OCT-onderzoek: Oogonderzoek - Netvliesscan

Optical Coherence Tomography (OCT) is een geavanceerde beeldvormingstechniek die dwarsdoorsneden van het oog maakt. Het OCT-apparaat genereert hoge-resolutie beelden van het netvlies en de macula (gele vlek). De macula speelt een cruciale rol in scherp zicht, essentieel voor activiteiten zoals lezen, gezichten herkennen en televisiekijken. OCT maakt gebruik van lichtgolven, vergelijkbaar met een echografie die geluidsgolven gebruikt, om gedetailleerde beelden van de netvliesstructuren te verkrijgen.

• Wat is een OCT-onderzoek?
• Voor wie is een OCT-onderzoek geschikt?
• Wat zijn de voordelen van een OCT-onderzoek?
• Veelgestelde vragen over OCT-onderzoek
• Werkwijze van het OCT-onderzoek
• Gebruik van het OCT-onderzoek
• Tijdens het OCT-onderzoek
• Na het onderzoek
• Praktische tips voor het omgaan met een OCT-onderzoek
• Zorg voor een ontspannen houding tijdens het onderzoek
• Volg de aanwijzingen van de arts op
• Wees voorbereid op het gebruik van oogdruppels
• Verwacht geen pijn of ongemak
• Plan voldoende tijd in voor het onderzoek
• Draag geen make-up voor het onderzoek
• Blijf kalm bij de eerste keer
• Zorg goed voor je ogen na het onderzoek
• Plan controleafspraken
• Houd je medische voorgeschiedenis bij de hand
• Overweeg een second opinion als dat nodig is
• Communiceer over je symptomen en zorgen
• Vraag naar de betekenis van de resultaten
• Gebruik je resultaten als een preventief hulpmiddel
• Zorg voor een gezonde levensstijl voor je ogen
• Beperk het gebruik van beeldschermen

Wat is een OCT-onderzoek?

Het Optical Coherence Tomography (OCT)-onderzoek is een geavanceerde beeldvormingstechniek die gebruikt wordt om gedetailleerde scans van het netvlies en andere structuren in het oog te maken. Het is een niet-invasief en pijnloos onderzoek dat veel wordt toegepast in de oogheelkunde.

Hoe werkt een OCT-scanner?
Een OCT-scanner maakt gebruik van lichtgolven om een dwarsdoorsnede van het netvlies te creëren. Hierdoor kan de oogarts de verschillende lagen van het netvlies analyseren en afwijkingen of aandoeningen vroegtijdig opsporen.

Wanneer wordt een OCT-onderzoek aanbevolen?
Een OCT-onderzoek wordt vaak aanbevolen bij patiënten met oogklachten, zoals wazig zicht, plotselinge zichtveranderingen of symptomen van oogaandoeningen zoals maculadegeneratie, glaucoom of diabetische retinopathie.

Voor wie is een OCT-onderzoek geschikt?

Een OCT-onderzoek is geschikt voor een breed scala aan patiënten, van jongeren tot ouderen, en wordt vaak gebruikt in preventieve oogzorg en bij de opvolging van chronische oogaandoeningen.

Preventieve toepassing
Het OCT-onderzoek kan preventief worden ingezet om vroegtijdige veranderingen in het netvlies te detecteren, zelfs voordat symptomen optreden. Dit is met name belangrijk bij patiënten met een verhoogd risico op netvliesaandoeningen.

Oogziekten en controle
Bij patiënten met bekende oogziekten zoals glaucoom of maculadegeneratie helpt een OCT-onderzoek om het verloop van de ziekte te monitoren en de effectiviteit van de therapie te evalueren.

Wat zijn de voordelen van een OCT-onderzoek?

Een OCT-onderzoek biedt tal van voordelen doordat het snel, nauwkeurig en niet-invasief is.

Snelle diagnose
Dankzij de gedetailleerde beelden kan de oogarts snel een diagnose stellen en indien nodig direct een behandelplan opstellen.

