West-Nijlvirus: Infectie met soms neurologische problemen

Een infectie met het West-Nijlvirus is een ziekte die wordt veroorzaakt door een beet van een besmette mug. De aandoening is vaak asymptomatisch, wat betekent dat veel mensen geen symptomen ervaren. Bij een kleiner percentage van de patiënten ontwikkelen zich echter milde griepachtige symptomen, en in enkele gevallen kunnen er ernstige neurologische problemen ontstaan. Deze kunnen leiden tot verwardheid, ernstige hoofdpijn en nekstijfheid. Er is momenteel geen specifieke behandeling, medicijn of vaccin beschikbaar voor het West-Nijlvirus; de behandeling richt zich daarom op het verlichten van symptomen en het ondersteunen van het herstelproces. De ziekte werd voor het eerst ontdekt in 1937 bij een vrouw in het district West Nile in Oeganda.

• Epidemiologie van de ziekte
• Oorzaken: Infectie door muggen
• Symptomen: Meestal geen tekenen, soms ernstige neurologische problemen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van de aandoening: Ondersteunend
• Preventie van West-Nijlvirusinfectie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van West-Nijlvirusinfectie

Epidemiologie van de ziekte

Mensen ouder dan vijftig jaar lopen een verhoogd risico op een infectie met het West-Nijlvirus. Het virus komt voor in diverse regio's, waaronder Europa (met name Frankrijk, Griekenland, Roemenië, Rusland en Spanje), het Midden-Oosten, Afrika, India, delen van Azië en Australië. In Nederland komen gevallen van West-Nijlvirusinfectie sporadisch voor, vaak bij personen die recent naar gebieden met een bekende aanwezigheid van het virus hebben gereisd.

Oorzaken: Infectie door muggen

Het West-Nijlvirus is een arbovirus dat wordt verspreid door muggen, met name de Culex-soorten. Deze muggen raken besmet door het bijten van besmette vogels. De overdracht tussen mensen kan ook plaatsvinden via orgaantransplantaties of bloedtransfusies. Er is ook een zeldzame mogelijkheid van overdracht van moeder op kind tijdens de zwangerschap, bij de geboorte of via borstvoeding, hoewel dit uiterst ongebruikelijk is.

Symptomen: Meestal geen tekenen, soms ernstige neurologische problemen

Ongeveer 80% van de geïnfecteerde personen vertoont geen symptomen. Wanneer symptomen optreden, verschijnen ze meestal twee tot vijftien dagen na een muggenbeet. In de meeste gevallen zijn de symptomen mild, maar bij een klein percentage van de patiënten kunnen ernstige neurologische symptomen optreden.

Milde symptomen

Wanneer symptomen optreden, kunnen deze griepachtige verschijnselen omvatten:

• Braken
• Diarree
• Huiduitslag, vaak op de borst, en opgezwollen lymfeklieren
• Loopneus
• Verminderde eetlust
• Gewrichtspijn
• Hoofdpijn, zoals ochtendhoofdpijn
• Koorts
• Pijn in het lichaam
• Spierpijn
• Vermoeidheid

Ernstige symptomen

Ongeveer 1 op de 150 patiënten ontwikkelt ernstige symptomen, vooral bij mensen boven de zestig jaar of bij personen met bepaalde medische aandoeningen zoals kanker, diabetes mellitus (suikerziekte), hypertensie (hoge bloeddruk), nierziekten of na een orgaantransplantatie. Bij ernstige gevallen kan er zwelling en ontsteking van de hersenen (encefalitis), het ruggenmerg (myelitis) of de membranen rond de hersenen en het ruggenmerg (meningitis) optreden. Mogelijke symptomen zijn:

• Coma
• Convulsies (stuipen: ongecontroleerde fysieke bewegingen en veranderingen in bewustzijn)
• Desoriëntatie
• Verminderde aandacht voor de omgeving
• Ernstige hoofdpijn
• Hoge koorts
• Nekstijfheid
• Spierzwakte
• Andere symptomen kunnen zijn:
• Tremoren (bevingen)
• Verlammingsverschijnselen
• Verwardheid

