Gehoorverlies bij kinderen: Symptomen bij slechthorend kind

Dankzij een goed gehoorvermogen kunnen mensen effectief communiceren, leren en zich ontwikkelen. Goed kunnen horen is daarom essentieel, vooral voor kinderen. Sommige baby’s worden met een gehoorprobleem geboren, terwijl andere kinderen pas later in hun ontwikkeling problemen aan één of beide oren ervaren. Zelfs mild gehoorverlies kan al problemen veroorzaken op het gebied van spreken, horen en begrijpen. Slechthorende kinderen vertonen vaak afwijkend gedrag of hebben specifieke gedragskenmerken. Het is cruciaal om symptomen van gehoorproblemen tijdig te herkennen, zodat de arts de oorzaak kan diagnosticeren en behandelen.

• Andere symptomen van gehoorverlies
• De bron van geluiden niet kunnen vinden
• Enkel reageren bij oogcontact
• Niet reageren bij achtergrondgeluiden
• Niet reageren op zachte geluiden
• Niet schrikken bij harde geluiden
• Taal- en spraakproblemen bij slechthorende kinderen
• Gedrag bij kinderen met gehoorverlies
• Naar de arts met een slechthorend kind
• Epidemiologie
• Prevalentie
• Oorzaken
• Mechanisme
• Problemen met het buitenoor
• Problemen met het binnenoor
• Risicofactoren
• Preterme geboorte
• Infecties en ziekten
• Risicogroepen
• Familiaire geschiedenis
• Oudere kinderen met langdurige blootstelling aan lawaai
• Alarmsymptomen
• Traag reageren op geluiden
• Problemen met spraakontwikkeling
• Prognose
• Vroege diagnose en behandeling
• Onbehandeld gehoorverlies
• Preventie
• Vaccinaties
• Vroegtijdige screening

Andere symptomen van gehoorverlies

In sommige gevallen is gehoorverlies het gevolg van een verkoudheid, griep, sinusitis (neusbijholteontsteking), een middenoorontsteking of andere gezondheidsproblemen. Bij dergelijke aandoeningen kan een kind andere symptomen vertonen, zoals trekken aan de oren, hoesten, niezen, keelpijn, prikkelbaarheid, een verstopte neus, een neusafscheiding, of een oorafscheiding. Wanneer deze tekenen aanwezig zijn, bestaat de kans dat het kind tijdelijk slechter hoort.

De bron van geluiden niet kunnen vinden

Kinderen wenden zich normaal gesproken automatisch naar de bron van een geluid. Dit is een reflex waarbij ze binnen enkele seconden hun hoofd in de richting van het geluid draaien. Bij gehoorverlies kan het echter voorkomen dat een kind niet weet waar het geluid vandaan komt, en daardoor zijn hoofd niet draait naar de geluidsbron, of dat het hoofd in verschillende richtingen draait omdat de bron niet goed gelokaliseerd kan worden.

Enkel reageren bij oogcontact

Basiscommunicatievaardigheden zoals ja of nee zeggen, of het hoofd omhoog of omlaag knikken, bezitten de meeste peuters al. Wanneer een kind echter lijdt aan gehoorverlies of plotselinge doofheid, kan het mogelijk niet reageren op communicatie van een ouder tenzij deze hen aankijkt. Sommige ouders merken op dat hun slechthorende kind sterk naar hun gezicht kijkt om te kunnen begrijpen dat er gesproken wordt.

Niet reageren bij achtergrondgeluiden

Slechthorende kinderen horen soms niet goed bij achtergrondgeluiden of andere afleidingen in hun omgeving. Dit kan ertoe leiden dat ze worden gezien als slecht luisterend, terwijl ze in werkelijkheid moeite hebben om geluiden te onderscheiden door afleiding.

Niet reageren op zachte geluiden

Zachte geluiden, zoals fluisteren of een lage stem, zijn vaak moeilijk te horen voor kinderen met gehoorverlies. Dit kan hun vermogen om subtiele communicatie of aanwijzingen op te vangen beïnvloeden.

