Kattenallergie: Symptomen door huidschilfers van kat

Een kattenallergie is een vaak voorkomende allergie waarbij patiënten allergisch reageren op specifieke stoffen die katten produceren, zoals speeksel, huidschilfers of urine. Een kattenallergie veroorzaakt milde symptomen zoals een loopneus, maar soms ontstaan ernstige ademhalingsproblemen. Diverse medicijnen verlichten de klachten van een allergie voor katten. Verder wensen sommige patiënten de allergie te behandelen via immunotherapie, waarbij ze geleidelijk over een lange tijd in opbouwende hoeveelheden kattenallergenen geïnjecteerd krijgen om de allergiesymptomen onder controle te krijgen. De prognose is meestal goed wanneer de patiënt enkele zelfzorgmaatregelen neemt om het contact met de kat te verminderen of te vermijden.

• Epidemiologie van kattenallergie
• Oorzaken: Door allergische reactie op speeksel, urine, zweet en huidschilfers
• Risicofactoren
• Symptomen
• Milde tekenen
• Ernstige tekenen
• Andere allergieën
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Medicatie
• Blootstelling aan katten vermijden
• Blootstelling aan allergenen verminderen
• Immunotherapie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie van kattenallergie

Ongeveer 10-30% van de bevolking heeft een huisdierallergie zoals een hondenallergie of een kattenallergie. Kattenallergieën komen twee keer zo vaak voor als hondenallergieën. Ongeveer 30-40% van de kinderen en jongvolwassenen met astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen) heeft voorts een allergie voor huidschilfers van dieren (voornamelijk katten).

Oorzaken: Door allergische reactie op speeksel, urine, zweet en huidschilfers

Patiënten met kattenallergieën zijn allergisch voor eiwitten in het speeksel, de urine, het zweet en de huidschilfers van de kat (gedroogde schilfers van de huid). Het is dus niet zo dat patiënten allergisch reageren op kattenharen. Een patiënt met een allergie heeft een overgevoelig immuunsysteem. Het lichaam valt per toeval onschuldige stoffen aan zoals huidschilfers van katten omdat het afweersysteem deze ziet als gevaarlijke indringers. Daarom valt het immuunsysteem deze allergenen (uitlokkende stoffen) aan zoals ze zouden doen bij bacteriën of virussen. De symptomen van de allergie zijn de bijwerkingen van de aanval van het lichaam op het allergeen. Onderzoekers begrijpen anno september 2024 niet volledig waarom sommige patiënten kattenallergieën ontwikkelen en andere niet. De ‘haarloze’ sfinx veroorzaakt minder waarschijnlijk symptomen van kattenallergieën dan andere rassen. Maar elke kat leidt mogelijk tot problemen, ongeacht het ras, de haarlengte of andere factoren.

Risicofactoren

Patiënten met een andere allergie hebben meer kans om allergisch te zijn voor katten. Een hondenallergie hangt bijvoorbeeld nauw samen met een allergie voor katten. Patiënten die allergisch zijn voor koeien, varkens en paarden reageren soms ook allergisch op katten.

Symptomen

De symptomen van een kattenallergie ontstaan binnen enkele minuten tot uren. Meestal zijn de symptomen mild tot matig, maar soms komen ernstige tekenen tot uiting.

Milde tekenen

Symptomen van kattenallergieën zijn:

• ademhaling: hoesten, een piepende ademhaling, een astma-aanval bij patiënten die lijden aan astma
• huid: netelroos, een huiduitslag op de borst en in het gezicht, roodheid van de huid waar een kat heeft gekrast, gebeten of gelikt, een jeukende huid
• neus: een loopneus, een jeukende neus, een verstopte neus, niezen
• ogen: geïrriteerde ogen, rode ogen en jeukende ogen

Ernstige tekenen

Af en toe ontstaan ernstige allergische symptomen door contact met de eiwitten in het speeksel, het zweet, de urine en de huidschilfers van een kat, waardoor sprake is van anafylaxie. Door anafylaxie ontstaan ernstige ademhalingsproblemen, een verlaagde bloeddruk en mogelijk zelfs een shock. Deze levensbedreigende reactie vereist een spoedbehandeling in het ziekenhuis.

Andere allergieën

Katten zelf lokken soms ook andere allergische reacties uit, bijvoorbeeld van stuifmeel, schimmels of andere allergenen die zich op de vacht van een buitenkat bevinden. Een patiënt hoeft hierbij niet noodzakelijk een kattenallergie te hebben.

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een huidpriktest of bloedonderzoek uit om er zeker van te zijn dat de patiënt allergisch is. Bij een huidpriktest injecteert de arts een klein beetje kattenallergeen net onder de huid en vervolgens wacht hij op een reactie. Een bloedonderzoek test op specifieke immuunsubstanties geassocieerd met katten- en andere allergieën. Soms stelt de arts ook voor om enkele maanden geen contact te hebben met de kat om te kijken of de allergiesymptomen dan verbeteren.

