Pijn buitenkant van voet: symptomen, oorzaak en behandeling

Pijn aan de buitenkant van de voet en enkel wordt laterale voetpijn genoemd. Pijn aan de buitenkant van de voet is een relatief veel voorkomende klacht, die iedereen kan treffen. Het kan vóór, tijdens of na activiteiten zoals wandelen, sporten en hardlopen plaatsvinden. Laterale voetpijn kan gepaard gaan met functieverlies en stijfheid, waardoor je niet meer goed in staat bent om te lopen of te staan. Pijn aan de buitenkant van je voet kent verschillende mogelijke oorzaken, maar vaak komt het door overbelasting. Pijn aan de buitenkant van de voet kan plotseling de kop opsteken of meer chronisch van aard zijn. De pijn kan gevoeld worden bij opstaan of als je druk op de voet uitoefent, maar het kan soms ook in rust gevoeld worden. Pijn aan de buitenkant van de voet kan bestaan uit brandende, stekende of zeurderige pijn. Het is belangrijk om bij aanhoudende voetpijn een afspraak te maken met je huisarts. De huisarts kan een diagnose stellen en een gepaste behandeling inzetten.

• Pijn aan de buitenkant van je voet: als je voet protesteert
• Epidemiologie van laterale voetpijn: wie, waar en waarom?
• Oorzaken van pijn an de buitenkant van de voet
• Verstuikte enkel
• Cuboïd-syndroom
• Bunion (hallux valgus)
• Peroneale tendinopathie (overbelasting)
• Stressfracturen
• Eelt en likdoorns
• Artrose
• Tarsale coalitie
• Sinus tarsi-syndroom
• Bursitis: ontstoken kussentjes van de voet
• Peroneus-tendinitis: pezen die piepen van de pijn
• Cuboid subluxatie
• Ganglioncysten
• Jicht
• Overpronatie
• Bevriezing (frostbite)
• Risicogroepen en -factoren
• Bijkomende symptomen van laterale voetpijn
• Onderzoek en diagnose
• Stap 1: het vraaggesprek
• Stap 2: lichamelijk onderzoek
• Stap 3: verder onderzoek
• Behandeling van pijn aan de zijkant van de voet
• Directe verlichting van de klachten (RICE)
• Medicijnen
• Fysiotherapie
• Correcte schoenkeuze
• Rek- en strekoefeningen
• Voetmassage
• Inlegzolen of orthopedische hulpmiddelen
• Warmtetherapie
• Voeding en supplementen
• Dry needling
• Overige behandelingen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Casus: Lisa’s voetavontuur – de strijd met de pijnlijke voet

Pijn aan de buitenkant van je voet: als je voet protesteert

Stel je voor: het is een zonnige zondagmiddag, perfect weer voor een wandeling door het park. Je trekt je comfortabele sneakers aan en voelt de frisse lucht in je gezicht terwijl je in een ontspannen tempo begint te lopen. Maar dan, na slechts tien minuten, sluipt die vervelende, zeurende pijn op aan de buitenkant van je rechtervoet. Eerst is het nog te negeren, maar naarmate je verder loopt, wordt het een scherpe, stekende sensatie die je elke stap doet vervloeken. Je stopt, probeert je voet uit te rekken, hopend dat het zich vanzelf oplost. "Ach, vast een verkeerde beweging gemaakt," zeg je tegen jezelf terwijl je weer doorloopt. Maar de pijn laat zich niet zomaar wegschuiven en na een tijdje sjok je weer naar huis, één schoen half uit om de druk te verlichten. Herkenbaar?

Je bent niet de enige die dit heeft meegemaakt. Voetpijn is verraderlijk en kan plotseling je dagelijkse activiteiten verstoren, alsof je voeten ineens besloten hebben om in opstand te komen. Soms is het een simpele kwestie van te strakke schoenen, een verkeerde stap of een avondje te enthousiast dansen. Maar wat als die pijn aan de zijkant van je voet blijft aanhouden? Dat is precies waar we het over gaan hebben.

In dit artikel duiken we in de wondere wereld van laterale voetpijn – van de mogelijke oorzaken tot de signalen die je voeten sturen om te zeggen: "Hé, het is tijd om even op de rem te trappen!" Want die pijn is niet zomaar een voorbijgaand ongemak; het is een verhaal dat je voeten je willen vertellen, als je maar bereid bent om te luisteren.

Epidemiologie van laterale voetpijn: wie, waar en waarom?

Laterale voetpijn, oftewel pijn aan de buitenzijde van de voet, is een symptoom dat door verschillende oorzaken kan ontstaan, zoals overbelasting, trauma, of onderliggende medische aandoeningen. De epidemiologie van deze aandoening is veelzijdig en hangt af van demografische factoren zoals geslacht, leeftijd, leefomstandigheden, klimaat en genetische predispositie. Laten we dieper ingaan op het voorkomen van laterale voetpijn in Nederland, België, de Nederlandse overzeese gebiedsdelen en de rest van de wereld.

Geslachts- en leeftijdsverschillen: wie wordt het meest getroffen?
Laterale voetpijn komt zowel bij mannen als vrouwen voor, maar de prevalentie varieert. Bij vrouwen is er een licht verhoogd risico, voornamelijk door factoren zoals het dragen van oncomfortabele of slecht ondersteunende schoenen, waaronder hoge hakken. Studies tonen aan dat in Nederland ongeveer 20% van de vrouwen ouder dan 40 jaar te maken heeft met voetklachten, waaronder laterale voetpijn. Mannen rapporteren dit symptoom minder vaak, maar het komt vooral voor bij actieve volwassenen en sporters.

Kinderen en adolescenten kunnen ook last hebben van laterale voetpijn, vaak door sportactiviteiten zoals voetbal, basketbal en atletiek, die de voet aan hoge impact blootstellen. Bij kinderen in Nederland ligt de incidentie van voetklachten tussen de 5-10%, met een piek tijdens de adolescentie wanneer de voeten nog in ontwikkeling zijn en gevoeliger zijn voor blessures.

