Plotsdoofheid: Plotseling gehoorverlies (sudden deafness)

Jaarlijks ervaren in Nederland 8 op de 100.000 mensen een plotseling verlies van gehoorvermogen, ook wel bekend als sudden deafness. Meestal betreft het één oor en behouden patiënten vaak een deel van hun gehoorvermogen. Plotsdoofheid kan het gevolg zijn van het gebruik van bepaalde medicijnen, de opbouw van oorsmeer, infecties, of ernstige onderliggende aandoeningen. Het is cruciaal om bij het optreden van plotsdoofheid onmiddellijk medische hulp te zoeken. Tijdige behandeling kan de kans op herstel van het gehoor vergroten.

• Epidemiologie van plotsdoofheid
• Prevalentie en incidentie
• Leeftijd en geslacht
• Etnische en geografische variaties
• Oorzaken van plotsdoofheid
• Risicofactoren en comorbiditeiten
• Symptomen van plotsdoofheid
• Gehoorverlies
• Bijkomende symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van plotseling gehoorverlies
• Ontstekingsremmers
• Onderliggende oorzaak
• Contactgroep voor plotsdoven
• Prognose van plotsdoofheid
• Complicaties van plotsdoofheid
• Preventie van plotseling gehoorverlies

Epidemiologie van plotsdoofheid

Plotsdoofheid, ook wel bekend als plotselinge sensorineurale doofheid (SSNHL), is een verlies van gehoor dat zich snel ontwikkelt, meestal binnen 72 uur. De epidemiologie van plotsdoofheid omvat de volgende aspecten:

Prevalentie en incidentie

• Prevalentie: Plotsdoofheid komt wereldwijd voor, met een geschatte prevalentie van ongeveer 5-20 gevallen per 100.000 mensen per jaar. De incidentie kan variëren afhankelijk van geografische locatie en demografische factoren.
• Incidentie: In de Verenigde Staten worden jaarlijks ongeveer 1.500 tot 3.000 nieuwe gevallen van plotsdoofheid gerapporteerd. De incidentie is relatief laag, maar het is een belangrijke aandoening vanwege de plotselinge en vaak verontrustende aard ervan.

Leeftijd en geslacht

• Leeftijd: Plotsdoofheid kan op elke leeftijd optreden, maar de aandoening wordt het vaakst waargenomen bij volwassenen tussen de 30 en 60 jaar oud. Er is geen duidelijke leeftijdsgroep die bijzonder vatbaar is, hoewel de incidentie kan toenemen met de leeftijd.
• Geslacht: Er is geen significant verschil in incidentie tussen mannen en vrouwen, hoewel sommige studies suggereren dat de aandoening iets vaker voorkomt bij mannen.

Etnische en geografische variaties

Etnische Variaties: Er zijn geen specifieke etnische groepen die bijzonder vatbaar zijn voor plotsdoofheid. De aandoening lijkt gelijkmatig verdeeld over verschillende etnische groepen.
Geografische Variaties: Plotsdoofheid wordt wereldwijd gerapporteerd, maar de incidentie kan variëren afhankelijk van factoren zoals toegang tot gezondheidszorg en verschillen in rapportage en diagnose.

Oorzaken van plotsdoofheid

De oorzaak van plotseling gehoorverlies is vaak onbekend, maar veel voorkomende oorzaken zijn:

• Infecties: Bacteriële of virale infecties kunnen plotsdoofheid veroorzaken. Voorbeelden zijn meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek), de ziekte van Lyme (bacteriële infectie door een tekenbeet), hiv, Lassa-koorts (met koorts en bloedingen), de bof (gezwollen oorspeekselklieren), en syfilis (seksueel overdraagbare aandoening).
• Bijwerkingen van medicijnen: Bepaalde geneesmiddelen die kanker of infecties behandelen, zoals ototoxische medicijnen, kunnen gehoorverlies veroorzaken.
• Oorsmeer: Opbouw van oorsmeer kan het gehoor blokkeren en plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Auto-immuunziekten: Auto-immuunziekten zoals de ziekte van Behçet (met zweren en uveitis), het syndroom van Cogan (met aanhoudende oogontsteking en oorontsteking), en systemische lupus erythematosus kunnen ook leiden tot plotseling gehoorverlies.
• Allergieën: Allergieën kunnen soms bijdragen aan plotseling gehoorverlies.
• Beroerte: Een beroerte kan leiden tot plotseling gehoorverlies door een verstoring van de bloedtoevoer naar het gehoororgaan.
• Hoofdletsel: Hoofdletsel kan schade aan de gehoorzenuw of het binnenoor veroorzaken.
• Drukverandering: Schade aan het binnenoor door plotselinge drukveranderingen, zoals bij het optillen van zware voorwerpen, kan plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Ooraandoeningen: Aandoeningen zoals otosclerose (verharding van de gehoorbeentjes door botgroei) en de ziekte van Ménière (met duizeligheid, oorduizeligheid, en gehoorverlies) kunnen ook leiden tot plotseling gehoorverlies.
• Metabole aandoeningen: Diabetes mellitus (suikerziekte) en hypothyreoïdie (trage schildklier) kunnen bijdragen aan plotseling gehoorverlies.
• Tumoren: Tumoren zoals de brughoektumor (akoestisch neuroom) die op de gehoorzenuw drukken, kunnen ook plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Blokkades: Kleine voorwerpen die de gehoorgang blokkeren, komen vaak voor bij kinderen.
• Leegloop van binnenoorvloeistof: Dit kan leiden tot plotseling gehoorverlies.
• Neurologische aandoeningen: Aandoeningen zoals multiple sclerose, migraine (met aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn), en pontine ischemie kunnen plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Akoestisch trauma: Plotselinge blootstelling aan zeer luid geluid kan leiden tot gehoorverlies.
• Bloedstroomproblemen: Problemen met de bloedcirculatie kunnen het gehoor beïnvloeden.
• Sikkelcelziekte: Sikkelcelziekte (een bloedaandoening van de rode bloedcellen) kan soms bijdragen aan plotseling gehoorverlies.

Risicofactoren en comorbiditeiten

• Risicofactoren: Hoewel de exacte oorzaak vaak onbekend is, kunnen risicofactoren voor plotsdoofheid onder meer virale infecties, auto-immuunziekten, trauma aan het oor, en blootstelling aan ototoxische stoffen zijn.
• Comorbiditeiten: Plotsdoofheid kan soms gepaard gaan met andere aandoeningen zoals vertigo, tinnitus, of andere neurologische symptomen. Soms wordt het in verband gebracht met systemische aandoeningen zoals diabetes mellitus of hypertensie.

Symptomen van plotsdoofheid

Gehoorverlies

Plotseling gehoorverlies kan variëren van onmiddellijke doofheid tot geleidelijk verlies binnen enkele dagen. Meestal spreken we van plotsdoofheid als het gehoorverlies binnen 72 uur optreedt. Bij de meeste patiënten betreft het gehoorverlies slechts één oor (eenzijdig gehoorverlies). In sommige gevallen kunnen patiënten nog geluiden uit het getroffen oor horen, maar deze kunnen vervormd, zachter, of met een echo-achtig effect klinken. Sommige patiënten merken het gehoorverlies pas op tijdens het bellen, waarbij ze het getroffen oor gebruiken. Anderen ervaren een luid ploppend of klikkend geluid voordat het gehoor verdwijnt. Het richtingshoren, oftewel het bepalen van de richting van geluid, kan aangetast zijn bij een plotseling verlies van gehoor in één oor.

Bijkomende symptomen

Naast gehoorverlies kunnen bijkomende symptomen optreden, afhankelijk van de oorzaak. Deze kunnen onder andere oorsuizen, duizeligheid, evenwichtsproblemen, een gevoel van druk of volheid in het oor, oorpijn, en hoofdpijn omvatten.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van plotsdoofheid begint vaak met een grondige medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek. Artsen kunnen de volgende onderzoeken en tests uitvoeren:

• Audiometrie: Audiometrie meet het gehoor door de patiënt te laten luisteren naar verschillende tonen en frequenties.
• Ooronderzoek: Een arts kan de gehoorgang en het trommelvlies inspecteren om mogelijke blokkades zoals oorsmeer of vocht te identificeren.
• Evenwichtstest: Evenwichtstests kunnen helpen om te bepalen of er evenwichtsproblemen zijn die verband houden met het gehoorverlies.
• MRI-scan: Een MRI-scan van het gehoororgaan en de gehoorzenuw kan worden aangevraagd om tumoren of andere structurele afwijkingen te identificeren.
• Bloedonderzoek: Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om infecties of auto-immuunziekten op te sporen.

In veel gevallen blijft de precieze oorzaak van plotsdoofheid onbekend.