Niet schrikken bij harde geluiden

Normaal gesproken zullen kinderen schrikken van harde, plotselinge geluiden door te springen, huilen of wegrennen. Slechthorende kinderen kunnen echter niet reageren op deze harde geluiden omdat ze deze niet goed horen.

Taal- en spraakproblemen bij slechthorende kinderen

Slechthorende kinderen kunnen op school problemen ondervinden, zoals moeilijkheden met het begrijpen van wat onderwijzers zeggen. Ze kunnen sneller een taal- of spraakachterstand ontwikkelen ten opzichte van hun leeftijdsgenoten. Dit kan zich uiten in problemen met articulatie, een monotoon of afwijkend stemgeluid, en problemen met het begrijpen en uitspreken van woorden. Kinderen die slecht horen, hebben vaak de neiging om luid te praten. Het begrijpen van telefoongesprekken kan moeilijk zijn. Slechthorende kinderen kijken vaak aandachtig naar de mond van de spreker, omdat ze veelvuldig gebruik maken van lipreading.

Gedrag bij kinderen met gehoorverlies

Bij slechthorende kinderen kunnen veranderingen in gedrag optreden:

• Boos en gefrustreerd: Gehoor- of communicatieproblemen kunnen leiden tot boosheid en frustratie.
• Gedragsproblemen: Frustratie door gehoorverlies kan resulteren in gedragsproblemen, die de slechthorendheid kunnen maskeren.
• Laag zelfbeeld: Als leeftijdsgenoten en omgeving denken dat het kind een cognitieve beperking heeft vanwege gemiste informatie, kan het kind zelf ook een laag zelfbeeld ontwikkelen.
• Rustig en teruggetrokken op school: Slechthorende kinderen kunnen teruggetrokken en rustig zijn op school omdat ze de leraar niet goed begrijpen en instructies niet kunnen volgen.
• Uitgeput: Horen kost veel energie; kinderen met gehoorverlies kunnen uitgeput raken aan het eind van de dag.
• Verdrietig: Kinderen met slechthorendheid begrijpen mogelijk niet waarom mensen tegen hen luid beginnen te praten of te schreeuwen.
• Verlegen: Het kan lastig zijn voor slechthorende kinderen om met onbekenden om te gaan vanwege communicatieproblemen, wat leidt tot verlegenheid.

Naar de arts met een slechthorend kind

Als ouders of verzorgers merken dat een kind niet goed hoort, is een bezoek aan een arts of audioloog noodzakelijk voor een volledig gehooronderzoek. Dit bezoek is ook nodig wanneer oudere kinderen klagen over oorpijn, een piepend geluid in de oren (tinnitus aurium), ongepast antwoorden op vragen waardoor misverstanden ontstaan, imitatiegedrag vertonen, het volume van de televisie erg hoog zetten of dicht bij het tv-scherm gaan staan om goed te horen, of voortdurend ‘wat’ of ‘uhm’ zeggen of vragen om herhalingen. De audioloog voert verschillende onderzoeken uit om te bepalen of er sprake is van gehoorverlies en, indien van toepassing, de ernst ervan. Met een juiste diagnose kan de arts een individueel behandelplan opstellen. De behandeling kan bestaan uit een combinatie van adviezen, begeleidingstechnieken, aanpassingen en hulpmiddelen (hoortoestellen, cochleaire implantaten, ondersteunde luisterapparatuur), medicatie, chirurgie en logopedie.

Epidemiologie

Gehoorverlies bij kinderen is een veelvoorkomende aandoening die variëert van mild tot ernstig. Het kan congenitaal zijn of ontstaan door infecties, genetische aandoeningen of omgevingsfactoren.

Prevalentie

Ongeveer 1 op de 1000 pasgeborenen heeft gehoorverlies, wat het belang van vroege screening en diagnose benadrukt.

Oorzaken

Gehoorverlies kan veroorzaakt worden door genetische factoren, infecties zoals meningitis of door schade aan het gehoororgaan door omgevingsfactoren (bijv. blootstelling aan hard geluid).

