Kroep: Virale infectie met blaffende hoest bij kinderen

Kroep (laryngotracheobronchitis) is een hogere luchtweginfectie die voornamelijk bij kinderen optreedt. Door de infectie raakt de luchtweg ontstoken, wat leidt tot een karakteristieke ‘blaffende’ hoest. In de meeste gevallen ontstaan milde symptomen die goed thuis behandeld kunnen worden door het kind gerust te stellen, voldoende te laten drinken en pijnstillers te geven. Bij ernstige ademnood, blauwzucht of andere ernstige tekenen is echter een spoedbehandeling vereist. Over het algemeen zijn de vooruitzichten voor kinderen met kroep uitstekend en herstellen ze spontaan binnen enkele dagen. Er zijn ook maatregelen die kunnen helpen om de kans op het krijgen van deze virale infectie te verkleinen.

• Epidemiologie van kroep
• Oorzaken van kroep
• Virale oorzaken
• Verspreiding
• Symptomen van kroep
• Milde symptomen
• Ernstige symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van kroep
• Prognose van kroep
• Complicaties van kroep
• Preventie van kroep

Epidemiologie van kroep

Kroep komt het vaakst voor bij kinderen tussen de zes maanden en drie jaar oud. De aandoening is zeldzaam bij kinderen ouder dan zes jaar. De meeste gevallen doen zich voor in de late herfst en vroege winter. Jongens worden iets vaker getroffen dan meisjes. Kroep wordt niet beïnvloed door vaccinatie op jonge leeftijd, hoewel de symptomen in bepaalde gevallen kunnen overlappen met andere luchtweginfecties die door vaccinaties worden voorkomen.

Oorzaken van kroep

Virale oorzaken

Kroep wordt meestal veroorzaakt door een virale infectie. Verschillende virussen kunnen kroep veroorzaken, waaronder:

• adenovirus
• coronavirus
• echovirus
• enterovirus (met griepachtige symptomen)
• humaan bocavirus
• influenzavirus (griep)
• metapneumovirus
• reovirus
• respiratoir syncytieel virus (RSV)
• rhinovirus
• zelden: mazelenvirus, herpes simplex-virus, varicella

Zeer zelden kan kroep ook veroorzaakt worden door een bacteriële infectie. Veel kinderen die besmet raken met virussen die kroep kunnen veroorzaken, ontwikkelen geen kroep maar vertonen symptomen van een verkoudheid.

Verspreiding

Kroep is besmettelijk, vooral in de eerste paar dagen van de ziekte. De verspreiding gebeurt voornamelijk via druppeltjes die vrijkomen bij niezen of hoesten. Het virus kan ook via aangetaste oppervlakken en objecten, zoals speelgoed, worden overgedragen wanneer een kind geïnfecteerd slijm aanraakt.

Symptomen van kroep

Kroep is een acute infectie van het bovenste ademhalingssysteem die de luchtwegen, de stembanden en de luchtpijp aantast. De meeste virale oorzaken van kroep hebben een incubatietijd van 24-72 uur tussen blootstelling aan het virus en het ontstaan van de eerste symptomen. De symptomen verschijnen vaak 's nachts of verergeren tijdens de nacht.

Milde symptomen

In de beginfase ervaart het kind vaak koorts (38-39 °C, maar soms hoger), milde heesheid, keelpijn, een loopneus en andere verkoudheidsklachten. Binnen één tot twee dagen ontwikkelen zich de kenmerkende symptomen van kroep, zoals een blaffende hoest en een ruw, raspend geluid bij het inademen, bekend als stridor. Deze symptomen ontstaan door zwelling van de stembanden en de luchtpijp, wat leidt tot vernauwing van de luchtwegen en bemoeilijkte ademhaling. Tekenen van uitdroging kunnen ook optreden, waaronder slaperigheid, een droge mond en minder plassen.

Ernstige symptomen

Bij een klein percentage van de patiënten kunnen de luchtwegen ernstig aangetast raken, wat leidt tot progressieve ademhalingsproblemen. Deze ernstige ademhalingsproblemen vereisen spoedbehandeling in het ziekenhuis. Tekenen van ernstige ademhalingsproblemen zijn onder andere:

• ademnood (ernster dan de luidruchtige ademhaling)
• blauwachtige verkleuring van de huid of lippen (cyanose)
• snelle ademhaling
• ernstige uitdroging: droge of plakkerige mond, weinig of geen tranen bij het huilen, verzonken ogen, dorst, minder plassen
• luidruchtige, hoge ademhalingsgeluiden (stridor) bij zowel in- als uitademen
• kwijlen
• slikproblemen

Diagnose en onderzoeken

De arts observeert de ademhaling van de patiënt en luistert met een stethoscoop naar de ademhalingsgeluiden (auscultatie). In sommige gevallen kunnen röntgenfoto's of andere onderzoeken nodig zijn om andere aandoeningen uit te sluiten, zoals:

• acute epiglottitis (levensbedreigende ontsteking van het strotklepje)
• bacteriële tracheïtis (ontsteking van de luchtpijp)
• een ingeademd vreemd lichaam
• ernstige allergische reacties (anafylaxie)

Behandeling van kroep

Zelfzorgmaatregelen zijn meestal voldoende om kroep effectief te behandelen. Medische behandeling is zelden noodzakelijk.

