Pijn aan de voet: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijn

Voetpijn komt vaak voor. Je voeten dragen je je hele leven en worden dagelijks gebruikt. Voetpijn kan daarom behoorlijk lastig zijn, vooral als je door de pijn minder goed kunt lopen. Na een dag op hoge hakken lopen, is het natuurlijk niet zo vreemd als je voeten zeer doen. Maar sommige voetklachten die gepaard gaan met voetpijn kunnen op een onderliggende aandoening wijzen. Om de juiste behandeling te krijgen, is het belangrijk dat je achterhaalt wat het probleem is. Bij aanhoudende voetpijn is het raadzaam een afspraak te maken met je huisarts. Een groot deel van de klachten aan de voeten bestaan uit overbelastingsklachten. Daarnaast kan het veelvuldig dragen van hakken, overgewicht, diabetes of te kleine schoenen, een doorgezakte voorvoet of andere voetklachten veroorzaken. Voetpijn kan zeurend of stekend zijn. Voetpijn kan zich aan de onderkant, bovenkant, voorkant en zijkant van de voet manifesteren.

• Rsicofactoren van voetpijn
• Leeftijd
• Geslacht
• Beroepsrisico
• Zwangerschap
• Sport en dans
• Gewichtstoename
• Bijkomende symptomen
• Pijnlijke voeten door leefstijlfactoren
• Medische oorzaken van voetpijn
• Artrose
• Diabetes
• Andere oorzaken van voetpijn
• Voetkrampen
• Te krappe schoenen
• Uitdroging
• Overbelasting
• Lage kaliumspiegel
• Zenuwschade
• Medicijnen
• Pijnlijke tenen
• Huisarts inschakelen
• Onderzoek en diagnose
• Anamnese
• Visuele inspectie
• Palpatie
• Bewegingstests
• Beeldvorming
• Aanvullend onderzoek
• Behandeling van voetpijn
• Rust en herstel
• IJs en warmte
• Inlegzolen en steunzolen
• Rekken en strekken
• Fysiotherapie
• Medicatie
• Chirurgie
• Preventie van voetpijn

Rsicofactoren van voetpijn

De volgende factoren verhogen het risico op voetpijn:

Leeftijd

Oudere mensen lopen een zeer groot risico op voetproblemen. Als je ouder bent, worden je voeten breder. De huid van de voeten wordt ook droger. Voetpijn bij ouderen kan het eerste teken zijn van leeftijdsgerelateerde aandoeningen, zoals artrose, diabetes en verstoorde bloedsomloop. Voetproblemen kunnen ook de balans bij ouderen verstoren.

Geslacht

Vrouwen hebben een hoger risico dan mannen op ernstige voetpijn, waarschijnlijk vanwege het dragen van hoge hakken. Het blijkt dat vrouwen die op hakken lopen na hun vijftigste levensjaar vaak last krijgen van voetpijn. Dit komt doordat de voorkant van de voet overbelast raakt onder invloed van het veelvuldig dragen van hakken. Bovendien zitten de tenen te krap en ga je verkeerd lopen.

Beroepsrisico

Voetklachten kunnen ook ontstaan wanneer je een staand beroep uitoefent. Een aantal voetproblemen, waaronder artrose van de voet en enkel, deformatie van de tenen, gecomprimeerde of beknelde zenuwen tussen de tenen, peesplaatontsteking, verworven platvoeten bij volwassenen en het tarsaal tunnel syndroom, wordt toegeschreven aan langdurige staan op het werk.

Zwangerschap

Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico op voetproblemen als gevolg van gewichtstoename, zwelling in hun voeten en enkels, en het vrijkomen van bepaalde hormonen die ertoe leiden dat ligamenten zich ontspannen. Deze hormonen helpen bij het dragen van het kind, maar ze kunnen ook de voeten verzwakken.

Sport en dans

Sporters en dansers lopen risico op peesplaatontsteking, hielspoor, sesamoiditis (voetpijn ter hoogte van de sesambeentjes), achillespeesontsteking en stressfracturen. Vrouwen hebben een hoger risico op stressfracturen dan mannen.

Gewichtstoename

Gewichtstoename zorgt voor extra belasting van de voeten, wat kan leiden tot voet- of enkelklachten. De extra druk op de zachte weefsels en gewrichten van de voet bij mensen met overgewicht, verhoogt de kans op het ontwikkelen van tendinitis en peesplaatontsteking.

