Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Oogziekte

Meer dan negentig procent van de patiënten met leeftijdsgebonden maculadegeneratie krijgt te maken met de droge vorm, terwijl de andere patiënten een natte vorm ontwikkelen. Leeftijdsgebonden maculadegeneratie is de meest voorkomende oorzaak van een onomkeerbaar verlies van het gezichtsvermogen in de ontwikkelde wereld. Problemen met lezen en nachtblindheid zijn enkele symptomen van de oogziekte. In de vroege stadia is de oogarts in staat om drusen (witte of gele afzettingen) op het netvlies te detecteren. Naarmate droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie vordert, ontstaat een groter verlies van het centrale gezichtsvermogen. Dankzij het nemen van supplementen en enkele veranderingen in de levensstijl, is het mogelijk om de progressie van de oogziekte te vertragen.

• Natte maculadegeneratie
• Epidemiologie van oogziekte
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken: drusen op het netvlies
• Behandeling van progressief verlies van het gezichtsvermogen
• Prognose van oogaandoening
• Complicaties van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie
• Preventie

Natte maculadegeneratie

Er zijn twee soorten leeftijdsgebonden maculadegeneratie met name droog (atrofisch) en nat (neovasculair of exsudatief). Bij de natte vorm vormen zich abnormale bloedvaten onder het netvlies en groeien ze naar de macula toe. De nieuwe bloedvaten breken of bloeden sneller of lekken vloeistof, waarbij ze de macula beschadigen en deze opheffen en wegtrekken van de basis. Natte maculadegeneratie resulteert bijgevolg in een snel en ernstig verlies van het centrale gezichtsvermogen.

Epidemiologie van oogziekte

Het droge (atrofische) type treft ongeveer 80-90% van de patiënten met leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Oorzaken

De oorzaak van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is onbekend anno oktober 2020. Bij droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie vormen zich kleine witte of geelachtige afzettingen (drusen) op het netvlies, onder de macula. Dit fenomeen leidt tot een uitdunning en uitdroging van de macula, waardoor de macula zijn functie verliest en na verloop van tijd degenereert. Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een genetisch overgeërfde aandoening met een late aanvang.

Risicofactoren

Patiënten met droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie rapporteren meestal een familiegeschiedenis met een verminderd gezichtsvermogen op latere leeftijd. Roken en een hogere body-mass index zijn verder twee van de meest voorkomende andere omgevingsfactoren die onafhankelijk bijdragen aan de toename van het risico op het ontwikkelen van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Er is verder een verband tussen droge maculadegeneratie en de ziekte van Alzheimer.

Symptomen

Meestal begint leeftijdsgebonden maculadegeneratie als het droge type en bij 10-20% van de patiënten ontwikkelt dit zich verder naar het natte type. De droge vorm kent meestal een langzamer progressief verloop dan het natte type. Leeftijdsgebonden maculadegeneratie komt altijd aan beide ogen tot stand, maar verloopt niet noodzakelijk in hetzelfde tempo in beide ogen. Het is daarom mogelijk om het natte type in het ene oog en het droge type in het andere te ervaren. Patiënten met droge maculadegeneratie hebben vaak problemen met nachtzicht (nachtblindheid) en visusproblemen bij veranderende lichtomstandigheden. Patiënten rapporteren eveneens leesproblemen en problemen met het herkennen van gezichten door de oogaandoening. Vaak komen ook visuele schommelingen tot stand. Dit houdt in dat de patiënt dagen ervaart met een slecht gezichtsvermogen terwijl dit op andere dagen lijkt te zijn verbeterd. Het zien van vervormde beelden (metamorfopsie) komt af en toe tot stand en dan vooral wanneer de atrofie langzaam vordert.

Diagnose en onderzoeken: drusen op het netvlies

De oogarts voert een funduscopie (oogonderzoek van de achterkant van het oog) uit. In de vroege stadia van de oogafwijking bemerkt hij de drusen op het netvlies zonder significant verlies van het gezichtsvermogen. Een OCT-scan (netvliesscan) en een oculaire coherentie tomografie-angiografie (OCTA) van het netvlies zijn soms ook nuttig. Af en toe zet de oogarts een biopsie en histologisch onderzoek in. Een fundusfotografie (foto's van de achterkant van het oog), fundus autofluorescentie, OCT-scan en elektroretinografie zijn nuttige beeldvormende onderzoeken om de ziekteprogressie op te volgen.

Behandeling van progressief verlies van het gezichtsvermogen

Zodra droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie het gevorderde stadium bereikt heeft, is er anno oktober 2020 geen enkele vorm van behandeling om een verder verlies van het gezichtsvermogen te voorkomen. Het is wel mogelijk om de progressie van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie te vertragen of de oogziekte zelf te voorkomen door voedingssupplementen te nemen met een specifieke hooggedoseerde formulering van:

• 500 mg vitamine C
• 400 IE vitamine E
• 10 mg luteïne
• 2 mg zeaxanthine
• 80 mg zink
• 2 mg koper

Een ooggezonde voeding speelt een belangrijke rol in de voorkoming van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Een speciale filterbril of contactlenzen die blauw licht blokkeren vormen een effectieve oplossing voor de uitgestelde donkere aanpassing en om de ogen te beschermen tegen direct zonlicht. Stoppen met roken is bovendien aanbevolen. Tot slot zijn regelmatige opvolgbezoeken bij de oogarts nodig.

Prognose van oogaandoening

De vooruitzichten voor deze oogziekte zijn significant beter dan voor natte leeftijdsgebonden maculadegeneratie. De patiënten ervaren gestaag maar langzaam een verminderde gezichtsscherpte. Het is voorts normaal dat andere problemen met het gezichtsvermogen optreden (bijvoorbeeld een verlies van vermogen om zich snel aan veranderende lichtomstandigheden aan te passen of een verlies van contrastgevoeligheid). Verder is het gebruikelijk dat het gezichtsvermogen van dag tot dag schommelt.

Complicaties van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie

De belangrijkste complicatie van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is de ontwikkeling van de droge naar de natte vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Preventie

Preventie van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie kan helpen bij het verminderen van het risico op deze aandoening. De volgende strategieën kunnen nuttig zijn:

• Gezonde voeding: Het eten van een dieet rijk aan groenten, fruit, vis en volle granen kan helpen de gezondheid van de ogen te ondersteunen en het risico op maculadegeneratie te verminderen.
• Oogonderzoeken: Regelmatige oogonderzoeken bij een oogarts kunnen helpen bij de vroege opsporing van maculadegeneratie en andere oogproblemen.
• Bescherming tegen UV-stralen: Het dragen van zonnebrillen met UV-bescherming kan helpen om de ogen te beschermen tegen schadelijke zonnestralen.
• Stoppen met roken: Roken verhoogt het risico op maculadegeneratie. Het stoppen met roken kan de kans op het ontwikkelen van deze aandoening verminderen.



Lees verder

• Natte maculadegeneratie: Lekkende nieuwe bloedvaten in oog
• Drusen van de oogzenuw: Gezichtsvelduitval in de ogen
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Centraal zicht vervaagt
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Preventie van oogziekte
• Maculadegeneratie: Luteïneverrijkte eieren remmen oogziekte