Episcleritis: Oogontsteking tussen bindvlies en sclera

Episcleritis is een veelvoorkomende, meestal goedaardige ontsteking van de episclera, het oppervlakkige bindweefsel tussen het bindvlies (conjunctiva) en de sclera (harde oogrok). Deze aandoening gaat vaak gepaard met een rode en geïrriteerde uitstraling van het oog. Hoewel episcleritis doorgaans onschuldig is, kan het in 30% van de gevallen een aanwijzing zijn voor een onderliggende ziekte. Veel voorkomende onderliggende aandoeningen zijn bindweefselaandoeningen, gewrichtsontstekingen, inflammatoire darmziekten en atopie.

• Epidemiologie oogaandoening
• Soorten episcleritis
• Symptomen oogziekte
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling oogontsteking tussen bindvlies en sclera
• Prognose oogziekte
• Complicaties oogaandoening
• Preventie en monitoring

Epidemiologie oogaandoening

De exacte prevalentie van episcleritis is niet goed gedocumenteerd. De aandoening komt het meest voor bij vrouwen tussen de twintig en vijftig jaar, met een piek bij veertigers. Ongeveer de helft van de patiënten ervaart episcleritis bilateraal, dat wil zeggen aan beide ogen tegelijkertijd of afwisselend.

Soorten episcleritis

Episcleritis kent twee hoofdvormen:

• Diffuus: In 70% van de gevallen is episcleritis diffuus. Dit betekent dat een deel van of het gehele oogrood is. Het betreft een milde vorm van episcleritis die zich vaak herhaalt met intervallen van één tot drie maanden. Deze vorm is meestal minder pijnlijk en heeft een kortere duur.
• Nodulair: De resterende 30% van de gevallen betreft nodulaire episcleritis. Hierbij is het oog lokaal rood en is er een knopvormige zwelling van het slijmvlies te zien. Deze vorm is vaak geassocieerd met een onderliggende ziekte en kan pijnlijker zijn. De symptomen duren doorgaans langer dan bij de diffuse vorm.

Symptomen oogziekte

De symptomen van episcleritis kunnen variëren, maar vaak heeft de patiënt de volgende klachten:

• Rode, gevoelige en geïrriteerde ogen
• Tranende ogen
• Het gevoel dat er iets in het oog zit
• Lichte pijn, vooral bij nodulaire episcleritis
• Meestal geen problemen met het gezichtsvermogen

De ontsteking verdwijnt meestal spontaan binnen zeven tot tien dagen. Bij een onderliggende aandoening kan de herstelperiode oplopen tot twee tot drie weken. Nodulaire episcleritis is ernstiger en duurt meestal langer voordat deze verdwijnt. Deze vorm komt vaker voor bij patiënten met systemische ziekten.

Diagnose en onderzoeken

• Oogheelkundig onderzoek: Een oogarts stelt de diagnose episcleritis doorgaans door een lichamelijk onderzoek. Bij een nodulaire vorm wordt een geelachtig knobbeltje opgemerkt, terwijl bij diffuse episcleritis het oogwit gezwollen en rood is.
• Aanvullende onderzoeken: Bij ernstige of terugkerende episcleritis kan verder onderzoek nodig zijn om onderliggende aandoeningen uit te sluiten of te bevestigen.

Behandeling oogontsteking tussen bindvlies en sclera

Behandeling van episcleritis is vaak niet noodzakelijk, vooral niet bij de diffuse vorm. Voor de nodulaire vorm en meer symptomatische gevallen kunnen de volgende behandelingen nuttig zijn:

• Kunsttranen: Verlichten van irritatie en droogheid.
• Koud kompres: Vermindert ontsteking en ongemak.
• Topische NSAID's: Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen worden gebruikt voor symptomatische verlichting.
• Topische steroïden: Kortdurend gebruik bij ernstigere gevallen.
• Orale NSAID's: Aangeraden voor nodulaire episcleritis.
• Regelmatige controle: Bij ernstige of terugkerende episcleritis om de behandeling te evalueren en aan te passen.

Prognose oogziekte

Episcleritis is doorgaans een milde aandoening die binnen één tot twee weken vanzelf geneest. Bij de nodulaire vorm kan de genezingstijd vijf tot zes weken duren. De aandoening kan terugkeren in hetzelfde of het andere oog. Ondanks het goedaardige karakter van episcleritis, kunnen overmatige of onjuiste behandeling leiden tot complicaties die het gezichtsvermogen kunnen beïnvloeden. Regelmatige controle door een oogarts is daarom aanbevolen bij terugkerende episcleritis.

Complicaties oogaandoening

Hoewel episcleritis meestal goedaardig is, kunnen er complicaties optreden:

• Aantasting van andere oogstructuren: Bij langdurige of ernstige episcleritis kan er een risico zijn op een dunner wordende sclera.
• Bijwerkingen van langdurige steroïdenbehandeling: Chronisch gebruik van steroïden kan leiden tot cataract, verhoogde oogdruk (gemeten via tonometrie) en steroïde-geïnduceerd glaucoom. Behandeling van glaucoom kan onder andere bestaan uit laserchirurgie, trabeculectomie of het plaatsen van een drainage-implant.

Preventie en monitoring

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen voor episcleritis, maar het is belangrijk om eventuele onderliggende ziekten tijdig te diagnosticeren en te behandelen. Regelmatige controles bij de oogarts kunnen helpen om terugkerende episcleritis tijdig te identificeren en effectief te behandelen.