Bijkomende symptomen

Pijn en gevoeligheid bij aanraking zijn indicatoren dat er iets mis is in een specifiek gebied van de voet. Zwelling, roodheid (erytheem), schilfering, kloofjes en andere huidproblemen, kneuzingen, gevoelloosheid/tintelingen en stekende pijn kunnen ook aanwezig zijn. Het begin van de pijn, of het nu plotseling is of geleidelijk ontstaat is een belangrijke indicator van de oorzaak van het probleem.

Pijnlijke voeten door leefstijlfactoren

Voetpijn kan optreden door bepaalde leefstijlfactoren, overbelasting of medische aandoeningen. Veel voorkomende oorzaken van pijnlijke voeten of voetpijn komen door leefstijlfactoren. Een van de belangrijkste oorzaken van voetpijn is het dragen van schoenen die niet goed passen. Het dragen van hoge hakken kan voetpijn en andere voetklachten veroorzaken omdat ze veel druk op de tenen leggen. Je kan ook voetpijn ontwikkelen door intensief te sporten.

Medische oorzaken van voetpijn

Diverse medische problemen zijn nauw verbonden met voetpijn.

Artrose

Artrose is een aandoening van het kraakbeen in gewrichten, die in kwaliteit achteruitgaat met klachten als stijfheid en gewrichtspijn. Vooral je voeten zijn gevoelig voor de pijn die optreedt door artrose.

Diabetes

Diabetes kan ook complicaties en verschillende aandoeningen van de voeten veroorzaken. Mensen met diabetes zijn meer vatbaar voor:

• voetzweren;
• bloedvaatjes en zenuwen kunnen beschadigd raken (neuropathie);
• kleine breukjes in de botten van de voet.

Andere oorzaken van voetpijn

Andere mogelijke oorzaken van voetpijn zijn:

• achillespeesontsteking, een ontsteking van de achillespees, de pees die van de kuitspier naar de hiel loopt;
• achillespeesruptuur, een gescheurde achillespees;
• gebroken enkel / gebroken voet;
• gebroken teen;
• ontstoken teen;
• gekneusde teen;
• bunion, een pijnlijke rode en ontstoken zwelling aan de zijkant van de grote teen of kleine teen;
• bursitis of slijmbeursontsteking in de voet;
• eeltplekken en likdoorns;
• platvoet;
• jicht, een pijnlijke ontsteking door gekristalliseerd urinezuur in een gewricht, vaak in de dikke teen;
• Haglund misvorming, gekenmerkt door een botvervorming aan de achterkant van de hiel;
• hamerteen en klauwteen;
• ingegroeide teennagel;
• metatarsalgie, een brede benaming voor voorvoetklachten;
• Morton neuroom, een beklemde zenuw in de voorvoet;
• osteomyelitis, een infectie van het bot of beenmerg;
• botziekte van Paget, ontsteking in het bot;
• Perifere neuropathie;
• peesplaatontsteking van de voet, ook wel fasciitis plantaris of plantaire fasciitis genoemd;
• voetwratten
• artritis psoriatica, een vorm van ontstekingreuma die voorkomt bij mensen met psoriasis;
• ziekte van Raynaud, waarbij vingers en/of tenen niet goed doorbloed zijn;
• reactieve artritis, een gewrichtsontsteking als reactie op een infectie of ontsteking elders in het lichaam;
• reumatoïde artritis, ook wel kortweg reuma genoemd;
• septische artritis, een bacteriële ontsteking in een gewricht;
• stressfractuur, een incomplete botbreuk als gevolg van ongewone of herhaalde belasting op het bot;
• tarsaal tunnel syndroom: door een inklemming van een voetzenuw krijg je klachten in de voetzool, tenen en/of hiel;
• tendinitis of peesontsteking;
• tumoren.

Voetkrampen

Krampen in je voeten kunnen worden veroorzaakt door verschillende omstandigheden of triggers, waaronder:

Te krappe schoenen

Bij voetkramp is het mogelijk dat je schoenen te strak zitten. Door te strakke schoenen kunnen blaren op je voeten ontstaan en kan de bloedsomloop worden afgeknepen. Ze kunnen ook spierkrampen in je voeten veroorzaken omdat de bewegingsruimte beperkt is. Je moet in staat zijn om je tenen in je schoenen te bewegen, en je tenen en voeten mogen niet in slaap vallen als je ze draagt.

Uitdroging

Uitdroging kan ervoor zorgen dat je krampen krijgt in je voeten (en andere spieren). Je lichaam raakt uitgedroogd als je niet genoeg water krijgt om je organen en weefsels goed te laten functioneren. Omdat bij uitdroging je spieren niet het water krijgen dat ze nodig hebben, beginnen ze storingen te vertonen, wat de pijn en spasmen veroorzaakt die gepaard gaan met krampen.

Als je te weinig water drinkt, kan dit uitdroging veroorzaken. Je kunt ook uitgedroogd raken als je vocht verliest. Buikgriep zorgt er bijvoorbeeld voor dat je overgeeft en diarree hebt en dit kan leiden tot uitdroging. Het is ook mogelijk om uitgedroogd te raken door zware lichamelijke activiteiten (vocht verliezen door zweet) of door niet genoeg te drinken bij hoge temperaturen. Symptomen van uitdroging zijn onder andere:

• droge tong en mond
• kloofjes in de lippen
• droge huid
• hoofdpijn
• stinkende adem
• verminderde urineproductie
• donkere urine
• rillingen
• koorts
• hunkeren naar snoep

Overbelasting

Te veel of te intensief sporten (bijvoorbeeld hardlopen) kan onnodige belasting van de spieren in je voeten veroorzaken, waardoor er krampen ontstaan. Je bent misschien in topvorm, maar te hard trainen kan ervoor zorgen dat je last krijgt van voetkrampen.

Lage kaliumspiegel

Kalium is een elektrolyt dat nodig is voor de spiercellen en het functioneren van de zenuwen. Een kaliumtekort kan spierkrampen veroorzaken, vooral in je voeten en benen (beenkrampen).

Zenuwschade

Schade aan de zenuwen (zenuwschade) in je voeten, ook bekend als perifere neuropathie, kan pijn veroorzaken die kan worden aangezien voor spierkramp. Het kan ervoor zorgen dat je voeten en handen gevoelloos, pijnlijk of zwak aanvoelen. Diabetes veroorzaakt vaak zenuwbeschadiging, maar het kan ook worden veroorzaakt door blootstelling aan toxinen (gifstoffen), genetische problemen, een letsel of infectie of metabole problemen. Zenuwbeschadiging wordt gekenmerkt door:

• branderige huid
• tintelingen
• prikkelingen
• doof gevoel
• steken
• speldenprikken

Medicijnen

Sommige medicijnen kunnen ervoor zorgen dat je spieren verkrampen als bijwerking. Deze kunnen zijn:

• statines voor hoog cholesterol
• plaspillen (diuretica) ter behandeling van o.a. hoge bloeddruk
• astmamedicijnen die albuterol of terbutaline bevatten
• donepezil,een geneesmiddel voor licht tot matig ernstige ziekte van Alzheimer
• medicijnen voor osteoporose (botontkalking), zoals Evista (werkzame stof: raloxifeen)
• geneesmiddelen voor de behandeling van myasthenia gravis (MG), een spierziekte, zoals Prostigmine
• medicijnen voor hoge bloeddruk en pijn op de borst, zoals Procardia
• behandelingen door Parkinson zoals Tasmar

Pijnlijke tenen

Pijn in de tenen kan ontstaan als gevolg van afwijkingen of letsel aan een van de structuren in de teen, waaronder de huid, zenuwen, botten, bloedvaten en zachte weefsels. Teenpijn is een vrij veel voorkomend symptoom, omdat je voeten voortdurend worden blootgesteld aan verwondingen door te lopen, rennen of andere (sport)activiteiten te verrichten en door te bewegen. Sommige soorten teenpijn kunnen gepaard gaan met gevoelloosheid, branderige pijn, warmte of andere symptomen. De meest voorkomende oorzaken van teenpijn zijn ingegroeide teennagels, eeltknobbels, snijwonden of schaafwonden, andere verwondingen, blaren en likdoorns en eelt. Artritis (waaronder reumatoïde artritis, jicht en andere soorten artritis) en infecties zijn extra oorzaken van teenpijn.

