Echovirusinfectie: Virale infectie met ECHO-virus

Het ECHO-virus (echovirus) is de afkorting voor Enteric Cytopathic Human Orphan (ECHO). Echovirussen zijn een groep virussen die in verschillende lichaamsdelen milde tot ernstige infecties en een huiduitslag kunnen veroorzaken. Meestal zijn de symptomen mild en dan verdwijnt de infectie vanzelf, maar soms treden levensbedreigende complicaties op en is een ziekenhuisbehandeling met medicatie noodzakelijk. Het hanteren van een goede hygiëne vormt de sleutel tot het verminderen van het risico op het krijgen van een echovirusinfectie.

• Epidemiologie van echovirussen
• Oorzaken van virale infectie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van echovirusinfectie
• Prognose van infectie met ECHO-virus
• Complicaties van echovirusinfecties
• Preventie infectie door echovirus

Epidemiologie van echovirussen

Patiënten van alle leeftijden zijn mogelijk kwetsbaar voor echovirusinfecties. Echo-virussen zijn wereldwijd te vinden en tasten mensen van alle rassen, etniciteiten en culturen aan. Bij patiënten jonger dan twintig jaar zijn jongens vaker dan meisjes getroffen, maar voor patiënten ouder dan twintig jaar is er geen geslachtsvoorkeur. Kinderen onder de leeftijd van vijftien jaar zijn gevoeliger voor een infectie met het ECHO-virus. In landen en regio's met een gematigd klimaat bereikt de infectie tot slot vaak een piek in de zomer en de herfst

Oorzaken van virale infectie

Het echovirus is één van de verschillende families van virussen die het maagdarmkanaal aantast. Alle virussen die het spijsverteringskanaal aantasten, zijn gekend als ‘enterovirussen’. Deze infecties komen vaak voor en dan vooral in de zomer en de herfst. De verspreiding van het virus gebeurt door:

• aanraking van besmette oppervlakten
• contact met besmette ontlasting, speeksel of slijm
• direct contact met een geïnfecteerde patiënt
• inademing van luchtdeeltjes van een geïnfecteerde patiënt.

Symptomen

De symptomen van een infectie met het ECHO-virus zijn afhankelijk van de infectieplaats, de leeftijd en gezondheid van de patiënt, de immuunstatus van de patiënt en bestaan uit één of meer van volgende milde tot ernstige tekenen:

• een hogere luchtweginfectie
• een huiduitslag
• een longontsteking
• herpangina (milde virale infectie met blaasjes in de mond en keel)
• keelpijn
• kroep (ademhalingsproblemen en een harde, blaffende hoest)
• meningitis: infectie die de membranen van de hersenen en het ruggenmerg bedekken met ernstige hoofdpijn, een stijve nek, veranderingen in de mentale toestand, koorts en koude rillingen, misselijkheid en braken, een overgevoeligheid voor licht (fotofobie)
• pericarditis (infectie van de hartspier of de zakachtige bedekking rond het hart met pijn op de borst)
• ziekte van Bornholm (virale infectie met pijn op de borst)

Diagnose en onderzoeken

Meestal is de infectie mild en dan gebeuren er geen diagnostische onderzoeken naar de aanwezigheid van het echovirus. Het ECHO-virus is opspoorbaar via:

• een bloedonderzoek
• een keeluitstrijkje
• een ontlastingsonderzoek
• een rectale cultuur
• een ruggenprik (onderzoek van het hersenvocht)

Verder zijn afhankelijk van de locatie van het virus nog verdere beeldvormende onderzoeken nuttig zoals een röntgenfoto, een echocardiografie (onderzoek van het hart door middel van geluidsgolven) en elektrocardiografie (meting van de elektrische activiteit van het hart).

Behandeling van echovirusinfectie

ECHO-virusinfecties verdwijnen bijna altijd vanzelf. Er zijn geen specifieke geneesmiddelen beschikbaar om het virus te bestrijden. De immuunsysteembehandeling IVIG (intraveneus immunoglobuline) helpt patiënten met een verzwakt immuunsysteem die lijden aan ernstige ECHO-virusinfecties. Deze behandeling gebeurt in een ziekenhuis.

Prognose van infectie met ECHO-virus

Patiënten met de minder ernstige vormen van de ziekte herstellen volledig zonder behandeling. Wanneer organen zoals het hart zijn geïnfecteerd, ontstaan soms ernstige complicaties die af en toe leiden tot de dood.

Complicaties van echovirusinfecties

Ernstige infecties met ECHO-virussen komen veel minder vaak voor, maar veroorzaken soms aanzienlijke schade. Een ECHO-virus veroorzaakt namelijk soms virale meningitis (ontsteking van het weefsel rond de hersenen en het ruggenmerg) of virale encefalitis (ontsteking van de hersenen). Verlamming en neurologische complicaties komen soms ook tot stand. Hartinfecties zoals myocarditis (ontsteking van de hartspier) en pericarditis zijn verder ook potentieel dodelijk, terwijl de meeste andere soorten infecties vanzelf verbeteren. Voorts treden mogelijk zwangerschapscomplicaties op bij vrouwen met een echovirusinfectie. De organen van de baby zijn namelijk af en toe (ernstig) aangetast. Andere complicaties zijn afhankelijk van de plaats en ernst van de infectie.

Preventie infectie door echovirus

Er zijn geen specifieke preventieve maatregelen beschikbaar voor het voorkomen van ECHO-virusinfecties. Een vaccin is anno oktober 2020 niet beschikbaar voor het voorkomen van een echovirusinfectie. Het is echter wel mogelijk om via enkele maatregelen het risico op het verkrijgen van een infectie met het ECHO-virus te verminderen:

• altijd goed de handen te wassen (goede handhygiëne), vooral wanneer een persoon in contact is geweest met zieke patiënten
• oppervlakken (vloeren, muren, enzovoort) altijd goed reinigen en desinfecteren
• zorgen voor goede sanitaire voorzieningen, schoon en drinkbaar water en schone leefomstandigheden