Zelfzorg
Het geruststellen van het kind is cruciaal voor de behandeling van kroep, omdat huilen kan leiden tot krampachtige hoestaanvallen. Troost en kalmte helpen om de onrust van het kind te verminderen. Het creëren van koele, vochtige lucht in huis door een raam open te zetten of een luchtbevochtiger te gebruiken, kan de zwelling van de stembanden verminderen en de ademhaling vergemakkelijken. Het kind ademt ook beter als het rechtop gehouden wordt. Roken in de nabijheid van het kind moet absoluut worden vermeden. Paracetamol en ibuprofen kunnen nuttig zijn voor het verlichten van pijn en het verlagen van koorts. Aspirine moet worden vermeden omdat het risico op het Reye-syndroom verhoogt, een ernstige aandoening die zwelling van de lever en de hersenen kan veroorzaken. Het gebruik van decongestiva (om zwelling van de neusslijmvliezen te verminderen), hoestonderdrukkende middelen en medicijnen tegen verkoudheid wordt meestal niet aanbevolen, omdat ze niet effectief zijn bij kinderen en soms ongewenste bijwerkingen kunnen hebben. Het is belangrijk dat het kind voldoende vloeistof binnenkrijgt om uitdroging te voorkomen.

Professionele medische zorg
Als de symptomen langer dan drie tot vijf dagen aanhouden of verergeren, kan de arts corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) voorschrijven om ontstekingen in de luchtwegen te verminderen. Epinefrine kan effectief zijn in het verminderen van luchtwegontsteking, maar de effecten zijn doorgaans tijdelijk. Antibiotica worden zelden voorgeschreven omdat ze niet effectief zijn tegen virale infecties, de meest voorkomende oorzaak van kroep. Antibiotica worden alleen gebruikt als er sprake is van een bacteriële infectie die bijdraagt aan kroep.

Prognose van kroep

Kroep verdwijnt doorgaans binnen drie tot zes dagen nadat de symptomen zijn begonnen, waardoor de prognose over het algemeen uitstekend is. Bij een klein percentage van de patiënten is een ziekenhuisopname voor intensievere behandeling nodig. Ongeveer 1% tot 2% van de patiënten die in het ziekenhuis worden opgenomen, heeft zo ernstige ademhalingsproblemen dat mechanische ventilatie of pediatrische intensive care noodzakelijk kan zijn.

Complicaties van kroep

Kroep kan verschillende complicaties met zich meebrengen, vooral als de aandoening ernstig is of niet tijdig wordt behandeld. Mogelijke complicaties zijn:

• Ernstige ademhalingsproblemen: In ernstige gevallen kan de zwelling van de luchtwegen zo ernstig zijn dat het kind ernstige ademhalingsproblemen krijgt, wat kan leiden tot hypoxie (lage zuurstofniveaus in het bloed) of ademhalingsstilstand. Dit kan medische interventie zoals mechanische ventilatie vereisen.
• Cyanose: Dit is een blauwachtige verkleuring van de huid of lippen door een tekort aan zuurstof in het bloed, wat kan optreden bij ernstige ademhalingsproblemen.
• Uitdroging: Door verhoogd ademhalen en verminderde vochtinname kan ernstige uitdroging optreden, wat kan leiden tot verlaagde urineproductie, droge mond, en verzonken ogen.
• Secundaire infecties: Kinderen met kroep kunnen vatbaarder zijn voor secundaire bacteriële infecties zoals tracheïtis (ontsteking van de luchtpijp) of epiglottitis (ontsteking van het strotklepje), vooral als het immuunsysteem al verzwakt is door de virale infectie.
• Reye-syndroom: Hoewel zeldzaam, kan het onterecht gebruik van aspirine bij kinderen met kroep leiden tot het Reye-syndroom, een ernstige aandoening die de lever en hersenen aantast.

Preventie van kroep

Kroep is het meest besmettelijk in de eerste paar dagen van de ziekte. Het is raadzaam om baby's en kinderen thuis te houden totdat de koorts verdwenen is en ze zich beter voelen. Regelmatig handen wassen (goede handhygiëne) is essentieel om de verspreiding van de infectie te voorkomen. Vermijd ook nauw contact met personen die een luchtweginfectie hebben. Daarnaast is het verstandig om kinderen te laten vaccineren tegen difterie (bacteriële infectie van de keel en luchtwegen), Haemophilus influenzae type b (Hib) en mazelen. Dit kan beschermen tegen enkele van de gevaarlijkste vormen van kroep.

Lees verder

• Stridor: Gierende, piepende ademhaling
• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest