Cryptokokkose: Schimmelinfectie met aantasting longen & huid

Cryptokokkose: Schimmelinfectie met aantasting longen & huid Cryptokokkose is een schimmelinfectie veroorzaakt door het inademen van de schimmel Cryptococcus neoformans of Cryptococcus gattii. De symptomen presenteren zich hoofdzakelijk bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. Vooral de longen en de huid zijn aangetast, al breidt de infectie zich bij sommige patiënten uit naar de hersenen, waarbij een ernstige meningitis (ontsteking van de ruggen- en hersenvliezen) mogelijk is. De arts behandelt deze infectie met medicatie, waardoor heel wat patiënten snel herstellen. Niettemin komen jaarlijks enkele honderdduizenden patiënten wereldwijd te overlijden aan deze ziekte. De schimmelaandoening werd voor het eerst beschreven in 1894 door de patholoog Busse.

Synoniemen cryptokokkose

Cryptokokkose is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • cryptococcose
  • cryptococcosis
  • ziekte van Busse-Buschke

Epidemiologie schimmelaandoening

De schimmelaandoening komt wereldwijd voor, hoewel de schimmel in (sub)tropische gebieden zoals Australië, Zuid-Amerika, Zuidoost-Azië en Centraal- en sub-Sahara Afrika vaker gerapporteerd zijn. Vooral patiënten met een verzwakt immuunsysteem lijden aan de schimmelaandoening. Ongeveer 7 tot 15% van de AIDS-patiënten ontwikkelt de aandoening (zwaarst getroffen groep). Daarnaast komt de infectie vaker tot uiting bij hiv-patiënten, patiënten met een Hodgkin-lymfoom (kanker van lymfesysteem met vergrote lymfeklieren, koorts en vermoeidheid), patiënten met sarcoïdose, patiënten die chemotherapie krijgen bij de behandeling van kanker, patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan en patiënten die hoge doses corticosteroïden nemen. Twee derde van de patiënten is ouder dan veertig jaar. Voorts is er geen raciale voorliefde gemeld. Mannen lijden tot slot drie keer vaker dan vrouwen aan cryptokokkose.

Oorzaken schimmelinfectie: Schimmel Cryptococcus neoformans of Cryptococcus gattii

De schimmel Cryptococcus veroorzaakt de ziekte. Meer dan vijftig soorten zijn bekend, maar enkel Cryptococcus neoformans en Cryptococcus gattii veroorzaken symptomen bij de mens. De schimmel bevindt zich meestal in de bodem. De schimmel infecteert de longen wanneer de patiënt deze inademt. De infectie verdwijnt veelal spontaan bij gezonde patiënten, maar bij verzwakte patiënten is de infectie in de longen aanwezig of verspreidt deze zich over het hele lichaam. De verspreiding gebeurt enkel door het inademen van de schimmel en is dus niet mogelijk van persoon tot persoon.

Symptomen van de ziekte: Aantasting longen, huid en hersenen

De ernst en uitgebreidheid van de symptomen variëren per patiënt van mild tot zeer ernstig (levensbedreigend). Patiënten met een normaal immuunsysteem vertonen meestal geen symptomen van de ziekte. Naast de algemene symptomen, concentreren de tekenen van de ziekte zich bij andere patiënten vooral op de longen en de huid. Daarnaast zijn mogelijk de hersenen aangetast. Tot slot zijn minder vaak voorkomende symptomen soms ook aanwezig bij de patiënt.

Algemene symptomen

Algemene symptomen omvatten botpijn of gevoeligheid van het borstbeen, hoofdpijn en ochtendhoofdpijn, koorts, misselijkheid, nachtelijk zweten, onbedoeld gewichtsverlies, gezwollen lymfeklieren (de medische term hiervoor is "lymfadenopathie") en vermoeidheid

Pijn op de borst komt voor bij cryptokokkose / Bron: Pexels, PixabayPijn op de borst komt voor bij cryptokokkose / Bron: Pexels, Pixabay
Longen
De patiënt heeft problemen met de longen, waardoor hij lijdt aan kortademigheid, een droge hoest heeft, bloed moet ophoesten (hemoptoe) en pijn heeft op de borst (pijn op de borst).

Huid

De patiënt vertoont een typische huiduitslag, bestaande uit kleine rode vlekjes (petechiën), huidzweren of andere huidletsels.