Bij oudere volwassenen neemt de incidentie van laterale voetpijn toe door aandoeningen zoals artrose en veranderingen in de voetstructuur door veroudering. In België rapporteren ongeveer 15% van de mensen ouder dan 65 jaar voetpijn die vaak te maken heeft met degeneratieve veranderingen en chronische aandoeningen.

Klimaat en omgevingsfactoren: invloed van temperatuur en leefomgeving
Het klimaat kan indirect invloed hebben op het vóórkomen van laterale voetpijn. In koudere klimaten, zoals in Nederland en België, kunnen mensen in de wintermaanden gevoeliger zijn voor spier- en gewrichtspijn, waaronder voetpijn. Dit komt doordat lage temperaturen de bloedcirculatie kunnen verminderen en stijfheid van gewrichten en pezen bevorderen. Hierdoor worden de voeten kwetsbaarder voor pijn en ongemak, vooral bij mensen met onderliggende aandoeningen zoals artrose.

In warmere klimaten, zoals in de Nederlandse overzeese gebiedsdelen (bijvoorbeeld Aruba en Curaçao), komen voetklachten vaak voort uit een combinatie van fysieke activiteiten en onvoldoende ondersteuning van de voet. Mensen in deze regio’s lopen vaker op slippers of schoenen zonder goede ondersteuning, wat kan bijdragen aan de ontwikkeling van laterale voetpijn. Het dragen van ongeschikte schoenen is een bekende risicofactor en kan leiden tot pijn en overbelasting van de voetboog en de buitenkant van de voet.

Genetische factoren en erfelijke aanleg
Genetica speelt een rol bij de aanleg voor voetproblemen, inclusief laterale voetpijn. Mensen met een erfelijke aanleg voor afwijkingen in de voetstructuur, zoals een holvoet (pes cavus), hebben een groter risico op het ontwikkelen van pijn aan de buitenkant van de voet. Holvoeten verdelen het gewicht ongelijkmatig over de voet, wat extra druk op de laterale zijde kan veroorzaken. In Nederland komt een holvoet voor bij ongeveer 10% van de bevolking, en deze mensen hebben een verhoogd risico op chronische laterale voetpijn.

Daarnaast kunnen genetische factoren bijdragen aan de gevoeligheid voor pees- en gewrichtsaandoeningen, die laterale voetpijn kunnen veroorzaken. Aandoeningen zoals reumatoïde artritis, die bij ongeveer 1% van de bevolking voorkomt, kunnen pijn en zwelling in de voetgewrichten veroorzaken, inclusief de buitenkant van de voet.

Verschillen tussen Nederland, België en wereldwijd
In Nederland en België is het percentage mensen dat voetklachten ervaart aanzienlijk, met voetpijn als een van de meest gemelde orthopedische klachten in de eerstelijnszorg. Ongeveer 25% van de Nederlandse en Belgische volwassenen rapporteert voetpijn, waarbij laterale voetpijn in ongeveer 10% van de gevallen voorkomt. De prevalentie van voetklachten is hoger in stedelijke gebieden, waar mensen vaak lange afstanden lopen of staan op harde ondergronden.

In de Nederlandse overzeese gebiedsdelen spelen andere factoren een rol. Hier kan laterale voetpijn vaker worden gezien bij mensen die veel tijd op oneffen ondergronden doorbrengen, zoals zandstranden, of bij degenen die betrokken zijn bij watersporten en andere activiteiten waarbij de voeten blootgesteld worden aan draaiende en belastende bewegingen.

Wereldwijd variëren de incidentiecijfers afhankelijk van de mate van fysieke activiteit en de toegang tot orthopedische zorg. In landen met een sportieve cultuur, zoals de Verenigde Staten en Australië, is laterale voetpijn een bekend probleem onder atleten en actieve volwassenen, met een incidentie van voetklachten die kan oplopen tot 30% van de actieve bevolking.

Oorzaken van pijn an de buitenkant van de voet

Laterale voetpijn is pijn aan de buitenkant van enkel en voet. Deze vorm van pijn kan vele oorzaken hebben, zoals

• overbelasting
• ontsteking van het enkelgewricht
• artrose
• stressfracturen
• peesontsteking
• uitgerekte, gescheurde of beknelde zenuwen (vooral die die door de enkel gaan)

Verstuikte enkel

Bij een verstuikte enkel klapt je voet plotseling naar binnen en als gevolg hiervan rekt de enkelband uit of scheurt in. De enkel raakt dik en gezwollen. Een verstuikte enkel is een van de hoofdoorzaken van laterale voetpijn. Het herstel duurt vaak niet zo lang. Na 4 tot 5 dagen kun je vaak wel weer op je voeten staan.

• Denk aan Tim, die tijdens een potje voetbal met vrienden zijn enkel verstuikte toen hij plotseling draaide. Gelukkig duurt het herstel vaak niet lang, en na vier tot vijf dagen kon hij weer voorzichtig op zijn voeten staan. Maar die paar dagen zijn echt wel pijnlijk, vooral aan de buitenkant van de voet!

Cuboïd-syndroom

Het cuboïd-syndroom duidt op het niet goed functioneren van het calcaneocuboïdale gewricht en het veroorzaakt een langdurige aanhoudende pijn aan de buitenzijde van de voet met uitstraling naar de laatste twee tenen. Het treedt vaak op nadat je je enkel hebt verstuikt. Het ontstaat door een gewrichtsverandering van één van de botten in je voet, vaak door een verstuiking van de enkel. Dit syndroom kan ook optreden als je teveel sport en lichamelijke activiteit doet zonder enige hersteltijd tussen trainingssessies in acht te nemen. Soms kan het dragen van strakke schoenen ook dit syndroom veroorzaken.

• Neem bijvoorbeeld Sarah, die fanatiek aan dansen doet. Ze oefent elke dag, draagt strakke schoenen en voelde na verloop van tijd een stekende pijn in haar voet. Dit syndroom zorgde ervoor dat zelfs lopen naar de keuken een hele uitdaging werd.

