Chemosis: Zwelling van de conjunctiva (oogbindvlies)
Chemosis is een ernstige oogontsteking die ontstaat door irritatie van de ogen. De aandoening treedt op wanneer de bekleding van de oogleden en het oogbindvlies (conjunctiva) zwelt. Chemosis wordt meestal veroorzaakt door allergieën, maar kan ook ontstaan door virale of bacteriële infecties, of andere factoren. Het oogbindvlies krijgt hierdoor een gelatineachtig uiterlijk en de patiënt kan problemen ondervinden met het gezichtsvermogen. De behandeling omvat zowel zelfzorgmaatregelen als medicatie. Soms is chemosis het gevolg van een ernstige allergische reactie, wat een medische noodsituatie vormt omdat de symptomen levensbedreigend kunnen zijn. De prognose is doorgaans goed als de oogarts een effectieve behandeling toepast gericht op de onderliggende oorzaak van chemosis.
Oorzaken van chemosis: Allergieën en ooginfecties
De primaire oorzaak van de ernstige
oogontsteking is irritatie. Diverse mogelijke factoren kunnen
oogirritatie veroorzaken.
Allergieën
Allergieën (allergische reacties door contact met uitlokkende stoffen) spelen een rol bij irritatie van de ogen en chemosis. Seizoensgebonden allergieën of allergische reacties op huisdieren zijn belangrijke oorzaken. Huidschilfers van dieren (bijvoorbeeld
huidschilfers van honden) en pollen kunnen
waterige ogen en/of
rode ogen veroorzaken. Deze aandoening staat bekend als
allergische conjunctivitis. Allergieën kunnen zowel
conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) als chemosis veroorzaken.
Angio-oedeem
Chemosis van de conjunctiva (
oogbindvlies) kan soms gepaard gaan met
angio-oedeem. Bij angio-oedeem, een vorm van allergische reactie, ontstaan herhalende aanvallen van voorbijgaand jeukend
oedeem van de huid en/of slijmvliezen. In tegenstelling tot
netelroos (huidziekte met jeukende bultjes op het huidoppervlak), treedt de zwelling bij angio-oedeem op onder de huid.
Ooginfecties
Ooginfecties, zoals virale of
bacteriële conjunctivitis of
mucormycose (een agressieve schimmelinfectie die ook de
ogen kan treffen), kunnen eveneens chemosis veroorzaken bij sommige patiënten.
Andere ooggerelateerde factoren
Chemosis kan ook optreden na
cataractchirurgie. Andere oogaandoeningen die chemosis kunnen veroorzaken zijn de
oogaandoening van Graves (bij een te snel werkende schildklier,
hyperthyreoïdie),
acuut glaucoom, panoftalmitis,
orbitale cellulitis,
gonorroe conjunctivitis (ooginfectie overgedragen via geslachtsgemeenschap),
dacryocystitis (traanzakontsteking) en een
rhabdomyosarcoom van de oogkas. Het te vaak of te hard
wrijven in de ogen kan ook chemosis veroorzaken.
Andere aandoeningen
Een obstructie (verstopping) van de bovenste vena cava (holle ader), wat kan leiden tot zwelling in het
gezicht, kan soms ook chemosis veroorzaken. Andere mogelijke oorzaken zijn onder andere een
trombose van de holle sinus (
sinustrombose), een carotis-caverneuze fistel,
clusterhoofdpijn (plotse, eenzijdige en
pijnlijke hoofdpijn),
trichinellose (worminfectie met symptomen in maag, darmen en spieren),
systemische lupus erythematosus en urticaria (netelroos).
Symptomen: Zwelling van het oogbindvlies (conjunctiva)
Sommige patiënten ervaren alleen ontstekingsverschijnselen zonder andere symptomen. Bijkomende symptomen kunnen zijn:
Bij een ernstige allergische reactie is onmiddellijke medische zorg vereist. Hierbij kan de patiënt een verhoogde hartslag (
tachycardie), een piepende ademhaling en een gezwollen keel ervaren, wat kan leiden tot
ademhalingsproblemen.
Diagnose en onderzoeken
Allereerst verstrekt de patiënt informatie aan de oogarts over zijn klachten en mogelijke allergieën. De oogarts diagnosticeert de aandoening vervolgens via een
uitgebreid oogonderzoek. Bij vermoeden van een
tumor kan de oogarts een
biopsie uitvoeren.
Behandeling
De behandeling richt zich voornamelijk op de onderliggende oorzaak van chemosis. Dit kan via zelfzorgmaatregelen en professionele medische zorg.
Zelfzorg
Koele kompressen worden aanbevolen om pijn en ontsteking te verlichten. De patiënt wordt geadviseerd om tijdens de behandeling geen
contactlenzen te dragen om verdere irritatie te voorkomen. Daarnaast dient de patiënt zoveel mogelijk uit de buurt te blijven van bekende allergenen, zoals pollen, huidschilfers van huisdieren en rook.
Professionele medische zorg
De arts vermindert de zwelling door ontstekingsremmende
medicatie voor te schrijven. Ook
kunsttranen kunnen de symptomen verlichten.
Antihistaminica worden voorgeschreven bij allergieën. Bij bacteriële conjunctivitis zal de arts
antibiotische zalf of
oogdruppels voorschrijven, die de patiënt moet gebruiken volgens de correcte
oogdruppelrichtlijnen.
Prognose
De vooruitzichten zijn afhankelijk van de oorzaak en de ernst van chemosis. Als de arts de onderliggende oorzaak effectief behandelt, herstelt de patiënt doorgaans volledig.
Complicaties
- Visuele belemmering: Ernstige zwelling kan het zicht belemmeren doordat het oog niet volledig geopend kan worden. Dit kan het dagelijkse functioneren en activiteiten zoals autorijden beïnvloeden.
- Infecties: Zwelling kan leiden tot kleine scheurtjes in het bindvlies, wat het risico op bacteriële of virale infecties verhoogt. Dit kan leiden tot conjunctivitis (oogontsteking) of andere ernstige ooginfecties.
- Oogdroogte: Chemosis kan de normale traanfilm verstoren, waardoor de ogen droger worden. Dit kan ongemak en verdere irritatie veroorzaken, wat de genezing kan vertragen.
Preventie van chemosis
- Goede hygiëne: Regelmatig handen wassen en het vermijden van het aanraken van de ogen. Dit helpt om de kans op infecties te verminderen die kunnen leiden tot chemosis.
- Allergiebeheer: Gebruik van antihistaminica tijdens allergieseizoenen en het vermijden van bekende allergenen. Dit kan helpen om allergische reacties te verminderen die chemosis kunnen veroorzaken.
- Bescherming van de ogen: Draag een zonnebril of beschermende bril in stoffige of winderige omgevingen. Dit voorkomt dat irriterende stoffen in de ogen komen die zwelling kunnen veroorzaken.
- Vermijden van overmatig gebruik van contactlenzen: Volg de richtlijnen voor het dragen en reinigen van contactlenzen nauwgezet. Dit voorkomt irritatie en infecties die kunnen leiden tot chemosis.
- Regelmatige oogcontroles: Bezoek regelmatig een oogarts voor controles, vooral als u gevoelig bent voor oogproblemen. Vroege detectie van problemen kan verdere complicaties voorkomen.
Lees verder