Hantavirus: Virale infectie door besmetting met knaagdieren

Het hantavirus is een virale infectie die bij de mens veroorzaakt is door uitwerpselen, urine en speeksel van knaagdieren. Veel symptomen van de infectieziekte lijken op griep zoals koorts en spierpijn. Afhankelijk van het virustype zijn long- of niergerelateerde symptomen in een later stadium mogelijk. Meestal is de ziekte in Europese landen vrij onschuldig, al is een ziekenhuisopname soms toch vereist. Af en toe komt een patiënt te overlijden door het hantavirus; een snelle diagnose en behandeling zijn met andere woorden noodzakelijk. Enkele preventieve maatregelen helpen tot slot bij het voorkomen van de besmetting met het hantavirus.

• Oorzaken: Speeksel, urine of uitwerpselen van knaagdieren
• Symptomen: Griep en long- of niergerelateerde klachten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling virale infectie
• Prognose hantavirus
• Complicaties
• Preventie van besmetting door knaagdieren

Oorzaken: Speeksel, urine of uitwerpselen van knaagdieren

Knaagdieren brengen het hantavirus over, en dan vooral woelmuizen, hertmuizen en ratten. Het virus bevindt zich in de urine, de ontlasting en het speeksel van deze dieren, hoewel het dier zelf niet ziek is. De overdracht van het virus gebeurt wanneer mensen verontreinigde stof van muizennesten of uitwerpselen van de knaagdieren inademen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het schoonmaken van woningen, loodsen, of andere gesloten gebieden die langere tijd leeg zijn geweest. Het hantavirus verspreidt zich niet tussen mensen.

Symptomen: Griep en long- of niergerelateerde klachten

De symptomen ontstaan tussen één en acht weken na de blootstelling aan verse urine, uitwerpselen of speeksel van geïnfecteerde knaagdieren. De vroege symptomen van de ziekte van het hantavirus zijn vergelijkbaar met de griep en omvatten koorts, rillingen, vermoeidheid, spierpijn, buikpijn en diarree. Het hantavirus kent diverse typen. In Amerika zijn komen in een latere fase voornamelijk longgerelateerde symptomen voor (Hantavirus Cardiopulmonaal/Pulmonary Syndroom). In Europese landen zijn de niergerelateerde problemen vaker te vinden.

Longen
De patiënten voelen zich meestal reeds na zeer korte tijd beter. Maar één à twee dagen later, treden longgerelateerde symptomen op. Dit resulteert in volgende symptomen:

• ademhalingsproblemen
• een algemeen ziek gevoel (malaise)
• een droge hoest
• hoofdpijn
• kortademigheid
• misselijkheid en braken
• tijdelijke problemen met het gezichtsvermogen en oogpijn

Nieren

Het hantavirus (variant: Puumalavirus) kent in Europa meestal mildere vormen, waarbij de nieren (licht) ontstoken zijn (nefropathie). Rosse woelmuizen zijn meestal de overbrenger van deze variant.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een lichamelijk onderzoek uit wat het acute respiratory distress syndrome (ARDS), nierfalen, een lage bloeddruk (hypotensie) en een laag zuurstofgehalte in het bloed waardoor een blauwverkleuring van de huid (cyanose) optreedt.

Diagnostisch onderzoek

De arts voert diverse onderzoeken uit voor het diagnosticeren van het hantavirus zoals:

• een CT-scan van de borstkas
• een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
• een volledig bloedonderzoek

Behandeling virale infectie

Voor een infectie met het hantavirus is geen specifieke behandeling, genezing of vaccin voorhanden. Pijnstillers met paracetamol zijn toegestaan, maar andere pijnstillers zoals niet-steroïdale inflammatoire geneesmiddelen vermijdt de patiënt. Een geïnfecteerde patiënt die echter snel een behandeling krijgt, heeft over het algemeen een betere prognose. Patiënten met ernstige klachten door het hantavirus komen op de intensieve zorgafdeling van het ziekenhuis terecht. Ze krijgen hier zuurstof toegediend. Buiten het lichaam zorgen speciale machines dat het bloed zuurstof krijgt. In ernstige gevallen is een ademhalingsbuis of ademhalingsmachine nodig. De arts behandelt de andere symptomen ondersteunend.

Prognose hantavirus

In Europese landen herstellen de meeste patiënten goed die besmet zijn door het hantavirus. Sporadisch hebben patiënten (vooral met een zwak immuunsysteem) een ziekenhuisopname nodig om te herstellen. Het hantavirus met longgerelateerde symptomen, is een ernstige infectie die snel verergert. Soms treedt longfalen op en dan resulteert dit in de dood. Zelfs met een agressieve behandeling, komt meer dan de helft van de patiënten met deze longziekte te overlijden.

Complicaties

Complicaties van het hantavirus zijn nierfalen en hart- en longfalen. Deze complicaties leiden mogelijk tot de dood.

Preventie van besmetting door knaagdieren

Enkele preventieve tips helpen om een besmetting met het hantavirus te voorkomen.

Huis

• Alle kleine gaatjes in het huis of de garage dichtmaken.
• Alle mogelijk besmette harde oppervlakken met een bleekmiddel of desinfecterende oplossing wassen.
• Bij een zware besmetting van knaagdieren, onmiddellijk een ongediertebestrijdingsbedrijf contacteren; zij hebben hiervoor speciale apparatuur en methoden.
• Eerst alle deuren en ramen openen bij het betreden van een ongebruikte cabine, loods, schuur of ander gebouw. Na het verlaten van dit gebouw, is het nodig dit eerst een halfuur te verluchten. Daarna onmiddellijk alle oppervlakken, tapijten, en andere gebieden met een desinfecterend middel spuiten en het gebouw nogmaals een halfuur verlaten.
• Het huis regelmatig reinigen; zeker ook de potentiële nestplaatsen zoals de keuken.
• Hooi, houtstapels, en vuilnisbakken hoger dan de grond plaatsen zodat de knaagdieren hier niet aan kunnen.
• Meteen borstelen of stofzuigen om nestresten op te ruimen doet het virus verspreiden en is zeker niet aanbevolen. Het is aangeraden pas te stofzuigen wanneer het gebied grondig ontsmet is. Vervolgens eerst stofzuigen met voldoende ventilatie. Chirurgische maskers bieden enige bescherming.
• Vallen in en rond het huis plaatsen om besmetting door knaagdieren te verminderen.

Knaagdieren

• Blootstelling aan urine, uitwerpselen en speeksel van knaagdieren vermijden.
• Mogelijke broedplaatsen elimineren.
• Muizennesten en uitwerpselen met een 10% oplossing van chloor en dergelijke ontsmettingsmiddel besproeien (met een spray) en een halfuur wachten. Met behulp van plastic of rubberen handschoenen moet dit in plastic zakken terechtkomen. Het sluiten van de zakken is noodzakelijk. De zakken, handschoenen en reinigingsmiddelen verdwijnen meteen in de prullenbak of een verbrandingsoven.

Voeding

• Al het gemakkelijk bereikbare eten opbergen in gesloten bakken.
• Gedesinfecteerd water drinken.

Varia

Slapen op een bodembedekker bij het kamperen.