Wallen onder de ogen (oogwallen): Oorzaken en behandeling

Wallen onder de ogen ontstaan in diverse omstandigheden. Meestal verzwakken de spieren die de oogleden ondersteunen door de veroudering. Maar ook andere oorzaken spelen een rol, zoals een allergie, een schildklierprobleem of een huidziekte. Normaal gezien zijn wallen onder de ogen zelf niet erg, en is dit louter een cosmetisch probleem. Wel zet de arts indien nodig een ondersteunende behandeling in voor de aandoening die leidt tot de oogwallen. Bij aanhoudende of ernstige oogwallen of bij bijkomende problemen is een bezoek aan de arts verstandig. Wanneer namelijk sprake is van en onderliggend probleem, is een snelle diagnose en behandeling nodig om complicaties te voorkomen.

• Oorzaken van wallen onder de ogen
• Symptomen
• Na het ontwaken wallen onder de ogen
• Aanpassingen in levensstijl en zelfzorg
• Medische behandeling van oogprobleem
• Diagnose en onderzoeken
• Complicaties oogwallen
• Prognose

Oorzaken van wallen onder de ogen

Heel wat mogelijke oorzaken leiden tot wallen onder de ogen. Dit komt geïsoleerd tot stand, of is onderdeel van een onderliggende ziekte waarbij nog andere symptomen tot uiting komen. Daarnaast is af en toe sprake van een erfelijke factor waarbij een patiënt oogwallen krijgt.

Allergieën

Bij een allergische reactie krijgt een patiënt sneller te maken met wallen onder de ogen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door contact met pollen, oogcosmetica en make-up, haren van huisdieren, … Maar dit zijn niet de enige luchtdeeltjes die soms wallen onder de ogen veroorzaken. Parfums en geurende producten dragen eveneens bij tot oogwallen en dit omdat de patiënt allergisch is voor de geur, of gewoon gevoelige ogen heeft. Geurvrije producten zijn daarom een betere optie. De blootstelling aan geuren leidt overigens niet enkel mogelijk tot een zwelling onder de ogen, maar ook tot migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) en ademhalingsproblemen. Dit bleek uit een wetenschappelijk onderzoek uit maart 2017 dat werd gepubliceerd in het tijdschrift 'Preventive Medicine Reports'.

Blefarochalasis

Bij blefarochalasis is het ooglid met tussenpozen gezwollen en ontstoken. Door de ooglidontsteking rekt het weefsel van de oogleden zich uit, waardoor vouwen (overtollige huid) op de ooglidranden tot stand komen. Hierdoor krijgt een patiënt de uitstraling van wallen onder de ogen.

Contactlenzen te lang dragen

Het te lang inlaten van contactlenzen veroorzaakt wallen onder de ogen. Contactlenzen belemmeren de ogen; ze zijn als het ware een barrière die voorkomt dat zuurstof de ogen bereikt. Dit resulteert in een gezwollen hoornvlies. Vooral wanneer mensen gaan slapen met de contactlenzen in, ontstaat veel druk op het hoornvlies waardoor de zwelling onder de ogen nog meer uitgesproken is. Het is bijgevolg belangrijk om de contactlenzen uit te doen tegen bedtijd en een goede contactlenshygiëne te hanteren.

Huidziektes

De huid rond de ogen is mogelijk getroffen door een huidziekte waardoor wallen ontstaan. Een voorbeeld hiervan is contactdermatitis (huiduitslag met roodheid en jeuk). Hierbij ontstaat een zwelling en rode huid doordat het getroffen huidgebied in contact geweest is met een allergeen. Een allergeen is een stof die een allergische reactie tot gevolg heeft.

Infecties
Bij conjunctivitis, een oogbindvliesontsteking (ook gekend als een roze oog) ontstaan mogelijk oogwallen. Virale conjunctivitis (virale ooginfectie), allergische conjunctivitis (veroorzaakt door allergieën) en bacteriële conjunctivitis zijn de belangrijkste vormen van de ontsteking van het oogbindvlies.

Letsel

Een oogletsel veroorzaakt vaak wallen onder de ogen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door een stomp of diep trauma of door chemisch contact met de ogen (zoals de blootstelling aan chloor in zwembaden en sterke wasmiddelen). Verder veroorzaakt het overmatig wrijven in de ogen eveneens oogwallen.