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van een West-Nijlvirusinfectie begint met een anamnese, waarbij de arts navraagt of de patiënt recentelijk door een mug is gebeten en welke symptomen zijn opgetreden. Vervolgens wordt een bloedonderzoek uitgevoerd om te testen op antistoffen tegen het virus. Deze antistoffen kunnen wijzen op een recente infectie, hoewel ze niet altijd direct worden aangetoond, waardoor mogelijk een tweede bloedonderzoek na enkele weken nodig is. Bij patiënten met ernstige symptomen kan een lumbale punctie (ruggenprik) worden uitgevoerd om de aanwezigheid van het virus of antistoffen in het hersenvocht te onderzoeken. Daarnaast kan een MRI-scan van de hersenen nodig zijn om encefalitis te diagnosticeren.

Behandeling van de aandoening: Ondersteunend

Voor de infectie met het West-Nijlvirus bestaat momenteel geen specifiek medicijn of vaccin. De behandeling is ondersteunend en gericht op het verlichten van symptomen. Bij milde infecties is het belangrijk voldoende vocht in te nemen en voldoende rust te nemen. Pijnstillers kunnen helpen bij het verlagen van koorts en het verlichten van pijn. Bij ernstige gevallen kan ziekenhuisopname noodzakelijk zijn. In het ziekenhuis kan de patiënt intraveneus vocht toegediend krijgen en medicatie voor het voorkomen van complicaties zoals longontsteking (pneumonie). Indien nodig wordt beademing toegepast bij ademhalingsproblemen.

Preventie van West-Nijlvirusinfectie

Om de infectie te voorkomen, zijn enkele maatregelen aan te raden. Het gebruik van insectenwerende middelen is belangrijk bij buitenactiviteiten in het late voorjaar, de zomer en de vroege herfst. Het dragen van kleding met lange mouwen en lange broekspijpen kan ook helpen om muggenbeten te voorkomen. Vermijd plaatsen met stilstaand water, waar muggen zich voortplanten. Muggen zijn het meest actief tijdens de vroege ochtend, schemering en vroege avond, dus het is verstandig om tijdens deze periodes te vermijden buiten te zijn.

Prognose

De vooruitzichten voor de meeste patiënten zijn gunstig; zij herstellen vaak volledig, hoewel het herstel soms enige tijd kan duren. Bij milde gevallen kunnen patiënten gedurende vijf dagen koorts ervaren, gevolgd door ongeveer tien dagen van hoofdpijn en meer dan een maand van vermoeidheid en zwakte. Bij ernstige gevallen kunnen de symptomen weken of maanden aanhouden, vooral als de infectie zich heeft verspreid naar de hersenen.

Complicaties

In sommige gevallen ontwikkelen patiënten ernstige complicaties zoals blijvend neurologisch letsel, waaronder geheugenverlies, toevallen en hersenschade. Ongeveer 10% van de patiënten met ernstige symptomen overlijdt als gevolg van de ziekte.

Preventie van West-Nijlvirusinfectie

Om infectie met het West-Nijlvirus te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen worden genomen:

• Gebruik insectenwerende middelen: Breng insectenwerende middelen aan op onbedekte huid en kleding, vooral tijdens de vroege ochtend, schemering en vroege avond wanneer muggen het meest actief zijn.
• Draag beschermende kleding: Kies voor kleding met lange mouwen en lange broekspijpen om blootstelling aan muggenbeten te minimaliseren.
• Vermijd stilstaand water: Muggen die het West-Nijlvirus verspreiden, broeden in stilstaand water. Zorg ervoor dat er geen stilstaand water in de buurt van uw woning is, zoals in emmers, bloempotten of regenwaterreservoirs.
• Installeer muggennetten: Gebruik muggennetten voor ramen en deuren om te voorkomen dat muggen uw huis binnenkomen.
• Gebruik luchtcirculatie: Het gebruik van ventilatoren kan helpen om muggen weg te houden, omdat muggen moeite hebben met vliegen in sterke luchtstromen.
• Controleer en reinig regelmatig: Controleer regelmatig op eventuele plekken waar muggen zich kunnen voortplanten en reinig deze gebieden om de kans op broedplaatsen te verkleinen.

Lees verder

• Door muggen overgedragen ziekten: Infectie door muggenbeet