Middle-East Respiratory Syndrome (MERS): Luchtweginfectie

Het Middle-East Respiratory Syndrome (MERS) is een ernstige luchtweginfectie veroorzaakt door een virus dat vermoedelijk via dieren wordt verspreid. Patiënten ervaren een breed scala aan symptomen die in ernst kunnen variëren. Typische symptomen zijn koorts, hoesten en kortademigheid. Vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of chronische aandoeningen kan de ziekte een ernstige of zelfs fatale afloop hebben. Ongeveer één op de drie patiënten overlijdt aan MERS. Er bestaat geen vaccin tegen deze virale infectieziekte, maar ondersteunende behandeling kan de ernst van de symptomen verminderen. Preventieve maatregelen kunnen helpen om de verspreiding van MERS te voorkomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken van Middle-East Respiratory Syndrome
• MERS-coronavirus
• Verspreiding van het virus
• Risicogroepen voor de (ernstige) luchtweginfectie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van MERS
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van virale infectieziekten

Epidemiologie

Het Middle-East Respiratory Syndrome werd voor het eerst gemeld in september 2012 in het Midden-Oosten. Tot augustus 2024 zijn er wereldwijd 2.499 laboratoriumbevestigde gevallen van MERS-CoV-infectie gerapporteerd, met 858 sterfgevallen (34,3% sterfte) in 27 landen, waarvan het merendeel uit Saudi-Arabië (2.106 gevallen, 780 sterfgevallen). Er hebben zich verschillende grote uitbraken van mens-op-mens transmissie voorgedaan, waaronder de uitbraken in Riyadh en Jeddah in 2014 en in Zuid-Korea in 2015.

Oorzaken van Middle-East Respiratory Syndrome

MERS-coronavirus

Het Middle-East Respiratory Syndrome wordt veroorzaakt door het MERS-coronavirus (MERS-CoV). Dit virus werd voor het eerst geïdentificeerd in Saudi-Arabië in 2012 en heeft zich sindsdien verspreid naar vele andere landen. Hoewel het virus voornamelijk door reizigers uit het Midden-Oosten wordt verspreid, zijn er ook gevallen gemeld bij mensen die geen direct contact hebben gehad met de regio. Het MERS-CoV is een lid van de coronavirusfamilie, vergelijkbaar met het SARS-virus, maar vertoont belangrijke verschillen. Het virus komt voor bij dromedarissen en is ook aangetroffen bij vleermuizen. Wetenschappers vermoeden dat het virus van dieren naar mensen is overgedragen, maar verder onderzoek is nodig om de precieze oorsprong te bevestigen.

Verspreiding van het virus

Het MERS-virus verspreidt zich voornamelijk via druppelinfecties, zoals hoesten of niezen, en door direct contact met geïnfecteerde kamelen of met geïnfecteerde mensen. Zorgverleners die patiënten met MERS behandelen, moeten extra voorzorgsmaatregelen nemen om besmetting te voorkomen. Er zijn gevallen gerapporteerd van patiënten die geen direct contact hadden met geïnfecteerde kamelen of mensen, wat suggereert dat er mogelijk andere routes van overdracht zijn, zoals via het maagdarmkanaal. Dit werd gesuggereerd door een studie die in november 2017 werd gepubliceerd in ‘Science Advances’.

Risicogroepen voor de (ernstige) luchtweginfectie

Mensen met een verzwakt immuunsysteem of chronische aandoeningen lopen een verhoogd risico op ernstige complicaties door MERS. Risicogroepen zijn onder andere:

• Kinderen jonger dan 12 jaar
• Ouderen ouder dan 65 jaar
• Patiënten met chronische longaandoeningen
• Patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte)
• Patiënten met immuunstoornissen
• Patiënten met nierziekten
• Zwangere vrouwen

Symptomen

De incubatietijd van MERS varieert meestal tussen de vijf en veertien dagen, hoewel afwijkingen mogelijk zijn. De symptomen kunnen lijken op die van een verkoudheid en omvatten vaak:

• Koorts
• Koude rillingen
• Hoesten
• Lichaamspijnen
• Keelpijn
• Hoofdpijn
• Misselijkheid
• Loopneus

Minder vaak voorkomende symptomen zijn onder andere:

• Bloed ophoesten (hemoptoe)
• Kortademigheid
• Diarree
• Braken

Patiënten met ernstige symptomen kunnen ernstige luchtweginfecties ontwikkelen, vooral als ze al ziek of verzwakt zijn.