Huisarts inschakelen

Wanneer de pijn begint te interfereren met je dagelijkse activiteiten en bezigheden, of als je de door jou gewenste activiteiten niet kunt uitvoeren zonder pijn, dan is het raadzaam om een afspraak te maken met je huisarts. Indicatoren dat je medische hulp nodig hebt, zijn misvormingen, functieverlies, sensatieverandering (verandering in gevoel), forse zwelling met pijn en langdurige verandering van de huid of de nagel. Wanneer het getroffen gebied warmer wordt dan het omliggende gebied, zeer gevoelig is bij aanraking, of ervoor zorgt dat je je anders beweegt, dan is het ook verstandig om je huisarts te raadplegen.

Onderzoek en diagnose

Pijn aan de voet kan voelen alsof elke stap een uitdaging is, alsof je voeten je plots in de steek laten. Of het nu een scherpe steek is, een zeurende pijn of een gevoel van branden, het vinden van de oorzaak begint met een nauwkeurig onderzoek door de arts, een ware speurtocht naar de bron van het ongemak.

Anamnese

Het begint allemaal met een goed gesprek. De arts zal je vragen stellen om te achterhalen wanneer de pijn begon, waar deze precies zit, en wat de pijn verergert of verlicht. Zit de pijn onder de voet, rond de hiel of aan de zijkant? Zijn er specifieke bewegingen die het erger maken? Dit geeft de arts een eerste idee van wat er aan de hand kan zijn.

Visuele inspectie

Vervolgens bekijkt de arts je voeten nauwkeurig. Zijn er zwellingen, roodheid of verkleuringen te zien? Ziet de voet er anders uit dan normaal? De stand van je voet, de huid en eventuele bultjes of knobbels kunnen veel verraden. Deze eerste visuele check helpt al om bepaalde oorzaken, zoals een botmisvorming of peesontsteking, op te sporen.

Palpatie

De arts zal vervolgens je voet zorgvuldig bevoelen. Door te drukken op verschillende plekken kan hij bepalen of er specifieke pijnpunten zijn, zoals bij een peesontsteking, een botspoor of een onderhuidse cyste. Dit onderzoek met de handen helpt de arts om te begrijpen welke structuren van de voet betrokken zijn.

Bewegingstests

De arts vraagt je om je voet te bewegen, te buigen en te belasten. Deze bewegingstests geven inzicht in hoe de voet functioneert en waar de beperkingen zitten. Kan je voet soepel bewegen, of voel je weerstand? Dit kan helpen bij het identificeren van problemen zoals fasciitis plantaris of een ontsteking van de gewrichten.

Beeldvorming

Als de oorzaak niet duidelijk wordt na het fysieke onderzoek, kan de arts besluiten tot beeldvorming. Een röntgenfoto wordt vaak gemaakt om te kijken naar botbreuken, botsporen (osteofyten) of misvormingen. Een MRI-scan of echografie kan worden gebruikt om de weke delen, zoals pezen en spieren, te bekijken en te zien of er sprake is van een scheur, ontsteking of een ander weefselprobleem.

Aanvullend onderzoek

Als er een vermoeden is van een onderliggende aandoening, zoals artritis of een systeemziekte, kan aanvullend bloedonderzoek nodig zijn. Dit helpt om de laatste puzzelstukjes in het diagnostische proces te leggen en een volledig beeld van de voetpijn te krijgen.

Behandeling van voetpijn

Voetpijn kan je letterlijk stilzetten, maar de weg naar herstel ligt binnen handbereik. Met de juiste behandeling kan je voeten weer vrij bewegen, zonder dat elke stap een kwelling is. Of het nu gaat om een simpele overbelasting of een meer complexe aandoening, er is altijd een oplossing om je voeten weer in balans te brengen.

Rust en herstel

Soms hebben je voeten gewoon een pauze nodig. Rust is vaak de eerste en belangrijkste stap bij het behandelen van voetpijn. Geef je voeten de tijd om te herstellen door zware belasting te vermijden. Leg je voeten omhoog en verwen ze met een warm bad om de spieren en pezen te ontspannen. Even afstand nemen van de druk helpt je voeten hun kracht terug te vinden.