Behandeling van plotseling gehoorverlies

Ontstekingsremmers

Het is van essentieel belang om onmiddellijk medische hulp te zoeken bij plotseling gehoorverlies. Een snelle diagnose en behandeling kunnen de kans op herstel vergroten. Corticosteroïden zijn de meest gebruikte behandeling voor plotsdoofheid. Deze krachtige ontstekingsremmers verminderen zwelling, bestrijden ontstekingen, en bevorderen het genezingsproces. Corticosteroïden kunnen oraal worden ingenomen of intratympanisch (direct in het trommelvlies) worden geïnjecteerd. Soms wordt de behandeling gestart voordat alle onderzoeksresultaten beschikbaar zijn om het risico op blijvend gehoorverlies te verkleinen.

Onderliggende oorzaak

Als een onderliggende oorzaak van het gehoorverlies wordt gevonden, zal de arts deze aandoening behandelen. Bacteriële infecties worden vaak behandeld met antibiotica, terwijl auto-immuunziekten behandeld worden met immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken). Als medicijnen de oorzaak zijn, kan de arts alternatieve medicatie voorstellen. In gevallen waarin de onderliggende oorzaak niet effectief kan worden behandeld of het gehoorverlies ernstig is, kan het gebruik van een hoorapparaat of zelfs een cochleair implantaat worden overwogen. Revalidatietraining en emotionele / psychische ondersteuning zijn ook belangrijk voor mensen die plotseling doof zijn geworden.

Contactgroep voor plotsdoven

De Stichting Plotsdoven zet zich in voor de belangen van mensen met plotsdoofheid en laatdoofheid door hun zelfredzaamheid te vergroten en hen te ondersteunen bij hun re-integratie in de horende maatschappij.

• Stichting Plotsdoven
• Secretariaat
• Randhoeve 221
• 3995 GA Houten
• 030 - 695 87 19
• E-mail: info@stichtingplotsdoven.nl
• Website: www.stichtingplotsdoven.nl

Prognose van plotsdoofheid

De prognose voor herstel van plotsdoofheid hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van het gehoorverlies, de leeftijd van de patiënt, de aanwezigheid van bijkomende symptomen zoals duizeligheid, en de resultaten van het audiogram. Herstel van het gehoor kan soms spontaan optreden of met behandeling binnen enkele weken. Echter, bij een deel van de patiënten kan blijvende schade aan het gehoor optreden, wat kan leiden tot langdurige gehoorproblemen.

Complicaties van plotsdoofheid

Plotsdoofheid kan verschillende complicaties met zich meebrengen:

• Psychologische impact: Het plotseling verlies van gehoor kan leiden tot angst, depressie, en sociale isolatie. Dit kan de mentale gezondheid en kwaliteit van leven beïnvloeden.
• Communicatieproblemen: Gehoorverlies kan communicatieproblemen veroorzaken, wat kan leiden tot moeilijkheden op het werk en in sociale situaties.
• Evenwichtsproblemen: In gevallen waarbij het gehoorverlies gepaard gaat met evenwichtsproblemen, kunnen patiënten last krijgen van duizeligheid en coördinatieproblemen.
• Langdurige gehoorproblemen: Bij een deel van de patiënten kan het gehoorverlies blijvend zijn, wat kan leiden tot een blijvende behoefte aan hoortoestellen of cochleaire implantaten.
• Verhoogd risico op andere aandoeningen: Sommige aandoeningen die plotsdoofheid veroorzaken, zoals auto-immuunziekten of diabetes, kunnen ook andere gezondheidsproblemen met zich meebrengen.

Preventie van plotseling gehoorverlies

Hoewel niet alle gevallen van plotsdoofheid te voorkomen zijn, zijn er enkele maatregelen die het risico kunnen verminderen:

• Bescherming tegen lawaai: Het dragen van gehoorbescherming bij blootstelling aan luid geluid kan helpen om gehoorbeschadiging te voorkomen.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl, inclusief een gebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging, kan bijdragen aan een goede algehele gezondheid en het verminderen van risicofactoren voor gehoorverlies.
• Regelmatige controles: Regelmatige medische controles en gehoortests kunnen helpen om vroegtijdige tekenen van gehoorproblemen te identificeren en tijdig te behandelen.
• Vroege behandeling van aandoeningen: Het vroegtijdig behandelen van aandoeningen die plotsdoofheid kunnen veroorzaken, zoals infecties en auto-immuunziekten, kan helpen om complicaties te voorkomen.

Lees verder

• Hoortoestellen: Problemen door dragen van hoorapparaat
• Eenzijdig (unilateraal) gehoorverlies: Oorzaken
• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen
• Gehoorverlies bij kinderen: Symptomen bij slechthorend kind
• Sensorineuraal gehoorverlies: Schade aan gehoorzenuw