Plotsdoofheid: Plotseling gehoorverlies (sudden deafness)

Jaarlijks ervaren in Nederland 8 op de 100.000 mensen een plotseling verlies van gehoorvermogen, ook wel bekend als sudden deafness. Meestal betreft het één oor en behouden patiënten vaak een deel van hun gehoorvermogen. Plotsdoofheid kan het gevolg zijn van het gebruik van bepaalde medicijnen, de opbouw van oorsmeer, infecties, of ernstige onderliggende aandoeningen. Het is cruciaal om bij het optreden van plotsdoofheid onmiddellijk medische hulp te zoeken. Tijdige behandeling kan de kans op herstel van het gehoor vergroten.

• Epidemiologie van plotsdoofheid
• Prevalentie en incidentie
• Leeftijd en geslacht
• Etnische en geografische variaties
• Oorzaken van plotsdoofheid
• Risicofactoren en comorbiditeiten
• Symptomen van plotsdoofheid
• Gehoorverlies
• Bijkomende symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van plotseling gehoorverlies
• Ontstekingsremmers
• Onderliggende oorzaak
• Contactgroep voor plotsdoven
• Prognose van plotsdoofheid
• Complicaties van plotsdoofheid
• Preventie van plotseling gehoorverlies
• Praktische tips voor het leven met plotsdoofheid
• Zoek snel medische hulp
• Draag gehoorapparaten indien nodig
• Houd een rustige omgeving aan
• Gebruik alternatieve communicatiehulpmiddelen
• Bescherm je gehoor tegen verdere schade
• Volg een revalidatieprogramma
• Blijf in contact met je arts voor regelmatige controles
• Zorg voor emotionele ondersteuning
• Misvattingen rond plotsdoofheid
• Plotsdoofheid is altijd het gevolg van een ernstig probleem
• Plotsdoofheid is altijd permanent
• Plotsdoofheid komt altijd onverwachts en zonder waarschuwing
• Plotsdoofheid kan alleen door een arts worden behandeld
• Plotsdoofheid heeft altijd te maken met ouderdom
• Plotsdoofheid komt alleen voor in één oor
• Plotsdoofheid kan altijd worden voorkomen door gehoorbescherming

Epidemiologie van plotsdoofheid

Plotsdoofheid, ook wel bekend als plotselinge sensorineurale doofheid (SSNHL), is een verlies van gehoor dat zich snel ontwikkelt, meestal binnen 72 uur. De epidemiologie van plotsdoofheid omvat de volgende aspecten:

Prevalentie en incidentie

• Prevalentie: Plotsdoofheid komt wereldwijd voor, met een geschatte prevalentie van ongeveer 5-20 gevallen per 100.000 mensen per jaar. De incidentie kan variëren afhankelijk van geografische locatie en demografische factoren.
• Incidentie: In de Verenigde Staten worden jaarlijks ongeveer 1.500 tot 3.000 nieuwe gevallen van plotsdoofheid gerapporteerd. De incidentie is relatief laag, maar het is een belangrijke aandoening vanwege de plotselinge en vaak verontrustende aard ervan.

Leeftijd en geslacht

• Leeftijd: Plotsdoofheid kan op elke leeftijd optreden, maar de aandoening wordt het vaakst waargenomen bij volwassenen tussen de 30 en 60 jaar oud. Er is geen duidelijke leeftijdsgroep die bijzonder vatbaar is, hoewel de incidentie kan toenemen met de leeftijd.
• Geslacht: Er is geen significant verschil in incidentie tussen mannen en vrouwen, hoewel sommige studies suggereren dat de aandoening iets vaker voorkomt bij mannen.

Etnische en geografische variaties

Etnische Variaties: Er zijn geen specifieke etnische groepen die bijzonder vatbaar zijn voor plotsdoofheid. De aandoening lijkt gelijkmatig verdeeld over verschillende etnische groepen.
Geografische Variaties: Plotsdoofheid wordt wereldwijd gerapporteerd, maar de incidentie kan variëren afhankelijk van factoren zoals toegang tot gezondheidszorg en verschillen in rapportage en diagnose.