Begeleiding van behandelingen
Tijdens of na een behandeling kan een OCT-onderzoek worden ingezet om te controleren of de therapie effectief is, bijvoorbeeld na een injectie in het oog of een operatie.

Veelgestelde vragen over OCT-onderzoek

Patiënten hebben vaak vragen over de procedure, voorbereiding en veiligheid van een OCT-onderzoek.

Is een OCT-onderzoek veilig?
Ja, het onderzoek is volkomen veilig en veroorzaakt geen schade aan het oog. Het maakt gebruik van licht in plaats van straling.

Moet ik mij voorbereiden?
Voor een standaard OCT-onderzoek is doorgaans geen speciale voorbereiding nodig. In sommige gevallen kan het nodig zijn dat uw pupillen vooraf worden verwijd met druppels.

Werkwijze van het OCT-onderzoek

Optical Coherence Tomography maakt gebruik van infraroodlicht om dwarsdoorsneden van het oog te creëren. Het OCT-apparaat zendt deze lichtgolven via de pupil naar de retina, de medische term voor "netvlies". De lichtgolven worden door de verschillende lagen van het netvlies teruggekaatst naar het apparaat, dat vervolgens een dwarsdoorsnede van het netvlies genereert. Deze beelden zijn in verschillende kleuren weergegeven en maken het mogelijk om de netvliesstructuren in detail te visualiseren en metingen uit te voeren. De nieuwste ontwikkeling in OCT-technologie is de spectraal-domein OCT (SD-OCT), die nog gedetailleerdere beelden van netvliesstructuren biedt. Met de resultaten van een OCT kan de oogarts afwijkingen detecteren, hun locatie bepalen en de effectiviteit van behandelingen monitoren.

Gebruik van het OCT-onderzoek

Macula-afwijkingen
Bij vermoedelijke problemen met de macula (het centrale deel van het netvlies) kan een oogarts een OCT-onderzoek voorschrijven. Dit onderzoek helpt bij het opsporen van diverse aandoeningen van de macula, zoals:

• Maculadegeneratie: Veroudering en slijtage van de macula, vaak ouderdomsgebonden.
• Maculagat: Een gat in de macula, wat kan leiden tot verlies van scherp zicht.
• Maculaoedeem (vochtophoping): Vocht in de macula, zichtbaar bij diabetes mellitus, vaatverstoppingen of ontstekingen.
• Maculapucker (plooivorming): Een vliesje op de macula dat de visuele waarneming kan vervormen.

Zenuwvezellaag van de oogzenuw
OCT kan ook worden gebruikt om de dikte van de zenuwvezellaag van de oogzenuw te beoordelen, wat belangrijk is voor patiënten met glaucoom of neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose (een chronische auto-immuunaandoening van het centrale zenuwstelsel). Bij multiple sclerose kan de dikte van de binnenste netvlieslagen dunner zijn dan bij niet-MS-patiënten, vooral als de patiënt eerder neuritis optica heeft gehad (ontsteking van de oogzenuw).

Voorste deel van het oog
Een voorsegment-OCT maakt het mogelijk om het voorste deel van het oog te onderzoeken, inclusief het hoornvlies, het regenboogvlies (iris) en de voorste oogkamer. Dit helpt bij het detecteren van afwijkingen zoals hoornvliesdystrofieën of ontstekingen in de voorste oogkamer.