Hersenen

Ook de hersenen zijn mogelijk aangetast bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem. De patiënt krijgt een langzame zwelling en irritatie van de hersenen en het ruggenmerg. Verwardheid, een wazig gezichtsvermogen, fotofobie (lichtschuwheid) of dubbelzien (diplopie) treden mogelijk op.

Minder vaak voorkomende symptomen

Minder vaak voorkomende symptomen omvatten chorioretinitis, een bijnieraandoening, een buikvliesontsteking, een nierabces, een oogzenuwontsteking of endoftalmitis, hepatitis (leverontsteking), myocarditis (hartspierontsteking) en myositis (spierontsteking).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. De arts merkt tevens de zichtbare symptomen op waaronder abnormale ademgeluiden, een stijve nek, een versnelde hartslag (tachycardie), koorts, opgezwollen klieren en gedragsmatige veranderingen.

Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)Ruggenprik / Bron: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Diagnostisch onderzoek
Volgende diagnostische onderzoeken zijn mogelijk:

Differentiële diagnose

De arts verwart cryptokokkose vaak met volgende aandoeningen of syndromen:

Behandeling

De arts bekijkt grondig de symptomen van de patiënt, en stemt hierop een behandeling af. Bij milde symptomen is een behandeling veelal niet vereist. Desondanks zijn controlebezoeken belangrijk zodat de arts tijdig een mogelijke verspreiding van de infectie opspoort. De patiënt neemt gedurende langere tijd antimycotica in om de schimmel te doden bij longproblemen of wanneer de infectie zich verspreid heeft.

Prognose

De meeste patiënten herstellen (eventueel met medicatie) snel. Wanneer echter het centraal zenuwstelsel aangetast is, komt de patiënt veelal te overlijden of treedt permanente schade op. Jaarlijks overlijden wereldwijd circa 600.000 AIDS-patiënten aan meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn, koorts en een stijve nek), geassocieerd met cryptokokkose.
© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Aquariumgranuloom: Huidinfectie met pijnlijk knobbeltjeAquariumgranuloom: Huidinfectie met pijnlijk knobbeltjeEen aquariumgranuloom is een chronische huidinfectie. De bacterie Mycobacterium marinum veroorzaakt deze huidaandoening.…
Blastomycose: Schimmelinfectie met aantasting huid en longenBlastomycose: Schimmelinfectie met aantasting huid en longenBlastomycose is een schimmelinfectie die optreedt na het inademen van microscopisch kleine schimmelsporen uit onder ande…
Antimycotica: Medicatie tegen schimmels (schimmelinfecties)Antimycotica: Medicatie tegen schimmels (schimmelinfecties)Antimycotica zijn geneesmiddelen met een schimmelwerende of een schimmeldodende functie. Geneesmiddelen tegen schimmels…
Mucormycose: Schimmelziekte aan sinussen, hersenen en longenMucormycose: Schimmelziekte aan sinussen, hersenen en longenMucormycose is een zeldzame maar ernstige schimmelaandoening (mycose) waarbij de bloedvatwanden van vooral de sinussen,…

Bursitis: Ontsteking van een slijmbeurs door overbelastingBursitis: Ontsteking van een slijmbeurs door overbelastingEen bursa is een met vloeistof gevulde zak (zakvormige ruimte) die zich als een kussen tussen spieren, pezen en botten b…
Chineesrestaurantsyndroom: Symptomen aan het gelaatChineesrestaurantsyndroom: Symptomen aan het gelaatBij het Chineesrestaurantsyndroom vertonen sommige patiënten symptomen na het eten van Chinees eten. Deze symptomen zijn…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Bykst, Pixabay
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010, geraadpleegd op 24 april 2016
  • Cryptococcosis – Differential Diagnoses, http://emedicine.medscape.com/article/215354-differential, geraadpleegd op 24 april 2016
  • CRYPTOCOCCOSIS (Torulopsis, Europese blastomycosis), http://www.huidziekten.nl/zakboek/dermatosen/ctxt/Cryptococcosis.htm, 24 april 2016
  • Cryptococcosis, http://emedicine.medscape.com/article/215354-overview#showall, geraadpleegd op 24 april 2016
  • Cryptococcosis, https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001328.htm, geraadpleegd op 24 april 2016
  • Cryptococcus (Cryptococcosis), http://www.medicinenet.com/cryptococcosis/article.htm, geraadpleegd op 24 april 2016
  • Afbeelding bron 1: Pexels, Pixabay
  • Afbeelding bron 2: Brainhell, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 06-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 9
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.