Bunion (hallux valgus)

Bunions kunnen ook pijn aan de buitenkant van de voet veroorzaken. Een bunion wijst op een grote knobbel aan de zijkant van de voet die zich bij de aanzet van de grote teen ontwikkelt. Te strakke schoenen en hoge hakken zijn vaak de boosdoeners. Andere risicofactoren zijn reumatoïde artritis en aangeboren voetafwijkingen.

• Charlotte, bijvoorbeeld, houdt van elegante schoenen met hakken. Maar na jaren van elegante, maar onpraktische schoenen, ontwikkelde ze een pijnlijke bunion. Nu moet ze op zoek naar bredere schoenen die haar voeten minder belasten.

Peroneale tendinopathie (overbelasting)

Peroneale tendinitis treedt op als gevolg van herhaalde spanning van de pezen in de enkel en is een type van overbelastingsblessure dat zich veelal bij sporters, zoals langeafstandlopers en basketballers, voordoet. De enkelpezen strekken zich uit vanaf de achterkant van de kuit, over de buitenrand van de buitenste enkel en hechten op verschillende punten aan de laterale zijde van de voet. Deze aandoening zorgt ervoor dat de peroneale pezen, de peroneus brevis en peroneus longus, opzwellen of ontstoken raken, met als gevolg pijn aan de laterale kant van de voet en de hiel. Iemand die overmatig hardloopt of zijn voet abnormaal plaatst, kan peroneale tendinitis ontwikkelen. Het kan ook optreden na een verstuikte enkel.

• Neem Mark, een fanatieke marathonloper die zijn trainingen keer op keer opvoerde zonder rust te nemen. Na maanden van pijn, vooral bij het opstaan in de ochtend, bleek hij peroneale tendinitis te hebben ontwikkeld. Zijn pezen hadden even tijd nodig om te herstellen van de voortdurende druk die hij erop uitoefende.

Stressfracturen

Een veel voorkomende overbelastingsblessure bij lopen is een stressfractuur, een incomplete botbreuk (fractuur). Een andere benaming voor deze aandoening is vermoeidheidsbreuk of marsfractuur. Symptomen van dit letsel kunnen aanvankelijk mild zijn, maar geleidelijk aan verslechteren. Vaak presenteert een stressfractuur zich als een pijnlijke zone al dan niet bij het steunen op het aangedane bot en bij het lopen heb je in het begin meestal pijn, vervolgens matige pijn in het midden en weer veel pijn bij het beëindigen van en na het lopen.

• Maria, een enthousiaste wandelaar, voelde aanvankelijk alleen een lichte pijn aan de zijkant van haar voet. Maar toen ze haar dagelijkse wandelingen bleef maken, merkte ze dat de pijn elke keer een beetje erger werd. Uiteindelijk bleek het een stressfractuur te zijn die tijd en rust nodig had om te genezen.

Eelt en likdoorns

Likdoorns en eelt kan zich ontwikkelen aan de zijkant van de voet en pijn en ongemak veroorzaken. Eelt en likdoorns ontwikkelen zich vaak als gevolg van het feit dat het lichaam meerdere huidlagen vormt om de voet te beschermen tegen herhaalde druk en wrijving ter plaatse. Hoewel eelt meestal pijnloos is, kunnen likdoorns dieper in de huid doordringen en pijnlijk zijn.

• Lisa droeg elke dag die mooie, maar strakke schoenen naar haar werk. Toen ze eindelijk overstapte op comfortabele sneakers, merkte ze dat het eelt en de likdoorns langzaam verdwenen en de pijn aan de zijkant van haar voet minder werd.

Artrose

Artrose ontstaat wanneer het kraakbeen in een of meerdere gewrichten beschadigd is en onvoldoende herstelt. Artrose kan onder meer optreden in voet en enkel. Artrose kan laterale voetpijn veroorzaken wanneer deze het voetgewricht beïnvloedt.

• Oma Els begon na jaren wandelen en fietsen steeds vaker pijn te ervaren in haar voeten. Haar arts vertelde haar dat artrose het kraakbeen in haar voetgewrichten had aangetast, wat de stijfheid en pijn veroorzaakte.

Tarsale coalitie

Tarsale coalitie is een aangeboren aandoening, wat betekent dat het aanwezig is bij de geboorte. Tarsale coalitie treedt op wanneer twee voetwortelbeentjes (gedeeltelijk) aan elkaar gegroeid zijn tot één groter botstuk. Deze ongewone verbinding tussen de twee botten leidt vaak tot stijfheid en pijn in de voet. Tarsale coalitie is een relatief zeldzame aandoening. Ongeveer 1 op de 100 mensen heeft de aandoening.

• Neem Tom, die als kind al klaagde over pijn aan de zijkant van zijn voet. Uiteindelijk ontdekte de arts dat hij tarsale coalitie had, waardoor de botten in zijn voet niet vrij konden bewegen. Gelukkig zijn er behandelingen mogelijk om deze aandoening draaglijker te maken.

Sinus tarsi-syndroom

Stel je eens voor: je loopt een trap af, verzwikt je voet en vervolgens voelt het alsof er iets vastzit tussen de enkel en hiel. Het sinus tarsi-syndroom kan ontstaan na zo'n verzwikking. Dit is een ontsteking van de ruimte tussen de hiel- en enkelbotten, een klein gebied dat je meestal niet eens opmerkt... tot nu! Deze ontsteking kan zorgen voor pijn aan de buitenkant van de voet, vooral tijdens bewegingen.

• Janneke, een fanatieke hardloper, merkte na haar laatste looptraining ineens een stekende pijn aan de buitenkant van haar voet. Na onderzoek bleek dat ze door een verkeerde stap het sinus tarsi-syndroom had ontwikkeld.