Behandeling

Medicatie

Kattenallergieën behandelt de arts met standaard medicatie voor de behandeling van een allergie:

• antihistaminica: Antihistaminica bestrijden een allergische reactie; de medicijnen zijn vrij verkrijgbaar of op doktersvoorschrift verkrijgbaar. Deze zijn in de vorm van een tablet of in de vorm van een neusspray beschikbaar.
• decongestiva (zwelling van de slijmvliezen in de neus verminderen)
• steroïde (ontstekingsremmende) neussprays

Blootstelling aan katten vermijden

Om een kattenallergie volledig te voorkomen, vermijdt de patiënt katten en hun huidschilfers. Ook een kort contact met de kat wekt mogelijk een allergische reactie op. Katten aanraken, knuffelen of kussen is bijgevolg geen goed idee. Bezoekers brengen mogelijk ook huidschilfers met zich mee via hun kleding en bagage. Deze indirecte blootstelling veroorzaakt bij sommige patiënten ernstige kattenallergieën. Bij een gepland logement op een locatie waar een kat vertoeft, is het verstandig dat de kat enkele weken op voorhand al niet meer slaapt in de kamer waar de patiënt met een kattenallergie gaat slapen. Verder neemt de patiënt ook al enkele weken op voorhand aan de mogelijke blootstelling medicatie, want tijdens de allergische reactie is de reactie vaak nog moeilijk onder controle te krijgen. Medicatie voorkomt dan een allergische reactie.

Blootstelling aan allergenen verminderen

Een aantal patiënten wenst dat de kat in huis blijft. Volgende adviezen zijn dan nuttig. Zo is het verstandig om de blootstelling aan de kat te beperken. Een ander familielid moet bijvoorbeeld zorgen voor de kat en de kattenbak reinigen. Verder komt de kat het best niet in alle delen van het huis. De slaapkamer is bijvoorbeeld verboden terrein voor de kat. Indien mogelijk blijft de kat zoveel mogelijk buiten. Op deze manier omzeilt de patiënt een opstoot van een kattenallergie. Kattenhuidschilfers liggen overal en daarom is het verstandig om de vloeren grondig te vegen en dweilen, regelmatig te stofzuigen met een speciale HEPA-filter (gewone filters vangen vaak te weinig allergenen). Tapijten en gordijnen in huis zijn voorts geen goed idee omdat de huidschilfers hier vaak op blijven liggen. De lucht reinigen met een luchtreiniger met HEPA-filter is ook een goede manier om allergenen in de lucht te verminderen. Ten slotte is het ook raadzaam om de kattenvacht regelmatig te laten borstelen en de kat te laten wassen door iemand die niet allergisch is.

Immunotherapie

Bij ernstige kattenallergieën en allergieën die moeilijk te behandelen zijn met medicijnen, kan een arts overwegen om immunotherapie voor te schrijven. Immunotherapie, ook wel allergie- of desensibilisatietherapie genoemd, omvat het toedienen van steeds grotere hoeveelheden van het allergeen om de tolerantie voor de allergie te verhogen. De therapie vereist frequente en langdurige behandelingen over een periode van 3-5 jaar. Er zijn verschillende vormen van immunotherapie, waaronder:

• Injecties: Deze worden doorgaans wekelijks of maandelijks toegediend in de huid. Onderhuids: Deze injecties worden in de huid toegediend en kunnen enkele jaren duren om te voltooien. Orale medicijnen: Immunotherapie kan ook in de vorm van tabletten of druppels onder de tong worden gegeven. Deze orale behandelingen worden vaak dagelijks ingenomen en kunnen eveneens enkele jaren duren.

Prognose

Patiënten met kattenallergieën kunnen hun symptomen vaak goed onder controle krijgen met medicatie en zelfzorgmaatregelen. De prognose is meestal gunstig als de patiënt de blootstelling aan katten vermindert of vermijdt. Immunotherapie kan langdurige verlichting bieden voor sommige patiënten, hoewel de resultaten variëren. De meeste mensen merken een aanzienlijke verbetering van hun symptomen na verloop van tijd met de juiste behandeling en aanpassingen aan hun omgeving.

Complicaties

Kattenallergieën kunnen leiden tot complicaties zoals verergering van astma of andere ademhalingsproblemen. Bij patiënten met astma kunnen de symptomen verergeren bij blootstelling aan katten. In ernstige gevallen kan een allergische reactie leiden tot anafylaxie, een levensbedreigende aandoening die onmiddellijke medische aandacht vereist.

Preventie

De beste manier om een kattenallergie te voorkomen, is het vermijden van contact met katten en hun huidschilfers. Dit kan door geen katten in huis te nemen en zorgvuldig om te gaan met kleding en andere items die in contact kunnen komen met katten. Voor patiënten die al katten in huis hebben, kunnen de eerder genoemde maatregelen helpen om de blootstelling aan allergenen te minimaliseren.

Lees verder

• Immunotherapie: Allergie-injecties voor behandeling allergie
• Allergieën en allergische reactie: Contact met allergenen
• Katten: Voordelen voor gezondheid van kat houden
• Antihistaminica: Geneesmiddelen tegen allergische reacties
• Anafylaxie: Ernstige allergische reactie