Tijdens het OCT-onderzoek

Het OCT-onderzoek duurt doorgaans vijf tot tien minuten en is voor de meeste patiënten niet belastend. Voorafgaand aan het onderzoek kunnen sommige patiënten pupilverwijdende druppels krijgen. Deze druppels, die na ongeveer vijftien minuten beginnen te werken, kunnen het zicht tijdelijk wazig maken voor drie tot vier uur (wazig gezichtsvermogen). Tijdens het onderzoek moet de patiënt in een stoel zitten, zijn kin op een steuntje plaatsen en zijn hoofd tegen een band drukken, vergelijkbaar met een standaard oogonderzoek. De patiënt moet naar een groen lampje (fixatiepunt) kijken terwijl het apparaat de beelden vastlegt. Het is toegestaan om af en toe te knipperen, maar de oogarts of assistent kan vragen om even niet te knipperen. Meestal worden meerdere foto’s van het oog gemaakt. Aangezien er geen direct contact met het oog is, voelt de patiënt niets van het onderzoek en zijn de laserstralen veilig.

Na het onderzoek

Na het OCT-onderzoek kunnen de pupilverwijdende druppels het zicht van de patiënt tijdelijk belemmeren. Hierdoor is het mogelijk dat de patiënt niet in staat is om zelf te rijden. Het is daarom aan te raden om voorafgaand aan het onderzoek vervoer naar huis te regelen.

Praktische tips voor het omgaan met een OCT-onderzoek

Een OCT-onderzoek is een niet-invasieve manier om gedetailleerde beelden van je ogen te maken en mogelijke oogproblemen vroegtijdig te detecteren. Hier zijn uitgebreide praktische tips om je voor te bereiden op het onderzoek en hoe je jezelf het beste kunt verzorgen na afloop.

Zorg voor een ontspannen houding tijdens het onderzoek

Het is belangrijk om tijdens het OCT-onderzoek zo ontspannen mogelijk te blijven. Dit helpt je om het onderzoek snel en zonder problemen te laten verlopen. Zorg ervoor dat je comfortabel zit en je kin op het steunpunt plaatst. Dit maakt het gemakkelijker voor de arts om een goed beeld van je ogen te krijgen.

Volg de aanwijzingen van de arts op

De arts zal je misschien vragen om je ogen op een specifiek punt te richten of even niet te knipperen tijdens de scan. Volg deze aanwijzingen nauwkeurig op. Dit helpt de arts om de meest gedetailleerde beelden van je oog te verkrijgen, wat belangrijk is voor een juiste diagnose.

Wees voorbereid op het gebruik van oogdruppels

In sommige gevallen zal de arts oogdruppels gebruiken om je pupillen tijdelijk te verwijden. Dit is nodig om een beter zicht te krijgen op de achterkant van je oog. Hoewel de druppels een paar uur kunnen duren, kun je tijdelijke bijwerkingen ervaren zoals wazig zien of verhoogde gevoeligheid voor licht. Het is handig om een zonnebril mee te nemen voor de terugreis, vooral als je buiten gaat.

Verwacht geen pijn of ongemak

Het OCT-onderzoek is pijnloos en ongemak is minimaal. Er is geen fysiek contact met je ogen, en je zult alleen de lichtflitsen ervaren die tijdens de scan plaatsvinden. Het kan enkele minuten duren, maar het is niet nodig om je zorgen te maken over pijn of ongemak.

Plan voldoende tijd in voor het onderzoek

Hoewel het OCT-onderzoek meestal snel is, kan het handig zijn om extra tijd in te plannen voor de afspraak, vooral als je oogdruppels nodig hebt. Het kan even duren voordat de druppels hun effect hebben, dus zorg ervoor dat je niet gehaast bent.

Draag geen make-up voor het onderzoek

Het is aan te raden om geen make-up, zoals oogmake-up of mascara, te dragen voor het OCT-onderzoek. Dit kan het onderzoek verstoren en het moeilijker maken om duidelijke beelden van je ogen te krijgen. Het is het beste om je oogmake-up een dag van tevoren of na het onderzoek aan te brengen.

Blijf kalm bij de eerste keer

Als dit je eerste keer is dat je een OCT-onderzoek ondergaat, kan het een beetje spannend zijn. Blijf kalm en stel vragen als iets onduidelijk is. De arts of optometrist zal je door het proces begeleiden en uitleggen wat er gebeurt.