Bursitis: ontstoken kussentjes van de voet

Je voeten hebben slijmbeurzen, kleine met vloeistof gevulde zakjes die zorgen voor demping tussen botten, pezen, en spieren. Bij overbelasting of verkeerd schoeisel kunnen deze zakjes ontstoken raken. Dit resulteert in pijn, zwelling en soms zelfs roodheid aan de zijkant van de voet. Vooral langdurig staan of lopen op een harde ondergrond kan deze ontsteking veroorzaken.

• Mark werkt in een magazijn en staat de hele dag op zijn voeten. Na weken van drukte merkt hij een scherpe, branderige pijn aan de buitenkant van zijn rechtervoet. De diagnose? Bursitis, veroorzaakt door constant op zijn voeten staan zonder voldoende ondersteuning.

Peroneus-tendinitis: pezen die piepen van de pijn

Aan de buitenkant van je enkel lopen de peroneuspezen, en als je deze pezen overbelast, bijvoorbeeld door hardlopen, wandelen op ongelijk terrein, of zelfs gewoon door verkeerd schoeisel, kunnen ze ontstoken raken. Dit staat bekend als peroneus-tendinitis. De pijn voel je vooral aan de buitenzijde van de voet en kan toenemen als je beweegt.

• Eva wandelt graag in de bergen, maar na een intensieve wandeltocht voelde ze een zeurende pijn aan de buitenkant van haar linkervoet. Ze had te maken met peroneus-tendinitis door overbelasting van de pezen tijdens haar wandeling.

Cuboid subluxatie

Het cuboïdbot bevindt zich aan de buitenkant van je voet en kan uit positie raken na een verkeerde beweging of verstuiking. Dit wordt cuboid subluxatie genoemd. Het kan voelen alsof er iets niet helemaal op zijn plek zit, met scherpe pijn aan de zijkant van de voet. Dit komt vaak voor bij mensen die hun voet verdraaien of verkeerd landen tijdens het lopen of sporten.

• Tim is een fanatieke basketballer die tijdens een wedstrijd zijn voet verdraaide bij een sprong. Sindsdien ervaart hij een pijnlijke, zeurende plek aan de zijkant van zijn voet. Bij onderzoek bleek dat zijn cuboïdbot licht uit positie was geschoten.

Ganglioncysten

Een ganglion is een goedaardige zwelling gevuld met vloeistof die zich kan vormen op de pezen of gewrichten in de voet. Wanneer zo’n cyste op de zijkant van de voet ontstaat, kan dit zorgen voor een gevoel van druk en pijn, vooral als je schoenen draagt. De cyste is vaak zichtbaar als een gladde, ronde bult en kan wisselend in grootte zijn.

• Mariska voelt al een tijdje een zwelling aan de buitenkant van haar voet. Eerst dacht ze dat het een blaar was, maar nu is het een stevige bult geworden. Haar huisarts bevestigde dat het om een ganglioncyste gaat.

Jicht

Jicht is een vorm van artritis die optreedt wanneer er te veel urinezuurkristallen in de gewrichten neerslaan. Hoewel het vaak de grote teen betreft, kan het zich ook manifesteren aan de zijkant van de voet. Jichtaanvallen komen meestal plotseling en gaan gepaard met intense pijn, zwelling, en roodheid.

• Piet had nooit eerder last van zijn voeten, tot hij op een ochtend wakker werd met een gezwollen, pijnlijke voet. Een bezoek aan de arts bevestigde dat hij een jichtaanval had aan de buitenkant van zijn voet.

Overpronatie

Overpronatie betekent dat je voet tijdens het lopen of rennen te veel naar binnen kantelt. Hierdoor kan er extra druk ontstaan aan de buitenkant van de voet, wat op den duur tot pijn en ontsteking kan leiden. Overpronatie komt vaak voor bij mensen met platvoeten of mensen die intensief sporten zonder de juiste schoenondersteuning.

• Thomas liep altijd al op ‘platte’ voeten. Na wekenlang trainen voor een marathon merkte hij dat de buitenkant van zijn voet gevoelig werd. Een podotherapeut wees hem op zijn overpronatie en stelde steunzolen voor om de druk te verlichten.

Bevriezing (frostbite)

In extreme kou kunnen je voeten, en met name de tenen en zijkant van de voet, bevriezen. Dit kan leiden tot pijn, gevoelloosheid, en zelfs beschadiging van de huid en het onderliggende weefsel. Na ontdooien kunnen de voeten pijnlijk en gezwollen blijven, vooral de zijkanten van de voet waar het bevroren gebied zich vaak het eerst manifesteert.

• Max had tijdens een winterse wandeling niet de juiste schoenen aan. Hij voelde eerst zijn tenen tintelen en later gevoelloos worden. Dagen later had hij nog steeds last van pijn aan de buitenkant van zijn voet door de bevriezing.

Risicogroepen en -factoren

Je vraagt je misschien af: wie zijn de pechvogels die meer kans hebben op pijn aan de buitenkant van hun voet? Hoewel laterale voetpijn iedereen kan overkomen, zijn er bepaalde groepen en factoren die het risico verhogen. Tijd om de verdachten eens op een rijtje te zetten!

Sporters en atleten
Ben je iemand die altijd in beweging is, of dat nu op het sportveld of in de sportschool is? Dan heb je al een streepje voor… of eigenlijk een minpuntje, want sporters en atleten zijn de ultieme risicogroep voor laterale voetpijn. Vooral bij sporten waarbij je veel springt, rent, draait of snel van richting verandert – denk aan basketbal, voetbal en tennis – hebben je voeten veel te verduren. Een verkeerde stap en daar ga je, met een verstuikte enkel of zelfs een stressfractuur als gevolg.

• Neem bijvoorbeeld Anna, een fervent hardloopster. Ze rent dagelijks lange afstanden over verschillende ondergronden. Helaas voor haar betekent dat ook dat ze haar voeten flink belast, wat het risico op blessures zoals een peroneale tendinopathie of een stressfractuur vergroot.

Mensen met een onjuiste loop- of voetstand
Voetstand en manier van lopen spelen een grote rol. Heb je platte voeten, een hoge wreef, of een stand waarbij je enkel naar binnen kantelt (overpronatie)? Deze kleine biomechanische afwijkingen kunnen extra druk uitoefenen op de buitenkant van je voet. Je voelt het misschien niet direct, maar na verloop van tijd kan dit leiden tot ongemak, pijn en ontstekingen.

