Maculagat: Verlies van centrale gezichtsvermogen in het oog

Maculagat: Verlies van centrale gezichtsvermogen in het oog Een maculagat is een kleine opening die te vinden is in de macula. Dit deel van het oog is verantwoordelijk voor het centrale gezichtsvermogen en het zien van fijne details die nodig zijn voor taken zoals lezen. De macula bevindt zich het midden van het netvlies, het lichtgevoelige weefsel aan de achterkant van het oog. Door de oogziekte verliest de patiënt stilaan het centrale gezichtsvermogen. Een injectie en soms ook een operatie (vitrectomie) zijn nodig om het maculagat te dichten. De prognose van de oogziekte is verschillend en vooral afhankelijk van de snelheid van de behandeling na de diagnose. Diverse complicaties zijn mogelijk door de behandelingsmethoden, maar zonder behandeling verliest de patiënt een groot deel van het gezichtsvermogen.

Terminologie oogziekte

Een maculagat is niet hetzelfde als maculadegeneratie, hoewel hetzelfde gebied van het oog is aangetast. Leeftijdsgebonden maculadegeneratie brengt schade toe aan de macula, waardoor de patiënt het centrale gezichtsvermogen stilaan verliest. Het verouderingsproces, roken en een familiale geschiedenis van de oogaandoening verhogen het risico wel op deze oogafwijking.

Epidemiologie oogafwijking

Wereldwijd zijn gemiddeld 0,8-1,7 op 1.000 patiënten getroffen door deze oogziekte. De jaarlijkse incidentie bedraagt naar schatting 8 op 100.000 patiënten. De meeste patiënten hebben een oudere leeftijd (60-80 jaar). De piekincidentie is in het zevende decennium van het leven. Soms komt het oogprobleem bij kinderen voor, maar dit is dan veelal het gevolg van een oogtrauma. Vrouwen zijn dubbel zo vaak dan mannen getroffen. Tot slot kent de oogafwijking geen raciale voorliefde.

Oorzaken maculagat in de macula van het oog

De oorzaak van maculagaten is onbekend. De vorming van een maculagat gebeurt bij de meeste patiënten (90%) spontaan. Een mogelijke risicofactor is vitreomaculaire tractie, een oogziekte. Bij het verouderen begint het glasvocht, dat vastzit aan het netvlies, aan het netvlies te trekken. Soms blijft wat glasachtige vloeistof vastzitten, wat dan resulteert in een maculagat.

Soms gaat een maculagat gepaard met volgende oogproblemen of oogaandoeningen:

Symptomen: Wazig en vervormd gezichtsvermogen

Een maculagat ontstaat veelal enkel in één oog. Slechts in 10% van de gevallen zijn beide ogen getroffen (bilateraal). In een vroeg stadium veroorzaakt een maculagat een wazig gezichtsvermogen en vervormd gezichtsvermogen (metamorfopsie). Rechte lijnen lijken golvend of krom. De patiënt lijkt hierdoor te zien door een dikke mist of een golvend glas. Ook het lezen van kleine lettertjes is moeilijk. In een latere fase ontstaat een kleine zwarte vlek of een "ontbrekende stip" in het midden van het gezichtsvermogen. De patiënt heeft hierbij geen pijn. Dit leidt niet tot een volledig verlies van het gezichtsvermogen.

Diagnose en onderzoeken

Oogheelkundig onderzoek

Een spoedige diagnose is belangrijk. De patiënt bezoekt bijgevolg meteen bij het bemerken van de symptomen de oogarts. Hij voert een standaard oogonderzoek uit. Hij gebruikt hiervoor een oogspiegel om de voor- en achterkant van het oog te bestuderen. Dit is gekend als "oftalmoscopie".

Diagnostisch onderzoek

Andere diagnostische onderzoeken omvatten een fluorescentieangiografie (onderzoek van de bloedvaten van het netvlies) en een OCT-scan (scan waarmee de oogarts de dikte van het netvlies meet en waarmee hij eveneens vocht en zwelling in het netvlies opspoort).

Differentiële diagnose

Vitreomaculaire tractie, cystoïd maculaoedeem, subfoveale drusen van de oogzenuw, centrale sereuze chorioretinopathie en vitelliforme maculadystrofie (verlies van centraal gezichtsvermogen) zijn differentiële diagnoses voor een maculagat. Deze oogafwijkingen vertonen symptomen die gelijkaardig zijn aan deze van een maculagat.

Behandeling oogprobleem: Injectie en vitrectomie

De opening in de macula sluit en geneest meestal niet spontaan. Een ocriplasmine ooginjectie is een mogelijke behandelingsmethode. Dit is met name nuttig bij een maculagat dat veroorzaakt is door vitreomaculaire tractie. Door de injectie komt de gelei van het glasvocht los van het netvlies en sluit het maculagat zich. De injectie zelf duurt een paar seconden en gebeurt onder plaatselijke verdoving via oogdruppels of een injectie, zodat de patiënt geen pijn voelt. Hiervoor verwijdt de oogarts ook de pupillen van de patiënt met speciale verwijdende oogdruppels, gekend als mydriatica. Een vitrectomie, een chirurgische ingreep, is meestal nodig om het gat te herstellen wanneer de ooginjectie niet werkt. Af en toe is een tweede operatie nodig als de eerste niet succesvol was.

