Oorprop: Overtollig oorsmeer verwijderen, o.a. met water

Cerumen, beter bekend als oorsmeer, bestaat uit afscheidingsproducten van de smeer- en talgkliertjes van de uitwendige gehoorgang. Het lichtgele tot donkerbruine oorsmeer heeft enkele belangrijke beschermende functies voor het oor. In normale omstandigheden verdwijnt het overtollige oorsmeer via de opening van het oor en wast de patiënt dit weg. Het oorsmeer kan zich echter ophopen en verharden waardoor de gehoorgang geblokkeerd is. Deze prop is één van de meest voorkomende oorzaken van tijdelijk gehoorverlies. De prop zelf verwijderen is mogelijk, al is het raadplegen van een arts vereist wanneer het probleem vaak terugkomt, de oorprop niet weg te krijgen valt of andere medische klachten ontstaan.

• Synoniemen oorprop
• Oorzaken overtollig oorsmeer: Verstopping van gehoorgang
• Epidemiologie van oorsmeerprop
• Oorzaken van een oorprop
• Risicofactoren voor het ontwikkelen van een oorprop
• Symptomen van een oorprop
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling: Verwijderen van de prop, o.a. met water
• Prognose oorblokkade
• Complicaties van een oorprop
• Preventie oorprop

Synoniemen oorprop

Overtollig oorsmeer is eveneens gekend onder deze synoniemen:

• cerumen impactie
• oorblokkade
• oorimpactie
• oorverstopping

Oorzaken overtollig oorsmeer: Verstopping van gehoorgang

Oorsmeer is zeer nuttig. Het beschermt de tere huid van de gehoorgang tegen irritatie wanneer bijvoorbeeld water in de gehoorgang terechtkomt. Daarnaast voorkomt oorsmeer dat stof, bacteriën en andere ziektekiemen en kleine voorwerpen in het oor terechtkomen en daar schade aanrichten. Bij sommige mensen produceren de klieren meer oorsmeer dan normaal. Het oor krijgt dit oorsmeer niet uit het oor, waardoor het extra oorsmeer verhardt in de gehoorgang en het oor verstopt (blokkeert). De meeste patiënten willen gaarne hun oor reinigen wanneer deze toestand plaatsvindt. Hierdoor duwt de patiënt echter mogelijk per toeval het oorsmeer dieper waardoor de gehoorgang verstopt raakt. Verder komt een oorprop vaker voor bij mensen die vaak oordopjes gebruiken.

Epidemiologie van oorsmeerprop

Oorsmeerprop komt relatief vaak voor bij zowel kinderen als volwassenen. Het is een veelvoorkomend probleem dat kan optreden bij mensen van alle leeftijden, hoewel het vaker voorkomt bij volwassenen door het gebruik van gehoorapparaten of oordopjes.

Oorzaken van een oorprop

Het overmatige productie van oorsmeer kan leiden tot een ophoping en verharden in de gehoorgang. Andere oorzaken zijn:

• onregelmatige reiniging van de oren
• het gebruik van voorwerpen zoals wattenstaafjes die het oorsmeer verder duwen
• frequent gebruik van oordopjes
• afwijkingen in de vorm of structuur van de gehoorgang

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een oorprop

Risicofactoren voor een oorprop zijn onder meer:

• het regelmatig dragen van oordopjes of hoortoestellen
• overmatige productie van oorsmeer
• gebruik van wattenstaafjes of andere voorwerpen om de oren te reinigen
• bepaalde medische aandoeningen zoals een afwijkende vorm van de gehoorgang

Symptomen van een oorprop

De patiënt heeft oorpijn en zijn oren voelen vol aan (verstopte oren). Daarnaast heeft de patiënt last van oorsuizen (tinnitus aurium). Hij hoort met andere woorden bepaalde zoemende geluiden in de oren. Ook het horen van een krakend, ploffend geluid in de oren is mogelijk. Af en toe is ook sprake van pijn achter het oor en een drukkend gevoel in het hoofd. Tot slot treedt een plotseling (plotselinge doofheid) of gedeeltelijk gehoorverlies op. Dit gehoorverlies is in de meeste gevallen tijdelijk, al komt het voor dat het bij sommige patiënten progressief is.

Alarmsymptomen

Wanneer de patiënt symptomen ervaart zoals:

• hevige pijn in het oor
• koorts
• uitstroom van vocht uit het oor
• aanhoudend gehoorverlies ondanks zelfbehandeling

moet er onmiddellijk medische hulp worden ingeroepen. Deze symptomen kunnen wijzen op een ernstiger aandoening die verder onderzoek en behandeling vereist.

Diagnose en onderzoeken

De arts gebruikt een otoscoop, een instrument met een vergrootglas, om het oor te onderzoeken. Hij bekijkt namelijk of er andere aandoeningen zijn die het overtollige oorsmeer mogelijk veroorzaken. Soms zijn aanvullende tests nodig om de ernst van de prop te beoordelen of andere oorproblemen uit te sluiten.