• Mieke is hier een perfect voorbeeld van. Ze heeft van nature een hoge wreef en overproneert lichtjes tijdens het lopen. Hierdoor krijgt de buitenkant van haar voet dagelijks flink wat te verduren. Na maanden van lichte pijn merkte ze uiteindelijk dat ze ’s ochtends nauwelijks nog op haar voet kon staan zonder een scherpe pijn te voelen. Een duidelijke risicofactor!

Mensen die veel staan of lopen
Werk je in de horeca, sta je de hele dag achter de toonbank, of ben je verpleegkundige die van kamer naar kamer rent? Mensen die dagelijks uren op hun voeten staan of veel lopen, hebben een verhoogd risico op laterale voetpijn. Het zijn de marathons van het dagelijks leven die hun tol eisen, vooral als je schoenen draagt die niet de juiste ondersteuning bieden.

• Stel je eens voor: Janine werkt in een druk restaurant en rent elke dag vele kilometers op haar platte sneakers. Aan het einde van haar shift voelt ze een stekende pijn aan de buitenkant van haar voet. Haar voetspieren zijn overbelast, waardoor de pezen en gewrichten geïrriteerd raken.

Mensen die regelmatig hoge hakken dragen
Hoge hakken kunnen elegant en stijlvol zijn, maar helaas ook een boosdoener als het gaat om laterale voetpijn. Het dragen van hoge hakken verplaatst het lichaamsgewicht naar de bal van de voet en dwingt de tenen in een onnatuurlijke positie. Dit kan leiden tot allerlei problemen, waaronder bunions (hallux valgus), eelt en overbelasting van de pezen.

• Denk aan Charlotte, die dagelijks haar favoriete pumps draagt naar kantoor. Na een paar weken merkt ze dat de buitenkant van haar voet steeds gevoeliger wordt. Tja, die hakken zien er fantastisch uit, maar haar voeten vinden het een stuk minder leuk!

Leeftijd
Met de jaren komt wijsheid... en helaas soms ook gewrichtsslijtage. Oudere mensen hebben een hoger risico op artrose in de voeten, wat de gewrichten aan de buitenkant van de voet kan aantasten. Daarnaast zorgt de natuurlijke slijtage van het kraakbeen en de pezen voor een grotere gevoeligheid voor blessures.

• Neem oma Sophie, die jarenlang heeft gewandeld en gefietst. Nu ze wat ouder is, merkt ze dat haar voeten vaker stijf en pijnlijk aanvoelen, vooral aan de zijkant. Haar artrose laat zich steeds meer voelen.

Mensen met overgewicht
Wanneer je wat meer kilo’s met je meedraagt, krijgen je voeten een zwaardere taak te vervullen. Extra gewicht betekent extra druk, vooral op de gewrichten en pezen van de voeten. Dit kan het risico op aandoeningen zoals bunions, tendinopathieën en stressfracturen verhogen. Het is alsof je voortdurend een zware rugzak op je rug draagt – na een tijdje gaan je voeten het voelen.

Mark herkent dit. Hij heeft al een tijdje last van zijn gewicht en merkt dat hij steeds vaker pijn aan de buitenkant van zijn voet krijgt na een dag werken. Hij probeert nu langzaamaan meer te bewegen en gezondere keuzes te maken, om zo de druk op zijn voeten te verminderen.

Bijkomende symptomen van laterale voetpijn

Wanneer je pijn aan de buitenkant van je voet hebt, vertelt je lichaam je meer dan alleen "dit doet zeer." Je voeten laten namelijk via verschillende signalen zien dat er iets aan de hand is. Laten we deze symptomen eens nader bekijken, op een manier die zelfs je tenen nieuwsgierig maakt!

Pijn aan de buitenkant van de voet
Pijn is vaak het eerste signaal dat er iets mis is. Deze pijn kan zich uiten als een scherpe steek, alsof iemand een naald in je voet prikt. Of misschien voel je juist een constante, doffe pijn die de hele dag door zeurt. De intensiteit varieert en kan erger worden als je loopt, rent, of zelfs maar die ene strakke schoen aantrekt. Voorbeeldje? Denk aan Thomas, een fanatieke hardloper, die plotseling bij elke stap een stekende pijn aan de zijkant van zijn voet voelde. De exacte locatie van de pijn gaf zijn arts al snel een aanwijzing: een mogelijke peesontsteking.

Zwelling
Zwelling is het tweede alarmsignaal. Als je voet plotseling opzwelt, kan dat een teken zijn dat je weefsel ontstoken of beschadigd is. De zwelling kan lokaal zijn – precies op de plek waar je pijn voelt – of zich uitbreiden naar omliggende gebieden. Het voelt vaak strak aan, alsof je voet in een krappe schoen zit, zelfs als je op blote voeten loopt. Lisa merkte bijvoorbeeld dat haar rechtervoet na een lange werkdag begon op te zwellen, wat een ongemakkelijk gevoel gaf en zelfs haar sokken strakker liet zitten.

Roodheid en warmte
Roodheid en warmte wijzen meestal op een ontsteking. Voelt je voet op die plek warmer aan dan de rest van je lichaam? Dat betekent dat je voet overuren maakt om zichzelf te genezen. Een verhoogde bloedtoevoer naar het ontstoken gebied zorgt voor een rode, gloeiende plek. Stel je Emma voor, die na een lichte verstuiking merkte dat de buitenkant van haar voet niet alleen pijnlijk, maar ook rood en warm werd. Dit wijst erop dat haar lichaam bezig was met een interne ‘reparatie.’

