Middle-East Respiratory Syndrome (MERS): Luchtweginfectie

Het Middle-East Respiratory Syndrome (MERS) is een ernstige luchtweginfectie die het gevolg is van een virus dat vermoedelijk verspreid wordt via dieren. Patiënten ervaren hierbij variabele symptomen die tevens variëren in ernst. Koorts, hoesten en kortademigheid zijn enkele typerende symptomen. Vooral bij zwakke en (chronisch) zieke patiënten kent de ziekte vaak een dodelijk verloop. Circa één op de drie patiënten komt te overlijden door MERS. Een ondersteunende behandeling is nodig voor patiënten die lijden aan het Middle-East Respiratory Syndrome. Voor de virale infectieziekte bestaat geen vaccin maar enkele preventieve adviezen helpen om MERS te voorkomen.

• Epidemiologie
• Oorzaken van Middle-East Respiratory Syndrome
• MERS-coronavirus
• Verspreiding van het virus
• Risicogroepen voor de (ernstige) luchtweginfectie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van MERS
• Preventie van virale infectieziekte

Epidemiologie

De ziekte werd voor het eerst gemeld in september 2012 in het Midden-Oosten. Tussen april 2012 en december 2019 werden 2499 door laboratoriumonderzoek bevestigde gevallen van MERS-CoV-infectie, waaronder 858 sterfgevallen (34,3% sterfte), gerapporteerd door 27 landen aan de WHO, waarvan het merendeel werd gemeld door Saudi-Arabië (2106 gevallen, 780 gevallen). sterfgevallen). Er hebben zich grote uitbraken van overdracht van mens op mens voorgedaan, de grootste in Riyadh en Jeddah in 2014 en in Zuid-Korea in 2015.

Oorzaken van Middle-East Respiratory Syndrome

MERS-coronavirus

Het Middle-East Respiratory Syndrome Coronavirus (MERS-coronavirus of MERS-CoV) is verantwoordelijk voor de aandoening. Dit virus werd voor het eerst gerapporteerd in Saoedi-Arabië in 2012 en vervolgens verspreid naar vele landen. De verspreiding van de virale infectie is vooral tot stand gekomen door reizigers die teruggekomen zijn van een vakantie naar het Midden-Oosten (Middle-East). Het MERS-coronavirus is net zoals het SARS-virus een coronavirus, maar ze zijn toch verschillend met ook andere eigenschappen. De oorsprong van het virus is niet bekend anno december 2020. Het komt wel voor bij dromedariskamelen en het is ook al ontdekt bij een vleermuis. Wetenschappers vermoeden bijgevolg dat het virus afkomstig is van dieren, maar meer onderzoek is nodig om dit te bevestigen.

Verspreiding van het virus

De verspreiding van het virus gebeurt via druppelinfectie (hoesten of niezen) en via nauw contact met geïnfecteerde kamelen alsook met geïnfecteerde patiënten. Hieronder valt ook de verzorging van patiënten met MERS, waardoor zorgverleners speciale voorzorgsmaatregelen moeten nemen om een besmetting te voorkomen. Niettemin zijn in de literatuur reeds patiënten gerapporteerd die geen contact hebben gehad met geïnfecteerde patiënten of kamelen. Het menselijke maagdarmkanaal dient mogelijk als alternatieve route voor het MERS-virus. Dit meldde een onderzoek waarvan de resultaten verschenen in ‘Science Advances’ in november 2017.

Risicogroepen voor de (ernstige) luchtweginfectie

Vooral (chronisch) zieke en zwakke mensen met weinig weerstand zijn getroffen door de ziekte, of ervaren ernstige symptomen van MERS. Dit omvat volgende risicogroepen:

• kinderen jonger dan 12 jaar
• ouderen ouder dan 65 jaar
• patiënten met chronische longaandoeningen
• patiënten met diabetes mellitus (suikerziekte)
• patiënten met immuunstoornissen
• patiënten met nierziekten
• zwangere vrouwen

Symptomen

De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de besmetting en het tot uiting komen van de tekenen) van MERS is niet precies bekend. De incubatietijd varieert tussen de vijf tot veertien dagen, maar uitzonderingen zijn mogelijk. De meest voorkomende symptomen van de luchtweginfectie lijken op een verkoudheid en omvatten koorts, koude rillingen, hoesten, lichaamspijnen, keelpijn, hoofdpijn, misselijkheid en een loopneus. Minder vaak voorkomende symptomen zijn onder meer bloed ophoesten (hemoptoe), kortademigheid, diarree en braken. Vooral reeds zieke of zwakke patiënten lijden aan ernstige klachten van de luchtweginfectie.

Diagnose en onderzoeken

Mensen die naar Saoedi-Arabië reizen en binnen twee weken na thuiskomst klachten krijgen, krijgen het advies om een huisarts te raadplegen. De symptomen komen vaak voor bij een groot aantal andere aandoeningen, hetgeen het voor de arts niet eenvoudig maakt om een diagnose te stellen. De arts maakt bijgevolg een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto). Hieruit blijkt dat de resultaten afwijkend zijn voor alle patiënten met MERS. De arts geeft vervolgens deze informatie door aan de gemeentelijke gezondheidsdienst aangezien MERS een meldingsplichtige infectieziekte is.

Behandeling van MERS

MERS-CoV wordt net zoals SARS door een coronavirus veroorzaakt. Hoewel de virussen toch verschillende eigenschappen hebben, is de behandeling gelijklopend. Net zoals SARS hebben patiënten met MERS-CoV vaak zuurstoftherapie nodig. Patiënten met ernstige symptomen hebben mechanische beademing en intensieve zorgondersteuning nodig. Geen enkel medicijn is in december 2017 effectief voor de behandeling van het Middle-East Respiratory Syndrome. Daarom is een ondersteunende behandeling nodig die gebaseerd is op de individuele medische toestand van de patiënt.

Preventie van virale infectieziekte

Een vaccin voor MERS is niet beschikbaar anno oktober 2020. Wel zijn enkele preventieve maatregelen voorhanden om het oplopen van een besmetting te verminderen. Mensen moeten namelijk vaak de handen wassen met water en zeep gedurende minimaal twintig seconden (goede handhygiëne). Dit geldt voor iedereen, ook voor jonge kinderen. Is zeep en water niet aanwezig, dan is het belangrijk om een handdesinfecterend middel op basis van alcohol te gebruiken. Bij het hoesten of niezen is het verstandig om de neus en mond met een doekje te bedekken. Dit doekje belandt na het hoesten of niezen meteen in de vuilnisbak. Met vuile handen is het verder uit den boze om de ogen, de neus en de mond aan te raken. Het virus verspreidt zich via nauw contact. Kussen, hoofdkussens of eetgerei of andere persoonlijke voorwerpen gebruiken van een zieke patiënt is bijgevolg geen goed idee. Vaak aangeraakte oppervlakken zoals speelgoed en deurknoppen moeten mensen verder goed reinigen en desinfecteren. Kamelen zijn de vermoedelijke verspreider van het virus. Na het aanraken van deze dieren is het dan ook van essentieel belang om de handen grondig te wassen. Andere adviezen zijn om geen rauwe kamelenmelk of kamelenurine te drinken. Mensen moeten ook steeds goed letten op een goede voedselverwerking. (Kamelen)vlees moet bijgevolg steeds goed doorbakken zijn.

Lees verder

• Coronavirus: Virale infecties door coronavirussen
• Door vleermuizen overgedragen virussen: Soorten infecties