Complicaties gat in de macula

De injectie met ocriplasmine leidt soms tot een aantal milde bijwerkingen die spontaan weggaan zoals tijdelijk ongemak, floaters (drijvers), flitsende lichten, een verdonkerd gezichtsvermogen of een gele tint in het gezichtsvermogen. Soms ontstaan ernstige bijwerkingen zoals een verlies van het gezichtsvermogen, een uitbreiding van het maculagat of een netvliesloslating. Hiervoor is dan chirurgie vereist. Een vitrectomie is vaak succesvol, maar de behandeling kent wel enkele complicaties. Soms sluit het gat niet. Enkele oogproblemen zijn mogelijke complicaties zoals de oogaandoening cataract (staar: vertroebelde ooglens), een netvliesloslating (ablatio retinae), bloedingen in het oog (zeldzaam) wat leidt tot blindheid, een ooginfectie (zeldzaam) en een verhoogde oogdruk (glaucoom). De verhoogde oogdruk verdwijnt meestal enkele dagen na de operatie door het toedienen van oogdruppels (via correcte oogdruppelrichtlijnen) of tabletten. Indien de oogzenuwen beschadigd zijn door glaucoom, ontstaat eveneens een verlies van het gezichtsvermogen.

Prognose oogaandoening: Verlies van centrale gezichtsvermogen

Het gezichtsvermogen herstelt zich meestal niet meer volledig. Niettemin verbetert de gezichtsscherpte meestal wel door de behandeling. Een relatief snelle behandeling (binnen enkele maanden) geeft een beter resultaat wat het gezichtsvermogen betreft. Wanneer de oogarts deze oogziekte echter niet tijdig behandelt, verliest de patiënt stilaan het centrale gezichtsvermogen. Na ongeveer één jaar is hij zelfs niet meer in staat om de grootste druk op een oogletterkaart te lezen. Normaal gezien blijft de patiënt echter nog wel perifeer zien (aan de zijkant) door de aandoening. Heel af en toe ontstaat een maculagat in een ander oog, al is dit uiterst onwaarschijnlijk. Regelmatige oogonderzoeken zijn echter noodzakelijk.

Lees verder

© 2016 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Maculapucker: Littekenweefsel op netvlies met vervormd zienMaculapucker: Littekenweefsel op netvlies met vervormd zienEen maculapucker is een oogaandoening waarbij vooral door de veroudering littekenweefsel op het netvlies ontstaat. Dit i…
Metamorfopsie: Vervormde beelden zien (vervormd zicht)Metamorfopsie: Vervormde beelden zien (vervormd zicht)Sommige mensen zien een boom die recht staat, erg gebogen. Dit is een voorbeeld van het symptoom metamorfopsie, vaak een…
Droge leeftijdsgebonden maculadegeneratie: OogziekteDroge leeftijdsgebonden maculadegeneratie: OogziekteMeer dan negentig procent van de patiënten met leeftijdsgebonden maculadegeneratie krijgt te maken met de droge vorm, te…
Oculaire neovascularisatie: Nieuwvaatvorming in het oogOculaire neovascularisatie: Nieuwvaatvorming in het oogOculaire neovascularisatie is de medische term voor onregelmatige of abnormale ontwikkeling van zeer kleine en lekkende…

Pukkeltjes op de billen: uitslag, puistjes en bultjes billenPukkeltjes op de billen: uitslag, puistjes en bultjes billenHeb je last van bultjes op je billen en jeukende billen? Rode pukkeltjes op je billen (en benen) kunnen wijzen op een aa…
Verschillende schildklierafwijkingen en hun symptomenVerschillende schildklierafwijkingen en hun symptomenAls er sprake is van een schildklierafwijking wordt er gauw gesproken over een te snelwerkende schildklier (hyperthyreoï…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Ysinghm, Pixabay
  • Background, http://emedicine.medscape.com/article/1224320-overview#showall, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Differential Diagnosis, http://eyewiki.aao.org/Macular_Hole#Differential_diagnosis, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Macula gat (gat in de gele vlek van het netvlies), http://www.oogartsen.nl/oogartsen/glasvocht_netvlies/macula_gat_retina_gele_vlek_maculagat/geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Macular Hole Diagnosis, http://www.aao.org/eye-health/diseases/macular-hole-diagnosis, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Macular Hole Symptoms, http://www.aao.org/eye-health/diseases/macular-hole-symptoms, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Macular hole, http://www.nhs.uk/conditions/macular-hole/Pages/Introduction.aspx, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Macular Holes, http://patient.info/doctor/macular-holes, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • Macular Holes, http://www.allaboutvision.com/conditions/macular-holes.htm, geraadpleegd op 14 juni 2016
  • What Causes a Macular Hole?, http://www.aao.org/eye-health/diseases/macular-hole-cause, geraadpleegd op 14 juni 2016
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 25-09-2019
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 10
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.