Bewegingsbeperkingen
Beweging kan plotseling een uitdaging worden als de pijn in de laterale voet toeneemt. Misschien merk je dat je enkel niet meer soepel meebeweegt of dat het opstaan en neerzetten van je voet gepaard gaat met een kreun en wat gekreun. Daardoor ga je ongemerkt anders lopen, en geloof me, je heupen en rug zullen dat op den duur ook merken. Denk maar aan Simone, die vanwege haar pijnlijke voet zichzelf een vreemde 'hobbelpas' had aangeleerd, waardoor haar rug uiteindelijk ook begon te protesteren.

Stijfheid
Heb je weleens dat stroeve gevoel gehad wanneer je ’s ochtends uit bed stapt? Alsof je voet nog niet helemaal wakker is? Dat is stijfheid. Het kan betekenen dat het gewricht is aangetast door iets zoals artritis of peesontsteking. Het is alsof de voet na een periode van rust even moet ‘ontdooien.’ Voorbeeld: Mark, die elke ochtend met stramme stappen naar de badkamer schuifelde omdat zijn voet gewoon niet soepel wilde meebewegen.

Verandering in de voetstructuur
Sommige voetproblemen laten zichtbare veranderingen achter. Misschien zie je dat je grote teen een beetje afwijkt (bunions), of er vormt zich een bobbel aan de zijkant van je voet. Deze veranderingen kunnen ongemak geven en maken het lastig om je oude, favoriete schoenen nog te dragen. Neem het geval van Anne, die na maanden van laterale voetpijn ineens een zwelling aan de zijkant van haar voet opmerkte. Een bezoekje aan de huisarts bevestigde: een beginnende bunion.

Krampen
Krampen kunnen je uit het niets overvallen. Een scherpe samentrekking van de spieren in je voet, die vaak voelt als een elektrische schok. Krampen ontstaan vaak door spiervermoeidheid, uitdroging of een onbalans in elektrolyten. Denk aan Tim, die ’s nachts regelmatig wakker schrok van krampen in zijn voet, en daarna enige tijd niet meer op die voet kon staan zonder hevig ongemak te voelen.

Vermoeidheid
Na een dag vol activiteiten kan je voet simpelweg uitgeput raken. Deze vermoeidheid straalt uit naar de enkel en maakt de voet ‘lui.’ Je voelt je misschien lichtelijk instabiel, alsof je voet geen zin meer heeft om je te dragen. Beeld je in hoe Marieke, na uren in de stad te hebben gewandeld, thuis haar schoenen uittrekt en voelt dat haar voet simpelweg “klaar” is met alles.

Verlies van evenwicht
Als je niet stevig op je voet kunt staan door de pijn, kan het je balans beïnvloeden. Je voelt je misschien wiebelig, wat het risico op vallen vergroot. Dit is wat Janneke opviel toen ze tijdens het traplopen ineens haar evenwicht verloor en zich vast moest grijpen aan de leuning. Door pijn en stijfheid kon haar voet haar lichaam niet meer op dezelfde manier ondersteunen als voorheen.

Tintelingen of gevoelloosheid
Wanneer je voet ineens gaat tintelen of gevoelloos wordt, betekent dit dat er mogelijk een zenuw in de verdrukking zit. Deze symptomen kunnen uitbreiden van de laterale voet naar je onderbeen en voelen aan alsof je voet in slaap is gevallen. Het kan wijzen op een zenuwcompressie, zoals bij peroneus-zenuwproblemen. Stel je voor: Tom merkt dat zijn voet niet alleen pijnlijk is, maar nu ook gevoelloos begint te worden als hij te lang zit. Een duidelijk signaal dat zijn zenuwen in opstand komen.

Onderzoek en diagnose

Laterale voetpijn kan veroorzaakt worden door een heleboel verschillende factoren, dus om te achterhalen wat er precies aan de hand is, moet de arts detective spelen. Hierbij is een goed onderzoek en een reeks vragen essentieel om tot de kern van de pijn te komen. Laten we eens kijken hoe zo'n onderzoek in zijn werk gaat.

Stap 1: het vraaggesprek

De arts begint altijd met een vraaggesprek, ook wel de anamnese genoemd. Hierbij gaat hij of zij op zoek naar hints die kunnen aangeven wat de oorzaak van de pijn is. Een paar vragen die vaak gesteld worden, zijn:

• Hoe en wanneer begon de pijn? Is het plotseling ontstaan na een specifieke beweging, zoals tijdens het sporten of na een val? Of is de pijn langzaam verergerd over een langere periode?
• Waar zit de pijn precies? De arts wil weten of het aan de zijkant, achterkant of onderkant van de voet zit. Dit helpt om het gebied af te bakenen.
• Hoe voelt de pijn aan? Is het een scherpe, stekende pijn, een kloppend gevoel, of eerder een zeurende pijn? Bijvoorbeeld, bij een stressfractuur ervaar je vaak een constante zeurende pijn die verergert bij inspanning.
• Zijn er activiteiten die de pijn erger maken? Misschien doet het pijn als je rent, springt, of zelfs wanneer je simpelweg op je voet staat.
• Draag je specifieke soorten schoenen? Bijvoorbeeld strakke schoenen, hoge hakken, of misschien sportschoenen met weinig demping?
• Heb je recentelijk je fysieke activiteit veranderd? Zoals het beginnen met een nieuwe sport, het opvoeren van je loopafstand, of het dragen van nieuwe schoenen zonder inloopperiode? Dit zijn allemaal mogelijke risicofactoren.

Stap 2: lichamelijk onderzoek

Na het vraaggesprek is het tijd voor het lichamelijk onderzoek. De arts vraagt je om je schoenen en sokken uit te trekken en kijkt vervolgens naar de vorm van je voet. Is er sprake van zwelling, roodheid of een abnormale stand van de voet? Dan zijn dat al belangrijke aanwijzingen.

• Palperen van de voet: De arts voelt met zijn handen langs de buitenkant van de voet om te kijken of er drukpunten zijn die gevoelig of pijnlijk zijn. "Voel je hier pijn?" vraagt de arts terwijl hij langs de zijkant van de voet drukt. Bijvoorbeeld, bij het cuboïd-syndroom is er vaak een duidelijk drukpunt dat gevoelig is bij aanraking.
• Bewegingstesten: Vervolgens wordt je gevraagd om je voet te bewegen: op je tenen staan, je voet naar binnen en buiten draaien, of je enkel strekken en buigen. Bij een verstuikte enkel of peroneale tendinopathie voel je vaak pijn bij bepaalde bewegingen.

