Giardia: Infectie van dunne darm met diarree en buikkrampen

Een Giardia-infectie is een darminfectie die wordt gekenmerkt door buikkrampen, een opgeblazen gevoel, misselijkheid en aanvallen van waterige diarree. De infectie wordt veroorzaakt door de kleine parasiet Giardia lamblia. Deze ziekte komt vooral voor in gebieden met slechte hygiëne en op plaatsen met verontreinigd water. Hoewel de symptomen meestal spontaan binnen enkele weken verdwijnen, kunnen medicijnen effectief zijn. Preventie blijft de beste manier om deze infectie te voorkomen.

• Synoniemen van Giardia lamblia
• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Besmetting door parasieten in bodem en water
• Risicofactoren
• Risicogroepen
• Symptomen: Diarree en buikkrampen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met medicatie
• Prognose
• Complicaties van een Giardia-infectie
• Preventie door goede hygiëne en gezuiverd water
• Praktische tips voor het omgaan met giardia
• Zorg voor goede hygiëne en waterzuivering
• Volg de medicamenteuze behandeling nauwkeurig op
• Vermijd het delen van persoonlijke items
• Pas je voedingspatroon tijdelijk aan
• Houd controleafspraken bij je arts
• Misvattingen rond giardia
• Giardia is alleen een probleem in ontwikkelingslanden
• Giardia veroorzaakt altijd ernstige symptomen
• Giardia kan alleen worden overgedragen door direct contact met een besmet persoon
• Giardia is altijd gemakkelijk te behandelen met antibiotica
• Je kunt giardia voorkomen door alleen flessenwater te drinken tijdens het reizen
• Giardia infecties zijn altijd te herkennen aan diarree
• Giardia verdwijnt vanzelf zonder behandeling
• Giardia kan niet meer voorkomen worden na de eerste infectie

Synoniemen van Giardia lamblia

De parasiet Giardia lamblia is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Giardia duodenalis
• Giardia intestinalis
• Lamblia intestinalis

Epidemiologie

Giardia-infecties, veroorzaakt door de parasiet Giardia lamblia, komen wereldwijd voor en vormen een belangrijke oorzaak van diarree, vooral in gebieden met slechte sanitaire voorzieningen.

Prevalentie en geografische verspreiding
De prevalentie van Giardia varieert sterk tussen regio’s. In ontwikkelingslanden ligt de prevalentie vaak tussen de 20% en 30% van de bevolking, terwijl in ontwikkelde landen de incidentie doorgaans lager is, rond de 2% tot 7%. Infecties komen het meest voor in gebieden met beperkte toegang tot schoon drinkwater en slechte hygiëne.

Demografische kenmerken
Giardia-infecties treffen zowel kinderen als volwassenen, maar kinderen in de leeftijd van 1 tot 5 jaar zijn vaker geïnfecteerd, vooral in kleuterscholen en opvangcentra. Er is geen duidelijk verschil in incidentie tussen mannen en vrouwen.

Seizoensgebonden variaties
In gematigde klimaten is de incidentie van Giardia hoger in de zomermaanden, mogelijk door toename van buitenactiviteiten en recreatief watergebruik. In tropische gebieden is de infectie vaak het hele jaar door aanwezig.

Mechanisme

De ziekte veroorzaakt door Giardia lamblia ontstaat door besmetting met de parasiet, die de dunne darm koloniseert en daar verschillende fysiologische veranderingen teweegbrengt.

Overdracht en infectieproces
Besmetting treedt op door inname van Giardia-cysten via besmet water, voedsel of direct contact met geïnfecteerde patiënten. Na inname worden de cysten in de maag vrijgegeven als actieve trofozoïeten, die zich hechten aan het epitheel van de dunne darm.

Effect op de dunne darm
De trofozoïeten veroorzaken villusatrofie en verstoren de opname van vetten en koolhydraten. Dit leidt tot diarree, vetontlasting en malabsorptie.

Immuunrespons
Het immuunsysteem reageert op de infectie door de productie van antilichamen en activering van T-cellen. Bij sommige patiënten blijft de infectie asymptomatisch, terwijl anderen een ernstige ziekte ontwikkelen, afhankelijk van hun immuunstatus.

