Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Oogziekte

Meer dan negentig procent van de patiënten met leeftijdsgebonden maculadegeneratie krijgt te maken met de droge vorm, terwijl de andere patiënten een natte vorm ontwikkelen. Leeftijdsgebonden maculadegeneratie is de meest voorkomende oorzaak van een onomkeerbaar verlies van het gezichtsvermogen in de ontwikkelde wereld. Problemen met lezen en nachtblindheid zijn enkele symptomen van de oogziekte. In de vroege stadia is de oogarts in staat om drusen (witte of gele afzettingen) op het netvlies te detecteren. Naarmate droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie vordert, ontstaat een groter verlies van het centrale gezichtsvermogen. Dankzij het nemen van supplementen en enkele veranderingen in de levensstijl, is het mogelijk om de progressie van de oogziekte te vertragen.

• Natte maculadegeneratie
• Epidemiologie van oogziekte
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken: drusen op het netvlies
• Behandeling van progressief verlies van het gezichtsvermogen
• Prognose van oogaandoening
• Complicaties van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie
• Preventie
• Praktische omgangstips voor droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie
• Aanpassingen voor visuele ondersteuning
• Gezonde leefstijl voor ooggezondheid
• Misvattingen rond droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is hetzelfde als de natte vorm van maculadegeneratie
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie kan niet worden vertraagd
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie veroorzaakt altijd blindheid
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie komt alleen voor bij ouderen
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is niet gerelateerd aan andere gezondheidsproblemen
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een zeldzame aandoening
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is niet behandelbaar

Natte maculadegeneratie

Er zijn twee soorten leeftijdsgebonden maculadegeneratie met name droog (atrofisch) en nat (neovasculair of exsudatief). Bij de natte vorm vormen zich abnormale bloedvaten onder het netvlies en groeien ze naar de macula toe. De nieuwe bloedvaten breken of bloeden sneller of lekken vloeistof, waarbij ze de macula beschadigen en deze opheffen en wegtrekken van de basis. Natte maculadegeneratie resulteert bijgevolg in een snel en ernstig verlies van het centrale gezichtsvermogen.

Epidemiologie van oogziekte

Het droge (atrofische) type treft ongeveer 80-90% van de patiënten met leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Oorzaken

De oorzaak van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is onbekend anno oktober 2020. Bij droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie vormen zich kleine witte of geelachtige afzettingen (drusen) op het netvlies, onder de macula. Dit fenomeen leidt tot een uitdunning en uitdroging van de macula, waardoor de macula zijn functie verliest en na verloop van tijd degenereert. Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een genetisch overgeërfde aandoening met een late aanvang.

Risicofactoren

Patiënten met droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie rapporteren meestal een familiegeschiedenis met een verminderd gezichtsvermogen op latere leeftijd. Roken en een hogere body-mass index zijn verder twee van de meest voorkomende andere omgevingsfactoren die onafhankelijk bijdragen aan de toename van het risico op het ontwikkelen van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie. Er is verder een verband tussen droge maculadegeneratie en de ziekte van Alzheimer.

Symptomen

Meestal begint leeftijdsgebonden maculadegeneratie als het droge type en bij 10-20% van de patiënten ontwikkelt dit zich verder naar het natte type. De droge vorm kent meestal een langzamer progressief verloop dan het natte type. Leeftijdsgebonden maculadegeneratie komt altijd aan beide ogen tot stand, maar verloopt niet noodzakelijk in hetzelfde tempo in beide ogen. Het is daarom mogelijk om het natte type in het ene oog en het droge type in het andere te ervaren. Patiënten met droge maculadegeneratie hebben vaak problemen met nachtzicht (nachtblindheid) en visusproblemen bij veranderende lichtomstandigheden. Patiënten rapporteren eveneens leesproblemen en problemen met het herkennen van gezichten door de oogaandoening. Vaak komen ook visuele schommelingen tot stand. Dit houdt in dat de patiënt dagen ervaart met een slecht gezichtsvermogen terwijl dit op andere dagen lijkt te zijn verbeterd. Het zien van vervormde beelden (metamorfopsie) komt af en toe tot stand en dan vooral wanneer de atrofie langzaam vordert.

Diagnose en onderzoeken: drusen op het netvlies

De oogarts voert een funduscopie (oogonderzoek van de achterkant van het oog) uit. In de vroege stadia van de oogafwijking bemerkt hij de drusen op het netvlies zonder significant verlies van het gezichtsvermogen. Een OCT-scan (netvliesscan) en een oculaire coherentie tomografie-angiografie (OCTA) van het netvlies zijn soms ook nuttig. Af en toe zet de oogarts een biopsie en histologisch onderzoek in. Een fundusfotografie (foto's van de achterkant van het oog), fundus autofluorescentie, OCT-scan en elektroretinografie zijn nuttige beeldvormende onderzoeken om de ziekteprogressie op te volgen.