Stap 3: verder onderzoek

Als het lichamelijk onderzoek nog geen duidelijke uitslag geeft, kan de arts besluiten tot verder onderzoek om een beter beeld te krijgen. Dit kan variëren, afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak:

• Röntgenfoto: Hiermee kan de arts kijken of er sprake is van een botbreuk of stressfractuur. Een stressfractuur ziet eruit als een dunne scheur in het bot, vaak veroorzaakt door overbelasting.
• Echografie: Hiermee kunnen de pezen en weke delen van de voet in beeld worden gebracht. Dit is handig bij het opsporen van peesontstekingen, zoals peroneale tendinitis.
• MRI: Als er wordt gedacht aan een complexere oorzaak zoals een tarsale coalitie (aangeboren verbinding van botten), kan een MRI nodig zijn om een gedetailleerd beeld van de voet te krijgen.

Behandeling van pijn aan de zijkant van de voet

Laterale voetpijn of pijn aan de zijkant van je voet kan soms enige tijd aanhouden en in dat geval kan behandeling nodig zijn.

Directe verlichting van de klachten (RICE)

Rust en het hoger leggen van de voet kan helpen om pijn aan de buitenkant van de voet te verlichten. Je kan kan tamelijk snel milde pijnklachten aan de voet verlichten door de RICE-methode toe te passen:

• Rust: laat de voet rusten
• Ijs (ice) de voet voor regelmatige periodes van elk 20 minuten
• Compressie: druk uitoefenen met een elastisch verbandje
• Elevatie: leg de voet boven hartniveau

Medicijnen

Voor milde gevallen van laterale voetpijn, kan rust en het slikken van vrij verkrijgbare pijnstillers voldoende zijn om zwelling te verminderen en de pijn te verlichten. In meer ernstige gevallen kan de huisarts ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven.

Fysiotherapie

Als medicijnen onvoldoende soelaas bieden, kan fysiotherapie nodig zijn. Fysiotherapie heeft tot doel de spieren te ontspannen, de doorbloeding te verbeteren en de voet te ondersteunen bij het genezingsproces. De huisarts kan ook enkelbraces of enkelverstevigers aanbevelen om de enkel te ondersteunen en te beschermen.

Correcte schoenkeuze

We weten allemaal dat schoenen belangrijk zijn, maar bij voetproblemen kunnen ze het verschil maken tussen aanhoudende pijn en verlichting. De juiste schoenen bieden voldoende steun, demping en bewegingsvrijheid voor de voet. Bij laterale voetpijn wordt vaak aangeraden om schoenen te dragen met een stevige hielkap, een brede voorkant en voldoende demping. Speciale inlegzolen of orthopedische zooltjes kunnen daarnaast helpen om de voet op de juiste manier te ondersteunen.

• Neem Lisa, die altijd op strakke sneakers liep. Door over te stappen op schoenen met een bredere pasvorm en voldoende ondersteuning, merkte ze al na een paar dagen dat de pijn aan de zijkant van haar voet minder werd.

Rek- en strekoefeningen

Niet alleen rust, maar ook beweging kan essentieel zijn. Vooral als de laterale voetpijn wordt veroorzaakt door peesproblemen of overbelasting, kunnen specifieke rek- en strekoefeningen een wereld van verschil maken. Deze oefeningen zorgen ervoor dat de spieren en pezen in de voet en enkel soepeler worden, waardoor de druk op de pijnlijke plek vermindert.

• Een simpele oefening zoals het rollen van je voet over een tennisbal kan helpen om de pezen in de voet te ontspannen en spanning weg te nemen. Of wat dacht je van het rekken van je kuitspieren om de belasting op de buitenkant van je voet te verlichten?

Voetmassage

Een goede voetmassage kan wonderen doen. Bij laterale voetpijn helpt een massage om de doorbloeding te verbeteren en gespannen spieren los te maken. Het kan eenvoudig thuis worden gedaan of door een professional. Masseren met een paar druppels verwarmende olie zorgt voor ontspanning en pijnverlichting.

• Mark, die last had van peroneale tendinitis, ging naar een sportmasseur. Door regelmatig zijn voeten te laten masseren, merkte hij dat de pijn aan de zijkant van zijn voet steeds minder werd.

Inlegzolen of orthopedische hulpmiddelen

Orthopedische inlegzolen kunnen je voet op de juiste manier ondersteunen en ervoor zorgen dat de druk tijdens het lopen beter wordt verdeeld. Deze zolen zijn vaak speciaal gemaakt voor jouw voet en kunnen bijvoorbeeld helpen om overpronatie te corrigeren, waardoor de laterale kant van je voet minder wordt belast.

• Tom, die last had van een verstuikte enkel en daardoor verkeerd liep, kreeg van de fysiotherapeut speciale inlegzolen. Hierdoor werd zijn voet in de juiste positie gehouden, waardoor de pijn langzaam afnam.

Warmtetherapie

Hoewel de RICE-methode ijstherapie aanbeveelt, kan warmtetherapie soms ook nuttig zijn, zeker als de pijn te maken heeft met stijve spieren of pezen. Een warm kompres op de voet kan de doorbloeding verbeteren en de spieren ontspannen, wat helpt bij het genezingsproces.

• Marieke probeerde van alles voor haar pijnlijke voet, maar ontdekte dat een warm kompres in de ochtend haar spieren losmaakte en de pijn dragelijker maakte gedurende de dag.

Voeding en supplementen

Je lichaam heeft de juiste voedingsstoffen nodig om te herstellen. Omega-3-vetzuren (uit bijvoorbeeld visolie) kunnen ontstekingen verminderen. Calcium en vitamine D zijn belangrijk voor sterke botten, terwijl magnesium en B-vitaminen bijdragen aan de spier- en zenuwfunctie. Hoewel voeding misschien niet direct verlichting geeft, speelt het wel een rol in het algemene herstelproces van de voet.

