Haarzakjesmijt (Demodex folliculorum): Symptomen huid & ogen

De mijt Demodex folliculorum is een parasiet die leeft op mensen. Meestal veroorzaken deze mijten geen symptomen en zijn ze onschadelijk. Wanneer echter het aantal D. folliculorum-mijten op de huid toeneemt, kan dit leiden tot een parasitaire aandoening genaamd haarzakjesmijt. Deze aandoening kan symptomen veroorzaken zoals bultjes op het gezicht, een droge en jeukende huid, en irritatie van de wimpers. Een huidbiopsie kan bevestigen of het aantal mijten abnormaal hoog is. De behandeling bestaat uit een goede gezichts- en ooghygiëne, aangevuld met medicijnen om de mijten te doden.

• Synoniemen van haarzakjesmijt
• Epidemiologie van D. folliculorum-mijten
• Oorzaken: Toename van mijten rond haarzakjes
• Risicofactoren voor een grotere populatie gezichtsmijten
• Symptomen: Rode huid, ogen en wimpers
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via crèmes en goede reiniging van gezicht en ogen
• Ondersteunende zelfzorgmaatregelen
• Prognose van haarzakjesmijt
• Langdurige impact en opvolging
• Complicaties
• Preventie van parasitaire aandoeningen

Synoniemen van haarzakjesmijt

Haarzakjesmijt staat ook bekend als:

• Demodicose
• Demodicosis
• Demodex rosacea
• Haarfollikelmijt
• Pityriasis folliculorum

Epidemiologie van D. folliculorum-mijten

D. folliculorum-mijten komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Personen tussen de twintig en dertig jaar oud zijn het meest getroffen, maar ook middelbare leeftijdsgenoten en kinderen kunnen besmet raken.

Oorzaken: Toename van mijten rond haarzakjes

D. folliculorum-mijten leven in of rond de haarzakjes en voeden zich met dode huidcellen, talgafscheidingen en hormonen die zich daar ophopen. Deze mijten bevinden zich vooral op het gezicht, met een voorkeur voor de oogleden en wimpers. In sommige omstandigheden kan het aantal mijten toenemen. Dit leidt tot de ophoping van eitjes en uitwerpselen in de lederhuid, wat een ontstekingsreactie in de huid veroorzaakt. Deze ontsteking resulteert in de symptomen van haarzakjesmijt.

Risicofactoren voor een grotere populatie gezichtsmijten

Aandoeningen

Patiënten met een voorgeschiedenis van kanker of leverziekten hebben een verhoogd risico op een overgroei van D. folliculorum-mijten. Mensen met HIV en een verzwakt immuunsysteem zijn ook vaker getroffen door hogere aantallen mijten.

Genetica

Sommige individuen kunnen genetisch gevoeliger zijn voor een hogere aanwezigheid van D. folliculorum-mijten, waardoor ze vatbaarder zijn voor een verhoogd aantal mijten.

Huidaandoeningen

D. folliculorum-mijten komen soms in grotere aantallen voor bij patiënten met bepaalde huidaandoeningen, zoals:

• Androgenetische alopecia (androgene alopecia)
• Blefaritis
• Niet-specifieke gezichtsdermatitis
• Rosacea

Androgenetische alopecia
Androgenetische alopecia (androgene alopecia) is een erfelijke haaraandoening die zowel mannen als vrouwen treft en leidt tot haaruitval en kaalheid. Hoewel D. folliculorum-mijten deze aandoening niet direct veroorzaken, kunnen ze de symptomen verergeren door ontstekingen in de haarzakjes te veroorzaken.

Blefaritis
Blefaritis is een ontsteking van de oogleden die leidt tot korsten, waterige ogen en rode ogen. Patiënten met blefaritis hebben vaak verhoogde aantallen D. folliculorum-mijten.

Niet-specifieke gezichtsdermatitis
Niet-specifieke dermatitis op het gezicht gaat vaak gepaard met een verhoogd aantal D. folliculorum-mijten. Symptomen van deze huidontsteking zijn onder andere jeuk, acneachtige vlekjes en uitslag rond de lippen.

Rosacea
Rosacea is een inflammatoire huidaandoening die leidt tot blozen in het gezicht en de ontwikkeling van rode, droge huidletsels. Patiënten met rosacea kunnen tot vier keer zoveel D. folliculorum-mijten op hun gezicht hebben dan normaal. Deze mijten kunnen ook aanwezig zijn in de traanbuizen van patiënten met oculaire rosacea, waarbij de ogen worden aangetast.

Medicatie

Patiënten met een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door het gebruik van corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers zoals prednison), kunnen sneller last krijgen van een verhoogd aantal mijten.

Symptomen: Rode huid, ogen en wimpers

De symptomen van D. folliculorum-mijten treden meestal aan één zijde van het gezicht op. Ze veroorzaken symptomen op de huid van het gezicht, evenals aan de ogen en wimpers, die lijken op rosacea:
Huid: Blozen of een rode huid, een droge huid, een jeukende huid, een ruwe huid, pusachtige bultjes, rode bultjes, roodheid van het gezicht, vlekjes die lijken op acne (ontsteking van de talgklieren), zwellingen van het gezicht
Ogen: Droge ogen, een ontsteking van het oogbindvlies (conjunctivitis), een parasitaire ooginfectie, wazig gezichtsvermogen, een zanderig gevoel in het oog, irritatie van de oogleden en wimpers, jeukende ogen, oogpijn, rode ogen, uitval van de oogharen (madarose)

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts verzamelt informatie over de medische geschiedenis van de patiënt en onderzoekt vervolgens de huid. D. folliculorum-mijten zijn ongeveer 0,1 tot 0,4 mm groot en zijn daarom niet met het blote oog zichtbaar. Een huidbiopsie wordt uitgevoerd om een huidmonster te verkrijgen, dat onder een microscoop wordt onderzocht. Het is belangrijk om te bepalen of het aantal mijten op de huid abnormaal hoog is, aangezien een klein aantal mogelijk geen significante symptomen veroorzaakt.