Behandeling van progressief verlies van het gezichtsvermogen

Zodra droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie het gevorderde stadium bereikt heeft, is er anno oktober 2020 geen enkele vorm van behandeling om een verder verlies van het gezichtsvermogen te voorkomen. Het is wel mogelijk om de progressie van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie te vertragen of de oogziekte zelf te voorkomen door voedingssupplementen te nemen met een specifieke hooggedoseerde formulering van:

• 500 mg vitamine C
• 400 IE vitamine E
• 10 mg luteïne
• 2 mg zeaxanthine
• 80 mg zink
• 2 mg koper

Een ooggezonde voeding speelt een belangrijke rol in de voorkoming van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Een speciale filterbril of contactlenzen die blauw licht blokkeren vormen een effectieve oplossing voor de uitgestelde donkere aanpassing en om de ogen te beschermen tegen direct zonlicht. Stoppen met roken is bovendien aanbevolen. Tot slot zijn regelmatige opvolgbezoeken bij de oogarts nodig.

Prognose van oogaandoening

De vooruitzichten voor deze oogziekte zijn significant beter dan voor natte leeftijdsgebonden maculadegeneratie. De patiënten ervaren gestaag maar langzaam een verminderde gezichtsscherpte. Het is voorts normaal dat andere problemen met het gezichtsvermogen optreden (bijvoorbeeld een verlies van vermogen om zich snel aan veranderende lichtomstandigheden aan te passen of een verlies van contrastgevoeligheid). Verder is het gebruikelijk dat het gezichtsvermogen van dag tot dag schommelt.

Complicaties van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie

De belangrijkste complicatie van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is de ontwikkeling van de droge naar de natte vorm van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.

Preventie

Preventie van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie kan helpen bij het verminderen van het risico op deze aandoening. De volgende strategieën kunnen nuttig zijn:

• Gezonde voeding: Het eten van een dieet rijk aan groenten, fruit, vis en volle granen kan helpen de gezondheid van de ogen te ondersteunen en het risico op maculadegeneratie te verminderen.
• Oogonderzoeken: Regelmatige oogonderzoeken bij een oogarts kunnen helpen bij de vroege opsporing van maculadegeneratie en andere oogproblemen.
• Bescherming tegen UV-stralen: Het dragen van zonnebrillen met UV-bescherming kan helpen om de ogen te beschermen tegen schadelijke zonnestralen.
• Stoppen met roken: Roken verhoogt het risico op maculadegeneratie. Het stoppen met roken kan de kans op het ontwikkelen van deze aandoening verminderen.

• Praktische omgangstips voor droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD) is een oogaandoening die het centrale zicht beïnvloedt, vooral bij ouderen. Het leidt tot geleidelijke afname van het vermogen om details te zien, wat het dagelijks functioneren kan beïnvloeden.

• Aanpassingen voor visuele ondersteuning

• Mensen met droge AMD kunnen visuele hulpmiddelen gebruiken, zoals vergrootglazen, speciale leeslampen en software voor visuele vergroting, om activiteiten zoals lezen en schrijven gemakkelijker te maken. Het verbeteren van het contrast op elektronische apparaten kan ook nuttig zijn. Lichten in huis moeten helder en zonder verblinding zijn, en het gebruik van grote lettertypes op apparaten kan het dagelijks leven vergemakkelijken.
• Patiënten kunnen ook baat hebben bij het dragen van zonnebrillen met UV-bescherming om verdere schade aan de ogen te voorkomen.

• Gezonde leefstijl voor ooggezondheid

• Een evenwichtig voedingspatroon, rijk aan antioxidanten, zoals vitamine C, vitamine E, zink, en omega-3-vetzuren, kan helpen de progressie van droge AMD te vertragen. Het stoppen met roken is essentieel, aangezien roken het risico op het ontwikkelen van AMD aanzienlijk verhoogt. Regelmatige controle bij een oogarts is belangrijk om de toestand van de ogen te volgen en tijdig behandelingsopties te overwegen.

• Misvattingen rond droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD) is een aandoening die vaak verkeerd begrepen wordt. Er heersen verschillende misvattingen die ervoor zorgen dat patiënten of hun naasten de ernst en de behandelopties van de aandoening niet goed inschatten. Deze misvattingen kunnen het ziektebeheer beïnvloeden en leiden tot verkeerde verwachtingen of onjuiste behandelingskeuzes. Het is belangrijk om deze misverstanden te verhelderen, zodat patiënten een beter inzicht krijgen in hun situatie en de juiste stappen kunnen ondernemen voor een optimale zorg en welzijn.

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is hetzelfde als de natte vorm van maculadegeneratie

• Een veelvoorkomende misvatting is dat droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie hetzelfde is als de natte vorm van maculadegeneratie. Dit is echter niet het geval. De droge vorm is meestal minder ernstig in de beginfase, maar kan na verloop van tijd ernstiger worden. De natte vorm daarentegen wordt gekarakteriseerd door de groei van abnormale bloedvaten in het oog, wat leidt tot sneller zichtverlies. Het is belangrijk om te begrijpen dat hoewel beide vormen leiden tot verlies van het centrale gezichtsvermogen, de behandeling en vooruitzichten sterk verschillen. Bij droge LMD zijn er momenteel geen genezende behandelingen, terwijl er voor natte LMD meer behandelingsopties zijn, zoals injecties of lasertherapie.

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie kan niet worden vertraagd

• Veel patiënten geloven dat droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie niet kan worden vertraagd of gestopt, maar dit is niet helemaal waar. Hoewel er geen genezing voor de aandoening is, zijn er wel manieren om de progressie te vertragen. Het aanpassen van het voedingspatroon kan bijvoorbeeld helpen. Wetenschappelijk onderzoek suggereert dat voedingsstoffen zoals antioxidanten en omega-3 vetzuren een positieve invloed kunnen hebben op het behoud van het gezichtsvermogen. Het is dus belangrijk om een evenwichtig voedingspatroon te volgen, evenals regelmatige controleafspraken om de voortgang van de aandoening te monitoren. Er zijn ook behandelingen in de experimentele fase die potentieel gunstig kunnen zijn.

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie veroorzaakt altijd blindheid

• Een andere misvatting is dat droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie altijd leidt tot volledige blindheid. Hoewel het centrale gezichtsvermogen aangetast kan worden, is het zeldzaam dat iemand volledig blind wordt door deze aandoening. In de meeste gevallen wordt het perifere gezichtsvermogen behouden, wat betekent dat mensen nog steeds kunnen navigeren in hun omgeving, hoewel hun vermogen om details te zien, zoals gezichten of tekst, verminderd kan zijn. De mate van zichtverlies verschilt per patiënt en hangt af van de ernst en het verloop van de aandoening. Sommige patiënten blijven jarenlang een redelijk gezichtsvermogen behouden, terwijl anderen sneller achteruitgaan.

• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie komt alleen voor bij ouderen

• Hoewel droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie vaker voorkomt bij ouderen, betekent dit niet dat jongere mensen immuun zijn voor de aandoening. Er zijn gevallen waarbij de aandoening zich op jongere leeftijd ontwikkelt, vooral als er een genetische aanleg aanwezig is. Erfelijke factoren kunnen het risico verhogen, hoewel de aandoening meestal op latere leeftijd verschijnt. Het is belangrijk om regelmatig oogonderzoeken te ondergaan, zelfs als je nog relatief jong bent, vooral als je een familiegeschiedenis van LMD hebt. Vroegtijdige detectie kan helpen om de aandoening in een vroeg stadium aan te pakken en mogelijke complicaties te voorkomen.

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is niet gerelateerd aan andere gezondheidsproblemen

• Veel mensen denken dat droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie een geïsoleerd probleem is, maar in werkelijkheid kunnen andere gezondheidsproblemen het risico verhogen. Bijvoorbeeld, diabetes mellitus kan bijdragen aan het ontwikkelen van maculadegeneratie, evenals hoge bloeddruk en roken. Deze aandoeningen kunnen de bloedvaten in het oog beschadigen, waardoor het risico op maculadegeneratie toeneemt. Het is dus essentieel om een gezonde levensstijl te behouden, niet alleen voor het behoud van het gezichtsvermogen, maar ook voor het algemeen welzijn. Het monitoren van je gezondheid door middel van bloedonderzoeken en controleafspraken is van groot belang om complicaties te vermijden.

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een zeldzame aandoening

• Veel patiënten denken ten onrechte dat droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie een zeldzame aandoening is, maar in werkelijkheid komt het veel vaker voor dan vaak wordt gedacht. Het is een van de belangrijkste oorzaken van gezichtsverlies bij ouderen, en de prevalentie neemt toe naarmate de bevolking veroudert. Naarmate mensen ouder worden, is het risico op het ontwikkelen van LMD aanzienlijk hoger. Door de vergrijzing van de bevolking zal het aantal gevallen van droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie waarschijnlijk toenemen, waardoor het belangrijk is om bewustzijn te creëren over de aandoening en preventieve maatregelen te nemen.

• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie is niet behandelbaar

• Een veelvoorkomende misvatting is dat droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie niet behandelbaar is. Hoewel er geen genezing is, zijn er verschillende benaderingen die kunnen helpen bij het beheersen van de aandoening. Zoals eerder vermeld, kunnen voedingsaanpassingen, waaronder het verhogen van de inname van antioxidanten en omega-3 vetzuren, een belangrijke rol spelen in het behouden van het gezichtsvermogen. Verder kan het stoppen met roken en het controleren van andere gezondheidsrisico's zoals hoge bloeddruk en diabetes mellitus helpen de progressie van de aandoening te vertragen. Het is belangrijk om te blijven zoeken naar nieuwe behandelopties en deel te nemen aan klinische onderzoeken voor toekomstige therapieën.



Lees verder

• Natte maculadegeneratie: Lekkende nieuwe bloedvaten in oog
• Drusen van de oogzenuw: Gezichtsvelduitval in de ogen
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Centraal zicht vervaagt
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Preventie van oogziekte
• Maculadegeneratie: Luteïneverrijkte eieren remmen oogziekte