Giardia Lamblia (giardiasis): symptomen en behandeling

Giardiasis is een aandoening die wordt veroorzaakt door besmetting met de parasiet Giardia lamblia (zie foto), een kosmopolitische parasiet. Een infectie met Giardia lamblia is seizoensgebonden; het treedt vooral op in de late zomermaanden en in de herfst. Giardiasis wordt met name gezien bij kinderen tussen de 5 en 14 jaar. In principe gaat giardiasis vanzelf over. Desalniettemin is het beleid iedereen te behandelen bij wie de infectie is aangetoond door middel van fecesonderzoek (onderzoek van je ontlasting).

• Wat is giardiasis?
• Besmetting met een parasiet
• Self-limiting
• Oorzaken
• Besmetting
• Herinfectie
• Slechte hygiëne
• Incubatietijd
• Symptomen van giardiasis
• Niet altijd symptomen
• Diarree en buikkrampen
• Ernstiger klachten
• Onderzoek en diagnose
• Giardiasis behandeling
• Prognose

Wat is giardiasis?

Besmetting met een parasiet

Giardiasis is een aandoening die wordt veroorzaakt door besmetting met de wereldwijd voorkomende parasiet Giardia lamblia, ook wel bekend als Giardia intestinalis of Giardia duodenalis. Giardiasis kan onder meer worden veroorzaakt door het eten of drinken van besmet voedsel of door het zwemmen in besmet water. Giardiasis kan op elke leeftijd voorkomen, maar het wordt vooral gezien bij kinderen tussen de 5 en 14 jaar. In Nederland zijn er in de maanden augustus, september en oktober veel gevallen van giardiasis. De parasiet is soms verantwoordelijk voor kleine epidemieën op kinderdagverblijven.

Self-limiting

Symptomen van giardiasis zijn onder meer (volumineuze) diarree, flatulentie (winderigheid), buikkrampen en misselijkheid. Bij sommige mensen veroorzaakt de parasiet geen symptomen. Giardiasis is normaal gesproken self-limiting. Klachten kunnen behandeld worden met het middel metronidazol. Deze verlicht het ongemak en voorkomt de verdere verspreiding van deze boosdoener.

Oorzaken

Besmetting

Besmetting kan plaatsvinden door contact met ontlasting waarin de cysten van de parasiet aanwezig zijn. Besmetting vindt plaats via de fecaal-orale route, dat wil zeggen van de ontlasting naar de mond en dit is mogelijk via:

• het drinken van of zwemmen in besmet water;
• (zelden) het eten of drinken van besmet voedsel;
• nauw contact met een besmet persoon.

Herinfectie

In de dunne darm barst de cyste open, waarna de parasiet vrijkomt. Deze vermenigvuldigt zichzelf en hecht zich vast aan de darmwand, waardoor deze wordt geïrriteerd en beschadigd raakt. Dit geeft aanleiding tot diarree en darmklachten. In de darm worden cysten gevormd, die vervolgens met de feces worden uitgescheiden. Aldus kan er opnieuw een infectie optreden.

Slechte hygiëne

Vooral onder slechte hygiënische omstandigheden is de kans op besmetting groot. Berucht zijn in Nederland de op kleine schaal voorkomende epidemieën op kleuterscholen, crèches en kinderdagverblijven. Dit vooral vanwege de nog gebrekkige hygiëne van kleine kinderen.

Incubatietijd

De incubatietijd — dat is de periode die verstrijkt tussen de besmetting en de eerste klinische symptomen van de ziekte — bedraagt ongeveer één tot drie weken. Een handjevol cysten is al genoeg voor infectie. De cysten kunnen tot circa drie maanden overleven in een waterig milieu en bij niet al te hoge temperaturen.

Symptomen van giardiasis

Niet altijd symptomen

Van de personen die geïnfecteerd zijn, vertoont 30-50% symptomen. In minder dan 10% houden deze symptomen lang aan (bijvoorbeeld chronische diarree). In de overige gevallen verloopt de infectie symptoomloos, maar deze dragers kunnen wel tot een half jaar cysten blijven uitscheiden en op deze manier een besmettingsbron voor anderen vormen.

Diarree en buikkrampen

Er is geen kenmerkend klachtenpatroon dat zou kunnen duiden op een infectie met Giardia lamblia. Voortdurende, al dan niet intermitterende, (brijachtige of juist waterige) diarree (zonder bloed) is de meest voorkomende klacht. De diarreeklachten kunnen gepaard gaan met misselijkheid, gasvorming, buikkrampen, opgezette buik, winderigheid en soms ook koorts en braken. Perioden met klachten kunnen worden afgewisseld met perioden waarin nauwelijks tot geen klachten optreden. Bij zuigelingen en baby's staat gebrek aan eetlust, braken, diarree en failure to thrive (het achterblijven in groei) voorop. Peuters en kleuters klagen dikwijls over buikpijn en vermoeidheid. Ze kunnen wat hangerig en lusteloos overkomen. Schoolgaande kinderen hebben last van wisselende diarree, buikpijn en obstipatie.

Ernstiger klachten

In een enkel geval treden er ernstiger klachten op zoals malabsorptie. Hierbij worden voedingsstoffen onvoldoende in het bloed opgenomen vanuit het maagdarmkanaal. Dit gaat vaak gepaard met stinkende, vettige ontlasting en gewichtsverlies.

Onderzoek en diagnose

Aangezien er geen typisch klachtenpatroon bestaat dat zou kunnen wijzen op een infectie met Giardia lamblia, wordt de diagnose over het algemeen gesteld door fecesonderzoek op parasieten.

Giardiasis behandeling

In principe is giardiasis self-limiting. Toch wordt het vaak verstandig gevonden een infectie te behandelen met medicijnen. Dit bijvoorbeeld om te voorkomen dat gezinsleden besmet worden met deze lastpak. De huisarts zal een antibioticum (bijvoorbeeld 'metronidazol') voorschrijven, waardoor de parasiet geëlimineerd wordt. Algemene hygiënemaatregelen, zoals handenwassen voor het eten, en sanitaire hygiëne zijn van belang om verdere besmetting te voorkomen. Vooral op kleuterscholen en crèches moet men hier bedacht op zijn.

Prognose

De prognose voor patiënten met giardiasis is over het algemeen uitstekend. De meeste patiënten zijn asymptomatisch en de meeste infecties zijn zelfbeperkt. Giardiasis wordt niet geassocieerd met mortaliteit, behalve in zeldzame gevallen van extreme uitdroging, voornamelijk bij zuigelingen of ondervoede kinderen.

Verschillende antibiotische middelen zijn verkrijgbaar met goede werkzaamheidsgraden om het ziekteverloop te verkorten, hoewel geneesmiddelresistentie in de klinische praktijk s waargenomen. Onbehandeld kan giardiasis weken duren.

Lees verder

• Diarree: symptomen, oorzaken & waterige ontlasting stoppen
• Acute infectieuze diarree: oorzaken, symptomen & behandeling
• Buikgriep: symptomen, oorzaak, behandeling en preventie
• Buikpijn onderbuik: links/rechts, oorzaken bij man en vrouw
• Darmparasiet Giardia: symptomen, oorzaak en behandeling