhidrose)
• overmatige tandvleesbloedingen

Alarmsymptomen

Bij tekenen van ademhalingsproblemen, extreme bloedingen, ernstige hoofdpijn, hoge koorts, een wijziging in het bewustzijn en verwardheid is het nodig om een arts te raadplegen. Het is verder een goed idee om de vlekjes op de huid te blijven controleren en de arts bij eventuele wijzigingen op de hoogte te stellen. Als het aantal petechiën blijft stijgen, wijst dit mogelijk op een bloedingsstoornis. Verder is een doktersbezoek nodig wanneer de kleine puntvormige bloedingen grote delen van het lichaam bedekken.

Diagnose en onderzoeken

Na een fysiek onderzoek en een grondige controle van de medische geschiedenis, voert de arts een uitgebreid bloedonderzoek uit. Indien de arts vermoedt dat de patiënt lijdt aan leukemie, voert hij een beenmergpunctie uit.

Behandeling van vlakke bloedinkjes op huid

Algemeen
Als het uiterlijk van petechiën niet het gevolg is van een onderliggende aandoening, dan is voldoende rusten, veel drinken en het nemen van vrij verkrijgbare pijnstillers (zoals ibuprofen of paracetamol) nuttig. De meeste petechiën verdwijnen dan ook binnen één à twee weken.

Homeopathie
Homeopathische middelen zijn nuttig bij bloedingvlekjes en petechiën. Voorbeelden hiervan zijn arnica montana, bellis, hamamelis, sulphuricum acidum, crotalus horridus, vipera berus, fosfor, cortisone, trinitrotolueen, azijnzuur, muriaticum acidum, cinchona officinalis, sanguinaria canadensis, kreosotum en lachesis. Lachesis is vooral handig voor patiënten met een [ARTIKEL=190567]vette huid die beperkt zweten.

Koud kompres
Het gebruik van een koud kompres in het gebied dat zichtbare tekenen van letsel aan bloedcapillairen vertoont, is nuttig. IJs gewikkeld in een doek helpt de schade te herstellen en de rode vlekjes te verminderen.

Medicatie
Andere medicatie
Het lichaam kan allergisch reageren op bepaalde medicijnen. Wanneer dit het geval is, moet de arts de uitlokkende medicatie staken en schrijft hij een ander geneesmiddel voor. De patiënt mag niet zelf gaan experimenteren met andere medicijnen in deze gevallen.

Antibiotica
Antibiotica zijn inzetbaar wanneer een bacteriële infectie de petechiën veroorzaakt. Wanneer de infectie voorbij is, verdwijnen ook de zichtbare tekenen van petechiën.

Corticosteroïden
Bij een ontsteking zet de arts corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) in.

Immunosuppressiva
In sommige gevallen is het nodig om het immuunsysteem te onderdrukken (immunosuppressiva). Voorbeelden van deze medicijnen zijn azathioprine (Azasan, Imuran), methotrexaat (Trexall, Rheumatrex) of cyclofosfamide.

Kankerbehandeling
Radiotherapie en chemotherapie zijn inzetbaar voor patiënten met leukemie. De patiënt krijgt bovendien soms andere kankerspecifieke behandelingen.

Transfusie van bloedplaatjes
Bij een laag aantal bloedplaatjes (trombocytopenie) is een bloedplaatjestransfusie aangewezen. Hierdoor komen meer bloedplaatjes in het systeem terecht, waardoor de rode vlekjes op de huid verdwijnen.

Vitaminesupplementen
Bij ondervoeding en vitaminetekorten is het verstandig om deze tekorten via de voeding aan te vullen. Is dit niet mogelijk of onvoldoende effectief, dan zijn vitaminesupplementen beschikbaar. Probiotica, methylsulfonylmethaan, thymus extract, protease-enzymen en spijsverteringsenzymen zijn verder nuttig voor het behandelen van petechiën die tot stand zijn gekomen door allergische reacties.

Andere oorzaken

Andere mogelijke oorzaken van petechiën zijn zware lichamelijke inspanning, zoals gewichtheffen of langdurig hoesten, wat druk uitoefent op de bloedvaten en leidt tot kleine bloedingen onder de huid.

Complicaties van speldenkopgrote bloedvlekjes

Petechiën kunnen leiden tot hartproblemen, infecties in andere lichaamsdelen en schade aan de lever, de milt, de nieren, de longen, het hart en andere organen.

Preventie van petechiën

Volgende tips helpen bij de preventie van puntbloedingen veroorzaakt door een infectie:

• aanrechtbladen en andere gemeenschappelijke oppervlakken schoon houden
• een vest of trui met volledige mouwen en een lange broek dragen bij het bezoek aan groene gebieden
• geen persoonlijke voorwerpen delen zoals een bril, keukengerei, handdoeken, …
• handen schoonhouden door het gebruik van een handdesinfecterend middel op alcoholbasis of de handen wassen met water en zeep (goede handhygiëne)
• insectenwerende middelen gebruiken voor uitstapjes naar gebieden met gras of bos
• veilige seks hebben
• wegblijven van mensen die ziek zijn of een infectie hebben