Oorzaken: Besmetting door parasieten in bodem en water

De parasiet Giardia lamblia, die verantwoordelijk is voor Giardia, komt wereldwijd voor in bodem, voedsel en water. Deze parasieten zijn ook aanwezig op oppervlakken die in contact komen met dierlijke of menselijke uitwerpselen. Giardia-parasieten leven aanvankelijk in de darmen van mensen en dieren. Ze vormen cysten, die een harde buitenmantel hebben en via de ontlasting in water, voedsel en de bodem terechtkomen. Buiten de darmen kunnen ze maandenlang overleven. De overdracht van de parasiet kan op verschillende manieren plaatsvinden, waaronder:

• Blootstelling aan een familielid met Giardiasis
• Direct contact in kinderopvang, langdurige zorginstellingen of verpleeghuizen met besmette patiënten
• Het drinken van verontreinigd water uit beken, meren of rivieren waar de ontlasting van bevers, koeien, herten, muskusratten, schapen, honden, katten, enzovoort, aanwezig is
• Het drinken van verontreinigd water uit gemeentelijke watervoorzieningen, putten, waterreservoirs, zwembaden, waterparken en kuuroorden (bijvoorbeeld wanneer patiënten met diarree en kinderen met luiers de infectie verspreiden)
• Het eten van rauwe of onvoldoende verhitte voedingsmiddelen die besmet zijn met de parasiet
• Onbeschermde anale seks (waarbij geen condoom wordt gebruikt)

De cysten lossen op wanneer ze per ongeluk worden ingenomen. De parasieten komen vervolgens vrij in de gastheer.

Risicofactoren

Er zijn diverse risicofactoren die de kans op Giardia-infecties vergroten. Deze factoren zijn vaak gerelateerd aan hygiëne, waterkwaliteit en immuunstatus.

Gebrekkige sanitaire voorzieningen
Wonen in gebieden zonder toegang tot schoon drinkwater of adequate riolering verhoogt het risico op besmetting aanzienlijk.

Direct contact met geïnfecteerden
Kinderen in opvangcentra en patiënten die nauw contact hebben met geïnfecteerde personen lopen een verhoogd risico.

Verminderde immuniteit
Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, zoals mensen met HIV, transplantatieontvangers of ondervoede patiënten, zijn gevoeliger voor Giardia-infecties en hebben meer kans op ernstige ziekte.

Risicogroepen

Bepaalde groepen patiënten lopen een verhoogd risico op Giardia-infecties vanwege hun leefomgeving of persoonlijke omstandigheden.

Kinderen
Kinderen in kleuterscholen of opvangcentra hebben een verhoogd risico, vooral vanwege de neiging tot hand-mondcontact en onvoldoende handhygiëne.

Reizigers naar endemische gebieden
Toeristen en reizigers naar landen met een hoge Giardia-prevalentie lopen een verhoogd risico, vooral bij het drinken van onbehandeld water of het eten van besmet voedsel.

Gemeenschappen zonder toegang tot schoon water
Inheemse gemeenschappen en vluchtelingenkampen, waar schoon water en hygiënische voorzieningen beperkt zijn, vormen een belangrijke risicogroep.

Symptomen: Diarree en buikkrampen

De incubatietijd (de periode tussen besmetting en het optreden van symptomen) varieert van zeven tot veertien dagen, maar kan ook tussen drie en vijfentwintig dagen of langer duren. Sommige patiënten met Giardia vertonen geen symptomen. De ziekte manifesteert zich bij de meeste patiënten echter door milde tot ernstige buikkrampen, buikpijn en waterige, soms stinkende diarree, afgewisseld met zachte, vettige ontlasting (vetdiarree). Giardia kan ook leiden tot reizigersdiarree (acute diarree en koorts bij reizigers). Andere symptomen zijn onder meer:

• Boeren
• Chronische buikpijn bij de chronische vorm van giardia
• Een algemeen ziek gevoel
• Groene ontlasting (soms)
• Opgeblazen gevoel
• Verlies van eetlust
• Verlies van lichaamsvocht
• Gewichtsverlies
• Hoofdpijn
• Milde koorts
• Misselijkheid
• Vermoeidheid
• Winderigheid

Soms infecteert de parasiet ook de ogen, wat kan leiden tot een parasitaire ooginfectie.

De symptomen duren meestal twee tot zes weken. Bij sommige patiënten blijven de symptomen echter langer aanhouden, zelfs nadat de infectie is verdwenen.

Alarmsymptomen

Giardia-infecties kunnen variëren van asymptomatisch tot ernstige gastro-intestinale klachten. Alarmsymptomen vereisen directe medische aandacht.

Chronische diarree
Langdurige diarree, vaak gepaard met vetachtige, stinkende ontlasting, kan wijzen op malabsorptie en uitdroging.

Gewichtsverlies en ondervoeding
Significant gewichtsverlies en tekenen van ondervoeding, vooral bij kinderen, kunnen wijzen op een langdurige of ernstige infectie.

Buikpijn en opgeblazen gevoel
Ernstige en aanhoudende buikklachten, vaak gepaard met winderigheid, zijn alarmsymptomen die medische controle vereisen.

Diagnose en onderzoeken

De uitscheiding van Giardia-cysten gebeurt met tussenpozen, wat betekent dat de arts ontlastingsstaaltjes van meerdere dagen nodig heeft. Deze monsters worden in het laboratorium onderzocht op de aanwezigheid van parasietkenmerken. Soms worden in de ontlasting witte stipjes waargenomen.

Behandeling met medicatie

Bij milde symptomen is behandeling vaak niet nodig, aangezien veel infecties spontaan verdwijnen binnen enkele weken. Wanneer de symptomen ernstig zijn of de infectie zich verspreidt (bijvoorbeeld in een kinderdagverblijf of verpleegtehuis), kan de arts medicatie voorschrijven. Antibiotica zijn doorgaans effectief voor de meeste patiënten. Indien een antibioticum niet effectief is, kan de arts een ander type antibiotica voorschrijven. Geneesmiddelen voor de behandeling van Giardia kunnen bijwerkingen hebben, zoals een ernstige reactie op alcohol, een metaalachtige smaak in de mond en misselijkheid. Bij zwangere vrouwen wordt medicatie meestal pas na de bevalling gestart, omdat sommige behandelingsmiddelen schadelijk kunnen zijn voor de ongeboren baby.

Prognose

De prognose van Giardia-infecties is over het algemeen goed, vooral bij tijdige behandeling.

Herstel na behandeling
Met een juiste behandeling, zoals metronidazol of tinidazol, herstellen de meeste patiënten volledig binnen enkele dagen.

Langetermijncomplicaties
Bij onbehandelde infecties kunnen chronische diarree en malabsorptie leiden tot groeivertraging bij kinderen en langdurige darmklachten bij volwassenen.

Complicaties van een Giardia-infectie

Mogelijke complicaties van Giardia-infecties zijn:

• Dehydratie (verlies van water en andere vloeistoffen uit het lichaam)
• Groeiachterstand
• Gewichtsverlies
• Langdurige symptomen die maanden tot zelfs jaren kunnen aanhouden
• Malabsorptie (problemen met de opname van voedingsstoffen), vaak in de vorm van lactose-intolerantie (symptomen bij het consumeren van melk en zuivelproducten door een verstoorde vertering van melksuiker)
• Ondervoeding (vooral bij kinderen onder de vijf jaar)

Bij kinderen kan ernstige giardiasis leiden tot vertraagde lichamelijke en geestelijke groei, vertraagde ontwikkeling en ondervoeding.

Preventie door goede hygiëne en gezuiverd water

Het is belangrijk om ongezuiverd water uit vijvers, rivieren, meren of bronnen eerst goed te zuiveren voordat het wordt gedronken. Dit kan door het water te koken, te filteren of met jodium te behandelen. In landen waar de parasiet veel voorkomt, zoals in ontwikkelingslanden, is het verstandig om kraanwater te vermijden, ook voor het poetsen van de tanden. Personeel in kinderopvangcentra of instellingen moet zorgvuldig de handen wassen (goede handhygiëne) en hygiënische technieken toepassen bij de omgang met kinderen of andere personen. Bovendien moet veilige seks worden beoefend met een condoom om het risico op infectie te verlagen en de verspreiding van Giardia te voorkomen. Verse groenten en fruit moeten altijd worden gewassen of geschild voordat ze worden gegeten.

Praktische tips voor het omgaan met giardia

Giardia is een parasitaire infectie die vaak voorkomt in water of voedsel dat besmet is met het giardia-protozoön. Het kan leiden tot symptomen zoals diarree, buikpijn, opgeblazen gevoel en misselijkheid. Deze infectie wordt vaak via besmet water overgedragen, zoals bij het drinken van niet-gezuiverd water of het zwemmen in vervuild water. Hier zijn enkele praktische tips om de symptomen van giardia te beheersen en herinfectie te voorkomen.

Zorg voor goede hygiëne en waterzuivering

Een van de belangrijkste manieren om giardia-infecties te voorkomen is door ervoor te zorgen dat je waterbron schoon is. Drink alleen water dat goed gefilterd of gekookt is om besmetting te vermijden. Als je in een gebied verblijft waar de waterkwaliteit twijfelachtig is, kun je flessenwater gebruiken of water koken voordat je het drinkt. Ook het vermijden van zwemmen in stilstaand water, zoals vijvers en meren, kan helpen het risico op besmetting te verminderen.

Daarnaast is handhygiëne essentieel. Was je handen grondig met zeep na het gebruik van het toilet, voor het eten of het bereiden van voedsel, en na contact met dieren of hun uitwerpselen. Dit helpt de verspreiding van de parasiet te voorkomen.

Volg de medicamenteuze behandeling nauwkeurig op

De behandeling van giardia vereist meestal antibiotica zoals metronidazol of tinidazol om de parasiet te elimineren. Het is belangrijk om de voorgeschreven medicatie volledig af te maken, ook als je je beter voelt voordat de kuur is afgelopen. Het niet volledig afronden van de behandeling kan ervoor zorgen dat de infectie terugkomt. Als je last hebt van bijwerkingen of als de symptomen niet verbeteren, neem dan contact op met je arts voor verdere evaluatie en mogelijke alternatieve behandelingen.

Tijdens de behandeling kun je ook probiotica gebruiken om je darmflora te herstellen, aangezien antibiotica de balans van goede bacteriën in je darmen kunnen verstoren. Dit kan helpen om de spijsvertering te ondersteunen en klachten zoals diarree te verminderen.

Vermijd het delen van persoonlijke items

Giardia kan via besmette uitwerpselen in contact komen met verschillende oppervlakken, dus het is belangrijk om persoonlijke items zoals handdoeken, bestek en tandenborstels niet te delen. Was deze voorwerpen grondig voordat je ze opnieuw gebruikt. Dit voorkomt dat de parasiet zich verspreidt naar andere mensen in je omgeving, wat vooral belangrijk is als je in een huishouden met kinderen of kwetsbare personen woont.

Pas je voedingspatroon tijdelijk aan

Giardia kan leiden tot gastro-intestinale symptomen zoals diarree en buikpijn, wat je eetlust kan beïnvloeden. Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen door voedingskeuzes te maken die je maag niet verder irriteren. Kies voor lichte, makkelijk te verteren maaltijden, zoals rijst, toast, en gekookte groenten. Vermijd vet, gekruid voedsel, en cafeïne totdat je hersteld bent.

Daarnaast is het belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen om uitdroging te voorkomen. Drink kleine hoeveelheden water, bouillon, of een elektrolytoplossing om je vocht- en zoutbalans te herstellen. Het vermijden van suikerhoudende dranken kan helpen om de diarree te verminderen.

Houd controleafspraken bij je arts

Na de behandeling van giardia kan je arts mogelijk een controleonderzoek uitvoeren om te verifiëren of de infectie volledig is genezen. Het is belangrijk om deze controleafspraken bij te houden, vooral als je symptomen aanhouden. Je arts kan een aanvullende behandeling voorstellen als de parasiet niet volledig is geëlimineerd of als er complicaties optreden.

Door deze praktische tips te volgen, kun je de symptomen van giardia effectief beheersen en ervoor zorgen dat je snel herstelt.

Misvattingen rond giardia

Giardia is een parasitaire infectie die vaak de darmen aantast, wat kan leiden tot diarree, buikpijn, en andere gastro-intestinale symptomen. Deze infectie wordt vaak verspreid via besmet water of voedsel, maar er bestaan verschillende misvattingen over de oorzaak, de symptomen en de behandeling van giardia. Het is belangrijk om duidelijk te maken wat de werkelijkheid is achter deze infectie, om onjuiste overtuigingen te corrigeren en de juiste zorg te bevorderen.

Giardia is alleen een probleem in ontwikkelingslanden

Een veel voorkomende misvatting is dat giardia alleen een probleem is in ontwikkelingslanden, maar dit is niet waar. Giardia komt wereldwijd voor, zelfs in landen met een hoog niveau van hygiëne. Het kan overal worden opgelopen, bijvoorbeeld door het drinken van besmet water uit een meer of rivier, zelfs in goed ontwikkelde landen. Reisgerelateerde gevallen van giardia worden vaak gemeld, maar het kan net zo goed in je eigen omgeving worden opgelopen door blootstelling aan besmet water of voedsel.

