Maculadegeneratie: Stamceltherapie, netvliesprothese etc

Maculadegeneratie is een stille epidemie. Met een vergrijzende maatschappij lijden meer en meer mensen aan deze oogaandoening waarbij de macula, het centrale deel van het netvlies, stilaan maar zeker afsterft. De oogziekte treft vooral het centrale gezichtsvermogen waardoor dagelijkse activiteiten zoals lezen, scherp zien, kleuren zien en autorijden moeilijk tot zelfs onmogelijk worden. Een verminderde gezichtsscherpte in combinatie met vervormde beelden zien (metamorfopsie) zijn kenmerkend bij de oogaandoening. Deze progressieve oogziekte kan zelfs leiden tot volledige blindheid. Dankzij nieuwe behandelingsmogelijkheden zoals embryonale stamceltherapie, een oogimplantaat, een minitelescoop en een HIV-medicijn, is er weer hoop voor mensen die lijden aan maculadegeneratie. Minder baanbrekend maar wel erg belangrijk is het innemen van voeding die zorgt voor een goede ooggezondheid.

• Embryonale stamceltherapie bij mensen
• Intraoculaire camera: Prothese van het netvlies
• Minitelescoop: Centrale gezichtsvermogen op netvlies
• Oud HIV-medicijn bij maculadegeneratie
• Voeding en vitamine

Embryonale stamceltherapie bij mensen

Stamtherapie is onder andere mogelijk bij juveniele maculadystrofie (verlies van centraal gezichtsvermogen), ook gekend als de ziekte van Stargardt. Het woord “juveniel” verwijst naar de leeftijd waarop deze vorm van maculadegeneratie begint: Bij de meeste patiënten treden de symptomen op tussen de leeftijd van tien tot twintig jaar. De RPE-cellen (cellen van de pigmentlaag van het netvlies) sterven af bij deze netvliesaandoening waardoor patiënten blind worden. Gedurende lange tijd was er geen behandeling voorhanden voor deze aandoening. Anno 2020 staat de wetenschap echter aan de vooravond van een baanbrekende nieuwe behandelingsvorm: embryonale stamceltherapie. Zowel bij ratten als muizen blijkt deze behandelingsvorm uitmuntende resultaten op te leveren. Er is grote hoop gevestigd dast deze onderzoeksresultaten ook van toepassing zijn op mensen. In het geval van Stargardt-patiënten worden embryonale RPE-stamcellen via een netvliestransplantatie ingebracht. Indien deze ingreep veilig is en het transplantaat niet afgestoten wordt, zou dit baanbrekend kunnen zijn voor de medische wetenschap. Miljoenen mensen kunnen immers profijt halen en hun zicht behouden.

Intraoculaire camera: Prothese van het netvlies

Ook een cameraprothese die ingebracht wordt in het oog, is een mogelijkheid. Bij maculadegeneratie is de buitenste laag van het netvlies beschadigd, maar veelal zijn de binnenste lagen nog intact. Deze lagen kunnen nog signalen binnenkrijgen alsook nog informatie naar de hersenen sturen. Uit eerder onderzoek bleek dat blinden dankzij elektrische stimulatie van netvlieszenuwcellen een beetje konden zien. Met een netvliesprothese met ingebouwde camera, is iemand blind in staat om opnieuw objecten en gezichten te herkennen. Zelfs een betere mobiliteit is mogelijk. Hiervoor zijn verrassend weinig pixels nodig (625) terwijl een computerscherm vlot meer dan een miljoen pixels telt. Uit de eerste resultaten van de intraoculaire camera blijkt dat bewegende beelden beter zichtbaar zijn dan statische.

Minitelescoop: Centrale gezichtsvermogen op netvlies

Aangezien het centraal gezichtsvermogen bij maculadegeneratie-patiënten aangetast is, heeft een chirurgisch onderzoeksteam uit Southern Pines (Amerika) een telescoopimplantaat ontwikkeld. Het telescoopimplantaat is in staat om het zicht van het centrale gezichtsvermogen, vergroot weer te geven op het nog gezonde deel van het netvlies. Indien de operatie slaagt, zal dit achteraf van de patiënt nog een stevige revalidatietraining vergen. Het spreekt voor zich dat dit implantaat geen remedie is maar dat het wel een groot hulpmiddel kan zijn voor mensen die niet meer (goed) kunnen lezen of koken bijvoorbeeld.

Oud HIV-medicijn bij maculadegeneratie

Uit onderzoek aan de universiteit van Kentucky blijkt dat een oud medicijn voor de behandeling van een hiv-infectie, AZT, de schade aan het netvlies mogelijk herstelt. AZT helpt daarnaast bij het voorkomen van degeneratie van het oog. Deze onderzoeksresultaten bevinden zich begin 2015 nog in een vroeg stadium daar de eerste testen op mensen nog moeten plaatsvinden. Indien dit medicijn goede resultaten oplevert, zou dit wel eens van groot belang kunnen zijn voor andere ziektes zoals kanker en de ziekte van Alzheimer (vorm van dementie met uiteindelijk ernstig geheugenverlies).

Voeding en vitamine

Voeding die de ogen beschermt en zelfs het gezichtsvermogen verbetert bestaat wel degelijk. Zes belangrijke voedingsstoffen helpen hierbij:

1. antioxidant luteïne,
2. antioxidant zeaxanthine,
3. essentiële vetzuren,
4. het mineraal zink (een zinkdeficiëntie leidt sneller tot maculadegeneratie).
5. vitamine C en
6. vitamine E.

• Antioxidanten: Voornamelijk groene groenten zoals boerenkool, broccoli, spinazie, heldere/rode voedingsmiddelen zoals eierdooiers, mango’s, paprika’s en tomaten helpen het risico op maculadegeneratie en cataract te verkleinen.
• Omega-3-vetzuren: Vette vis zoals makreel, zalm en tonijn zorgen voor een goed werkend netvlies.
• Mineraal zink: Eieren, kalkoen, krab, oesters, pinda’s en volle granen zorgen er voor dat melanine geproduceerd wordt wat zorgt voor een beschermend pigment in de ogen.
• Vitamine C: Aardbeien, grapefruit, groene paprika’s, papaja’s, sinaasappels en spruitjes vertragen de achteruitgang van leeftijdsgebonden maculadegeneratie.
• Vitamine E: Amandelen, pecanoten, plantaardige oliën, tarwekiemolie en zonnebloempitten beschermen de oogcellen tegen vrije radicalen die gezond weefsel afbreken.

Daarnaast helpen luteïneverrijkte eieren om maculadegeneratie af te remmen.

Lees verder

• Werkwijze intravitreale injectie tegen maculadegeneratie
• Maculadegeneratie: Luteïneverrijkte eieren remmen oogziekte
• Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Oogziekte
• Leeftijdsgebonden maculadegeneratie: Centraal zicht vervaagt