Dengue: Virale infectie met koorts en huiduitslag
Dengue is volgens de World Health Organization (WHO) de belangrijkste door muggen overgebrachte virale infectie ter wereld. De ziekte komt vooral in tropische streken voor, maar de muggen verspreiden zich eveneens naar een aantal Europese landen. De infectie veroorzaakt griepachtige symptomen in combinatie met een huiduitslag. De ziekte is goed te behandelen, maar onbehandeld leidt dit mogelijk tot (zeer) ernstige complicaties. Mensen beschermen zich het beste preventief tegen de Aedes-mug die de virussen verspreiden.
Synoniemen dengue
Dengue is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- dadelziekte
- dandykoorts
- dengue-achtige ziekte
- enguekoorts
- knokkelkoorts
- O'nyong-Nyong koorts
Epidemiologie infectieziekte
De WHO schat dat de jaarlijkse incidentie van dengue 390 miljoen bedraagt. Ongeveer de helft van de wereldbevolking – 3,9 miljard mensen – loopt echter risico op een besmetting met dengue-virussen. Dengue komt voor in 129 landen, vooral in stedelijke en semi-stedelijke steden. 70% van alle patiënten met dengue leeft in Azië. Mensen van alle leeftijden hebben mogelijk dengue. De ziekte treedt echter in 90% van de gevallen op bij kinderen onder de vijftien jaar. Mannen en vrouwen zijn tot slot in gelijke aantallen getroffen.
Oorzaken en soorten: Beet van geïnfecteerde Aedes aegypti- en Aedes albopictus-mug
Besmetting en overdracht
Eén van de verschillende, maar verwante
arbovirussen veroorzaken dengue. Patiënten lopen de besmetting op door een beet van de geïnfecteerde vrouwelijke Aedes-mug (
overdracht).
Soorten virussen
De
muggen Aedes aegypti en
Aedes albopicuts zijn dragers van een aantal belangrijke arbovirussen, waaronder het denguevirus. Deze muggen brengen eveneens het chikungunyavirus, het gele koortsvirus,
het West-Nijlvirus (infectie, meestal zonder tekenen, soms met neurologische problemen), het
Zika-virus (milde virale infectie met koorts en andere milde klachten) en Eastern Equine
encefalitis (hersenontsteking) over.
Aedes aegypti
Meestal veroorzaakt de mug
Aedes aegypti dengue bij mensen. De mug leeft in (sub)tropische gebieden en dan vooral in het noordoosten van Australië, in sommige delen van het Caribisch gebied, in Sub-Sahara Afrika, in Zuid- en Midden-Amerika en in Zuidoost-Azië.
Aedes albopictus
Ook
Aedes albopictus bijt en infecteert zo mogelijk mensen. Deze mug is te vinden in (sub)tropische streken, maar de mug is dermate adaptief dat ze ook verschijnt in koelere regio’s, waaronder in vijfentwintig gebieden in Europa.
Symptomen virale infectie: Koorts en huiduitslag
Vier à veertien dagen (meestal vier à zeven dagen) nadat de patiënt gebeten is door een geïnfecteerde mug, ontstaan de symptomen. De symptomen van de ziekte houden gewoonlijk één à maximum twee weken aan.
Primaire symptomen
Dengue begint met een plotselinge hoge
koorts, vaak hoger dan 40 °C. Bij de helft van de patiënten verschijnt twee tot vijf dagen een platte, rode
maculopapulaire uitslag (
huiduitslagmet vlekken en bultjes) die zich over het grootste deel van het lichaam verspreidt. In een later stadium van de ziekte ontstaat een tweede, blarenvormende huiduitslag. De huiduitslag heeft eenzelfde soort uiterlijk als deze van de
mazelen (virale infectieziekte die gepaard een (
oogbindvliesontsteking) en een huiduitslag). De huid is hierdoor erg gevoelig.
Andere symptomen
Andere symptomen die voorkomen zijn (milde) bloedingen (bijvoorbeeld in de urine,
neusbloedingen,
bloedend tandvlees,…), een veranderde
smaaksensatie, een
verstopte neus, encefalitis (
ontsteking van het hersenweefsel), (vaak ernstige)
gewrichtspijn,
gezwollen lymfeklieren (lymfadenopathie), hepatitis (leverontsteking),
hoesten,
hoofdpijn,
keelpijn,
misselijkheid en overgeven, retro-orbitale
pijn (pijn achter de oogkas), (vaak ernstige)
spierpijn,
splenomegalie (een vergrote milt) en
vermoeidheid. Deze vermoeidheid blijft soms maandenlang hangen, ook al is de patiënt hersteld van de ziekte.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. Hij merkt tevens de zichtbare symptomen op bij de patiënt. De arts vermoedt dengue wanneer de patiënt minstens 40 °C heeft in combinatie met minstens twee van de volgende symptomen: ernstige hoofdpijn,
pijn achter de ogen, spier- en gewrichtspijn, misselijkheid,
braken, gezwollen klieren of uitslag. De diagnose gebeurt in de helft van de gevallen wel verkeerd door de griepachtige, algemene symptomen van dengue.
Diagnostisch onderzoek
Een volledig
bloedonderzoek is nodig om de diagnose van dengue te bevestigen. Soms voert de arts bijkomend een leverfunctieonderzoek uit.
Differentiële diagnose
De arts verwart dengue vaak met volgende aandoeningen: arenavirussen,
gele koorts (tropische virale infectieziekte met griepachtige symptomen en geelzucht), een hersenvliesontsteking, influenza (
griep),
leptospirose,
malaria, een rickettsia-infectie,
tyfus (bacteriële infectie door besmette
insectenbeet) en virale
hepatitis (
medische term voor "leverontsteking").
Behandeling na beet van geïnfecteerde Aedes-mug
Voor dengue is geen effectief bewezen behandeling voorhanden. De behandeling is daarom voornamelijk ondersteunend en symptomatisch gericht. De patiënt krijgt intraveneus vocht toegediend bij uitdrogingsverschijnselen.
Medicatie helpt bij (hoge) koorts. Verder mag de patiënt wel geen
aspirine,
ibuprofen en
naproxen nemen daar bij deze medicatie de bloedingen toenemen. Voor dengue bestaat sinds eind 2015 een vaccin: Dengvaxia, dat op de markt is gebracht door het Franse bedrijf Sanofi Pasteur. Mexico was het eerste land waar de verkoop van het vaccin was toegelaten.
Prognose dengue
De ziektetoestand duurt meestal één à twee weken. De meeste patiënten met de aandoening herstellen volledig, vooral dankzij een vroegtijdige opsporing en behandeling van de ziekte. Minder dan 1% van de getroffen patiënten komt te overlijden aan dengue.
Complicaties
Mogelijke complicaties van onbehandelde dengue omvatten:
Preventie ziekte
De patiënt voorkomt
muggenbeten door het dragen van beschermende kledij over de armen en benen, het gebruik van een muskietennet (klamboe) tijdens het slapen en het gebruik van een insectenwerend middel zoals DEET. Daarnaast vermijdt hij best zo veel mogelijk buitenactiviteiten bij zonsopgang en zonsondergang tijdens het muggenseizoen.
Lees verder