Enterovirussen: Virale infecties met griepachtige symptomen

Enterovirussen zijn een groep virussen die meestal milde virale infecties met griepachtige symptomen en koorts veroorzaken. Vooral jonge kinderen zijn getroffen door een enterovirusinfectie. De virale infectie behoeft meestal geen medische behandeling, maar af en toe is een ondersteunende behandeling door de arts wel noodzakelijk. De virussen zijn echter ook in staat om het centrale zenuwstelsel te infecteren, en dan krijgt de patiënt wel te maken met een ernstig ziektebeeld.

• Soorten enterovirussen
• Verspreiding van virale infectie
• Risicofactoren van infectie met enterovirus
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van virale infecties
• Preventie van enterovirusinfecties

Soorten enterovirussen

Het enterovirus is een lid van de picornavirusfamilie, dat ook het poliovirus, het coxsackievirus, het echovirus, hepatitis A, het rhinovirus en het aphthovirus (de veroorzaker van hand-, voet-, en mondziekte) omvat. Het enterovirus genus omvat het poliovirus, coxsackievirus A en B, echovirus, enterovirus en anderen.

Verspreiding van virale infectie

De verspreiding van enterovirussen verloopt door contact met secreties, zoals speeksel, sputum of slijm, door direct contact met een geïnfecteerde patiënt of door contact met de ontlasting van een geïnfecteerde patiënt. Soms gebeurt de overdracht ook van moeder op kind tijdens de bevalling.

Risicofactoren van infectie met enterovirus

Enterovirussen zijn wereldwijd de meest voorkomende virussen. Enterovirusinfecties komen voor in alle menselijke populaties. Iedereen krijgt te maken met een symptomatische ziekte veroorzaakt door een enterovirus. Meer dan 80% van de enterovirusinfecties komen voor bij kinderen jonger dan vijftien jaar en dan vooral bij baby's jonger dan één jaar. Patiënten die ernstigere symptomen ontwikkelen, zijn patiënten met onderliggende gezondheidsproblemen, zwangere vrouwen, pasgeborenen of te vroeg geboren baby's, en patiënten met een verkoudheid of ondervoeding. Enterovirusinfecties komen het hele jaar door voor, maar komen vaker tot uiting in de zomer en herfst in gematigde streken. De prevalentie van enterovirusinfecties is tot slot groter in situaties van armoede, overbevolking en een slechte persoonlijke hygiëne.

Symptomen

De overgrote meerderheid (meer dan negentig procent) van de patiënten die geïnfecteerd zijn met het enteroviruss heeft geen symptomen. De tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de symptomen bedraagt drie tot zes dagen. Patiënten met symptomen ervaren een breed scala aan milde tot ernstige tekenen zoals koorts, ademhalingssymptomen, griepachtige symptomen, spierpijn, een huiduitslag, een longontsteking, de ziekte van Bornholm (virale infectie met pijn op de borst), acute hemorragische conjunctivitis (oogbindvliesontsteking), diarree, keelpijn en letsels en blaasjes in de mond, op de handen en de voeten.

Diagnose en onderzoeken

Enterovirussen diagnosticeert de arts meestal klinisch door het beoordelen van de klachten van een patiënt. De arts besluit meestal om geen verdere onderzoeken in te zetten. Alleen bij patiënten met ernstige tekenen is een monster van sputum, slijm of speeksel nodig. Dit monster stuurt de arts naar een laboratorium voor verdere analyse, wat dan mogelijk de aanwezigheid van het enterovirus bevestigt.

Behandeling

Meestal is de virale infectie mild en dan is er geen medische behandeling vereist. De behandeling is meestal ondersteunend, gericht op het verlichten van de symptomen. Verder moeten patiënten er voor zorgen dat ze voldoende gehydrateerd blijven door genoeg vocht (liefst water) te drinken. Patiënten met meer ernstige infecties hebben meer intensieve zorgen nodig. De arts schrijft enkel antibiotica voor als naast het enterovirus een secundaire bacteriële infectie aanwezig is.

Prognose

De meeste patiënten met een enterovirusinfectie herstellen zonder problemen en hebben geen medische behandeling nodig.

Complicaties van virale infecties

De meeste ziekten die ontstaan door enterovirussen, zijn mild van aard. Af en toe ontwikkelen zich echter ernstige aandoeningen bij bepaalde patiënten, waaronder hersenaandoeningen zoals een hersenvliesontsteking of een hersenontsteking. Ook verlamming komt voor, bijvoorbeeld door een infectie van het Enterovirus-D68. Verder komen hartaandoeningen (myopericarditis), een longontsteking en hepatitis (een leverontsteking) mogelijk voor als complicatie. Ook verspreiden de virussen zich mogelijk naar andere organen zoals de milt, de lever, het beenmerg, de huid en het hart.

Preventie van enterovirusinfecties

Er zijn anno oktober 2020 geen vaccins tegen enterovirussen, buiten dan een vaccin tegen polio. Het naleven van een goede hygiëne is essentieel om het risico van besmetting te verminderen. De patiënt moet bijvoorbeeld de handen veelvuldig wassen (goede handhygiëne). Verder houdt hij een zakdoek of tissue voor de mond wanneer de patiënt hoest of niest.

Lees verder

• Enterovirus D68: Virale infectie met griepachtige symptomen
• Hand-, voet- en mondziekte: Aandoening bij jonge kinderen