Jeukende kuiten: oorzaken & symptomen van jeuk aan de kuiten

Jeukende kuiten kunnen een symptoom zijn van veel verschillende aandoeningen, van een droge huid tot allergieën en diabetes. Vaak is een droge huid de oorzaak van jeuk aan de kuiten. Een droge huid kan zich op elk deel van je lichaam voordoen, maar het komt vooral voor op handen, armen en benen, waaronder de kuiten. In veel gevallen zijn leefstijlveranderingen en vochtinbrengende crèmes alles wat je nodig hebt om het te behandelen. Jeukende kuiten kunnen ook veroorzaakt worden door eczeem. Er zijn meerdere soorten eczeem die op de kuiten kunnen verschijnen en jeukklachten kunnen veroorzaken. Je huisarts kan een crème of zalf voorschrijven om het eczeem te behandelen. Insectenbeten zijn een andere veel voorkomende oorzaak van jeukende plekjes op je onderbenen. Vooral in de zomer kun je daar last van hebben. Door meteen nadat je gestoken bent een ijsklontje op de plek aan te brengen kun je zwelling en jeuk tegengaan. Er zijn ook middeltjes verkrijgbaar tegen de jeuk na een insectenbeet.

• Symptomen van jeukende kuiten
• Oorzaken van jeuk aan de kuiten
• Diabetes
• Diabetische neuropathie
• Diabetische nefropathie
• Zenuwschade
• Droge huid
• Schimmelinfectie
• Eczeem
• Contacteczeem
• Atopisch eczeem
• Seborroïsch eczeem
• Psoriasis
• Allergieën
• Netelroos
• Insectenbeten
• Syndroom van Sjögren
• Andere oorzaken van jeuk aan de kuiten
• Wanneert huisarts raadplegen?
• Onderzoek en diagnose
• Het gesprek
• Fysieke inspectie
• Testen
• Diagnose
• Behandelplan
• Medische behandelingen van jeuk aan de kuiten
• Zelfzorg van jeukende kuiten
• Prognose

Symptomen van jeukende kuiten

Jeukende kuiten kunnen gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• branderige huid
• roodheid
• tintelingen
• doof gevoel
• pijn
• schilfering
• kloofjes
• zwelling
• gevoeligheid
• korstjes

Oorzaken van jeuk aan de kuiten

Er zijn veel factoren die ervoor kunnen zorgen dat je kuiten jeuken. Enkele oorzaken van jeuk aan de kuiten zijn:

• diabetes
• zenuwschade
• Droge huid
• schimmelinfectie
• eczeem
• psoriasis
• allergieën
• netelroos of galbulten
• insectenbeten
• syndroom van Sjögren

Diabetes

Bij diabetes is de bloedsuiker uit evenwicht; je bloedsuikerwaarde is te hoog en je hebt te veel glucose in je bloed. Dit kan tot veel complicaties leiden, waaronder zenuwbeschadiging in je benen en voeten die tintelingen en een jeukende huid veroorzaakt. Symptomen van diabetes zijn onder meer:

• extreme dorst
• vaak drinken
  Wazig zien door diabetes / Bron: Martin Sulman
• veel plassen
• honger ondanks eten
• wazig zien
• vermoeidheid
• langzaam helende kneuzingen en snijwonden
• gewichtsverlies
• pijn, gevoelloosheid of tintelingen in de voeten en handen

Diabetische neuropathie

Diabetische neuropathie is een complicatie van diabetes waarbij zenuwschade (neuropathie) optreedt, dikwijls in de benen en voeten, maar soms in het hele lichaam. Ontsteking en zenuwbeschadiging als gevolg van diabetische neuropathie kunnen ervoor zorgen dat je huid ernstig jeukt. Hierbij kan je onder meer last krijgen van jeukende kuiten. Dit kan gepaard gaan met symptomen als pijn, gevoelloosheid en tintelingen in de aangedane gebieden.

Diabetische nefropathie

Diabetische nefropathie is een complicatie die voor kan komen bij diabetes en waarbij de filters van de nieren beschadigd raken. In een vroeg stadium treden er niet altijd klachten op. Wanneer je last krijgt van symptomen, kunnen deze bestaan uit:

• jeuk
• vermoeidheid
• gezwollen ogen, gezwollen handen, gezwollen enkels en gezwollen voeten
• moeite met het reguleren van de bloeddruk
• nierfalen

Zenuwschade

Zenuwbeschadiging kan leiden tot een chronische aandoening die neuropathische jeuk wordt genoemd, wat vaak lokaal gevoeld wordt. Het kan veroorzaakt worden als gevolg van zenuwbeschadiging onder je huid, of zelfs schade aan of compressie van een spinale zenuw of ruggenmergzenuw. Als je een intense, aanhoudende jeuk hebt in je kuiten die niet weggaat, ook niet met een plaatselijke behandeling, dan kan er sprake zijn van zenuwschade.

