Triple negatieve borstkanker: Agressieve vorm van kanker

Triple negatieve borstkanker is een agressieve en zeldzame vorm van borstkanker die moeilijk te behandelen is. Deze vorm van borstkanker is hormoonongevoelig en reageert dus niet op hormoontherapie. Dit maakt de behandeling uitdagend en vereist vaak een gecombineerde aanpak van chirurgie, radiotherapie en chemotherapie. Daarnaast vertoont triple negatieve borstkanker verschillende andere onderscheidende kenmerken vergeleken met andere vormen van borstkanker. Dit type borstkanker komt voornamelijk voor bij vrouwen vóór de menopauze. Regelmatige screenings zijn cruciaal om de kans op een borstsparende en levensreddende behandeling te vergroten. Het is essentieel om regelmatig borstkankeronderzoek te laten uitvoeren via mammografieën en om bij het detecteren van een knobbeltje onmiddellijk een arts te raadplegen.

• Epidemiologie van triple-negatieve borstkanker
• Vormen van borstkanker
• Risicofactoren voor triple negatieve borstkanker
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van triple negatieve borstkanker
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van triple-negatieve borstkanker

Triple-negatieve borstkanker (TNBC) is een subtype van borstkanker dat wordt gekenmerkt door de afwezigheid van oestrogeenreceptoren, progesteronreceptoren en het HER2-eiwit. Dit subtype is relatief zeldzaam maar heeft unieke epidemiologische kenmerken.

• Triple-negatieve borstkanker vertegenwoordigt ongeveer 10-20% van alle borstkankerdiagnoses.
• Het komt vaker voor bij jongere vrouwen, meestal onder de 50 jaar, vergeleken met andere vormen van borstkanker.
• Bij Afro-Amerikaanse vrouwen is de incidentie van TNBC hoger dan bij vrouwen van andere etnische groepen. Studies tonen aan dat ongeveer 20-30% van de borstkankergevallen bij Afro-Amerikaanse vrouwen triple-negatief zijn, in vergelijking met 10-15% bij blanke vrouwen.

Risicofactoren

• Genetische predispositie speelt een rol; mutaties in de BRCA1-genen zijn sterk geassocieerd met een verhoogd risico op triple-negatieve borstkanker.
• Vrouwen met een familiale geschiedenis van borstkanker hebben een verhoogd risico op TNBC.
• Er is een hoger risico op triple-negatieve borstkanker bij vrouwen met een lager sociaal-economisch profiel, hoewel de redenen hiervoor complex en multifactorieel kunnen zijn.
• De ziekte komt vaker voor bij vrouwen met een hogere body mass index (BMI) en bij vrouwen die geen kinderen hebben gekregen of laat kinderen hebben gekregen.

Vormen van borstkanker

Borstkanker komt in verschillende vormen voor, die grotendeels worden ingedeeld op basis van de hormonale receptoren en eiwitten die op de kankercellen aanwezig zijn:

• Oestrogeen receptor positief
• Progesteron receptor positief
• HER2 receptor positief

Deze vormen zijn hormoongevoelig en kunnen vaak worden behandeld met hormoontherapie.

Oestrogeen en Progesteron Receptor Positieve Borstkanker

Oestrogeen en progesteron receptor positieve borstkanker is de meest voorkomende vorm van borstkanker. Bij deze aandoening zijn de kankercellen gevoelig voor oestrogeen en/of progesteron, waardoor hormoontherapie effectief kan zijn. Wanneer het lichaam niet reageert op een bepaalde vorm van hormoontherapie, kan vaak een andere vorm nog wel effectief zijn.

HER2 Receptor Positieve Borstkanker

HER2 receptor positieve borstkanker komt minder vaak voor. Bij deze vorm hebben de kankercellen een overmatige hoeveelheid HER2-receptoren (eiwitten) op hun oppervlak. Gerichte therapieën zoals trastuzumab (Herceptin) worden vaak ingezet voor de behandeling van dit type borstkanker.