Oorzaken van plotsdoofheid

De oorzaak van plotseling gehoorverlies is vaak onbekend, maar veel voorkomende oorzaken zijn:

• Infecties: Bacteriële of virale infecties kunnen plotsdoofheid veroorzaken. Voorbeelden zijn meningitis (hersenvliesontsteking met hoofdpijn en een stijve nek), de ziekte van Lyme (bacteriële infectie door een tekenbeet), hiv, Lassa-koorts (met koorts en bloedingen), de bof (gezwollen oorspeekselklieren), en syfilis (seksueel overdraagbare aandoening).
• Bijwerkingen van medicijnen: Bepaalde geneesmiddelen die kanker of infecties behandelen, zoals ototoxische medicijnen, kunnen gehoorverlies veroorzaken.
• Oorsmeer: Opbouw van oorsmeer kan het gehoor blokkeren en plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Auto-immuunziekten: Auto-immuunziekten zoals de ziekte van Behçet (met zweren en uveitis), het syndroom van Cogan (met aanhoudende oogontsteking en oorontsteking), en systemische lupus erythematosus kunnen ook leiden tot plotseling gehoorverlies.
• Allergieën: Allergieën kunnen soms bijdragen aan plotseling gehoorverlies.
• Beroerte: Een beroerte kan leiden tot plotseling gehoorverlies door een verstoring van de bloedtoevoer naar het gehoororgaan.
• Hoofdletsel: Hoofdletsel kan schade aan de gehoorzenuw of het binnenoor veroorzaken.
• Drukverandering: Schade aan het binnenoor door plotselinge drukveranderingen, zoals bij het optillen van zware voorwerpen, kan plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Ooraandoeningen: Aandoeningen zoals otosclerose (verharding van de gehoorbeentjes door botgroei) en de ziekte van Ménière (met duizeligheid, oorduizeligheid, en gehoorverlies) kunnen ook leiden tot plotseling gehoorverlies.
• Metabole aandoeningen: Diabetes mellitus (suikerziekte) en hypothyreoïdie (trage schildklier) kunnen bijdragen aan plotseling gehoorverlies.
• Tumoren: Tumoren zoals de brughoektumor (akoestisch neuroom) die op de gehoorzenuw drukken, kunnen ook plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Blokkades: Kleine voorwerpen die de gehoorgang blokkeren, komen vaak voor bij kinderen.
• Leegloop van binnenoorvloeistof: Dit kan leiden tot plotseling gehoorverlies.
• Neurologische aandoeningen: Aandoeningen zoals multiple sclerose, migraine (met aanvallen van aura en/of eenzijdige hoofdpijn), en pontine ischemie kunnen plotseling gehoorverlies veroorzaken.
• Akoestisch trauma: Plotselinge blootstelling aan zeer luid geluid kan leiden tot gehoorverlies.
• Bloedstroomproblemen: Problemen met de bloedcirculatie kunnen het gehoor beïnvloeden.
• Sikkelcelziekte: Sikkelcelziekte (een bloedaandoening van de rode bloedcellen) kan soms bijdragen aan plotseling gehoorverlies.

Risicofactoren en comorbiditeiten

• Risicofactoren: Hoewel de exacte oorzaak vaak onbekend is, kunnen risicofactoren voor plotsdoofheid onder meer virale infecties, auto-immuunziekten, trauma aan het oor, en blootstelling aan ototoxische stoffen zijn.
• Comorbiditeiten: Plotsdoofheid kan soms gepaard gaan met andere aandoeningen zoals vertigo, tinnitus, of andere neurologische symptomen. Soms wordt het in verband gebracht met systemische aandoeningen zoals diabetes mellitus of hypertensie.

Symptomen van plotsdoofheid

Gehoorverlies

Plotseling gehoorverlies kan variëren van onmiddellijke doofheid tot geleidelijk verlies binnen enkele dagen. Meestal spreken we van plotsdoofheid als het gehoorverlies binnen 72 uur optreedt. Bij de meeste patiënten betreft het gehoorverlies slechts één oor (eenzijdig gehoorverlies). In sommige gevallen kunnen patiënten nog geluiden uit het getroffen oor horen, maar deze kunnen vervormd, zachter, of met een echo-achtig effect klinken. Sommige patiënten merken het gehoorverlies pas op tijdens het bellen, waarbij ze het getroffen oor gebruiken. Anderen ervaren een luid ploppend of klikkend geluid voordat het gehoor verdwijnt. Het richtingshoren, oftewel het bepalen van de richting van geluid, kan aangetast zijn bij een plotseling verlies van gehoor in één oor.

Bijkomende symptomen

Naast gehoorverlies kunnen bijkomende symptomen optreden, afhankelijk van de oorzaak. Deze kunnen onder andere oorsuizen, duizeligheid, evenwichtsproblemen, een gevoel van druk of volheid in het oor, oorpijn, en hoofdpijn omvatten.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van plotsdoofheid begint vaak met een grondige medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek. Artsen kunnen de volgende onderzoeken en tests uitvoeren:

• Audiometrie: Audiometrie meet het gehoor door de patiënt te laten luisteren naar verschillende tonen en frequenties.
• Ooronderzoek: Een arts kan de gehoorgang en het trommelvlies inspecteren om mogelijke blokkades zoals oorsmeer of vocht te identificeren.
• Evenwichtstest: Evenwichtstests kunnen helpen om te bepalen of er evenwichtsproblemen zijn die verband houden met het gehoorverlies.
• MRI-scan: Een MRI-scan van het gehoororgaan en de gehoorzenuw kan worden aangevraagd om tumoren of andere structurele afwijkingen te identificeren.
• Bloedonderzoek: Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om infecties of auto-immuunziekten op te sporen.

In veel gevallen blijft de precieze oorzaak van plotsdoofheid onbekend.

Behandeling van plotseling gehoorverlies

Ontstekingsremmers

Het is van essentieel belang om onmiddellijk medische hulp te zoeken bij plotseling gehoorverlies. Een snelle diagnose en behandeling kunnen de kans op herstel vergroten. Corticosteroïden zijn de meest gebruikte behandeling voor plotsdoofheid. Deze krachtige ontstekingsremmers verminderen zwelling, bestrijden ontstekingen, en bevorderen het genezingsproces. Corticosteroïden kunnen oraal worden ingenomen of intratympanisch (direct in het trommelvlies) worden geïnjecteerd. Soms wordt de behandeling gestart voordat alle onderzoeksresultaten beschikbaar zijn om het risico op blijvend gehoorverlies te verkleinen.

Onderliggende oorzaak

Als een onderliggende oorzaak van het gehoorverlies wordt gevonden, zal de arts deze aandoening behandelen. Bacteriële infecties worden vaak behandeld met antibiotica, terwijl auto-immuunziekten behandeld worden met immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken). Als medicijnen de oorzaak zijn, kan de arts alternatieve medicatie voorstellen. In gevallen waarin de onderliggende oorzaak niet effectief kan worden behandeld of het gehoorverlies ernstig is, kan het gebruik van een hoorapparaat of zelfs een cochleair implantaat worden overwogen. Revalidatietraining en emotionele / psychische ondersteuning zijn ook belangrijk voor mensen die plotseling doof zijn geworden.

Contactgroep voor plotsdoven

De Stichting Plotsdoven zet zich in voor de belangen van mensen met plotsdoofheid en laatdoofheid door hun zelfredzaamheid te vergroten en hen te ondersteunen bij hun re-integratie in de horende maatschappij.

• Stichting Plotsdoven
• Secretariaat
• Randhoeve 221
• 3995 GA Houten
• 030 - 695 87 19
• E-mail: info@stichtingplotsdoven.nl
• Website: www.stichtingplotsdoven.nl

Prognose van plotsdoofheid

De prognose voor herstel van plotsdoofheid hangt af van verschillende factoren, waaronder de ernst van het gehoorverlies, de leeftijd van de patiënt, de aanwezigheid van bijkomende symptomen zoals duizeligheid, en de resultaten van het audiogram. Herstel van het gehoor kan soms spontaan optreden of met behandeling binnen enkele weken. Echter, bij een deel van de patiënten kan blijvende schade aan het gehoor optreden, wat kan leiden tot langdurige gehoorproblemen.

Complicaties van plotsdoofheid

Plotsdoofheid kan verschillende complicaties met zich meebrengen:

• Psychologische impact: Het plotseling verlies van gehoor kan leiden tot angst, depressie, en sociale isolatie. Dit kan de mentale gezondheid en kwaliteit van leven beïnvloeden.
• Communicatieproblemen: Gehoorverlies kan communicatieproblemen veroorzaken, wat kan leiden tot moeilijkheden op het werk en in sociale situaties.
• Evenwichtsproblemen: In gevallen waarbij het gehoorverlies gepaard gaat met evenwichtsproblemen, kunnen patiënten last krijgen van duizeligheid en coördinatieproblemen.
• Langdurige gehoorproblemen: Bij een deel van de patiënten kan het gehoorverlies blijvend zijn, wat kan leiden tot een blijvende behoefte aan hoortoestellen of cochleaire implantaten.
• Verhoogd risico op andere aandoeningen: Sommige aandoeningen die plotsdoofheid veroorzaken, zoals auto-immuunziekten of diabetes, kunnen ook andere gezondheidsproblemen met zich meebrengen.

Preventie van plotseling gehoorverlies

Hoewel niet alle gevallen van plotsdoofheid te voorkomen zijn, zijn er enkele maatregelen die het risico kunnen verminderen:

• Bescherming tegen lawaai: Het dragen van gehoorbescherming bij blootstelling aan luid geluid kan helpen om gehoorbeschadiging te voorkomen.
• Gezonde levensstijl: Een gezonde levensstijl, inclusief een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging, kan bijdragen aan een goede algehele gezondheid en het verminderen van risicofactoren voor gehoorverlies.
• Regelmatige controles: Regelmatige medische controles en gehoortests kunnen helpen om vroegtijdige tekenen van gehoorproblemen te identificeren en tijdig te behandelen.
• Vroege behandeling van aandoeningen: Het vroegtijdig behandelen van aandoeningen die plotsdoofheid kunnen veroorzaken, zoals infecties en auto-immuunziekten, kan helpen om complicaties te voorkomen.

Praktische tips voor het leven met plotsdoofheid

Plotsdoofheid, ook wel acute sensorineurale gehoorverlies genoemd, is een plotseling verlies van gehoor zonder een duidelijke oorzaak. Dit kan een verontrustende ervaring zijn, aangezien het in korte tijd het gehoor kan beïnvloeden, vaak aan één oor. Het is belangrijk om praktische stappen te ondernemen om te leren omgaan met plotsdoofheid en om verdere complicaties te voorkomen.

Zoek snel medische hulp

Als je plotseling gehoorverlies ervaart, is het van essentieel belang om zo snel mogelijk medische hulp in te schakelen. In veel gevallen kan plotsdoofheid het beste behandeld worden wanneer het binnen 24 tot 48 uur wordt opgemerkt. Er kunnen verschillende oorzaken zijn van plotsdoofheid, waaronder infecties, virale aandoeningen, en zelfs stress. Je arts kan de onderliggende oorzaak proberen vast te stellen en een behandelplan opstellen om de symptomen te verlichten. Een snelle diagnose kan ook helpen om het gehoor te herstellen of te behouden.

Draag gehoorapparaten indien nodig

Als het gehoorverlies aanhoudt, kan het dragen van een gehoorapparaat een nuttige oplossing zijn om je gehoor te ondersteunen. Gehoorapparaten versterken het geluid, zodat je beter kunt horen en communiceren. Dit kan vooral belangrijk zijn als het gehoorverlies je dagelijkse leven beïnvloedt, zoals tijdens gesprekken of wanneer je geluidsbronnen zoals tv of muziek wilt horen. Raadpleeg een audioloog om te bepalen welk type gehoorapparaat het beste voor jou is, en om te leren hoe je het effectief kunt gebruiken.

Houd een rustige omgeving aan

Plotsdoofheid kan de manier waarop je de wereld om je heen ervaart, sterk beïnvloeden. Om stress te verminderen en de situatie beter te beheren, kan het helpen om een rustige omgeving te creëren. Vermijd te veel lawaai of plotselinge geluiden die verwarring kunnen veroorzaken. Als je in een drukke omgeving moet zijn, kun je overwegen om oorbescherming te dragen om het geluid te dempen en je gehoor te beschermen. Het kan ook nuttig zijn om je omgeving van tevoren te informeren over je situatie, zodat anderen je kunnen ondersteunen wanneer dat nodig is.

Gebruik alternatieve communicatiehulpmiddelen

Als het communiceren moeilijk is geworden door plotsdoofheid, kunnen alternatieve communicatiemethoden helpen. Schrijf bijvoorbeeld dingen op of gebruik visuele hulpmiddelen zoals gebaren of tekst op een smartphone om informatie over te brengen. Het kan ook nuttig zijn om apps te gebruiken die spraak naar tekst omzetten, zodat je met anderen kunt communiceren zonder te moeten spreken. Informeer ook familieleden, vrienden of collega's over je situatie, zodat ze begrijpen hoe ze je kunnen helpen, vooral als het gaat om belangrijke gesprekken of afspraken.

Bescherm je gehoor tegen verdere schade

Na plotsdoofheid is het belangrijk om je gehoor goed te beschermen tegen verdere schade. Vermijd blootstelling aan harde geluiden, zoals muziek op hoge volumes of lawaaierige omgevingen. Het dragen van oordoppen of gehoorbeschermers in lawaaierige omgevingen kan je gehoor helpen te behouden. Als je van plan bent naar een concert te gaan of op een andere plek met veel lawaai, zorg dan voor gehoorbescherming om je gehoor te beschermen tegen verdere schade. Het is ook belangrijk om de instructies van je arts te volgen om de gezondheid van je gehoor op lange termijn te behouden.

Volg een revalidatieprogramma

Revalidatie kan nuttig zijn voor mensen die worstelen met de gevolgen van plotsdoofheid. Dit kan spraaktherapie of audiotherapie omvatten, waarbij je leert omgaan met gehoorverlies en technieken ontwikkelt om communicatie te verbeteren. Een logopedist of audioloog kan je leren hoe je mondbewegingen beter kunt interpreteren en hoe je je gehoor op andere manieren kunt ondersteunen. Het kan ook nuttig zijn om ondersteuning te zoeken bij een gehoorverliesgroep om ervaringen te delen en emotionele steun te krijgen van anderen die met dezelfde situatie omgaan.

Blijf in contact met je arts voor regelmatige controles

Regelmatige controles bij je arts zijn essentieel om de voortgang van je gehoorverlies te volgen en om te zien of er verbeteringen zijn. In sommige gevallen kan plotsdoofheid na verloop van tijd verbeteren, maar het kan ook permanent zijn. Het is belangrijk om je arts op de hoogte te houden van je symptomen en om advies in te winnen over verdere behandelingen of aanpassingen die je kunt maken om beter te kunnen functioneren. Je arts kan nieuwe diagnostische tests uitvoeren om eventuele andere onderliggende oorzaken van het gehoorverlies te onderzoeken.

Zorg voor emotionele ondersteuning

Plotsdoofheid kan een grote emotionele tol eisen, vooral als het je vermogen om te communiceren of te genieten van sociale interacties beïnvloedt. Het is belangrijk om emotionele ondersteuning te zoeken bij vrienden, familie of een therapeut. Het kan moeilijk zijn om met gehoorverlies om te gaan, maar praten over je ervaringen kan helpen om gevoelens van isolatie of frustratie te verlichten. Psychologische ondersteuning kan ook nuttig zijn om de mentale gevolgen van plotsdoofheid te behandelen en je te helpen een nieuwe manier van leven te omarmen.

Door deze praktische tips te volgen, kun je beter omgaan met de uitdagingen van plotsdoofheid. Het is belangrijk om geduldig te zijn met jezelf, omdat het aanpassen aan gehoorverlies tijd kost. Met de juiste ondersteuning, hulpmiddelen en behandelingen kun je je kwaliteit van leven behouden, zelfs met gehoorverlies.

Misvattingen rond plotsdoofheid

Plotsdoofheid is altijd het gevolg van een ernstig probleem

Een veelvoorkomende misvatting is dat plotsdoofheid altijd te maken heeft met een ernstig probleem zoals een hersentumor of een kanker. Hoewel plotsdoofheid soms een gevolg kan zijn van ernstigere aandoeningen, zijn er ook veel andere minder ernstige oorzaken, zoals oorinfecties, een huidinfectie in het oor, of overmatige blootstelling aan harde geluiden. Het is belangrijk om niet meteen te denken aan ernstige oorzaken zonder verder onderzoek.

Plotsdoofheid is altijd permanent

Veel mensen denken dat plotsdoofheid altijd blijvend is, maar dit is niet altijd het geval. In sommige gevallen kan het gehoor spontaan terugkeren, vooral als de oorzaak een tijdelijke verstoring is, zoals een alcohol gerelateerde oorzaak of een verstopping van het oor door oorsmeer. In andere gevallen kan behandeling helpen om het gehoor te herstellen, vooral als de oorzaak snel wordt behandeld.

Plotsdoofheid komt altijd onverwachts en zonder waarschuwing

Hoewel plotsdoofheid vaak snel kan optreden, kunnen sommige mensen subtiele waarschuwingstekens ervaren, zoals een hoofdpijn, druk in het oor, of een verandering in het gehoor voorafgaand aan het verlies. Het is belangrijk om alert te zijn op tekenen van gehoorproblemen, zelfs als ze niet meteen ernstig lijken, omdat vroegtijdige behandeling vaak effectiever is.

Plotsdoofheid kan alleen door een arts worden behandeld

Sommige mensen geloven dat plotsdoofheid altijd medische interventie vereist, maar dat is niet altijd het geval. In gevallen van tijdelijke verstoring, zoals een insectenbeet die invloed heeft op het oor of een lichte infectie, kan rust en zelfzorg voldoende zijn. Echter, wanneer de oorzaak ernstiger is, zoals een abces of medicatie gerelateerde schade, is medische behandeling noodzakelijk.

Plotsdoofheid heeft altijd te maken met ouderdom

Er bestaat de misvatting dat plotsdoofheid enkel voorkomt bij ouderen, maar dit is niet juist. Hoewel leeftijd een risicofactor is voor gehoorverlies, kunnen mensen van alle leeftijden plotsdoof worden, vaak door factoren zoals een huidziekte die het gehoor beïnvloedt, infecties of blootstelling aan hard geluid.

Plotsdoofheid komt alleen voor in één oor

Hoewel plotsdoofheid vaak maar in één oor voorkomt, kan het ook beide oren aantasten. In gevallen van virale infecties of bijnierschors problemen kan gehoorverlies in beide oren optreden. Het is belangrijk om het gehoor in beide oren te controleren en medische hulp te zoeken als gehoorverlies aan beide kanten optreedt.

Plotsdoofheid kan altijd worden voorkomen door gehoorbescherming

Hoewel gehoorbescherming in veel gevallen helpt bij het voorkomen van gehoorverlies, kunnen er ook andere oorzaken van plotsdoofheid zijn die niet altijd door bescherming te voorkomen zijn. Factoren zoals genetische aanleg, een verstoring in de hersenen of een auto-immuunziekte kunnen plotsdoofheid veroorzaken, zelfs bij mensen die goed voor hun gehoor zorgen. Het is belangrijk om te weten dat preventieve maatregelen alleen niet altijd 100% bescherming bieden.

Lees verder

• Hoortoestellen: Problemen door dragen van hoorapparaat
• Eenzijdig (unilateraal) gehoorverlies: Oorzaken
• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen
• Gehoorverlies bij kinderen: Symptomen bij slechthorend kind
• Sensorineuraal gehoorverlies: Schade aan gehoorzenuw