Mastectomie (borstamputatie): Soorten verwijdering van borst

Mastectomie (borstamputatie): Soorten verwijdering van borst Een mastectomie is een operatie waarbij een chirurg een borst verwijdert. Deze ingreep is nodig voor de behandeling of voor de preventie van borstkanker. In het verleden voerde de chirurg vrijwel steeds een radicale mastectomie uit voor de behandeling van kanker aan de borst. Hij verwijdert met andere woorden de volledige borst. Minder ingrijpende borstsparende behandelingen zijn voor veel vrouwen nu beschikbaar. Het soort ingreep is afhankelijk van veel diverse factoren. Net zoals elke andere chirurgische ingreep, zijn enkele risico's en bijwerkingen verbonden aan een borstamputatie. Een multidisciplinaire behandeling is nodig bij het chirurgisch verwijdering van één borst of beide borsten. Ook na de ingreep blijft een goede opvolging noodzakelijk.

Indicatie van chirurgisch verwijderen van (deel van) de borst

Een mastectomie is een behandelingsoptie voor vele soorten borstkanker, waaronder:

Soort mastectomie

Het type borstamputatie dat geschikt is voor een vrouw, hangt af van diverse factoren zoals:
  • de algemene gezondheid
  • de eventuele aantasting van lymfeklieren (lymfekliermetastasen)
  • de leeftijd
  • de menopauze-status
  • de tumor hormoonreceptortoestand
  • de tumorgraad (zijn agressiviteit)
  • de tumorgrootte
  • het tumorstadium (hoever de kanker zich verspreid heeft)

Verschillende soorten borstamputaties zijn beschikbaar.

Totale mastectomie

Werkingswijze

De chirurg verwijdert de hele borst, inclusief de tepel. Soms verwijdert hij ook de lymfeklieren (kleine klieren die deel uitmaken van het immuunsysteem) uit de onderarm (axillaire lymfeklierdissectie) en dan vooral wanneer ze zich toevallig in het borstweefselgebied bevinden dat tijdens de operatie wordt weggenomen. Spieren onder de borst verwijdert de chirurg niet.

Indicatie

De chirurg voert een volledige borstamputatie uit wanneer de borstkanker zich niet voorbij de borst heeft verspreid. Dit gebeurt bij vrouwen met meerdere of grote gebieden van een ductaal carcinoom in situ (DCIS). Ook bij een preventieve borstamputatie (profylactische mastectomie) voert de chirurg een mastectomie uit. De chirurg wil hiermee het risico op het krijgen van borstkanker verlagen. Vrouwen met een hoog risico op borstkanker hebben dankzij een preventieve borstamputatie 90% minder kans om de ziekte te krijgen. In sommige gevallen hebben vrouwen beide borsten chirurgisch laten verwijderen (dubbele mastectomie). Sommige vrouwen die borstkanker in één borst hebben gehad, laten preventief ook de andere borst chirurgisch verwijderen om de kans op herhaling van de kanker te verminderen. Na het verwijderen van de borst willen vrouwen graag een borstreconstructie om de vorm van de borst te herstellen. De chirurg voert dit tijdens de preventieve borstamputatie uit of voert deze borstreconstructie uit op een later tijdstip. De chirurg gebruikt hiervoor synthetische implantaten of weefselflappen uit een ander lichaamsdeel om een borst te maken.

Partiële mastectomie

Een partiële mastectomie (gedeeltelijke borstamputatie) is aanbevolen voor vrouwen met borstkanker fase I of II. Hierbij is het mogelijk om de borst te behouden omdat de chirurg enkel de tumor en het omliggende weefsel verwijdert. Vaak volgt na de operatie radiotherapie voor het behandelen van het resterende borstweefsel. Hierbij richten zich krachtige röntgenstralen zich op het borstweefsel. De straling doodt kankercellen en voorkomt dat ze zich verspreiden of opnieuw verschijnen.

Twee soorten partiële mastectomie zijn uitvoerbaar:

Lumpectomie

Bij een lumpectomie verwijdert de chirurg de tumor en een klein kankervrij weefselgebied rondom de tumor.

Quadrantectomie

Bij een quadrantectomie verwijdert de chirurg de tumor en nog meer van het borstweefsel dan bij een lumpectomie.

In sommige gevallen is opnieuw een operatie nodig na een gedeeltelijke borstamputatie. Soms bevinden zich namelijk nog kankercellen in het borstweefsel en dan is het aangewezen om de gehele borst chirurgisch te verwijderen.

Radicale mastectomie

Bij een radicale borstamputatie gebeurt een volledige verwijdering van de borst, inclusief de tepel. De chirurg verwijdert ook de bovenliggende huid, de spieren onder de borst en de lymfeklieren. Omdat radicale borstamputatie meestal niet effectiever is dan andere, minder extreme vormen van een borstamputatie, voert de chirurg deze operatie zelden uit. Een radicale mastectomie is enkel aanbevolen als de kanker zich naar de borstspier heeft verspreid.