Diagnose en onderzoeken

Mensen die recent naar Saudi-Arabië hebben gereisd en binnen twee weken na thuiskomst symptomen ontwikkelen, moeten een arts raadplegen. De symptomen van MERS overlappen vaak met die van andere aandoeningen, wat de diagnose bemoeilijkt. De arts kan een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto) maken om afwijkingen te identificeren. De resultaten van deze beelden kunnen afwijkend zijn bij MERS-patiënten. Omdat MERS een meldingsplichtige infectieziekte is, moet de arts de bevindingen doorgeven aan de gemeentelijke gezondheidsdienst.

Behandeling van MERS

De behandeling van MERS-CoV is vergelijkbaar met die van SARS, hoewel de virussen verschillende eigenschappen hebben. Patiënten met MERS kunnen zuurstoftherapie nodig hebben. In ernstige gevallen zijn mechanische beademing en intensieve zorgondersteuning noodzakelijk. Tot augustus 2024 is er geen specifiek medicijn beschikbaar voor de behandeling van MERS. De behandeling is voornamelijk ondersteunend en gericht op het verlichten van symptomen en het ondersteunen van de patiënt op basis van hun medische toestand.

Prognose

• De prognose voor MERS varieert afhankelijk van de ernst van de ziekte en de onderliggende gezondheidstoestand van de patiënt.
• Het sterftecijfer voor MERS is ongeveer 30-40%, hoewel dit kan variëren.
• Bij patiënten met een milde vorm van MERS kan het herstel goed verlopen, maar ernstige gevallen kunnen leiden tot langdurige gezondheidsproblemen of overlijden.

Complicaties

• Longontsteking (pneumonie): Vaak aanwezig en kan ernstig zijn.
• Nierfalen: Kan optreden bij ernstige gevallen en kan noodzaak tot dialyse met zich meebrengen.
• Sepsis: Een levensbedreigende complicatie die kan ontstaan als gevolg van een ernstige infectie.
• Acute Respiratoire Distress Syndroom (ARDS): Ernstige ademhalingsproblemen die intensieve zorg vereisen.
• Hartaandoeningen: In zeldzame gevallen kunnen er hartcomplicaties optreden.

Preventie van virale infectieziekten

Er is momenteel geen vaccin beschikbaar voor MERS. Preventieve maatregelen zijn cruciaal om de verspreiding van de infectie te verminderen. Deze maatregelen omvatten:

• Regelmatig de handen wassen met water en zeep gedurende minimaal twintig seconden (goede handhygiëne). Als zeep en water niet beschikbaar zijn, gebruik dan een handdesinfecterend middel op basis van alcohol.
• Bij hoesten of niezen de neus en mond bedekken met een tissue en deze direct in de vuilnisbak weggooien.
• Vermijden om met ongewassen handen de ogen, neus en mond aan te raken.
• Vermijden van het delen van persoonlijke voorwerpen zoals kussens, eetgerei of handdoeken met geïnfecteerde personen.
• Regelmatig reinigen en desinfecteren van vaak aangeraakte oppervlakken zoals speelgoed en deurknoppen.
• Na contact met kamelen, de handen grondig wassen.
• Geen rauwe kamelenmelk of kamelenurine drinken en ervoor zorgen dat (kamelen)vlees goed doorbakken is.

Lees verder

• Coronavirus: Virale infecties door coronavirussen
• Door vleermuizen overgedragen virussen: Soorten infecties