Oogzenuwontsteking: Verlies gezichtsvermogen
Een oogzenuwontsteking veroorzaakt bij de patiënt pijn en een plotseling, tijdelijk verminderd gezichtsvermogen in het aangetaste oog. De oogzenuw is de bundel van zenuwvezels die informatie van het oog naar de hersenen stuurt. Een oogzenuwontsteking is vaak een symptoom van multiple sclerose, maar ook andere aandoeningen gaan mogelijk gepaard met deze oogaandoening. Wanneer de oogaandoening zich niet spontaan herstelt, is medicatie voorhanden. De prognose van een oogzenuwontsteking is bij de meeste patiënten goed.
Synoniemen oogzenuwontsteking
Een oogzenuwontsteking (ON) is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- neuritis optica
- optische neuritis
- optische papillitis (de kop van de oogzenuw is ontstoken)
- retrobulbaire neuritis (het uiteinde van de zenuw is betrokken)
Epidemiologie oogaandoening
Een oogzenuwontsteking komt het vaakst voor bij jongvolwassenen tussen de twintig en veertig jaar. Vrouwen zijn veel meer dan mannen getroffen. Verder komt de oogaandoening vaker voor bij blanken dan bij zwarten. Uit een Amerikaans onderzoek uit 1995 blijkt dat de jaarlijkse incidentie ongeveer 5 / 100.000 bedraagt, met een geschatte prevalentie 115 / 100.000.
Oorzaken: Vaak gepaard met multiple sclerose of een andere aandoening
Onbekende oorzaak
De precieze oorzaak van een oogzenuwontsteking is onbekend. De meeste patiënten hebben dan ook een idiopathische oogzenuwontsteking; de
oogzenuwaandoening ontstaat dus zonder aanwijsbare reden. De oogzenuw voert visuele informatie uit het oog naar de
hersenen. De zenuw zwelt op bij een plotse ontsteking. De zenuwvezels zijn bijgevolg beschadigd waardoor de patiënt op korte of lange termijn een verlies van zijn gezichtsvermogen ervaart.
Onderliggende aandoeningen en syndromen
Veelal gaat deze oogaandoening gepaard met
multiple sclerose (chronische neurologische auto-immuunaandoening) maar ook andere aandoeningen zijn geassocieerd met een oogzenuwontsteking.
Aandoeningen die zijn gepaard gaan met een oogzenuwontsteking omvatten:
Andere oorzaken oogzenuwontsteking
Af en toe ontstaat de oogaandoening ook door een immuunrespons na een vaccinatie. Tot slot zorgt bepaalde
medicatie voor bijvoorbeeld de behandeling van tuberculose er voor dat een patiënt sneller een oogzenuwontsteking ontwikkelt.
Symptomen oogaandoening: Verlies (deel van het) gezichtsvermogen
De patiënt heeft pijn als hij het oog beweegt (
oogpijn /
pijnlijke oogbewegingen) en ook
oogpijn bij het knipperen van de ogen. Ook reageert de pupil anders op fel licht dan normaal. De patiënt verliest tevens één uur à enkele uren het gezichtsvermogen aan één oog. Hij heeft voorts een
wazig gezichtsvermogen. Soms verschijnt zelfs
plotse blindheid. Soms heeft de patiënt last van flitsende lichten (
fotopsie). Hij verliest tot slot ook de mogelijkheid om kleuren en contrasten te zien. De Brailleliga heeft een
video online gezet waarbij het gezichtsvermogen van een patiënt met deze oogaandoening in beeld komt.
Diagnose ziekte en onderzoeken
Diagnostisch onderzoek
De patiënt krijgt een
uitgebreid oogonderzoek via
oftalmoscopie bij de oogarts. Hij meet bovendien de
gezichtsscherpte, test het kleurenzien, en hij voert ook nog een
gezichtsveldonderzoek of een
visual evoked potential uit. Daarnaast is een MRI van de hersenen aanbevolen zodat de arts speciale beelden van de oogzenuw bekomt. Tot slot is een volledig
bloedonderzoek aangewezen bij sommige patiënten.
Differentiële diagnose
De differentiële diagnoses omvatten anterior ischemische optische neuropathie en
Leber opticusatrofie.
Behandeling oogprobleem
Bij de meeste patiënten herstelt het gezichtsvermogen zich binnen de twee tot drie weken. Bij hen is een behandeling onnodig. Eventueel krijgt de patiënt intraveneus (
medische term voor "in een ader") of oraal (via de mond)
corticosteroïden toegediend zodat het herstel sneller verloopt. Het gezichtsvermogen verbetert echter niet met steroïden. Orale steroïden verhogen zelfs de kans op herhaling. Soms zijn verdere onderzoeken nodig om de oorzaak van de oogzenuwontsteking te vinden. De arts behandelt dan de onderliggende aandoening die de oogzenuwontsteking veroorzaakt.
Prognose oogaandoening
Wanneer een patiënt geen onderliggende aandoening heeft, is de prognose van een oogzenuwontsteking zeer goed. De patiënten maken een goede kans om volledig te herstellen binnen de acht à twaalf maanden. Wanneer de patiënt multiple sclerose of een andere
auto-immuunaandoening heeft, zijn de vooruitzichten somberder. Niettemin herstelt het gezichtsvermogen in het aangetaste oog zich vaak toch volledig. Zeer zelden is het verlies van het gezichtsvermogen permanent en volledig.
Complicaties oogziekte
Complicaties omvatten systemische bijwerkingen van corticosteroïden (
slaapstoornissen,
buikpijn en milde
stemmingswisselingen) en het verlies van het gezichtsvermogen. Bij sommige patiënten ontwikkelen de zenuwproblemen zich in andere lichaamsdelen of ontwikkelen ze multiple sclerose.