Giardia veroorzaakt altijd ernstige symptomen

Hoewel giardia vaak gepaard gaat met pijn, diarree en vermoeidheid, hebben niet alle mensen die besmet raken met de parasiet symptomen. In sommige gevallen kan de infectie asymptomatisch zijn, vooral bij mensen met een goed werkend immuunsysteem. Zelfs bij mensen die wel symptomen ervaren, kunnen deze mild zijn en vanzelf verdwijnen zonder medische behandeling. Daarom is het belangrijk om niet te snel te oordelen over de ernst van de infectie en af te wachten hoe het zich ontwikkelt.

Giardia kan alleen worden overgedragen door direct contact met een besmet persoon

Giardia wordt vaak verkeerdelijk geassocieerd met direct mens-op-mens contact. Hoewel dit een mogelijke manier van overdracht is, wordt de infectie meestal verspreid via besmet water of voedsel. Het drinken van ongezuiverd water of het eten van besmet voedsel is de meest voorkomende manier waarop mensen giardia oplopen. Het is ook mogelijk om de infectie op te lopen door contact met besmette oppervlakken, zoals toiletten of keukengerei, dus het is belangrijk om goede hygiënenormen in acht te nemen.

Giardia is altijd gemakkelijk te behandelen met antibiotica

Hoewel giardia effectief behandeld kan worden met medicijnen, wordt vaak gedacht dat antibiotica de oplossing zijn. De behandeling voor giardia vereist meestal het gebruik van specifieke antiparasitaire middelen, zoals metronidazol of tinidazol, in plaats van reguliere antibiotica. Het is belangrijk om een arts te raadplegen voor de juiste diagnose en behandeling, omdat het verkeerd gebruiken van medicatie niet effectief is tegen parasitaire infecties en kan bijdragen aan antibioticaresistentie.

Je kunt giardia voorkomen door alleen flessenwater te drinken tijdens het reizen

Hoewel flessenwater drinken tijdens het reizen een goede voorzorgsmaatregel is, garandeert het niet dat je niet besmet raakt met giardia. De parasiet kan zich ook bevinden in ijsklonten, groenten, fruit of zelfs in de lucht. Daarom is het belangrijk om altijd goed op te letten waar je eet en drinkt, en te zorgen dat voedsel goed wordt gewassen of gekookt voordat je het consumeert. Ook persoonlijke hygiëne, zoals het regelmatig wassen van handen, kan helpen om de kans op besmetting te verkleinen.

Giardia infecties zijn altijd te herkennen aan diarree

Hoewel diarree het meest voorkomende symptoom is van een giardia-infectie, is het niet altijd het eerste of enige symptoom. Andere symptomen kunnen buikpijn, opgeblazen gevoel, misselijkheid en vermoeidheid zijn. Sommige mensen kunnen zelfs geen diarree hebben, maar alleen lichte maagklachten of een opgeblazen gevoel ervaren. Daarom is het belangrijk om niet te snel te concluderen dat er geen sprake is van giardia alleen omdat diarree ontbreekt.

Giardia verdwijnt vanzelf zonder behandeling

Sommige mensen denken dat giardia vanzelf zal verdwijnen zonder behandeling, maar dit is niet altijd het geval. De infectie kan weken of zelfs maanden aanhouden zonder behandeling, wat kan leiden tot langdurige symptomen zoals diarree en buikpijn. Hoewel het immuunsysteem van sommige mensen de infectie vanzelf kan opruimen, is het vaak nodig om medicijnen te nemen om de parasiet snel en effectief te elimineren en complicaties te voorkomen.

Giardia kan niet meer voorkomen worden na de eerste infectie

Een andere misvatting is dat je na het doormaken van een giardia-infectie immuun zou zijn voor toekomstige infecties. Dit is niet waar. Het is mogelijk om opnieuw besmet te raken met giardia, zelfs als je eerder de infectie hebt gehad. De parasiet ontwikkelt geen langdurige immuniteit in het lichaam, waardoor het mogelijk is om meerdere keren besmet te raken, vooral als je weer in risicovolle situaties verkeert, zoals het drinken van besmet water of het eten van niet-gecontroleerd voedsel.

Lees verder

• Diarree: Soorten, oorzaken, symptomen en behandeling
• Buikkrampen: Oorzaken van krampaanvallen in buikstreek