Fluorescentieangiografie (onderzoek bloedvaten netvlies)

Met behulp van een fluorescentieangiografie, ook wel FAG-onderzoek genoemd, fotografeert de oogarts de bloedvaten van het netvlies van het oog. Dit stelt de arts in staat om de locatie en ernst van netvliesaandoeningen in beeld te brengen. Voor dit onderzoek wordt fluoresceïne of indocyanine groen (ICG) gebruikt, twee speciale, onschadelijke, in water oplosbare kleurstoffen. De kleurstof maakt afwijkingen aan de binnenbekleding van het oog zichtbaar. Het onderzoek duurt meestal ongeveer twintig minuten en is doorgaans niet pijnlijk.

• Fluorescentieangiografie: Controle van het oog
• Voorbereiding op het onderzoek
• Onderzoek van de bloedvaten van het netvlies
• Na het onderzoek
• Mogelijke bijwerkingen
• Alternatieve onderzoeksmethoden

Fluorescentieangiografie: Controle van het oog

Fluorescentieangiografie wordt vaak ingezet om het verloop van een ziekte en het effect van een behandeling te evalueren. Het onderzoek is ook nuttig wanneer de oogarts vermoedt dat er afwijkingen zijn in het achterste deel van het oog. Dit onderzoek wordt veelal uitgevoerd bij patiënten met suikerziekte (diabetes mellitus), maculadegeneratie (netvliesveroudering), occlusies (afsluitingen van aders of slagaders van het netvlies), uveïtis (inwendige oogontsteking) en andere, minder vaak voorkomende afwijkingen. Voor zwangere patiënten wordt dit onderzoek meestal uitgesteld tot na de bevalling.

Voorbereiding op het onderzoek

De patiënt wordt geadviseerd om één uur voor het onderzoek niets meer te eten of te drinken. Diabetespatiënten mogen echter gewoon ontbijten en lunchen. Voor de procedure wordt een verpleegkundige of arts met een naald kleurstof in de ader van de arm van de patiënt geïnjecteerd. Het is aan te raden om gemakkelijk zittende bovenkleding te dragen. De kleurstof, die op waterbasis is, maakt de bloedvaten zichtbaar. Hoewel de kleurstof over het algemeen onschadelijk is, kunnen in zeldzame gevallen allergische reacties optreden. Patiënten moeten daarom vooraf melden als ze allergisch zijn voor kleurstoffen of schelpdieren. Bijwerkingen zoals misselijkheid kunnen kort na de injectie optreden, maar verdwijnen meestal snel. Voor de foto’s wordt gebruik gemaakt van gewoon licht, zonder röntgenstralen. Vervolgens worden er druppels in de ogen van de patiënt geplaatst, meestal twee of drie keer, wat ongeveer een half uur duurt. Deze druppels zorgen ervoor dat de pupillen verwijd worden, zodat er meer licht op het netvlies valt en de oogarts een beter zicht heeft op het netvlies.

Onderzoek van de bloedvaten van het netvlies

Tijdens het onderzoek leunt de patiënt met de kin op een steun en rust het voorhoofd tegen een band. Voor de patiënt staat een camera opgesteld. Het is belangrijk om stil te blijven zitten, vooral aan het begin van het onderzoek. Eerst maakt de camera een aantal kleurenfoto’s als voorbereiding. De patiënt kijkt naar een knipperend lichtje om de ogen voor te bereiden. Na de injectie van de kleurstof maakt de camera snel veel foto’s met een speciale (fundus)camera, waardoor de kleurstof in de bloedvaten van het oog zichtbaar wordt. De kleurstof bereikt meestal het oog binnen tien seconden, waardoor de oogarts kan observeren hoe de kleurstof door de bloedvaten stroomt en afwijkingen in het netvlies kan opsporen. Bij een normaal oog vullen de bloedvaten zich met kleurstof, maar bij netvliesaandoeningen kan de vloeistof uit het netvlies lekken. Tijdens het onderzoek kan de patiënt lichtflitsen zien en mogelijk moeten de oogleden open worden gehouden om te voorkomen dat ze automatisch sluiten. Meestal worden foto's van beide ogen gemaakt, zelfs als de aandoening zich slechts in één oog bevindt.

Na het onderzoek

Na het onderzoek kan de patiënt enkele uren wazig zien (wazig gezichtsvermogen) door het druppelen en de fotosessies. Het is daarom niet aanbevolen om te autorijden; het is verstandig om van tevoren ander vervoer naar huis te regelen. Het dragen van een donkere zonnebril kan prettig zijn op zonnige dagen. De huid van de patiënt kan tijdelijk een gele kleur krijgen door de kleurstof, wat onschadelijk is en in de loop van de dag verdwijnt. Het drinken van veel water helpt om de kleurstof sneller uit het lichaam te verwijderen via de urine, die tot 24 uur na de injectie een donkeroranje kleur kan hebben. Zonnebaden wordt afgeraden tot 24 uur na de injectie, omdat dit mogelijk een allergische reactie kan veroorzaken.

Mogelijke bijwerkingen

Hoewel zeldzaam, kunnen er bijwerkingen optreden tijdens of na het FAG-onderzoek. Deze kunnen omvatten:

• Allergische reacties op de kleurstof, zoals huiduitslag, jeuk of zwelling
• Misselijkheid of braken na de injectie van de kleurstof
• Lichte oogirritatie of ongemak door de gebruikte druppels
• Korte termijn visuele veranderingen, zoals tijdelijke wazigheid of lichtflitsen

Alternatieve onderzoeksmethoden

In sommige gevallen kan een fluorescentieangiografie worden aangevuld of vervangen door andere beeldvormingstechnieken, zoals:

• [ARTIKEL=170346]OCT (Optische Coherentie Tomografie)
• [ARTIKEL=172751]Retinale fotografie
• [ARTIKEL=194829]Echografie van het netvlies

Deze alternatieve methoden kunnen aanvullende informatie verschaffen of worden gebruikt wanneer FAG niet mogelijk is.

Lees verder

• Een oogonderzoek bij de oogarts: Screening naar oogziekten
• Laat regelmatig een oogonderzoek doen door de oogarts
• Biometrie: Onderzoek - Meting van de lenssterkte van de ogen
• Zwarte bes: Bescherming voor ogen met verbeterd nachtzicht
• Electroretinografie (ERG): Onderzoek van netvlies (in oog)