Mydriatica: Pupilverwijdende oogdruppels in oog of ogen

Mydriatica is de medische term voor pupilverwijdende oogdruppels. Oogartsen gebruiken mydriatica om de pupillen van de ogen te verwijden, wat hen in staat stelt om met behulp van onder andere een spleetlamp de achterkant van het oog te onderzoeken. Naast deze diagnostische toepassing worden mydriatica ook voor andere doeleinden gebruikt. Er zijn verschillende soorten mydriatica beschikbaar, en hoewel de patiënt tijdelijk last kan hebben van lichtgevoeligheid en wazig zien, verdwijnen deze bijwerkingen doorgaans vanzelf.

• Soorten mydriatica (pupilverwijdende oogdruppels)
• Doel van het onderzoek met pupilverwijdende oogdruppels
• Brilrecept
• Oogchirurgie
• Therapeutisch
• Verschillende oogonderzoeken
• Symptomen
• Tips voor het omgaan met mydriatica
• Complicaties

Soorten mydriatica (pupilverwijdende oogdruppels)

Er zijn twee hoofdtypen oogdruppels die door oogartsen worden gebruikt:

Sympathicomimetica: Deze druppels stimuleren de verwijding van de lensspieren door het activeren van de sympathische zenuwstelsel, wat leidt tot verwijding van de pupil.

Parasympathicolytica: Deze druppels verlammen de sluitspieren van de iris, waardoor de pupil niet meer kan samentrekken. Hierdoor blijft de pupil verwijd.

In de praktijk worden deze vaak samen gebruikt, hetzij door middel van twee afzonderlijke oogdruppels, hetzij als een gecombineerde druppel.

Doel van het onderzoek met pupilverwijdende oogdruppels

De oogarts gebruikt pupilverwijdende oogdruppels voor diverse doeleinden:

Brilrecept

Mydriatica helpen bij het ontspannen van de lensspieren, zodat de oogarts het oog nauwkeurig kan meten voor het voorschrijven van een bril.

Oogchirurgie

Mydriatica worden ingezet bij bepaalde oogoperaties om de pupil voldoende te verwijden, waardoor de chirurg een beter zicht heeft op het operatiegebied. Na een operatie zoals cataractchirurgie kunnen mydriatica helpen bij het verwijderen van de vertroebelde lens. Bij glaucoomchirurgie (trabulectomie of drainage-implant) kan pupilverwijding ook bijdragen aan het behoud van de oogvorm en het bevorderen van herstel door de druk in het oog te verlagen.

Therapeutisch

Bij kinderen met amblyopie (lui oog) kunnen mydriatica tijdelijk wazig zien veroorzaken, waardoor het kind gedwongen wordt het zwakkere oog te gebruiken. Dit proces, dat bekend staat als occlusietherapie, helpt de hersenen te trainen om het zwakkere oog beter te gebruiken. Atropine is een voorbeeld van langdurig werkende mydriatica die voor deze therapie worden gebruikt. Bij kinderen kan de werking langer aanhouden, soms tot twee weken, maar dagelijks druppelen kan nodig zijn. Mydriatica worden ook gebruikt bij sommige gevallen van oogontsteking.

Verschillende oogonderzoeken

Tijdens een uitgebreid oogonderzoek, zoals oftalmoscopie, gebruikt de oogarts mydriatica om de achterkant van het oog, waaronder het netvlies en de oogzenuw, gedetailleerd te inspecteren. Dit is belangrijk voor het stellen van diagnoses en het behandelen van aandoeningen zoals glaucoom, hypertensie (hoge bloeddruk), maculadegeneratie, netvliesloslating, en diabetes. De invloed van een hoge bloeddruk op oogaandoeningen kan aanzienlijk zijn.

Symptomen

Na de toediening van mydriatica kan de patiënt tijdelijk een brandend of stekend gevoel ervaren, wat meestal na enkele seconden vanzelf verdwijnt. De pupilverwijdende oogdruppels hebben meestal 20 tot 30 minuten nodig om volledig effect te sorteren. Personen met lichtgekleurde ogen (blauw, groen of lichtbruin) zijn vaak gevoeliger en de pupillen verwijden sneller dan bij mensen met donkergekleurde ogen (bruin). Gedurende de werking van de druppels kan de patiënt last hebben van lichtgevoeligheid (fotofobie) en moeite hebben met het scherpstellen op dichtbijzijnde objecten. De effecten van mydriatica duren meestal vier tot vierentwintig uur, hoewel bij sommige mensen, vooral bij kinderen, de effecten langer kunnen aanhouden. Dit is afhankelijk van het type druppels en de individuele reactie.

Tips voor het omgaan met mydriatica

Door mydriatica kan mydriasis (verwijding van de pupillen) optreden. Hierdoor kan de patiënt last krijgen van fel licht en verblinding. Het dragen van een zonnebril kan helpen om verblinding en lichtgevoeligheid (fotofobie) te verminderen. Vanwege tijdelijk wazig zicht is het raadzaam om vervoer naar huis te regelen, zodat de patiënt veilig kan reizen. Deze symptomen zijn doorgaans tijdelijk en zullen geleidelijk verdwijnen.

Complicaties

Sommige tijdelijke bijwerkingen van mydriatica kunnen onder andere ooglidzwellingen en rode ogen omvatten. Bij langdurig werkende mydriatica, zoals atropine, kunnen bijwerkingen optreden zoals koorts, zweten, prikkelbaarheid, een droge mond (xerostomie), roodheid in het gezicht, en een snelle hartslag. Bij ernstige bijwerkingen kan de oogarts besluiten om de dosis te verlagen. Atropine kan soms esotropie (binnenwaarts scheelzien) veroorzaken of verergeren. Zeer zelden kunnen er allergische reacties optreden, waaronder allergische reacties. Andere zeldzame bijwerkingen kunnen verwardheid, hallucinaties, jeukende huiduitslag, en epileptische aanvallen zijn.

Lees verder

• Oogdruppels en oogdruppelen: Tips en oogdruppelrichtlijnen
• Oogdruppels bij oogproblemen: Soorten, gebruik en adviezen
• Mydriasis: Verwijding van pupillen in oog (pupildilatatie)