Droge huid

Een droge huid kan geïrriteerd raken en gaan jeuken. Ook kannen er krabeffecten ontstaan, zoals wondjes of rode strepen. Een droge huid kan worden veroorzaakt door een aantal factoren, zoals koud weer (vooral in de herfst en winter), lage luchtvochtigheid en producten voor persoonlijke verzorging. Als je jeukende kuiten schilferen of kloofjes vertonen, is het mogelijk dat er sprake is van een droge huid. Andere symptomen zijn schilfering, een craquelé-aspect, roodheid en fijne lijntjes. Een droge huid kan vaak goed behandeld worden door hydraterende lotion op het gebied aan te brengen.

Schimmelinfectie

Een schimmelinfectie kan de huid aantasten. Terwijl het meestal een rode uitslag veroorzaakt in delen van het lichaam waar het vochtiger en broeieriger is, zoals in lichaamsplooien (onder je borsten of in de lies), kan schimmel ook elders voorkomen, zoals op de kuiten. Eens schimmelinfectie kan een aanhoudende, intense jeuk, roodheid, gebarsten huid en puistjes of blaasjes in het getroffen gebied veroorzaken.

Eczeem

Eczeem is een niet-besmettelijke huidaandoening die in alle leeftijdsklassen voorkomt en erfelijk kan zijn. Eczeem op de onderbenen kan ervoor zorgen dat je kuiten jeuken. Symptomen bestaan uit roodheid, zwelling en jeuk. Er zijn verschillende vormen en oorzaken van eczeem waaronder:

• contacteczeem, veroorzaakt door een stof die van buitenaf de huid binnendringt
• atopisch eczeem, een vorm van eczeem die vooral optreedt op de kinderleeftijd
• seborroïsch eczeem, gekenmerkt door roodheid en schilfering

Contacteczeem

Irriterend contacteczeem is het meest voorkomende type contacteczeem. Het kan zich snel ontwikkelen wanneer de huid in contact komt met een irriterend chemisch middel, te hard wordt ingesmeerd of in contact komt met warmte. Deze stoffen breken door de huidbarrière en kunnen ontstekingen veroorzaken. Allergisch contacteczeem ontstaat nadat je in aanraking bent geweest met een bepaalde stof waar je allergisch voor bent. In tegenstelling tot irriterend contacteczeem, kan het 48 tot 96 uur duren voordat je een ​​reactie op de huid ontwikkelt.

Atopisch eczeem

Atopisch eczeem begint meestal in de kindertijd. Ook al is het een veel voorkomende vorm van eczeem, het is ook ernstig en langdurig. Soms verbeteren de klachten, maar op andere momenten kan het slechter worden. Vaak verdwijnt atopisch eczeem als een kind ouder wordt, hoewel sommige kinderen er last van blijven houden. Het kan zich onder meer voordoen op de onderbenen.

Seborroïsch eczeem

Seborroïsch eczeem os een niet besmettelijke huidaandoening die wordt gekenmerkt door roodheid en schilfering. Deze vorm van eczeem komt vooral voor op het gezicht en de hoofdhuid. Ongeveer 88 procent van de mensen met seborroïsch eczeem heeft symptomen in het gezicht, 70 procent op de hoofdhuid, 27 procent op de borst en slechts ongeveer 1 procent tot 2 procent op de armen of benen.

Psoriasis

Psoriasis kan ook jeuk op de kuiten veroorzaken. Psoriasis is een chronische huidaandoening die ervoor zorgt dat huidcellen zich te snel vermenigvuldigen en zich ophopen op het huidoppervlak. Hierdoor wordt de huid schilferig en rood en kunnen de aangetaste gebieden pijn doen en jeuken.

Allergieën

Contacteczeem komt door een allergische reactie en kan jeukende kuiten veroorzaken. Dit gebeurt nadat je huid in contact is gekomen met iets waar je allergisch voor bent. Het komt vaak voor dat producten zoals lotion, zeep, cosmetica, planten en sommige soorten metaal contacteczeem veroorzaken. Producten met parfums kunnen ook een jeukende huidreactie veroorzaken. Symptomen van contacteczeem zijn roodheid, jeuk en korstvorming.

Netelroos

Netelroos of galbulten duidt op hevig jeukende, verheven rode vlekken of bultjes op de huid, vaak als gevolg van een allergische reactie. Ze kunnen in grootte variëren van enkele millimeters tot centimeters. Soms kunnen ze verbinding maken om grotere kasten te vormen. Nieuwe netelroos kan zich ontwikkelen naarmate oude vervaagt en ze kunnen van het ene gebied van je lichaam naar het andere gaan. Meestal verdwijnen de symptomen binnen 24 uur, maar ze kunnen ook langer aanhouden.

Insectenbeten

Bepaalde insectenbeten kunnen jeuk veroorzaken bij je kuiten. Als je veel buiten bent, vooral op gras, kun je gemakkelijk worden blootgesteld aan insecten. Sommigen van deze zijn onder meer dazen, muggen en mieren. Veelal veroorzaken insectenbeten roodheid en jeuk.

Syndroom van Sjögren

Het syndroom van Sjögren is een auto-immuunziekte die wordt gekenmerkt door droge ogen en een droge mond, doordat vochtafscheidende klieren ontstoken raken. Maar het kan er ook voor zorgen dat je kuiten jeuken doordat je last kunt krijgen van een droge huid.

Andere oorzaken van jeuk aan de kuiten

Mogelijk andere oorzaken van jeukende kuiten zijn:

• Perifere arteriële ziekte (PAD) – Slechte doorbloeding in de benen kan leiden tot jeuk, vooral bij inspanning of als de benen lang stil blijven.
• Chronische veneuze insufficiëntie – Slecht functionerende kleppen in de aderen kunnen zwelling en jeuk aan de benen veroorzaken, vooral rond de kuiten.
• Restless legs syndrome (RLS) – Deze aandoening veroorzaakt een ongemakkelijk, jeukend of tintelend gevoel in de benen, dat vaak verergert tijdens rust.
• Zwangerschap – Door hormonale veranderingen en de groeiende buik kunnen vrouwen tijdens de zwangerschap jeuk aan de kuiten ervaren.
• Medische bijwerkingen – Sommige medicijnen kunnen als bijwerking jeuk veroorzaken, ook aan de benen.
• Nieraandoeningen – Chronische nierziekte kan leiden tot ophoping van afvalstoffen in het lichaam, wat jeuk aan de huid kan veroorzaken, inclusief de benen.
• Hypothyreoïdie – Een traag werkende schildklier kan droge huid en jeuk veroorzaken, vaak ook aan de kuiten.
• Zonnebrand – Verbrande huid door blootstelling aan de zon kan later jeuken, ook op de benen.

Wanneert huisarts raadplegen?

Het is belangrijk om een huisarts in te schakelen bij jeuk aan de kuiten in de volgende situaties:

• Als de jeuk langer aanhoudt dan een paar weken zonder duidelijke oorzaak, zoals droge huid of insectenbeten.
• Als de jeuk gepaard gaat met zwelling, roodheid of warmte rond de kuiten, wat kan wijzen op een infectie of een probleem met de bloedsomloop.
• Als je huidbeschadigingen krijgt door krabben, zoals wondjes of korstjes, omdat dit kan leiden tot infecties.
• Bij tekenen van een allergische reactie, zoals jeuk over het hele lichaam, ademhalingsproblemen of netelroos.
• Als de jeuk ‘s nachts verergert en je slaap verstoort, wat een teken kan zijn van een onderliggende aandoening zoals restless legs syndrome of een huidaandoening.
• Als je diabetes hebt en de jeuk verergert of gepaard gaat met andere symptomen zoals gevoelloosheid, tintelingen of wonden die slecht genezen—dit kan wijzen op diabetische neuropathie.
• Bij aanhoudende, onverklaarbare jeuk, vooral als er geen huiduitslag of andere zichtbare symptomen zijn, aangezien dit een teken kan zijn van een onderliggende aandoening zoals nier- of leverproblemen.
• Als er sprake is van blaasjes, schilfering of vochtige plekken op de huid, wat kan duiden op een schimmelinfectie of eczeem.

Je huisarts kan onderzoeken wat de oorzaak is van de jeuk en de juiste behandeling voorschrijven.

Onderzoek en diagnose

Jeuk aan je kuiten die maar niet verdwijnt? Tijd om de huisarts te raadplegen.

Het gesprek

De eerste stap is simpel maar cruciaal: een goed gesprek. De arts zal vragen wanneer de jeuk begon, of er bepaalde triggers zijn (zoals contact met nieuwe stoffen, voedingsmiddelen of medicijnen), en of de jeuk verergert bij bepaalde situaties, bijvoorbeeld ‘s nachts. Heb je onlangs nieuwe wasmiddelen gebruikt? Of ben je net op vakantie geweest? Dit helpt de arts een patroon te ontdekken en mogelijke allergieën of externe oorzaken in beeld te brengen.

Fysieke inspectie

Dan is het tijd om je kuiten eens goed te bekijken. De arts inspecteert de huid op roodheid, uitslag, zwelling, schilfering, blaasjes of wondjes. Elk detail kan een aanwijzing zijn—een schimmelinfectie, droge huid of misschien zelfs eczeem. Ook kan de arts controleren op insectenbeten, allergische reacties of irritaties door kleding.

Testen

Als de oorzaak niet direct zichtbaar is, kunnen verdere onderzoeken nodig zijn. De arts kan bijvoorbeeld een bloedtest laten doen om onderliggende aandoeningen uit te sluiten, zoals diabetes of nierproblemen. Een bloedtest kan ook allergieën of schildklierproblemen aan het licht brengen. Als een schimmelinfectie wordt vermoed, kan er een huidmonster worden genomen voor een kweek.

Diagnose

Met al deze aanwijzingen stelt de arts een diagnose. Misschien blijkt het een eenvoudige allergische reactie te zijn op een nieuw wasmiddel, of wellicht speelt een onderliggend probleem zoals diabetes of een nierziekte een rol. Wat de uitkomst ook is, de diagnose vormt de sleutel tot de juiste behandeling.

Behandelplan

Zodra de oorzaak bekend is, kan de arts een gericht behandelplan opstellen. Een antihistaminicum voor allergieën? Een crème voor eczeem? Of misschien iets om je droge huid te voeden? Als er sprake is van een systemische oorzaak, zoals diabetes, kan de behandeling zich richten op het onder controle krijgen van die aandoening.

Medische behandelingen van jeuk aan de kuiten

Soms is een medische behandeling nodig in geval van jeukende kuiten. Als je een schimmelinfectie hebt, zal de huisarts waarschijnlijk een antischimmelmedicijn of crème voorschrijven. Een arts kan bij bepaalde huidaandoeningen een corticosteroïdencrème of -zalf voorschrijven om de ontsteking tegen te gaan en om de jeuk te verminderen. Als een auto-immuunziekte een droge huid en andere klachten veroorzaakt, kan de arts medicijnen aanbevelen die je immuunrespons onderdrukken. In geval van complicaties door diabetes, zal de behandeling zich vooral richten op het onder controle brengen van je bloedsuiker.

Zelfzorg van jeukende kuiten

De meeste gevallen van jeukende kuiten kun je thuis behandelen of verzorgen door vrij verkrijgbare lotions of crèmes te gebruiken, afhankelijk van de precieze oorzaak van de jeuk. Goede verzorgende crèmes kunnen de klachten van een droge huid verminderen en antihistaminecrèmes en orale tabletten (pillen die je slikt) kunnen worden gebruikt bij galbulten of andere huidirritaties die worden veroorzaakt door een allergische reactie. Het kan eveneens helpen bij jeuk als gevolg van een insectenbeet.

Direct na een muggenbeet kun je zwelling verminderen door ijsklontjes in een doek te doen en tegen de plek aan te leggen. De aangedane plekken onder de koude kraan houden kan ook voor verlichting zorgen. Jeuk en zwelling door een insectensteek kunnen worden verlicht met antihistamine crèmes voor beten en steken (bijvoorbeeld Azaron). Orale antihistamine kunnen helpen bij meerdere beten.

Vochtinbrengende lotions en aloë vera-gel kunnen een jeukende, droge huid kalmeren. Als je vermoedt dat je huid geïrriteerd is door zeep, wasmiddel, shampoo of scheerschuim, probeer dan over te schakelen op een milder, geurvrij product dat minder irriterend is. Zepen of lotions die colloïdale havermout bevatten, kunnen rustgevend zijn voor de huid. Mensen met eczeem kunnen daarnaast een bad nemen met 'colloïdale havermout'.

Prognose

De prognose voor jeukende kuiten hangt helemaal af van de oorzaak, maar gelukkig ziet het er in de meeste gevallen positief uit!

Als de jeuk wordt veroorzaakt door een allergie of irritatie—zoals een reactie op zeep, kleding of insectenbeten—dan kun je meestal rekenen op snel herstel zodra de oorzaak is verwijderd. Met een beetje aandacht voor je huid en het vermijden van de trigger, is je jeuk binnen enkele dagen verleden tijd.

Bij eczeem of psoriasis, aandoeningen die wat chronischer kunnen zijn, is de prognose nog steeds goed. Met de juiste crèmes en verzorging kan je de symptomen vaak goed onder controle houden en jeukvrije periodes tegemoet zien. Het gaat erom de juiste balans te vinden in je huidverzorging.

Diabetische neuropathie of nieraandoeningen kunnen een meer langdurige zorg vereisen, maar ook hier geldt: met de juiste behandeling en aanpassingen kun je de symptomen flink verminderen. Je arts zal je helpen om zowel de jeuk aan te pakken als de onderliggende aandoening te beheersen.

Schimmelinfecties of bacteriële infecties hebben doorgaans een snelle en succesvolle uitkomst zodra je begint met de juiste medicatie of crèmes. Binnen een paar weken zou de jeuk verdwenen moeten zijn en de huid weer gezond moeten aanvoelen.

Lees verder

• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Jeukende onderbenen: symptomen, oorzaak en behandeling