Ductaal carcinoma in situ: Voorstadium van borstkanker

Een ductaal carcinoma in situ (DCIS) een voorloper van kanker aan de borst (stadium 0). Bij deze aandoening vertonen patiënten zelden symptomen of een borstknobbeltje. Een arts diagnosticeert dit voorstadium van borstkanker tijdens een standaard mammografie. In veruit de meeste gevallen ervaren vrouwen geen symptomen bij DCIS, al zijn sporadisch wel veranderingen aan de borst of de tepel merkbaar. De behandeling bestaat uit chirurgie, met of zonder radiotherapie. De prognose van behandelde patiënten is uitstekend. Patiënten die geen behandeling ondergaan, hebben tot slot een sterk verhoogde kans op het ontwikkelen van borstkanker.

• Synoniemen voor ductaal carcinoma in situ
• Terminologie van voorstadium van borstkanker
• Oorzaken
• Risicofactoren van niet-invasieve borstkanker
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van voorloper van kanker aan de borst bij vrouwen
• Complicaties van DCIS

Synoniemen voor ductaal carcinoma in situ

Bekende synoniemen voor een ductaal carcinoma in situ zijn:

• ductaal carcinoom in situ
• intraductaal carcinoma in situ
• intraductaal carcinoom

Terminologie van voorstadium van borstkanker

Bij patiënten met DCIS zijn er abnormale cellen aanwezig in de bekleding van één of meer melkgangen (ductaal) in de borst. Carcinoom verwijst naar elke vorm van kanker die begint in de huid of andere weefsels (inclusief borstweefsel) die de interne organen bedekken of bekleden. In situ betekent ‘op zijn plaats’ en verwijst naar het feit dat de abnormale cellen zich niet uit het borstkanaal en in één van de omliggende weefsels in de borst hebben verplaatst.

Oorzaken

DCIS komt tot stand door genetische mutaties (veranderingen) in het DNA van borstkanaalcellen. De genetische mutaties zorgen voor abnormale cellen in de bekleding van één of meer melkgangen, maar deze zijn nog buiten het borstkanaal getreden. De specifieke oorzaken van DCIS zijn nog onbekend anno oktober 2020.

Risicofactoren van niet-invasieve borstkanker

De risicofactoren voor het ontwikkelen van deze aandoening zijn vergelijkbaar met die voor invasieve borstkanker. Sommige vrouwen zijn echter gevoeliger dan anderen voor het ontwikkelen van een ductaal carcinoma in situ:

• atypische hyperplasie
• blootstelling aan straling of blootstelling aan bepaalde chemicaliën
• genetische mutaties (BRCA1- of BRCA2-genen)
• het langdurig gebruik van oestrogeen-progestine hormoonvervangingstherapie (HST) gedurende meer dan vijf jaar na de menopauze
• leeftijd: ouder dan 45 jaar
• vrouwen die een late menopauze gehad
• vrouwen die laat in het leven kinderen hebben gekregen
• vrouwen die nog nooit kinderen hebben gehad
• vrouwen die op jonge leeftijd ongesteld geworden zijn
• vrouwen met een familiegeschiedenis van borstkanker

Symptomen

De meeste vrouwen die DCIS ontwikkelen, ervaren geen symptomen. Het merendeel van de vrouwen krijgt de diagnose wanneer ze een screeningmammografie ondergaan. Vroege tekenen ontbreken; de eerste tekenen verschijnen pas wanneer de kanker vordert.

In enkele gevallen veroorzaakt DCIS wel een aantal symptomen zoals:

• een (bloederige) tepelafscheiding of tepelgevoeligheid; soms is ook sprake van een ingetrokken tepel
• een bult of verdikking in of nabij de borst of onder de arm
• een verandering in de grootte of vorm van de borst
• een verandering van het uiterlijk van de huid van de borst, het tepelhof of de tepel (roodheid, schilfering, zwelling) of hoe deze gebieden aanvoelen (warmte)
• putjes in de borst; dit doet denken aan de schil van een sinaasappel

Diagnose en onderzoeken

Een mammografie onthult dit voorstadium van borstkanker. De arts voert een mammografie uit bij een gewone screening op borstkanker of anders om een borstknobbeltje verder te onderzoeken. Toont de mammografie afwijkingen, dan is een echografie en een biopsie van borstweefsel nodig.

Behandeling

Er zijn verschillende meningen over de beste behandeling van een ductaal carcinoma in situ. Chirurgie, met of zonder aanvullende radiotherapie of tamoxifen (remt oestrogeengevoelige tumoren en vermindert borstvorming), is de aanbevolen behandeling voor DCIS. De arts opteert voor een volledige (mastectomie) of gedeeltelijke verwijdering (lumpectomie) van de aangetaste borst. Als de arts een lumpectomie (borstsparende operatie) uitvoert, combineert hij deze vaak met radiotherapie. Tamoxifen is inzetbaar als hormonale therapie als de cellen oestrogeenreceptorpositiviteit vertonen. Chemotherapie is niet nodig voor DCIS omdat de vroegste vorm van borstkanker niet-invasief is. Een operatie verkleint het risico op daaropvolgende kanker, maar veel patiënten ontwikkelen nooit kanker, zelfs zonder behandeling en de bijbehorende bijwerkingen. Daarom verkiezen sommige artsen een afwachtend beleid.

Prognose van voorloper van kanker aan de borst bij vrouwen

Dankzij een behandeling is de prognose uitstekend, met een overleving op lange termijn van meer dan 97%.

Complicaties van DCIS

Ongeveer 20-30% van de patiënten die geen behandeling krijgen voor een ductaal carcinoma in situ, ontwikkelen borstkanker. Het is het meest voorkomende type voorstadium van kanker bij vrouwen.

Lees verder

• Carcinoma in situ: Kankercellen nog op plaats van oorsprong
• Borstkanker (mammacarcinoom) bij vrouwen: Tumor in borst
• Mammografie: Röntgenfoto borsten voor opsporen borstkanker
• Carcinoom: Kanker op huid, in slijmvliezen en in organen
• Mastectomie (borstamputatie): Soorten verwijdering van borst