Levensstijl
Enkele levensstijlfactoren leiden eveneens tot wallen onder de ogen, zoals:

• een gebrek aan slaap
• een overmatige inname van kunstmatige zoetstoffen: Health.com meldt dat kunstmatige zoetstoffen zoals sacharine en aspartaam ​​een overmatige inname van zout: Een dagelijks zoutverbruik van minder dan 2,3 mg per dag is aanbevolen.
• langdurig huilen
• oogvermoeidheid door overmatig gebruik van de ogen (zoals bij het Computer Vision Syndrome of overmatig veel lezen)
• overmatig alcoholgebruik
• roken
• uitdroging (dehydratie)

Premenstrueel syndroom

Ook bij het premenstrueel syndroom zijn oogwallen bekend. Onder invloed van hormonale veranderingen treden zwellingen onder de ogen op; dit verdwijnt tegen dat de menstruatieperiode voorbij is.

Schildklierproblemen

Een aantal schildklierafwijkingen gaan gepaard met oogwallen zoals:

• de oogziekte van Graves (schildklierziekte met uitpuilende ogen)
• de ziekte van Hashimoto (verminderde schildklierfunctie)
• hypothyreoïdie (een te traag werkende schildklier)

Veroudering

Vaak zijn wallen onder de ogen te wijten aan de veroudering van de huid, waarbij de huidelasticiteit en stevigheid van de huid verminderen. Het omringende oogweefsel en de spieren verzwakken bij het verouderen. De vetverdeling verandert. Het vet dat eerder de ogen heeft ondersteund in de onderste oogleden, verplaatst zich. Hierdoor verschijnen wallen onder de ogen.

Zwangerschap
Vrouwen krijgen tijdens de zwangerschap vaker te maken met wallen onder de ogen en gezwollen oogleden als gevolg van hormonale schommelingen. Voldoende water drinken en voldoende natrium innemen is nodig om deze zwangerschapscomplicatie te voorkomen. Ontstaan echter ernstige wallen onder de ogen, dan is het raadzaam om een arts te raadplegen daar dit mogelijk wijst op pre-eclampsie. Wel is het belangrijk om niet te veel natrium in te nemen want ook dit leidt sneller tot oogwallen.

Andere oorzaken

Andere aandoeningen die sneller leiden tot oogwallen zijn:

• Amerikaanse trypanosomiasis
• cataract (staar: troebele ooglens)
• een afwijking van de traanklier
• griep
• het nefrotisch syndroom (nierziekte met teveel eiwit in de urine)
• sinusproblemen
• verkoudheid

Symptomen

Diverse oog- en huidgerelateerde symptomen zijn geassocieerd met wallen onder de ogen zoals:

• donkere kringen onder de ogen
• droge oogleden
• een oogafscheiding
• een uitgezakte of losse huid
• een verminderd gezichtsvermogen
• gezwollen ogen
• jeukende ogen
• ontstoken ogen (oogontsteking)
• oogirritatie
• oogpijn
• rode ogen
• rode oogleden
• tranende ogen

Een allergie, schildklierprobleem of huidaandoening brengt soms wallen onder ogen met zich mee. Hierbij heeft de patiënt nog andere klachten, zoals niezen, hoofdpijn, gewichtsverlies of een huiduitslag op andere lichaamsdelen.

Na het ontwaken wallen onder de ogen

Wallen onder de ogen komen het vaakst voor wanneer patiënten ’s morgens ontwaken. De ogen bewegen niet tijdens de slaap. Overdag knipperen de ogen, waardoor ze in beweging blijven. Door het feit dat de ogen niet bewegen tijdens de nacht, zwellen de ogen bij een aantal patiënten ’s morgens op. Door het knipperen verdwijnen de gezwollen ogen en oogleden omdat dan de vloeistofcirculatie weer op gang komt. Verder veroorzaakt een natriumrijke voeding de avond voor het slapengaan voor overmatig veel vocht in het lichaam, wat bijdraagt aan de wallen. Verder zijn oogwallen in de ochtend ook het gevolg van een slechte slaap of op een niet verhoogd hoofdkussen slapen.

Aanpassingen in levensstijl en zelfzorg

Camouflage

Sommige patiënten verkiezen om de oogwallen te verdoezelen via een concealer en allerlei oogcosmetica.

Essentiële oliën

Kamilleolie vermindert oogirritatie en is ontstekingsremmend. Lavendelolie biedt een kalmerende werking voor de huid rond de ogen. Ook citroenolie is nuttig; dit vermindert stress en is tevens een natuurlijke antioxidant. Idealiter mengt de patiënt één druppel van deze drie essentiële oliën met één theelepel water. Dit mengsel mag de patiënt voorzichtig onder de ogen plaatsen voordat hij gaat slapen. Dit ritueel mag hij elke avond herhalen.