Dry needling

Als de pijn aanhoudt en traditionele therapieën niet het gewenste effect hebben, kan dry needling uitkomst bieden. Dit is een techniek waarbij dunne naalden op specifieke punten in de voet worden geplaatst om pijn en spanning in de spieren te verlichten. Dit kan een effectieve methode zijn om hardnekkige pijnklachten aan te pakken.

Overige behandelingen

In geval van verwonding aan de zachtere weefsels van enkel en voet, kan de arts corticosteroïden voorschrijven. Dit zijn medicijnen om een ontsteking te verminderen. In geval van een blessure aan het bot, kan de arts immobilisatie van de voet adviseren. Andere medische behandelingen die naast medicijnen kunnen worden gebruikt, zijn onder meer elektrische stimulatie, laserbehandeling of lichttherapie of (in zeldzame en ernstige gevallen) een operatieve ingreep.

Prognose

De meeste gevallen van pijn aan de buitenkant van de voet komen voort uit reeds bestaande aandoeningen, die na verloop van tijd kunnen verergeren als ze niet adequaat worden behandeld. In de meest ernstige gevallen kun je pijn ervaren wanneer je je voet beweegt of rechtop staat. In gevallen waarbij een beknelde zenuw de pijn aan de buitenzijde van de voet veroorzaakt, kan je last krijgen van tintelingen of een doof gevoel in de voet. Een branderige huid komt ook voor.

Complicaties

Hoewel laterale voetpijn vaak goed te behandelen is, kunnen er complicaties optreden als je de signalen van je lichaam blijft negeren. Pijn is immers de manier van je voet om te zeggen: “Hé, er is hier iets niet in orde!” Dus wat gebeurt er als je niets doet? Laten we eens kijken naar de mogelijke complicaties die op de loer liggen.

Chronische pijn
De eerste en meest voorkomende complicatie van onbehandelde laterale voetpijn is dat de pijn chronisch wordt. Wat begon als een lichte zeurende pijn na een wandeling, kan zich ontwikkelen tot een constante, kloppende pijn die je elke dag voelt. De zenuwen raken overprikkeld, waardoor zelfs de kleinste beweging pijnlijk kan zijn. Neem bijvoorbeeld Lisa, die maandenlang haar pijn negeerde. Nu wordt elke stap een uitdaging en zelfs haar favoriete sneakers kunnen de pijn niet verzachten. Chronische pijn kan bovendien leiden tot andere problemen, zoals een slechtere nachtrust en stress.

Overcompensatie
Wanneer je last hebt van pijn aan de zijkant van je voet, zal je lichaam instinctief proberen de pijn te vermijden. Dat betekent dat je anders gaat lopen of staan, en je lichaamsgewicht verplaatst. Dit kan tijdelijk verlichting geven, maar leidt vaak tot overcompensatie. Hierdoor kunnen andere delen van je lichaam overbelast raken, zoals je knieën, heupen, of zelfs je rug. Neem Mark, die na maanden van aanhoudende voetpijn last kreeg van zijn onderrug. Omdat hij zijn voet wilde ontzien, veranderde zijn houding. De klachten verplaatsen zich dus eenvoudig naar andere delen van het lichaam als je niet oplet.

Verergering van de blessure
Wat begon als een milde peesontsteking of een stressfractuur kan uitgroeien tot een ernstige blessure als je niet op tijd ingrijpt. Bijvoorbeeld, peroneale tendinitis kan leiden tot volledige peesscheuren als je doorgaat met belasten. Of denk aan een stressfractuur die onbehandeld blijft en zich ontwikkelt tot een volledige botbreuk. Wanneer je de pijn blijft negeren, geef je de blessure de kans om te verergeren, wat het herstelproces aanzienlijk kan verlengen.

Gewrichtsstijfheid
Door de pijn aan de zijkant van je voet kun je geneigd zijn om minder te bewegen of je voet helemaal stil te houden. Dit klinkt misschien als een goed idee, maar te weinig beweging kan juist leiden tot stijfheid in de gewrichten en een verminderde flexibiliteit van de voet. Denk aan de enkel die langzaam zijn bewegingsvrijheid verliest. Dit zorgt ervoor dat je voet niet meer soepel kan afrollen, wat je gangbeeld en evenwicht beïnvloedt.

Ontstekingen
Een onbehandelde verstuiking of overbelastingsblessure kan leiden tot langdurige ontsteking in de pezen, spieren of gewrichten van de voet. Chronische ontstekingen brengen weer andere ongemakken met zich mee, zoals zwelling, warmte en aanhoudende stijfheid. In sommige gevallen kan zelfs een slijmbeursontsteking ontstaan, wat voor nog meer pijn en ongemak zorgt.

Gevolgen voor je dagelijks leven
Als de pijn blijft aanhouden, kan dat een grote impact hebben op je dagelijkse leven. Simpele activiteiten zoals een wandeling maken, boodschappen doen, of zelfs opstaan uit bed kunnen een uitdaging worden. Hierdoor kun je je fysiek en emotioneel beperkt voelen. Het is niet ongebruikelijk dat mensen door aanhoudende pijn sociaal geïsoleerd raken omdat ze simpelweg niet meer kunnen doen wat ze vroeger leuk vonden.

Preventie

Je kunt pijn aan de buitenkant van de voet voorkomen met de nodige voorzorgsmaatregelen, zoals rust. Het dragen van schoenen met ondersteuning voor de voetboog of het dragen van een eenvoudig kousje voor extra ondersteuning aan de voetboog, kunnen ook helpen tijdens het lopen, hardlopen, joggen of fietsen.

Lees verder

• Pijn aan de voet: symptomen en oorzaken van pijnlijke voeten
• Pijnlijke voeten, ontstoken tenen, pijn, irritatie, zwelling
• Pijnlijke voeten: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijn