Bronchiolitis: Luchtweginfectie met ademhalingsproblemen

Bronchiolitis is een respiratoire aandoening die de kleinste luchtwegen in de longen, de bronchioli, aantast. Deze kleine, vertakkende luchtwegen regelen de luchtstroom in de longen. Wanneer ze geïnfecteerd of beschadigd raken, kunnen ze opzwellen of verstopt raken, wat de toevoer van zuurstof belemmert. De aandoening is meestal het gevolg van een virale infectie, hoewel andere oorzaken ook mogelijk zijn. De prognose van bronchiolitis is over het algemeen goed, vooral bij tijdige en adequate behandeling.

• Epidemiologie bronchiolitis
• Oorzaken en indeling: Virale bronchiolitis en bronchiolitis obliterans
• Symptomen: Longen en luchtwegen - Ademhalingsproblemen en hoesten
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling met medicatie
• Prognose
• Complicaties
• Preventie en ondersteuning
• Preventieve maatregelen
• Ondersteuning en educatie

Epidemiologie bronchiolitis

Bronchiolitis komt voornamelijk voor bij baby’s van drie tot negen maanden oud, maar kan ook bij volwassenen optreden. De piekincidentie van infecties door het respiratoir syncytieel virus (RSV), een belangrijke oorzaak van bronchiolitis, valt in de wintermaanden (november tot maart). De prevalentie is vaak hoger in stedelijke gebieden. Er is geen relevante informatie gevonden over de relatie tussen bronchiolitis en seksuele voorkeuren.

Oorzaken en indeling: Virale bronchiolitis en bronchiolitis obliterans

Bij bronchiolitis zijn de kleinste luchtwegen in de longen (bronchioli) gezwollen en hoopt zich slijm (sputum) op. De aandoening kan door verschillende oorzaken ontstaan, waarbij virale infecties de meest voorkomende oorzaak zijn.

Er zijn twee hoofdtypen bronchiolitis:

Virale bronchiolitis
Virale bronchiolitis komt vooral voor bij zuigelingen onder de twee jaar. Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is vaak de oorzaak, vooral tijdens de wintermaanden. Andere virussen zoals adenovirussen en influenzavirussen kunnen ook bronchiolitis veroorzaken. De symptomen beginnen vaak als een milde bovenste luchtweginfectie en ontwikkelen zich vervolgens tot ernstigere ademhalingsproblemen.

Bronchiolitis obliterans
Bronchiolitis obliterans, ook bekend als "obliteratieve bronchiolitis," is een zeldzamere en ernstigere vorm van de aandoening die vaak bij volwassenen voorkomt. Het kan optreden na luchtweginfecties, blootstelling aan chemische stoffen zoals ammoniak, bleekmiddel of chloor, en als bijwerking van bepaalde medicijnen. Andere risicofactoren zijn bindweefselziekten, hart-, beenmerg- of longtransplantaties. Deze vorm van bronchiolitis leidt tot littekenvorming en permanente vernauwing van de luchtwegen.

Symptomen: Longen en luchtwegen - Ademhalingsproblemen en hoesten

De symptomen van bronchiolitis kunnen variëren van mild tot ernstig. Bij zuigelingen begint bronchiolitis meestal als een milde bovenste luchtweginfectie, zoals een verkoudheid. Binnen twee tot drie dagen kunnen de symptomen verergeren en ademhalingsproblemen ontstaan. Kenmerken van bronchiolitis bij zuigelingen zijn:

• Piepende ademhaling (wheezing)
• Kortademigheid (dyspneu)
• Snelle ademhaling (tachypneu)
• Hoesten
• Verstopte neus en loopneus
• Blauwe verkleuring van de huid (cyanose) door zuurstoftekort
• Koorts en vermoeidheid

Bij ernstige gevallen kan de huid blauw verkleuren, wat onmiddellijke medische aandacht vereist. De arts kan ook intercostale intrekkingen waarnemen, waarbij de spieren tussen de ribben samentrekken tijdens het ademhalen. Bij bronchiolitis obliterans verschijnen de symptomen meestal binnen twee weken tot meer dan een maand na blootstelling aan chemische stoffen.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek luistert de arts naar de borstkas met een stethoscoop (auscultatie). Typische bevindingen kunnen piepende, ratelende en krakende geluiden zijn (reutels), die duiden op luchtwegobstructie en slijmophoping.