Triple Negatieve Borstkanker

Ongeveer 15-20% van de patiënten met borstkanker lijdt aan triple negatieve borstkanker. Bij deze vorm van borstkanker zijn de kankercellen niet gevoelig voor oestrogeen, progesteron, en HER2, waardoor de ziekte niet in de gebruikelijke categorieën valt. Triple negatieve borstkanker heeft de neiging om sneller te groeien en uit te zaaiën, wat het behandelingstraject complexer maakt.

Risicofactoren voor triple negatieve borstkanker

Genetica

Patiënten met genetische mutaties, zoals in het BRCA1- of BRCA2-gen, lopen een verhoogd risico op triple negatieve borstkanker. Vooral vrouwen met een BRCA1-mutatie hebben een significant verhoogd risico op deze agressieve vorm van borstkanker. Ongeveer 15-25% van de vrouwen met een BRCA1-mutatie ontwikkelt triple negatieve borstkanker.

Kinderen en zwangerschap

Vrouwen die geen kinderen hebben gehad, hebben een iets verhoogd risico op triple negatieve borstkanker in vergelijking met vrouwen die een kind hebben gekregen. Vrouwen die meerdere kinderen hebben gehad, lijken iets vaker triple negatieve borstkanker te ontwikkelen. Dit kan deels te maken hebben met hormonale veranderingen tijdens en na de zwangerschap.

Leeftijd

Triple negatieve borstkanker komt vaker voor bij premenopauzale vrouwen (vrouwen vóór de menopauze) dan bij postmenopauzale vrouwen (na de menopauze). Het treft vaak vrouwen in hun veertig tot vijftig jaar, maar kan ook jongere vrouwen, zoals in hun twintig of dertig jaar, beïnvloeden.

Obesitas en inactiviteit

Vrouwen met obesitas en een sedentaire levensstijl hebben een verhoogd risico op triple negatieve borstkanker. Overgewicht en gebrek aan lichaamsbeweging kunnen bijdragen aan een verhoogd risico door invloed op hormonale en metabole processen.

Ras en etniciteit

Triple negatieve borstkanker komt vaker voor bij vrouwen van Afro-Amerikaanse, Latijns-Amerikaanse of Spaanse afkomst. Hoewel deze vrouwen minder vaak borstkanker ontwikkelen dan vrouwen van andere etnische groepen, is als ze borstkanker krijgen, deze vaak triple negatief. Vrouwen met een zwarte huidskleur hebben drie keer zoveel kans op deze vorm van borstkanker vergeleken met vrouwen met een blanke huid. Aziatische vrouwen hebben een veel lagere incidentie van triple negatieve borstkanker.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van triple negatieve borstkanker begint vaak met het opmerken van een verdacht knobbeltje in de borst. De arts zal een mammografie uitvoeren om beelden van de borst te verkrijgen. Indien nodig wordt een biopsie uitgevoerd om een monster van het verdachte weefsel te nemen en dit laboratoriumonderzoek te ondergaan. Het pathologisch rapport biedt informatie over het type tumor. Indien de tumor niet past in de drie hoofdcategorieën van borstkanker, wordt de diagnose triple negatieve borstkanker gesteld.

Behandeling

Aangezien triple negatieve borstkanker niet reageert op hormoontherapie, omvat de behandeling vaak een combinatie van andere therapieën.

Chirurgie

Chirurgie is meestal de eerste behandelingsoptie voor triple negatieve borstkanker. Afhankelijk van het stadium van de ziekte kan dit een gedeeltelijke of volledige verwijdering van de borst omvatten. Een mastectomie kan noodzakelijk zijn om ervoor te zorgen dat de kanker niet verder verspreidt.

Radiotherapie

Radiotherapie wordt toegepast om de kankercellen te bestralen en hun groei te stoppen. Deze behandeling kan worden ingezet na de chirurgie om eventuele resterende kankercellen te elimineren en het risico op terugkeer van de ziekte te verminderen.

Chemotherapie

Chemotherapie is vaak de belangrijkste behandelingsmethode voor triple negatieve borstkanker. Chemotherapie kan zowel voor als na de operatie worden gegeven, afhankelijk van het stadium van de kanker en de aanwezigheid van uitzaaiingen (metastasen).

Zelfzorg en ondersteuning
Naast de medische behandeling is een gezonde levensstijl belangrijk. Dit omvat een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging, wat kan bijdragen aan een betere tolerantie voor de behandeling en algehele gezondheid.