Koude

De wallen zelf verminderen is ook mogelijk door koude aan te brengen via kompressen, een oogmasker of koudwater op het gezicht. Een andere tip is om komkommerplakjes of theezakjes aan de ogen aan te brengen. Ook in de koelkast gekoelde metalen lepels op de ogen plaatsen doet de ogen rusten en vermindert de zwelling. Wanneer de lepel warmer wordt, vervangt de patiënt deze door een andere lepel. De patiënt mag dit dagelijks doen met vijf gekoelde lepels.

Slapen

Verder is het nodig om zo regelmatig mogelijk te slapen, stress te vermijden en tijdens het slapen het hoofd te verhogen.

Vermoeide ogen vermijden
Voorts probeert de patiënt de vermoeide ogen te vermijden, door de ogen regelmatig te laten rusten en eventueel oogyoga uit te oefenen. Ook oogmassage is hierbij nuttig.

Voeding en drank

Een niet al te natriumrijke voeding voor het slapengaan is aanbevolen voor het vermijden van de oogwallen. Kaliumrijke voedingsmiddelen verminderen wel het risico op oogwallen. Vitamine K is eveneens noodzakelijk. Volgende voedingsmiddelen zijn bijgevolg nuttig: groene bladgroenten, spruitjes, broccoli, wortelen, lever en aardbeien. Alcohol drinken en roken zijn verder afgeraden. Tot slot moet de patiënt wel voldoende water blijven drinken om uitdroging te voorkomen.

Medische behandeling van oogprobleem

Bij oogallergieën zijn oogdruppels soms aanbevolen om de klachten te doen minderen. Deze oogdruppels neemt de patiënt via correcte oogdruppelrichtlijnen. Verder zijn speciale, verzachtende oogcrèmes op de markt om oogwallen te verminderen, waaronder crèmes voor aambeien. Crèmes die fenylefrine bevatten, mag de patiënt verder tijdelijk gebruiken. Deze verminderen eveneens oogwallen en verwijderen eveneens donkere kringen rond de ogen. De arts behandelt verder de onderliggende medische aandoening:

• antibiotica bestrijden bacteriën (bacteriële infectie)
• antihistaminica zijn nuttig bij een allergische reactie
• corticosteroïden verminderen de ontsteking en zwelling (krachtige ontstekingsremmers)

Verder behandelt de arts het onderliggend probleem zoals een oogtrauma of de huidziekte. Bij ernstige problemen zet de arts ooglidchirurgie in, waarbij de chirurg het vet rond de ogen verwijdert of herverdeelt. Deze procedure is in medische termen gekend als ‘blefaroplastie’.

Diagnose en onderzoeken

Treden meerdere symptomen op in combinatie met de oogwallen, dan is het verstandig om de arts te raadplegen. Dit geldt ook als de symptomen ernstig zijn en aanhouden, ook na het knipperen ’s morgens. De arts voert meestal een bloedonderzoek uit zodat mogelijke schildklierproblemen, infecties of allergieën aan het licht komen die ook wallen onder de ogen kunnen veroorzaken. Bij een ooginfectie of andere ooggerelateerde symptomen is verder een oogonderzoek aanbevolen.

Complicaties oogwallen

Wanneer de arts een letsel, ziekte of infectie niet tijdig behandelt, leidt dit tot complicaties. Volgende complicaties zijn mogelijk bij oogwallen:

• cellulitis: een huidinfectie van het onderliggende weefsel met een rode en gezwollen huid
• een verlies van het gezichtsvermogen
• encefalitis: een ontsteking en zwelling van de hersenen
• littekenweefsel waardoor de oogbewegingen zijn aangetast alsook een verminderd gezichtsvermogen tot stand komt.

Prognose

Wallen onder de ogen zijn geen ernstig gezondheidsprobleem en zijn veelal enkel cosmetisch storend. In een aantal omstandigheden wijzen oogwallen wel op een onderliggend probleem waarvoor een medische behandeling nodig is. In veel andere gevallen verminderen zelfzorgmaatregelen en een gezonde levensstijl de symptomen.

Lees verder

• Donkere kringen onder de ogen: Oorzaken en behandeling
• Huid: Veranderingen bij de veroudering (huidveroudering)