Dengue: Virale infectie met koorts en huiduitslag

Dengue: Virale infectie met koorts en huiduitslag Dengue is volgens de World Health Organization (WHO) de belangrijkste door muggen overgebrachte virale infectie ter wereld. De ziekte komt vooral in tropische streken voor, maar de muggen verspreiden zich eveneens naar een aantal Europese landen. De infectie veroorzaakt griepachtige symptomen in combinatie met een huiduitslag. De ziekte is goed te behandelen, maar onbehandeld leidt dit mogelijk tot (zeer) ernstige complicaties. Mensen beschermen zich het beste preventief tegen de Aedes-mug die de virussen verspreiden.

Synoniemen dengue

Dengue is eveneens gekend onder deze synoniemen:
  • dadelziekte
  • dandykoorts
  • dengue-achtige ziekte
  • enguekoorts
  • knokkelkoorts
  • O'nyong-Nyong koorts

Epidemiologie infectieziekte

De WHO schat dat de jaarlijkse incidentie van dengue 390 miljoen bedraagt. Ongeveer de helft van de wereldbevolking – 3,9 miljard mensen – loopt echter risico op een besmetting met dengue-virussen. Dengue komt voor in 129 landen, vooral in stedelijke en semi-stedelijke steden. 70% van alle patiënten met dengue leeft in Azië. Mensen van alle leeftijden hebben mogelijk dengue. De ziekte treedt echter in 90% van de gevallen op bij kinderen onder de vijftien jaar. Mannen en vrouwen zijn tot slot in gelijke aantallen getroffen.

Oorzaken en soorten: Beet van geïnfecteerde Aedes aegypti- en Aedes albopictus-mug

Besmetting en overdracht

Eén van de verschillende, maar verwante arbovirussen veroorzaken dengue. Patiënten lopen de besmetting op door een beet van de geïnfecteerde vrouwelijke Aedes-mug (overdracht).

Soorten virussen

De muggen Aedes aegypti en Aedes albopicuts zijn dragers van een aantal belangrijke arbovirussen, waaronder het denguevirus. Deze muggen brengen eveneens het chikungunyavirus, het gele koortsvirus, het West-Nijlvirus (infectie, meestal zonder tekenen, soms met neurologische problemen), het Zika-virus (milde virale infectie met koorts en andere milde klachten) en Eastern Equine encefalitis (hersenontsteking) over.

Aedes aegypti
Meestal veroorzaakt de mug Aedes aegypti dengue bij mensen. De mug leeft in (sub)tropische gebieden en dan vooral in het noordoosten van Australië, in sommige delen van het Caribisch gebied, in Sub-Sahara Afrika, in Zuid- en Midden-Amerika en in Zuidoost-Azië.

Aedes albopictus
Ook Aedes albopictus bijt en infecteert zo mogelijk mensen. Deze mug is te vinden in (sub)tropische streken, maar de mug is dermate adaptief dat ze ook verschijnt in koelere regio’s, waaronder in vijfentwintig gebieden in Europa.

Symptomen virale infectie: Koorts en huiduitslag

Vier à veertien dagen (meestal vier à zeven dagen) nadat de patiënt gebeten is door een geïnfecteerde mug, ontstaan de symptomen. De symptomen van de ziekte houden gewoonlijk één à maximum twee weken aan.

Primaire symptomen

Dengue begint met een plotselinge hoge koorts, vaak hoger dan 40 °C. Bij de helft van de patiënten verschijnt twee tot vijf dagen een platte, rode maculopapulaire uitslag (huiduitslagmet vlekken en bultjes) die zich over het grootste deel van het lichaam verspreidt. In een later stadium van de ziekte ontstaat een tweede, blarenvormende huiduitslag. De huiduitslag heeft eenzelfde soort uiterlijk als deze van de mazelen (virale infectieziekte die gepaard een (oogbindvliesontsteking) en een huiduitslag). De huid is hierdoor erg gevoelig.

Andere symptomen

Andere symptomen die voorkomen zijn (milde) bloedingen (bijvoorbeeld in de urine, neusbloedingen, bloedend tandvlees,…), een veranderde smaaksensatie, een verstopte neus, encefalitis (ontsteking van het hersenweefsel), (vaak ernstige) gewrichtspijn, gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie), hepatitis (leverontsteking), hoesten, hoofdpijn, keelpijn, misselijkheid en overgeven, retro-orbitale pijn (pijn achter de oogkas), (vaak ernstige) spierpijn, splenomegalie (een vergrote milt) en vermoeidheid. Deze vermoeidheid blijft soms maandenlang hangen, ook al is de patiënt hersteld van de ziekte.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. Hij merkt tevens de zichtbare symptomen op bij de patiënt. De arts vermoedt dengue wanneer de patiënt minstens 40 °C heeft in combinatie met minstens twee van de volgende symptomen: ernstige hoofdpijn, pijn achter de ogen, spier- en gewrichtspijn, misselijkheid, braken, gezwollen klieren of uitslag. De diagnose gebeurt in de helft van de gevallen wel verkeerd door de griepachtige, algemene symptomen van dengue.

Diagnostisch onderzoek

Een volledig bloedonderzoek is nodig om de diagnose van dengue te bevestigen. Soms voert de arts bijkomend een leverfunctieonderzoek uit.

Differentiële diagnose

De arts verwart dengue vaak met volgende aandoeningen: arenavirussen, gele koorts (tropische virale infectieziekte met griepachtige symptomen en geelzucht), een hersenvliesontsteking, influenza (griep), leptospirose, malaria, een rickettsia-infectie, tyfus (bacteriële infectie door besmette insectenbeet) en virale hepatitis (medische term voor "leverontsteking").

Behandeling na beet van geïnfecteerde Aedes-mug

Voor dengue is geen effectief bewezen behandeling voorhanden. De behandeling is daarom voornamelijk ondersteunend en symptomatisch gericht. De patiënt krijgt intraveneus vocht toegediend bij uitdrogingsverschijnselen. Medicatie helpt bij (hoge) koorts. Verder mag de patiënt wel geen aspirine, ibuprofen en naproxen nemen daar bij deze medicatie de bloedingen toenemen. Voor dengue bestaat sinds eind 2015 een vaccin: Dengvaxia, dat op de markt is gebracht door het Franse bedrijf Sanofi Pasteur. Mexico was het eerste land waar de verkoop van het vaccin was toegelaten.

Prognose dengue

De ziektetoestand duurt meestal één à twee weken. De meeste patiënten met de aandoening herstellen volledig, vooral dankzij een vroegtijdige opsporing en behandeling van de ziekte. Minder dan 1% van de getroffen patiënten komt te overlijden aan dengue.

Complicaties

Mogelijke complicaties van onbehandelde dengue omvatten:

Preventie ziekte

De patiënt voorkomt muggenbeten door het dragen van beschermende kledij over de armen en benen, het gebruik van een muskietennet (klamboe) tijdens het slapen en het gebruik van een insectenwerend middel zoals DEET. Daarnaast vermijdt hij best zo veel mogelijk buitenactiviteiten bij zonsopgang en zonsondergang tijdens het muggenseizoen.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Chikungunya: Virale infectie met koorts en gewrichtspijnChikungunya: Virale infectie met koorts en gewrichtspijnChikungunya is een virale infectieziekte die vooral in Azië en Afrika voorkomt, maar ook in andere continenten aanwezig…
Knokkelkoorts (dengue): symptomen, oorzaak en behandelingKnokkelkoorts (dengue): symptomen, oorzaak en behandelingKnokkelkoorts of dengue is een pijnlijke, door muggen overgebrachte virale ziekte die wordt veroorzaakt door het denguev…
Chikungunya-virus: symptomen, oorzaak en behandelingChikungunya-virus: symptomen, oorzaak en behandelingChikungunya is een virale ziekte die door geïnfecteerde muggen wordt overgedragen op de mens. Het veroorzaakt koorts en…
Dengue (knokkelkoorts): symptomen, oorzaak en behandelingDengue (knokkelkoorts): symptomen, oorzaak en behandelingDengue of knokkelkoorts symptomen zijn onder meer koorts, hoofdpijn (achter de ogen) en spier- en gewrichtspijn. Knokkel…

Slaapziekte: Infectie met koorts en neurologische symptomenSlaapziekte: Infectie met koorts en neurologische symptomenParasieten van de soort Trypanosoma brucei veroorzaken de slaapziekte via een steek van een geïnfecteerde tseetseevlieg.…
Verschillende manieren om aften te verdoven en te voorkomenVerschillende manieren om aften te verdoven en te voorkomenAften zijn blaartjes, oftewel zweertjes, die zich in de mond bevinden. Deze zweertjes kunnen op allerlei manieren ontsta…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: WikiImages, Pixabay
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • http://emedicine.medscape.com/article/215840-clinical#showall
  • http://emedicine.medscape.com/article/215840-differential
  • http://emedicine.medscape.com/article/215840-overview#showall
  • http://nl.metrotime.be/2016/04/04/news/sanofi-lanceert-vaccinatiecampagne-tegen-dengue-op-filipijnen/
  • http://www.nrc.nl/nieuws/2015/12/09/eerste-vaccin-tegen-knokkelkoorts-komt-op-de-markt
  • http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs117/en/
  • https://elifesciences.org/content/4/e08347v3
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Aedes
  • https://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001374.htm
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 01-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 11
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.