Coronavirus: Virale infecties door coronavirussen

Coronavirussen zijn veelvoorkomende virussen waarmee de meeste mensen gedurende hun leven in aanraking komen, vaak al op jonge leeftijd. Deze virussen veroorzaken meestal milde tot matige infecties van de bovenste luchtwegen, die vaak gepaard gaan met symptomen van een verkoudheid. In sommige gevallen kunnen coronavirussen echter ernstigere aandoeningen van de lagere luchtwegen veroorzaken. Symptomen van een coronavirusinfectie kunnen onder andere een verstopte neus, mondademhaling, keelpijn, een droge keel, mondzweren, hoesten en niezen omvatten. Rust, enkele thuisremedies en medicijnen kunnen helpen om de symptomen van de meeste luchtweginfecties veroorzaakt door coronavirussen te verlichten. Preventieve maatregelen kunnen ook helpen om de kans op besmetting te verkleinen en de verspreiding van het virus te beperken.

• Oorzaken van coronavirusinfectie
• Aandoeningen veroorzaakt door coronavirussen
• Mild en matig
• Ernstig

Oorzaken van coronavirusinfectie

Coronavirussen (CoV) zijn middelgrote, omhulde RNA-virussen die behoren tot de Coronaviridae-familie. Ze hebben een kenmerkend kroonachtig uiterlijk op elektronenmicrofoto's, wat de naam van het virus verklaart. Humane pathogene coronavirussen omvatten HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-HKU1, HCoV-NL63, het Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS-CoV) en het Middle-East Respiratory Syndrome (MERS-CoV). Coronavirussen verspreiden zich via de lucht (door hoesten of niezen), door nauw persoonlijk contact of door het aanraken van besmette oppervlakken waarna men de ogen, mond of neus aanraakt.

Aandoeningen veroorzaakt door coronavirussen

Humane coronavirussen (hCoV's) kunnen worden onderverdeeld in laagpathogene en hoogpathogene coronavirussen. De meeste infecties door deze virussen leiden tot milde tot matige aandoeningen van de bovenste luchtwegen.

Mild en matig

De laagpathogene CoV's infecteren de bovenste luchtwegen (neus, sinussen en keel) en veroorzaken milde luchtwegaandoeningen, zoals:

• een keelontsteking
• een verkoudheid / zomerverkoudheid
• kroep (virale infectie met blaffende hoest bij kinderen)

Ernstig

Soms kunnen patiënten ernstige infecties ontwikkelen door hoogpathogene hCoV's. Deze virussen infecteren voornamelijk de lagere luchtwegen (luchtpijp en longen) en kunnen leiden tot ernstige aandoeningen zoals longontsteking. Risicogroepen voor ernstige infecties zijn onder andere baby's, oudere volwassenen en mensen met een zwak immuunsysteem:

• het humaan coronavirus 229E (HCoV-229E)
• het humaan coronavirus HKU1
• het humaan coronavirus NL63 (HCoV-NL63, New Haven coronavirus)
• het humaan coronavirus OC43 (HCoV-OC43)
• het Middle-East Respiratory Syndrome (MERS): Het Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-CoV) werd in 2012 ontdekt als de oorzaak van ernstige luchtwegaandoeningen bij mensen.
• het Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS): Het coronavirus SARS-CoV veroorzaakte een wereldwijde uitbraak van het Severe Acute Respiratory Syndrome (SARS) in 2003.
• het nieuwe coronavirus (SARS-CoV-2), verantwoordelijk voor COVID-19[/ITEM]

In zeldzame gevallen kan een coronavirusinfectie ook het centrale zenuwstelsel aantasten, wat kan leiden tot aandoeningen zoals acute gedissemineerde encefalomyelitis of multiple sclerose.

COVID-19 (SARS-CoV-2, coronavirus disease 2019)
Oorzaken en verspreiding
De eerste uitbraak van COVID-19 werd in december 2019 in Wuhan, China, vastgesteld. Het virus verspreidde zich snel naar andere provincies in China en wereldwijd. De overdracht van het virus van mens op mens via druppeltjes bij het ademen of hoesten, of door nauw contact, werd bevestigd in januari 2020 in Guangdong, China. Het virus kan ook besmettelijk zijn tijdens de incubatieperiode. Dieren die voor voedsel worden verkocht, worden verdacht als reservoir of tussenpersoon, omdat veel van de eerste patiënten werknemers van de Huanan Seafood Market waren en dus intensief contact met dieren hadden.

