De Candiru: het visje dat de penis kan binnendringen

Een kleine vis die je urinebuis inzwemt. Het kan je zomaar gebeuren als je plast in een rivier in het Amazonegebied. Deze kleine vis zet zich vast door middel van zijn stekels. Eenmaal in het lichaam is het smullen voor het visje. Het voedsel van deze gemene parasiet is namelijk: vlees en bloed. Het visje wordt daarom ook wel 'vampiervis' genoemd. Bij het binnendringen van het menselijk lichaam is de vis overigens niet kieskeurig. Iedere lichaamsopening kan als toegang dienen. Is dit echt waar of niet? Inhoudsopgave

• Vandellia cirrhosa
• Parasiet
• Geur van ammoniak
• Vis in je plasser
• Ook boven water niet veilig
• Feit of fictie?
• Waar zijn de slachtoffers?
• Onderzoek door dr. Stephen Spotte
• Candiru vrijgepleit
• Nierstenen
• Niet in de penis, wel in de vagina?

Vandellia cirrhosa

De officiële naam van de vis is Vandellia cirrhosa. De vis is echter het best bekend onder de Portugese naam: Candiru. Hiernaast heeft de vis ook een aantal bijnamen, zoals tandenstokervis, vampiervis en penisvis. Het leefgebied van de vis is het Amazonebekken dat zich uitstrekt tot de landen Brazilië, Bolivia, Colombia, Ecuador en Peru. De vis behoort tot de familie van zoetwaterparasieten en kent veel verschillende soorten. De vis lijkt nog het meest op een kleine, doorzichtige paling.

Parasiet

De Candiru is een parasiet en leeft van andere, grotere vissen. Via de kieuwen komt de Candiru bij een andere vis binnen. Zodra de Candiru de andere vis is binnengedrongen, zet hij zich vast door zijn stekels op zijn rug te verhogen. Met zijn scherpe tandjes bijt hij een ader kapot en zuigt het bloed op. Eenmaal vol en voldaan, verlaat de Candiru zijn slachtoffer.

Geur van ammoniak

Men beweert dat de vis zijn slachtoffers op het spoor komt door geur. De grotere vissen stoten een stof af via hun kieuwen. Deze stof bevat ammoniak. Doordat de Candiru gefocust is op deze geur, heeft hij zijn potentiële slachtoffers snel gevonden en weet waar hij naar binnen moet dringen. Het vervelende is dat menselijke urine ook ammoniak bevat.

Vis in je plasser

Als je plast in de Amazone, loop je het risico dat de Candiru je plasbuis inzwemt. Het kleine, palingachtige visje zwemt naar binnen en zet zich vast door middel van de stekels op zijn rug. Deze stekels werken als een soort weerhaken. Hierdoor kan het visje eigenlijk alleen nog maar naar voren. Verwijderen van het visje is alleen mogelijk door middel van een vervelende en pijnlijke operatie. Volgens plaatselijke slachtoffers helpt het ook om sap te drinken van de zogenaamde Xagua-plant. Door het drinken van dit sap sterft het visje en laat het automatisch zijn rugstekels zakken. Vervolgens kan het skeletje van het dode visje het lichaam via de urinebuis weer verlaten. Pijnlijk maar effectief.

Ook boven water niet veilig

Zoals je hebt kunnen lezen, is onder water plassen in de Amazone geen goed plan. Maar ook boven water ben je niet helemaal veilig voor het gemene visje. Het visje is namelijk ook in staat om tegen de urinestroom in te zwemmen en zo alsnog de urinebuis binnen te dringen. In 1997 is dit een 23-jarige man overkomen in Brazilië. De man stond tot zijn enkels in de Amazone en plaste in het water. Een hongerige Candiru sprong uit het water en zwom razendsnel tegen de urinestroom in en belandde in de urinebuis van het arme slachtoffer. In een twee-uur-durende operatie werd het visje verwijderd door Dr. Anoar Samad. Van deze operatie zijn foto’s en zelfs een film gemaakt. Ook de Candiru is bewaard gebleven en op sterk water gezet.

---

Feit of fictie?

Het verhaal van de Candiru is een bijzonder verhaal, maar is het eigenlijk wel echt waar? Als je alle verhalen op internet moet geloven is het allemaal waar. Toch lijkt het zeer onwaarschijnlijk en nauwelijks te bewijzen.

Waar zijn de slachtoffers?

In 1829 werd de Candiru reeds omschreven in een rapport van de Duitse bioloog C.F.P. von Martius. Volgens deze bioloog zou de Candiru in staat zijn om de menselijke urinebuis in te zwemmen. Deze stelling was echter alleen gebaseerd op verhalen van de plaatselijke bevolking. De bioloog heeft het niet zelf kunnen constateren en heeft de stelling ook niet kunnen bewijzen. In 1836 werd een nieuwe poging gedaan om de theorie te bewijzen. Bij dit onderzoek werd een man en verschillende jongens onderzocht door de Braziliaanse dr. Bach. Bij alle onderzochte personen was de penis geamputeerd. Volgens dr. Bach zouden de amputaties te wijten zijn aan aanvallen door de Candiru. Doordat de onderzoeker niet de taal sprak van de onderzochte personen, was dit eerder een persoonlijke conclusie dan een bewijs. Hiernaast zou de Candiru in het onderzocht gebied helemaal niet voorkomen volgens een andere onderzoeker (de Amerikaanse bioloog E.W. Gudger). Volgens de laatst genoemde bioloog zou het verlies van de geslachtsdelen veroorzaakt zijn door aanvallen door piranha’s. Het enige 'bewijs' dateert uit 1997, namelijk het eerder genoemde verslag van Dr. Anoar Samad.

Candiru vrijgepleit

De foto’s en de film van de operatie door dr. Anoar Samad waren zo onduidelijk dat hiermee niets bewezen kon worden. Op basis van alle feiten kon dr. Spotte niet anders concluderen dat het zeer onwaarschijnlijk is dat een Candiru de plasbuis van een man in kan zwemmen. In een interview zei hij zelfs dat de kans dat je een Candiru in je plasbuis krijgt ongeveer even groot is als getroffen worden door de bliksem, terwijl je tegelijkertijd wordt opgegeten door een haai.

Nierstenen

Het onderzoek van dr. Spotte lijkt geen aandacht te besteden aan het feit dat plaatselijke slachtoffers het sap te drinken van de zogenaamde Xagua-plant om een binnengedrongen Candiru te doden. Men beweert dat het skeletje van het dode visje hierdoor in stukjes door de plasbuis naar buitenkomt. Naar alle waarschijnlijkheid hebben de betreffende mensen echter geen last gehad van een binnengedrongen Candiru, maar van nierstenen. Volgens 'The Year Book of Urology' uit 1944 is sap van de Xagua-plant namelijk een uitstekend middel tegen nierstenen. Als de stukjes niersteen via de plasbuis naar buiten komen, is dat behoorlijk pijnlijk. Waarschijnlijk heeft men de stukjes niersteen aangezien voor stukjes van het skelet van de Candiru.

Niet in de penis, wel in de vagina?

Tot op heden is er geen enkel bewijs gevonden dat de Candiru via de plasbuis of anus het menselijk lichaam kan binnendringen. Hoewel het internet behoorlijk vol staat met allerlei horrorverhalen over deze vis, is het zeer waarschijnlijk niet waar. Wel schijnen er enkele aannemelijke gevallen geweest van een Candiru die zich verstopt had in een vagina. Het eerste verslag hierover werd geschreven door ene Paul Le Cointe in 1891. De Candiru zat niet in de plasbuis, maar in de vagina. Het visje schijnt verwijderd te zijn door het eerst voorzichtig naar voren te bewegen, om te keren, en daarna er uit te trekken. Een Candiru in een vagina zou theoretisch wellicht wel mogelijk zijn, maar het zou goed kunnen dat ook dat niet waar is.