Differentiële diagnose

De symptomen veroorzaakt door D. folliculorum-mijten kunnen lijken op die van acne of ernstige droge huid, wat de diagnose kan bemoeilijken.

Behandeling via crèmes en goede reiniging van gezicht en ogen

De behandeling van D. folliculorum-mijten kan uitdagend zijn, gezien de gevoeligheid van de huid van het gezicht. De arts kan crèmes zoals crotamiton of permethrine voorschrijven, die als topische insecticiden de mijten doden en het aantal verminderen. Soms wordt ook metronidazol voorgeschreven, zowel lokaal als oraal (beide antibiotica). Daarnaast kunnen speciale Demodex-gezichtsdoekjes worden gebruikt om de huid rond de ogen schoon te maken. Het aanbrengen van een medicinale alcoholoplossing met een hoge concentratie kan helpen de mijten naar de oppervlakte te brengen. De arts kan vervolgens stoffen voorschrijven die de mijten doden en de aandoening behandelen. Voor patiënten met een ernstig verzwakt immuunsysteem kan ivermectine worden voorgeschreven. Indien er sprake is van een ooginfectie, kunnen antibiotica nodig zijn. Een goede gezichts- en oogreiniging zijn ook essentieel.

Ondersteunende zelfzorgmaatregelen

Naast medische behandeling kunnen ondersteunende zelfzorgmaatregelen helpen bij het beheersen van symptomen. Dit omvat het gebruik van hypoallergene huidverzorgingsproducten, het vermijden van irriterende stoffen en het handhaven van een gezonde huidverzorgingsroutine. Regelmatig onderhoud van de persoonlijke hygiëne en het vermijden van delen van persoonlijke verzorgingsitems kan ook bijdragen aan het verminderen van herinfectie.

Prognose van haarzakjesmijt

De prognose voor patiënten met haarzakjesmijt is over het algemeen positief, vooral wanneer de aandoening tijdig en adequaat wordt behandeld. Met een juiste diagnose en behandeling verdwijnen de symptomen meestal binnen enkele weken tot maanden. Het is echter belangrijk dat patiënten de volledige kuur van voorgeschreven behandelingen volgen en goede huid- en ooghygiëne handhaven om een terugval te voorkomen.

In de meeste gevallen kunnen patiënten met D. folliculorum-mijten weer normaal functioneren zonder langdurige huid- of oogproblemen. Regelmatig opvolging met de zorgverlener kan helpen bij het monitoren van de voortgang en bij het aanpassen van de behandeling indien nodig.

Langdurige impact en opvolging

Na de initiële behandeling kan het nodig zijn om regelmatig opvolgingsonderzoeken te ondergaan om te controleren op terugkeer van de symptomen en om te verzekeren dat de behandeling effectief is geweest. Langdurige impact van een infectie met D. folliculorum kan variëren, maar een goede opvolging helpt bij het voorkomen van chronische huid- en oogproblemen.

Complicaties

Hoewel de meeste gevallen van haarzakjesmijt succesvol kunnen worden behandeld, kunnen er enkele complicaties optreden, vooral als de aandoening niet op tijd wordt behandeld of als de behandeling niet effectief is. Mogelijke complicaties zijn:

Chronische ontsteking

Als de infectie niet adequaat wordt behandeld, kan dit leiden tot chronische ontsteking van de huid en de oogleden. Dit kan resulteren in aanhoudende roodheid, zwelling en ongemak.

Secundaire infecties

De huid kan kwetsbaar zijn door de irritatie en ontsteking veroorzaakt door de mijten. Dit verhoogt het risico op secundaire bacteriële infecties, die aanvullende behandeling vereisen.

Kale plekken of haaruitval

Bij ernstige gevallen van haarzakjesmijt kan er schade aan de haarzakjes optreden, wat kan leiden tot haaruitval of kale plekken. Dit komt vaak voor bij mensen met androgenetische alopecia of andere haarverliesaandoeningen.

Oogproblemen

Bij aanwezigheid van D. folliculorum-mijten in de oogleden kunnen oogproblemen zoals blefaritis en conjunctivitis ontstaan. Dit kan leiden tot langdurige irritatie, droge ogen en andere ongemakken die medische aandacht vereisen.

Psychologische impact

De zichtbare symptomen van haarzakjesmijt, zoals huiduitslag en roodheid, kunnen een aanzienlijke psychologische impact hebben. Dit kan leiden tot angst, stress, en een verminderd zelfbeeld. Psychologische ondersteuning kan nuttig zijn voor patiënten die hier last van hebben.

Het is belangrijk voor patiënten om nauw samen te werken met hun zorgverlener om deze complicaties te voorkomen en een effectieve behandeling te waarborgen. Door vroegtijdige diagnose en adequate behandeling kunnen de meeste complicaties worden vermeden of geminimaliseerd.

Preventie van parasitaire aandoeningen

Om de kans op een toename van D. folliculorum-mijten te verminderen, is het belangrijk om het gezicht twee keer per dag te wassen met een milde reiniger. Babyshampoo kan worden gebruikt voor het reinigen van de oogleden. Het vermijden van op olie gebaseerde reinigingsmiddelen en vettige make-up is cruciaal, aangezien deze een ideale voedingsbodem voor de mijten vormen. Het is ook belangrijk om de huid schoon en droog te houden en eventuele onderliggende huidaandoeningen te behandelen om de groei van D. folliculorum-mijten te voorkomen.