Gemodificeerde radicale mastectomie

De chirurg voert vaker een gemodificeerde radicale mastectomie uit. Dit is een minder traumatische en meer gebruikte ingreep om de gehele borst evenals de oksellymfeklieren te verwijderen. De borstspieren blijven bij deze chirurgische ingreep intact. De huid die de borstwand bedekt, laat de chirurg al dan niet intact. Na de operatie volgt mogelijk een borstreconstructie.

Risico’s van borstamputatie

Risico's van een borstamputatie omvatten:
  • de opbouw van bloed in de chirurgische site (hematoom)
  • een bloeding
  • een infectie
  • gevoelloosheid, vooral in de onderarm op de plaats waar de lymfeklieren verwijderd zijn
  • pijn
  • schouderpijn en stijfheid
  • vorming van hard littekenweefsel op de plaats van de operatie
  • zwelling (lymfoedeem) in de arm wanneer de vrouw een okselklierdissectie ondergaan heeft

Voor de chirurgische ingreep

Bij uitzaaiingen van borstkanker (metastasen) is de schildwachtklier als eerste getroffen. Een schildwachtklierbiopsie (sentinel node biopsie of poortwachterklierbiopsie) voert de arts uit bij kleinere tumoren en wanneer de lymfeklieren vermoedelijk niet aangetast zijn. Hierbij injecteert hij de dag of de ochtend voor de operatie een radioactieve tracer en een blauwe kleurstof in het gebied rond de tumor of de huid boven de tumor. De tracer en de kleurstof gaan vervolgens naar de schildwachtklier of de knooppunten, zodat de arts een idee krijgt waar ze zich bevinden en hij deze kan verwijderen tijdens de ingreep. Het lymfekliersysteem voert de stof na de operatie weer af.

Tijdens de procedure

Een borstamputatie zonder reconstructie kent een totale duurtijd van één tot drie uur tijd. De vrouw blijft gewoonlijk één tot enkele dagen in het ziekenhuis. De operatie zelf gebeurt onder algemene anesthesie, dus de vrouw slaapt tijdens de ingreep. De chirurg maat een elliptische incisie (chirurgische insnijding) rond de borst. Hij verwijdert het borstweefsel en eventueel ook andere delen van de borst (afhankelijk van het soort ingreep). De chirurg verwijdert steeds het borstweefsel en de lymfeklieren en stuurt dit naar een laboratorium voor verdere analyse. De chirurg dicht de incisie met hechtingen die ofwel oplossen of die hij later weer verwijdert. Soms bevinden zich tijdelijk één of twee kleine plastic buisjes op de plaats waar de borst werd verwijderd. De buisjes zorgen voor de drainage (afvoer) van vloeistoffen die zich na de operatie verzamelen.

Na de operatie

Bij de vrouw is een verband aangebracht op de operatieplaats. Na de operatie mag de vrouw naar de verkoeverkamer waar een verpleegkundige de bloeddruk, de hartslag en de ademhaling controleert. Pijn, gevoelloosheid en een knellend gevoel in de onderarm is normaal na de ingreep. De vrouw krijgt verder informatie over de thuiszorg. Verder krijgt ze voorschriften voor pijnstillers en mogelijk een antibioticum mee naar huis. Voorts is mogelijk nog een vervolgbehandeling nodig (radiotherapie, borstreconstructie, …). Een borstamputatie is voor veel vrouwen een belangrijke gebeurtenis. Contact met professionele hulpverleners en een steungroep is voor veel vrouwen vaak erg nuttig.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Hoe verloopt een borstreconstructie?Hoe verloopt een borstreconstructie?Als je een borst kwijtraakt, door bijvoorbeeld een ziekte als borstkanker, dan wil je als vrouw toch niets liever dat jo…
Kiezen voor een borstamputatie of borstbesparende operatie?Kiezen voor een borstamputatie of borstbesparende operatie?Als een operatie nodig bij borstkanker heeft u de keuze uit een borstamputatie of een borstbesparende operatie. Bij een…
Gebruik van een prothese en badpak na een borstamputatieGebruik van een prothese en badpak na een borstamputatieWie een borstamputatie heeft ondergaan loopt hier zelden mee te koop. Als een borstreconstructie met een inwendig implan…
Borstbesparende operatie zonder litteken bij borstkankerBorstbesparende operatie zonder litteken bij borstkankerAls bij het zelfonderzoek van de borsten door een vrouw het beruchte knobbeltje wordt ontdekt en na interpunctie kwaadaa…

Pijn buitenkant van voet: symptomen, oorzaak en behandelingPijn buitenkant van voet: symptomen, oorzaak en behandelingPijn aan de buitenkant van de voet en enkel wordt laterale voetpijn genoemd. Pijn aan de buitenkant van de voet is een r…
Kattenallergie: Symptomen door huidschilfers van katKattenallergie: Symptomen door huidschilfers van katEen kattenallergie is een vaak voorkomende allergie waarbij patiënten allergisch reageren op specifieke stoffen die katt…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 24 juli 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Overview, https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/mastectomy/about/pac-20394670
  • Types of Mastectomy to Treat Breast Cancer, https://www.webmd.com/breast-cancer/mastectomy#1
  • What is mastectomy?, https://www.breastcancer.org/treatment/surgery/mastectomy/what_is
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 06-04-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.