Behandeling: Verwijderen van de prop, o.a. met water

Zelfzorg

Een zelfbehandeling is veelal mogelijk bij een verstopping met oorsmeer. Dit bewerkstelligt de patiënt door het gebruik van babyolie, commerciële oordruppels, glycerine, minerale oliën of water. Oorkaarsen die overtollig oorsmeer verwijderen, vermijdt de patiënt best. De Food And Drug Administration (FDA) wijst er namelijk op dat dit mogelijk leidt tot bloedingen (oorbloeding), brandwonden aan het oor en gezicht, brandgevaar, een doorboord trommelvlies en wonden door het druipende was.

Professionele medische zorg

Wanneer naar de arts?

Een andere thuismethode is ook mogelijk, al doet een patiënt er ook goed aan om hiervoor de arts te raadplegen, zeker als het probleem aanhoudt, de pijn heel hevig is, er vocht uit het oor komt, het oor stinkt, en de patiënt blijvend gehoorverlies ervaart. De patiënt bezoekt ook de arts indien hij koorts heeft en moet hoesten. Deze symptomen duiden niet noodzakelijk op een oorprop, vandaar dat een grondig lichamelijk onderzoek steeds vereist is bij de patiënt.

Waterirrigatie: Spoelen met water

Waterirrigatie is de medische term om water op lichaamstemperatuur te gebruiken om de oorprop te verwijderen. Het lauwe water is namelijk nodig omdat te koud of te warm water een korte maar hevige vertigo (duizeligheid) bij de patiënt veroorzaakt. De arts voert deze snelle en veilige procedure uit in zijn kantoor. Bij de start van de procedure staat of zit de patiënt en houdt hij het hoofd rechtop. De arts strekt vervolgens de gehoorgang en trekt het oor zachtjes naar boven. Daarna spuit hij voorzichtig wat water met een spuit tegen de gehoorgang naast het oorsmeer. De patiënt kantelt nu het hoofd zodat het water samen met het oorsmeer afvoert in een schaaltje of bakje. De arts herhaalt mogelijk enkele keren deze werkwijze. De arts voert deze procedure nooit uit wanneer de patiënt een gescheurd trommelvlies heeft. Het reinigen van het oor resulteert dan namelijk mogelijk in beschadiging van het oor of in een infectie. Nadat de arts het oorsmeer heeft verwijderd, droogt de patiënt het oor goed. Het oor nadien voorzichtig reinigen met een doekje of een papieren tissue die rond de vinger is gedraaid, is toegestaan.

Andere methodes om de oorprop te verwijderen

Indien deze werkwijze niet helpt, zuigt de arts de gehoorgang uit met een curette, een klein apparaatje, of met behulp van een microscoop.

Prognose oorblokkade

Een oorprop komt af en toe terug, waarbij het gehoorverlies veelal maar van tijdelijke aard is. Na het verwijderen van het oorsmeer hoort de patiënt in de meeste gevallen weer goed. In zeldzame gevallen krijgt een patiënt een infectie in de gehoorgang of ontstaat schade aan het trommelvlies als hij tracht het overtollige oorsmeer te verwijderen.

Complicaties van een oorprop

Bij het verwijderen van een oorprop kunnen enkele complicaties optreden, waaronder:

• infecties van de gehoorgang
• beschadiging van het trommelvlies
• bloeding in het oor
• perforatie van het trommelvlies

Het is belangrijk dat het verwijderen van een oorprop door een professional wordt uitgevoerd om deze complicaties te voorkomen.

Preventie oorprop

Een oorprop voorkomen doet de patiënt best door de oren niet te vaak en niet te hard te reinigen. Oorsmeer beschermt namelijk ook de oren. Probeer alleszins nooit om het oor schoon te maken door een voorwerp in de gehoorgang te steken, zoals een wattenstaafje. Het oorsmeer raakt anders nog dieper in de gehoorgang, wat het probleem enkel maar verergert. Het wattenstaafje is enkel te gebruiken bij het reinigen van het buitenste deel van de oren. Het is voor gezonde mensen verder nuttig om één keer per jaar naar de arts te gaan en de oren te laten reinigen. Dit voorkomt veelal een verstopping van de gehoorgang, al zijn de meeste mensen ook goed in staat om een oorprop op afstand te houden dankzij zelfzorgmaatregelen.

Lees verder

• Gehoorverlies bij kinderen: Symptomen bij slechthorend kind
• Oorsmeer: Oorzaken van gewijzigde kleur, geur en textuur
• Oorpijn: Pijn in oor door probleem in oren of lichaam
• Oorbloeding: Bloeding uit het oor met bloederige afscheiding
• Otorree: Oorafscheiding door probleem met oor of hersenen