Zorg goed voor je ogen na het onderzoek

Na het OCT-onderzoek kun je weer gewoon doorgaan met je dagelijkse activiteiten. Als je oogdruppels hebt gekregen om je pupillen te verwijden, kun je tijdelijk last hebben van wazig zien of verhoogde gevoeligheid voor licht. Het is goed om een zonnebril te dragen als je buiten bent. Dit helpt om je ogen te beschermen tegen fel licht.

Plan controleafspraken

Als je arts afwijkingen heeft opgemerkt tijdens het OCT-onderzoek, kan het nodig zijn om op regelmatige basis controleafspraken te plannen. Zorg ervoor dat je deze afspraken goed bijhoudt, zodat je arts je ogen op de lange termijn goed kan volgen. Het tijdig opsporen van oogziekten kan veel problemen voorkomen.

Houd je medische voorgeschiedenis bij de hand

Voor een nauwkeurige beoordeling van je ooggezondheid is het belangrijk dat je je medische voorgeschiedenis bij de arts vermeldt. Dit kan de arts helpen bij het interpreteren van de resultaten en het bepalen of er verdere onderzoeken of behandelingen nodig zijn.

Overweeg een second opinion als dat nodig is

Als je arts een aandoening of afwijking heeft vastgesteld tijdens het OCT-onderzoek, en je voelt je onzeker of hebt vragen, overweeg dan een second opinion van een andere specialist. Het is belangrijk om je gerustgesteld te voelen over je gezondheid, vooral als het om iets belangrijks als je ogen gaat.

Communiceer over je symptomen en zorgen

Als je symptomen hebt die je zorgen baren, zoals wazig zicht, pijn of het gevoel dat je ogen niet goed functioneren, vertel dit dan aan je arts voor het onderzoek. Dit kan hen helpen om gerichte beelden te maken en je gezondheid beter te beoordelen.

Vraag naar de betekenis van de resultaten

Na het OCT-onderzoek zal je arts je de resultaten uitleggen. Zorg ervoor dat je begrijpt wat de beelden betekenen en welke acties, indien nodig, er van jou verwacht worden. Dit kan variëren van het aanpassen van je levensstijl tot het volgen van een behandelingsplan of het plannen van verdere tests.

Gebruik je resultaten als een preventief hulpmiddel

Zie het OCT-onderzoek als een waardevol preventief hulpmiddel. Als er afwijkingen worden gevonden, kunnen er vroegtijdig stappen worden genomen om oogproblemen te behandelen of te monitoren. Het regelmatig uitvoeren van dit onderzoek kan helpen bij het behouden van je ooggezondheid op lange termijn.

Zorg voor een gezonde levensstijl voor je ogen

Naast het OCT-onderzoek is het belangrijk om een gezonde levensstijl te handhaven. Dit omvat een evenwichtig voedingspatroon met veel vitaminen die goed zijn voor je ogen, zoals vitamine A en C. Regelmatige lichaamsbeweging en het beschermen van je ogen tegen overmatige blootstelling aan de zon dragen ook bij aan een gezonde visie.

Beperk het gebruik van beeldschermen

Langdurig staren naar beeldschermen kan de gezondheid van je ogen beïnvloeden. Om te zorgen voor gezonde ogen, probeer het gebruik van computers, telefoons en andere schermen te beperken en neem regelmatig pauzes. De 20-20-20-regel is handig: elke 20 minuten, kijk 20 seconden naar iets dat 20 meter ver weg is.

Lees verder

• Biometrie: Onderzoek - Meting van de lenssterkte van de ogen
• Een oogonderzoek bij de oogarts: Screening naar oogziekten
• Electroretinografie (ERG): Onderzoek van netvlies (in oog)
• Fluorescentieangiografie (onderzoek bloedvaten netvlies)
• Maculadegeneratie: Stamceltherapie, netvliesprothese etc