Donderslaghoofdpijn: Plotse, ernstige hoofdpijn

Eén van de zeldzame vormen van hoofdpijn is gekend als 'donderslaghoofdpijn' (donderslag hoofdpijn, thunderclap hoofdpijn). Dit is een type hoofdpijn waarbij de pijn als een donderslag bij heldere hemel opkomt. Ernstige en plotse hoofdpijn die binnen de minuut piekt en soms tot tien dagen aanhoudt, is kenmerkend bij donderslaghoofdpijn. Bij dit type hoofdpijn is het verstandig om een dokter op te zoeken aangezien donderslaghoofdpijn vaak goedaardig is, maar soms wel wijst op een onderliggend probleem met betrekking tot de hersenen of de bloeddruk. De naam van dit type hoofdpijn is ontleend aan twee neurologen aan de Universiteit van Californië, Verenigde Staten, die een patiënt zagen met dit type hoofdpijn die leed aan een aneurysma in de hersenen waarvan de symptomen van het aneurysma nog niet tot uiting waren gekomen. De behandeling van donderslaghoofdpijn gebeurt veelal met pijnstilling en andere medicatie.

• Epidemiologie van pijn aan hoofd
• Oorzaken van donderslaghoofdpijn
• Symptomen: Plotse, ernstige hoofdpijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van donderslaghoofdpijn

Epidemiologie van pijn aan hoofd

Donderslaghoofdpijn komt zelden tot stand. Spanningshoofdpijn en migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn) komen namelijk het vaakst voor. Ongeveer 43 op de 100.000 volwassenen in de ontwikkelde wereld lijdt aan dit type hoofdpijn waarbij de pijn optreedt als een donderslag bij heldere hemel.

Oorzaken van donderslaghoofdpijn

In 90% van de gevallen is donderslaghoofdpijn goedaardig en is dit geen teken van een onderliggende ziekte. Maar wel is dit type hoofdpijn mogelijk een symptoom van een probleem met betrekking tot de hersenen of bloeddruk.

Hersenproblemen

Vaak is donderslaghoofdpijn een voorbode van een probleem in de hersenen zoals:

• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met mentale en lichamelijke symptomen)
• een bloedstolsel in de hersenen
• een gebroken bloedvat in de hersenen
• een hersenenaneurysma (uitstulping van een deel van de slagader in de hersenen) die nog niet is gescheurd
• een inwendige bloeding in de hersenen of binnen de membranen die de hersenen bedekken
• een interne bloeding in de hypofyse
• een scheur in de bekleding van een slagader die bloed aan de hersenen levert
• een scheur in de omhulling van een wervelwortel
• een subarachnoïdale hemorragie (bloeding onder het spinnenweblies in de hersenen); deze bloeding is vaak te wijten aan een bloedstolsel in de hersenen
• een tumor in het derde ventrikel van de hersenen (hersentumor)
• infecties zoals encefalitis (hersenontsteking) en meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek)

Hoge bloeddruk

Bij een zeer hoge bloeddruk (maligne hypertensie) ontstaat tevens hoofdpijn die ontstaat als een donderslag bij heldere hemel.

Andere oorzaken

Een overmatige fysieke inspanning, het eten van zeer hete chilipeper, te snel warm water nemen onder de douche, een emotionele inspanning en een seksuele activiteit (bij het krijgen van een orgasme) zijn eveneens risicofactoren voor donderslaghoofdpijn. Dit zijn in de regel goedaardige, onschuldige redenen van donderslaghoofdpijn.

Symptomen: Plotse, ernstige hoofdpijn

De oorzaak van donderslaghoofdpijn is niet altijd te achterhalen, en daarnaast is de pijn voor elke patiënt weer anders. Wel start de pijn bij elke patiënt plots. De pijn die gepaard gaat bij dit type hoofdpijn, bereikt zijn piek binnen één minuut nadat de symptomen starten. Meestal houdt de pijn tot ongeveer één uur aan, maar in de medische literatuur zijn eveneens patiënten gemeld die tien dagen kampen met donderslaghoofdpijn. De pijn is intens en straalt uit naar de nek (nekpijn). Verder treden andere klachten op, zoals misselijkheid en braken, lichtschuwheid (fotofobie), verwardheid, een verdoofd gevoel, zwakte en problemen met het gezichtsvermogen. Heeft de patiënt een subarachnoïdale bloeding, dan treedt eveneens bewustzijnsverlies op.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

Voor de arts, een neuroloog, vormt het vaak een uitdaging om donderslaghoofdpijn te identificeren. Hij bevraagt de patiënt dan ook over een aantal zaken:

• de aanwezige symptomen bij de hoofdpijn
• de aanwezigheid van stress in het leven van de patiënt
• de activiteit waarmee de patiënt bezig was bij de hoofdpijn
• de activiteiten die de symptomen doen verergeren of verbeteren
• de eventuele recente veranderingen in het leven van de patiënt
• de gebruikte geneesmiddelen en supplementen die de patiënt inneemt
• de medische aandoeningen waaraan de patiënt nog lijdt
• de slaappatronen van de patiënt
• de voeding die de patiënt consumeert

Diagnostisch onderzoek

De arts wil eerst levensbedreigende oorzaken uitsluiten. Hiervoor voert hij diverse testen uit zoals:

• een CT-scan
• een katheter angiografie: De arts brengt een katheter in in een slagader via een kleine huidinsnijding. De katheter gaat naar het te onderzoeken gebied. Na een inspuiting met contrastvloeistof, maakt de arts beelden van de bloedvaten met behulp van een kleine dosis ioniserende straling (röntgenstralen).
• een MRI-angiografie (brengt de bloedstroom in de hersenen in kaart)
• een MRI-scan
• een ruggenmergprik (lumbale punctie): onderzoekt het hersen- en ruggenmergvocht op een infectie of bloeding
• een spectrofotometrie

Behandeling van donderslaghoofdpijn

De arts bekijkt de onderliggende oorzaak. Het is altijd belangrijk om snel de arts te raadplegen bij dit type hoofdpijn, want een snelle en goede diagnose van donderslaghoofdpijn vormt de sleutel tot een goede behandeling alsook een betere prognose.

Pijnstillers zijn bij elke oorzaak van donderslaghoofdpijn noodzakelijk. Antibiotica zijn inzetbaar bij meningitis die donderslaghoofdpijn veroorzaakt. De arts schrijft verder calciumantagonisten voor bij een verhoogde bloeddruk. Bij een bloedstolsel in de hersenen is chirurgie noodzakelijk. Bij een aantal patiënten is tot slot een therapeutische ruggenprik nodig om de pijn te verlichten.