Mechanisme

Gehoorverlies bij kinderen kan het gevolg zijn van problemen in het buiten-, midden- of binnenoor. In sommige gevallen is de beschadiging aangeboren, terwijl het in andere gevallen kan ontstaan door ziekte of letsel.

Problemen met het buitenoor

Afwijkingen in het buitenoor, zoals ooraandoeningen of een vernauwing van de gehoorgang, kunnen de geluidsoverdracht belemmeren, wat leidt tot geleidingsgehoorverlies.

Problemen met het binnenoor

In het binnenoor kunnen beschadigingen aan de haarcellen of de gehoorzenuw leiden tot perceptief gehoorverlies, wat moeilijker te behandelen is.

Risicofactoren

Kinderen die geboren worden met een laag geboortegewicht, een familiaire voorgeschiedenis van gehoorverlies of blootstelling aan bepaalde infecties lopen een verhoogd risico.

Preterme geboorte

Kinderen die te vroeg geboren worden, hebben een verhoogd risico op gehoorverlies vanwege onvolgroeide structuren in het oor.

Infecties en ziekten

Infecties zoals rodehond, meningitis of cytomegalovirus kunnen gehoorverlies veroorzaken, vooral als ze zich tijdens de zwangerschap of vroege kindertijd voordoen.

Risicogroepen

Baby's met een familiegeschiedenis van gehoorverlies of kinderen die zijn blootgesteld aan ototoxische medicijnen lopen een verhoogd risico.

Familiaire geschiedenis

Gehoorverlies kan genetisch worden overgedragen, en kinderen van ouders met gehoorverlies hebben een hogere kans om de aandoening te ontwikkelen.

Oudere kinderen met langdurige blootstelling aan lawaai

Kinderen die herhaaldelijk worden blootgesteld aan harde geluiden (bijvoorbeeld door muziek of machines) lopen een verhoogd risico op gehoorverlies.

Alarmsymptomen

Symptomen van gehoorverlies bij kinderen kunnen variëren van traag spreken of reageren op geluiden tot het niet reageren op gesprekken.

Traag reageren op geluiden

Baby's en jonge kinderen met gehoorverlies reageren vaak niet op omgevingsgeluiden of het roepen van hun naam.

Problemen met spraakontwikkeling

Een vertraagde of onduidelijke spraakontwikkeling kan een aanwijzing zijn voor gehoorverlies. Kinderen die niet goed reageren op stemgeluiden kunnen ook moeite hebben met het leren spreken.

Prognose

De prognose hangt sterk af van de aard en de ernst van het gehoorverlies. Vroegtijdige detectie en behandeling kunnen de communicatievaardigheden en de ontwikkeling van het kind verbeteren.

Vroege diagnose en behandeling

Met vroege diagnose kan gehoorverlies effectief worden behandeld met hulpmiddelen zoals hoortoestellen of cochleaire implantaten, waardoor de spraak- en taalontwikkeling wordt ondersteund.

Onbehandeld gehoorverlies

Onbehandeld gehoorverlies kan leiden tot aanzienlijke vertragingen in de taalontwikkeling en sociale interactie, en kan het cognitieve functioneren van een kind beïnvloeden.

Preventie

Het voorkomen van gehoorverlies bij kinderen kan door vaccinaties, het vermijden van schadelijke geluiden en het vroegtijdig screenen van kinderen op gehoorproblemen.

Vaccinaties

Vaccinaties kunnen helpen om infecties zoals rubella en meningitis, die gehoorverlies kunnen veroorzaken, te voorkomen.

Vroegtijdige screening

Screening bij pasgeborenen kan vroegtijdige gehoorproblemen identificeren, zodat behandelingen snel kunnen worden gestart.

Lees verder

• Perceptief en geleidend gehoorverlies: Oorzaken en symptomen
• Oorpijn: Pijn in oor door probleem in oren of lichaam
• Hoortoestellen: Problemen door dragen van hoorapparaat
• Sensorineuraal gehoorverlies: Schade aan gehoorzenuw
• Plotsdoofheid: Plotseling gehoorverlies (sudden deafness)