Diagnostisch onderzoek
Diagnostische onderzoeken kunnen het volgende omvatten:

• Bloedgasanalyses
• Radiografisch onderzoek van de borstkas (thoraxfoto)
• Cultuur of monster van neusvloeistof om het veroorzakende virus te identificeren
• Longfunctieonderzoek en spirometrie om de ademhalingscapaciteit te evalueren

Differentiële diagnoses
Differentiële diagnoses voor bronchiolitis omvatten:

• Hoogtegerelateerde aandoeningen
• Apneu
• Aspiratiepneumonitis
• Aspiratiesyndromen
• Astma
• Chlamydia pneumonieën
• Chronisch obstructief longlijden (COPD)
• Bacteriële, Mycoplasma- of virale longontsteking (pneumonie)
• Bronchiomalacie
• Pneumothorax (klaplong)
• Hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart)
• Inslikken van een vreemd voorwerp
• Kartagener-syndroom
• Kinkhoest (bacteriële infectie met hoesten en ademnood)
• Longoedeem (vocht in de longen door linkerhartfalen)
• Mucoviscidose
• Gastro-oesofageale reflux (brandend maagzuur door maaginhoud die terugvloeit naar de slokdarm)
• Tracheomalacie
• Sepsis (bloedvergiftiging: overdreven reactie van het immuunsysteem op ziektekiemen)

Behandeling met medicatie

Virale bronchiolitis
Bronchiolitis is vaak mild en de meeste zuigelingen herstellen spontaan. Bij ernstige gevallen kan behandeling nodig zijn om de symptomen te verlichten, zoals ademhalingsproblemen en piepende ademhaling. Antibiotica zijn niet effectief tegen virale infecties. Behandeling omvat meestal ondersteunende zorg, zoals het verhogen van vochtinname, zorgen voor voldoende rust en vermijden van roken in de nabijheid van de patiënt. Bij ernstige ademhalingsproblemen kan ziekenhuisopname nodig zijn, met zuurstoftherapie en intraveneuze vloeistoffen als mogelijke behandelingen.

Bronchiolitis obliterans
Bronchiolitis obliterans is moeilijk te genezen. Behandelopties kunnen corticosteroïden omvatten om ontsteking en slijm in de longen te verminderen. Zuurstoftherapie en medicatie om het immuunsysteem te ondersteunen zijn soms nodig. Ademhalingsoefeningen kunnen nuttig zijn, en in sommige gevallen is een longtransplantatie noodzakelijk.

Prognose

De prognose voor bronchiolitis is meestal goed, met verbetering van de ademhaling vaak binnen drie dagen en verdwijnen van de symptomen binnen een week.

Complicaties

Zeldzame complicaties kunnen zijn:

• Apneu (lange ademhalingspauzes)
• Uitdroging (dehydratie)
• Longontsteking of ernstige ademhalingsproblemen

De meeste patiënten overlijden aan bronchiolitis hebben vaak een onderliggende hart- of longaandoening die bijdraagt aan het fatale verloop.

Preventie en ondersteuning

Preventieve maatregelen

Hoewel bronchiolitis vaak niet volledig te voorkomen is, kunnen enkele maatregelen helpen het risico te verkleinen. Dit omvat het vermijden van blootstelling aan verkoudheidsvirussen, het vermijden van roken in de nabijheid van kinderen, en het bevorderen van goede hygiëne zoals regelmatig handen wassen.

Ondersteuning en educatie

Ouders en verzorgers van kinderen met bronchiolitis kunnen steun vinden bij medische professionals en ondersteuningsgroepen. Educatie over de symptomen, behandeling en wanneer medische hulp te zoeken, is cruciaal voor een goed herstel en om complicaties te voorkomen.

Lees verder

• Luchtwegaandoeningen met hoesten en verstopte neus
• Ademhalingsproblemen: Oorzaken van moeite met ademen
• Bronchitis: Ontsteking van de luchtpijpvertakkingen