IJs en warmte

Voor acute blessures of ontstekingen, zoals een peesontsteking of verstuiking, kan ijs verlichting brengen. Het vermindert de zwelling en verzacht de pijn. Gebruik een cold pack of wikkel wat ijs in een doek en leg dit 10-15 minuten op de pijnlijke plek. Voor chronische pijn, zoals artritis, kan warmte juist helpen om de spieren te ontspannen en de doorbloeding te bevorderen.

Inlegzolen en steunzolen

Veel voetproblemen, zoals platvoeten of fasciitis plantaris, kunnen worden verholpen met op maat gemaakte inlegzolen of steunzolen. Deze zorgen voor extra ondersteuning en verdelen de druk beter over je voeten. Het voelt alsof je voeten een kussen krijgen om op te lopen, en met elke stap ervaar je meer comfort.

Rekken en strekken

Oefeningen zijn vaak essentieel om de pijn in je voeten te verminderen. Rekken en strekken van de spieren en pezen kan stijfheid en spanning wegnemen. Denk aan simpele rekbewegingen voor je achillespees of de voetzool. Door deze spieren soepel te houden, help je je voeten terug te keren naar hun natuurlijke beweeglijkheid.

Fysiotherapie

Bij langdurige of terugkerende voetpijn kan fysiotherapie wonderen doen. Een fysiotherapeut helpt je om je voet en enkelspieren te versterken en de mobiliteit te herstellen. Met gerichte oefeningen en technieken wordt je voet weer stabiel en sterk, zodat je zonder pijn verder kunt.

Medicatie

Bij hevige pijn of ontstekingen kan medicatie zoals ontstekingsremmers of pijnstillers nodig zijn om de scherpe kantjes ervan af te halen. Paracetamol of ibuprofen helpt om de pijn te verlichten, terwijl ontstekingsremmers zwellingen verminderen en het herstel bevorderen.

Chirurgie

In sommige gevallen, wanneer conservatieve behandelingen niet voldoende zijn, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval bij ernstige botsporen, cysten of misvormingen zoals hallux valgus. Chirurgie helpt de onderliggende oorzaak te verwijderen en je voet weer vrij te maken van pijn. Hoewel dit een ingrijpende stap is, is het vaak de laatste zet naar volledige genezing.

Preventie van voetpijn

De volgende tips kunnen voetpijn voorkomen:

• Voetpijn niet negeren, want pijn in de voet is niet normaal. Als de pijn aanhoudt, maak dan een afspraak met je huisarts.
• Controleer regelmatig je voeten. Let op veranderingen in kleur en temperatuur. Let op dikke of verkleurde nagels (een teken van het ontwikkelen van een nagelschimmel), en controleer op scheurtjes of kloofjes in de huid. Let ook op grijs-witte huidschilfertjes en kloofjes tussen de tenen, wat wijst op voetschimmel.
• Was de voeten regelmatig, vooral tussen de tenen, en droog ze daarna goed af.
• Knip de nagel recht af, zonder hoekjes en niet te kort. Zo voorkom je ingegroeide teennagels.
• Zorg ervoor dat de schoenen goed passen. Koop nieuwe schoenen later op de dag, wanneer je voeten een beetje uitgezet zijn, en vervang je versleten schoenen zo snel mogelijk.
• Draag de juiste schoen voor specifieke activiteiten (zoals goede hardloopschoenen voor het hardlopen).
• Vermijd schoenen met hoge hakken. Het dragen van hakken kán slecht zijn voor je gestel en pijnlijke voeten veroorzaken.
• Draag niet elke dag dezelfde schoenen, maar wissel dagelijks van schoenen.
• Draag altijd schoenen wanneer je buiten bent om je voeten te beschermen. Vermijd het lopen op blote voeten buitenshuis, want dit verhoogt het risico op letsel en infectie.
• Het is cruciaal dat mensen met diabetes om minstens één keer per jaar een arts raadplegen voor een check-up.
• Handhaaf een gezond gewicht.

Lees verder

• Hielpijn of pijn in hiel: symptomen, oorzaak en behandeling
• Pijn aan de voet: symptomen en oorzaken van pijnlijke voeten
• Gebroken teen of tenen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Paars-rode strepen en striemen: buik, benen, rug en borsten
• Pijnlijke voeten: symptomen, oorzaak en behandeling voetpijn