Risicofactoren
Het risico op overdracht van COVID-19 is verhoogd wanneer mensen in contact komen met speeksel van een besmette persoon of dicht bij deze persoon zijn tijdens hoesten, niezen of praten. Risicofactoren voor infectie zijn onder andere:

• het hebben van een intieme partner die besmet is
• samenwonen met iemand die besmet is
• thuiszorg verlenen aan iemand met COVID-19[/ITEM]

Symptomen
De incubatietijd voor COVID-19 bedraagt doorgaans tussen de twee en tien dagen. De symptomen kunnen omvatten:

• koorts
• vermoeidheid
• een droge hoest
• kortademigheid
• ademnood
• longontsteking
• nierfalen
• in ernstige gevallen: overlijden[/ITEM]

De meeste patiënten met COVID-19 hebben ook onderliggende aandoeningen zoals hypertensie (hoge bloeddruk), diabetes mellitus (suikerziekte) of hart- en vaatziekten.

Behandeling
Anno augustus 2024 zijn er verschillende goedgekeurde vaccins tegen COVID-19 beschikbaar, en specifieke antivirale behandelingen zoals Paxlovid en molnupiravir kunnen worden voorgeschreven. Symptomatische behandeling omvat het nemen van pijnstillers en koortsverlagende medicijnen. Voor kinderen jonger dan 19 jaar wordt aspirine afgeraden wegens het risico op het Reye-syndroom. Ibuprofen en paracetamol zijn veilige alternatieven. Het gebruik van een luchtbevochtiger of warme douches kan keelpijn en hoesten verlichten. Patiënten dienen voldoende vocht in te nemen, thuis te blijven en voldoende rust te nemen. Bij ernstige symptomen kan zuurstofondersteuning nodig zijn. De arts biedt ondersteunende zorg voor andere symptomen.

Complicaties
Risicogroepen
Complicaties komen vaker voor bij:

• ouderen
• patiënten die kankerbehandeling ondergaan
• patiënten met onbehandelde aandoeningen zoals diabetes mellitus (suikerziekte), nierziekte of leverziekte
• patiënten met bepaalde hartaandoeningen
• patiënten met ernstig overgewicht
• patiënten met immuunsysteemaandoeningen zoals HIV
• patiënten met longaandoeningen zoals COPD (chronisch obstructief longlijden) en astma
• patiënten met een voorgeschiedenis van ernstige longinfecties of eerdere ziekenhuisopnames wegens longontsteking

Preventie en bescherming
Preventieve maatregelen tegen COVID-19 omvatten het regelmatig wassen van handen, het dragen van een mondmasker, en het vermijden van nauwe contacten met zieke mensen. Vaccinatie is een van de belangrijkste maatregelen om ernstige ziekte en ziekenhuisopname te voorkomen. Het is ook belangrijk om regelmatig de gezondheidstoestand te monitoren en advies van een zorgverlener te volgen.

Samenvatting
Coronavirussen omvatten een groep virussen die meestal milde tot matige luchtweginfecties veroorzaken, maar ook ernstige aandoeningen kunnen veroorzaken zoals longontsteking en COVID-19. Het huidige coronavirus SARS-CoV-2 veroorzaakt COVID-19, een ziekte die wereldwijd verspreid is en kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen en complicaties, vooral bij risicogroepen. Preventie, vaccinatie, en tijdige behandeling zijn cruciaal om de verspreiding van coronavirussen te beheersen en ernstige gevolgen te voorkomen.

Lees verder

• COVID-19: Complicaties van coronavirusinfectie
• Verkoudheid: Milde infectie met symptomen aan neus en keel
• Middle-East Respiratory Syndrome (MERS): Luchtweginfectie
• Bronchiolitis: Luchtweginfectie met ademhalingsproblemen
• Luchtwegaandoeningen met hoesten en verstopte neus