Prognose van triple negatieve borstkanker

De prognose voor triple negatieve borstkanker is doorgaans minder gunstig dan voor andere vormen van borstkanker, voornamelijk vanwege de agressiviteit en het hogere risico op uitzaaiingen. De prognose kan echter variëren afhankelijk van verschillende factoren zoals:

• De effectiviteit van de behandelingen
• De aanwezigheid van uitzaaiingen
• Het stadium van de kanker bij diagnose en behandeling

Triple negatieve borstkanker is in de eerste drie jaar na diagnose het meest agressief, met een hoog risico op herhaling en metastasen. Als de ziekte na zeven jaar niet terugkeert en er geen uitzaaiingen zijn, kan de patiënt kankervrij worden verklaard. Dit verschilt van hormoongevoelige borstkankers, die tot tien à twintig jaar na diagnose kunnen terugkeren, wat de prognose soms gunstiger maakt in vergelijking met triple negatieve borstkanker.

Net als bij andere vormen van kanker geldt dat de prognose voor triple negatieve borstkanker beter is wanneer de ziekte zich niet heeft verspreid naar andere delen van het lichaam.

Complicaties

Complicaties tijdens behandeling

Triple negatieve borstkanker kan verschillende complicaties met zich meebrengen, vooral tijdens de behandeling. Enkele veelvoorkomende complicaties zijn:

• Infecties door verminderde weerstand tijdens chemotherapie.
• Lymfoedeem (vochtophoping) in de arm of borststreek, vooral na chirurgie en radiotherapie.
• Vermoeidheid en misselijkheid als bijwerkingen van chemotherapie.
• Problemen met de huid zoals huidirritatie of huidinfecties na radiotherapie.
• Psychologische impact zoals angst en depressie, vaak door de diagnose en behandeling.

Complicaties na behandeling

Na de behandeling kunnen er ook langdurige complicaties optreden:

• Ataxie en problemen met motoriek door blijvende schade aan zenuwen of spieren.
• Verhoogd risico op recidief (terugkeer van kanker) of metastasen in andere delen van het lichaam.
• Visuele of andere neurologische problemen door behandelingseffecten of ziekteprogressie.
• Hartproblemen als gevolg van bepaalde chemotherapeutische middelen die cardiotoxiciteit kunnen veroorzaken.

Preventie

Regelmatige screening

Vroegtijdige opsporing kan de kans op succesvolle behandeling aanzienlijk vergroten. Vrouwen met een verhoogd risico op triple negatieve borstkanker moeten regelmatig worden gescreend door middel van:

• Mammografie voor vroege detectie van afwijkingen in de borsten.
• Zelfonderzoek van de borsten om veranderingen of knobbeltjes op te merken.

Gezonde levensstijl

Een gezonde levensstijl kan helpen het risico op borstkanker te verminderen:

• Gezonde voeding met veel fruit, groenten en vezels kan bijdragen aan een verlaagd risico.
• Regelmatige lichaamsbeweging helpt bij het behouden van een gezond gewicht en vermindert het risico op kanker.
• Beperking van alcoholconsumptie en vermijden van roken.

Genetische voorlichting en testen

Voor vrouwen met een familiegeschiedenis van borstkanker of genetische mutaties zoals BRCA1/2 kunnen genetische testen nuttig zijn. Preventieve maatregelen kunnen omvatten:

• Preventieve chirurgie, zoals mastectomie, voor vrouwen met een zeer hoog risico.
• Preventieve hormoontherapie voor vrouwen met een hoge genetische aanleg.

Vroegtijdige interventie en behandeling

Bij het vinden van een vroege diagnose kunnen de behandelingsopties effectiever zijn. Dit omvat:

• Snelle en grondige behandeling van verdachte symptomen of bevindingen.
• Samenwerking met een multidisciplinair team van specialisten voor optimale zorg en behandeling.

Lees verder

• Borstkanker (mammacarcinoom) bij vrouwen: Tumor in borst
• Mastectomie (borstamputatie): Soorten verwijdering van borst
• Mammografie: Röntgenfoto borsten voor opsporen borstkanker
• Uitzaaiingen (metastasen) van borstkanker: Locaties
• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie